WIELKI POST I TRIDUUM PASCHALNE
Transkrypt
WIELKI POST I TRIDUUM PASCHALNE
Archidiecezjalny Program Duszpasterski WIELKI POST I TRIDUUM PASCHALNE ROK C Komentarze do niedzielnej liturgii słowa i obrzędów Triduum Paschalnego Poznań 2006/2007 WIELKI POST I Niedziela Wielkiego Postu - 25 lutego 2007 Pwt 26,4–10 Ps 91 Rz 10,8–13 Łk 4,1–13 Czytania I Niedzieli Wielkiego Postu kierują nasze myśli ku zbawieniu. Fragment Księgi Powtórzonego Prawa przypomina wyzwolenie Izraela z niewoli egipskiej. Psalmista obrazowo opisuje troskę Boga o tych, którzy się Jemu powierzają. Św. Paweł w Liście do Rzymian mówi, Ŝe wiara przyjęta sercem prowadzi do zbawienia. W Ewangelii widzimy Jezusa poszczącego przez 40 dni na pustyni i odrzucającego pokusy szatana. W ten sposób rozpoczynał swoją misję – zbawienie świata. II Niedziela Wielkiego Postu - 4 marca 2007 Rdz 15,5–12. 17–18 Ps 27 Flp 3,17–4, 1 Łk 9,28b–36 W czytaniu z Księgi Rodzaju widzimy Boga zawierającego przymierze z Abrahamem. Psalm jest modlitwą człowieka, który w pełni zaufał Bogu. Św. Paweł w Liście do Filipian przypomina, Ŝe nasza ojczyzna jest w niebie i do niej mamy dąŜyć. Ewangelia opisuje przemienienie Jezusa na górze Tabor w obecności Piotra, Jakuba i Jana. Apostołowie usłyszeli głos Boga wzywający do posłuszeństwa Jego Synowi. III Niedziela Wielkiego Postu - 11 marca 2007 Wj 3,1–8a. 13–15 Ps 103 1 Kor 10,1–6. 10–12 Łk 13,1–9 Fragment z Księgi Wyjścia to rozmowa MojŜesza z Bogiem, który ukazał się w krzaku ognistym. Bóg obiecuje wyzwolenie Izraela z niewoli egipskiej i objawia MojŜeszowi swoje imię. W psalmie 103. wychwalamy BoŜą dobroć i łaskawość. Św. Paweł w Liście do Koryntian mówi, Ŝe powinniśmy wyciągnąć wnioski z tego, co spotykało Izraelitów wędrujących przez pustynię, gdy nie byli posłuszni Bogu. W Ewangelii Jezus wzywa nas do nawrócenia, inaczej grozi nam zagłada. IV Niedziela Wielkiego Postu - 18 marca 2007 Joz 5,9a. 10–12 Ps 34 2 Kor 5,17–21 Łk 15,1–3. 11–32 Dzisiejsze czytania ukazują nam miłosierdzie BoŜe. We fragmencie z Księgi Jozuego widzimy naród wybrany świętujący pierwszą Paschę w ziemi Kanaan. Święto to upamiętniało wyzwolenie Izraela z niewoli egipskiej. Psalm chwali Boga uwalniającego od wszelkiej trwogi. Św. Paweł w Liście do Koryntian w imię Chrystusa wzywa nas do pojednania z Bogiem. Ewangelia przytacza przypowieść o synu marnotrawnym. Jego powrót do domu był wielką radością dla Ojca. V Niedziela Wielkiego Postu - 25 marca 2007 Iz 43,16–21 Ps 126 Flp 3,8–14 J 8,1–11 W proroctwie Izajasza, które za chwilę usłyszymy, Bóg obiecuje zatroszczyć się o swój lud. Psalm responsoryjny jest modlitwą o odmianę losu i dziękczynieniem za to, co Bóg czyni w Ŝyciu człowieka. Fragment z Listu do Filipian, to przejmujące świadectwo św. Pawła. Apostoł mówi, Ŝe najwyŜszą wartością dla niego jest poznanie Chrystusa. W Ewangelii widzimy spotkanie Jezusa z cudzołoŜnicą. Jezus nie potępia jej, ale prosi, by więcej nie grzeszyła. Niedziela Palmowa - 1 kwietnia 2007 Iz 50,4–7 Ps 22 Flp 2,6–11 Łk 22,14–23, 56 Liturgia Słowa Niedzieli Palmowej wprowadza nas w przeŜywanie Wielkiego Tygodnia. Czytany dziś fragment z Księgi Izajasza, to trzecia pieśń Sługi Jahwe. Przejmujące proroctwo o Mesjaszu-Odkupicielu sprzed 2,5 tysiąca lat wypełniło się w Jezusie. Psalm 22 jest tym samym psalmem, którym modlił się Jezus na krzyŜu. Drugie czytanie, to zapisana w Liście św. Pawła do Filipian pieśń o Chrystusie Słudze – tym, który uniŜył samego siebie, stawszy się posłusznym aŜ do śmierci i to śmierci krzyŜowej. W Niedzielę Palmową zawsze jest czytany uroczyście opis Męki Pańskiej – w tym roku według św. Łukasza. TRIDUUM PASCHALNE CHRYSTUS UKRZYśOWANY MSZA WIECZERZY PAŃSKIEJ Przed rozpoczęciem liturgii Wspominamy dziś ustanowienie Sakramentu kapłaństwa i Eucharystii. Chrystus wiedząc, Ŝe zbliŜa się Jego męka, nakazał uczniom przygotować wieczerzę paschalną. Dziś my uczestniczymy w tych samych wydarzeniach. W chwili ciszy przygotujmy więc nasze serca na Świętą Wieczerzę. W czasie hymnu „Chwała na wysokości Bogu”, będą biły wszystkie dzwony, aby później umilknąć aŜ do Wigilii Paschalnej. Niech nasz radosny śpiew współbrzmi z dźwiękiem dzwonów. Przed pierwszym czytaniem Księga Wyjścia opisuje ustanowienie Paschy. Szczegółowe przepisy podkreślają znaczenie święta. Wsłuchajmy się w opis obrzędu, który stanie się wzorem dla Eucharystii. Przed drugim czytaniem Eucharystia jest nowym przymierzem. Nie przekreśla jednak Starego Testamentu, ale go uzupełnia. Obrzęd ustanowiony w Wielki Czwartek znajdzie swoje wypełnienie dopiero w Śmierci i Zmartwychwstaniu Chrystusa, które staną się treścią kaŜdej Eucharystii. Przed Ewangelią (do odczytania przed aklamacją) Eucharystia jest przede wszystkim sakramentem miłości. Taki jej sens ukazuje Chrystus, obmywając nogi swoim uczniom. Pan wszechświata czyni to, co niewolnik. Niespodziewany gest znajduje swój początek w nieskończonej miłości, a dopełnienie – w dobrowolnej męce i śmierci na krzyŜu. Przed obrzędem umycia nóg W swojej Ewangelii św. Jan, zamiast ustanowienia Eucharystii, przedstawia opis umycia nóg uczniom przez Chrystusa, aby podkreślić sens Jego misji w świecie. Eucharystia i całe chrześcijaństwo, to przede wszystkim miłość gotowa na wszystko, nawet największe uniŜenie. Dlatego dziś kapłan powtórzy ten gest, umywając nogi dwunastu męŜczyznom. W tym czasie zachowajmy skupienie i włączmy się w śpiew pieśni. Przed rozpoczęciem prefacji Dziś urzeczywistniają się wydarzenia sprzed dwóch tysięcy lat. To samo wino i ten sam chleb – ten sam Chrystus przemienia się dla nas właśnie dzisiaj. Choć wydaje się to niemoŜliwe, BoŜa rzeczywistość nie podlega upływowi czasu. Dziś i kaŜdego dnia, gdy sprawowana jest Eucharystia, moŜemy być w tę rzeczywistość zanurzeni. Po modlitwie po Komunii W Wielki Piątek Kościół nie sprawuje Eucharystii, dlatego dziś konsekrowane hostie zostaną uŜyte podczas jutrzejszej Liturgii. Za chwilę puszka z Komunią świętą zostanie przeniesiona do Ciemnicy, przypominającej więzienie, w którym Chrystus spędził ostatnią noc przed Męką. Na ile to moŜliwe, włączmy się w czuwanie przy Chrystusie pojmanym i osamotnionym. LITURGIA MĘKI PAŃSKIEJ Przed rozpoczęciem liturgii Zgodnie ze staroŜytną tradycją w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę Kościół nie sprawuje Eucharystii. Dzisiejsza Liturgia jest pamiątką Męki i Śmierci Chrystusa. Za chwilę rozpocznie się procesja wejścia, która dziś wyjątkowo odbędzie się w milczeniu. Kiedy kapłan padnie na twarz przed ołtarzem, wszyscy uklękniemy, aby w cichości naszych serc oddać pokłon Bogu, który oddaje za nas swe Ŝycie. Pozostańmy w modlitewnej ciszy i rozwaŜając znak pustego tabernakulum i obnaŜonego ołtarza – na którym dziś wyjątkowo nie będzie sprawowana Msza święta – przygotujmy się na rozpoczęcie liturgii. Przed czytaniami Tylko BoŜa mądrość moŜe tak dalece zaprzeczyć wszystkim schematom naszego myślenia. Tylko ekonomia zbawienia potrafi tak wielce zmienić nasz sposób myślenia. Oto Izajasz – KsiąŜę Proroków i ewangelista Jan, najbliŜszy uczeń Jezusa i towarzysz Jego Męki, stawiają przed nami obraz największego Króla. Choć padną słowa o chłoście i poniŜeniu, będzie to wyjątkowy opis chwały i wywyŜszenia. Bo Pan z drzewa królował. Przed modlitwą powszechną Dzisiejsza modlitwa wiernych ma szczególnie uroczysty charakter. Chcemy w niej ogarnąć wszystkich, tak jak owoce Męki Chrystusa dotyczą całego świata. Po podaniu przez diakona/kapłana* intencji, módlmy się w milczeniu. Przed adoracją krzyŜa Od dwóch tygodni krzyŜe w kościołach i domach były zasłonięte. Za chwilę krzyŜ zostanie uroczyście odsłonięty, abyśmy mogli na nowo zobaczyć ukrzyŜowanego Chrystusa. Przed procesją do grobu Chrystus, który jest zmartwychwstaniem i Ŝyciem, po swojej śmierci zostaje złoŜony w grobie. Na pamiątkę tego wydarzenia przenosimy Najświętszy Sakrament do symbolicznego grobu. Trwajmy przy nim, rozwaŜając Mękę i Śmierć Chrystusa, a jednocześnie spodziewając się Jego zmartwychwstania. CHRYSTUS POGRZEBANY W tym dniu nie celebruje się Eucharystii ani Ŝadnych naboŜeństw. Kościół „oczekuje powrotu Oblubieńca” modląc się liturgią godzin. CHRYSTUS ZMARTWYCHWSTAŁY WIGILIA PASCHALNA Po poświęceniu ognia Paschał – woskowa świeca – jest znakiem Zmartwychwstałego Chrystusa – On jest Światłością świata. Kapłan wykona na nowym paschale znak krzyŜa na znak Męki Chrystusa, greckie litery alfa i omega oraz cyfry bieŜącego roku, który tak, jak cała wieczność, naleŜy do Niego. Przed pierwszym czytaniem Począwszy od dzieła stworzenia, Bóg nieustannie obejmował swoją troską człowieka. Jego miłość i cuda, które sprawiał, zawsze przewyŜszały oczekiwania Izraelitów – od bezgranicznie ufającego Mu Abrahama, po pełnych obaw niewolników w Egipcie. Dziś wspominamy wszystkie te chwile, w których Bóg okazywał łaskę swojemu ludowi. Weźmy udział w wydarzeniach, o których usłyszymy. Przed Epistołą Chrystus zmartwychwstając, całkowicie zmienił losy świata. Śmierć cofnęła się przed Jego mocą, która w chrzcie św. przynosi nam nowe Ŝycie. Odrzućmy to, co stare i grzeszne, aby przyjąć Ŝycie w Chrystusie. Stańmy zdumieni, jak niewiasty u grobu, słuchając radosnej nowiny. Odnówmy wiarę i obudźmy nadzieję, z uwagą słuchając słowa BoŜego – obietnicy nowego Przymierza. Przed błogosławieństwem wody chrzcielnej Chrzest jest narodzeniem do nowego Ŝycia w Chrystusie. Dlatego zgodnie z tradycją, w noc paschalną błogosławi się wodę, która będzie uŜywana podczas chrztów w nadchodzącym roku. Przed procesją rezurekcyjną Nie moŜemy nie głosić innym prawdy, która przemienia całe nasze Ŝycie, pozwala nam narodzić się na nowo i Ŝyć z nadzieją zmartwychwstania. Dlatego w procesji rezurekcyjnej okaŜmy całemu światu radość ze zmartwychwstania Chrystusa. MSZA W DZIEŃ Przed rozpoczęciem liturgii Dziś wszystko jest nowe. Choć dwa dni temu Bóg umarł – cały świat zamarł i stracił sens – dziś Chrystus powstał z martwych. Nasz Brat Jezus Chrystus jako jedyny przekroczył granicę między piekłem i niebem. Dzięki Niemu i my moŜemy tego dokonać. WaŜne jest jednak, abyśmy nie stali w miejscu, ale na wzór niewiast z dzisiejszej Ewangelii biegli za Chrystusem – bo On jest naszym przejściem ze śmierci do Ŝycia. Przed czytaniami Zmartwychwstanie Chrystusa przemieniło nasze Ŝycie i dało nam nadzieję odkupienia. Czy jednak potrafimy, jak św. Piotr, dać świadectwo tej przemianie w naszych środowiskach? Czy za wezwaniem św. Pawła potrafimy zwaŜać na to, co w górze, a nie tylko na sprawy codzienności. Przed sekwencją Zgodnie ze starodawną tradycją, Kościół wyraŜa swoją radość ze Zmartwychwstania, śpiewając Sekwencję. Ta piękna pieśń doskonale ukazuje zdumienie, jakie towarzyszy człowiekowi, który staje wobec tak wielkiej tajemnicy. (oprac.) Michał Wsiołkowski