Instytut Techniki Radiacyjnej
Transkrypt
Instytut Techniki Radiacyjnej
Laboratorium Laserowej Spektroskopii Molekularnej (LLSM) Instytut Techniki Radiacyjnej Politechnika Łódzka 93-590 Łódź Wróblewskiego 15 tel. (kier. 42)313175, fax. 42 6840043,[email protected] Zastosowanie spektroskopii Ramana w konserwacji i renowacji dzieł sztuki Technika Ramana w połączeniu z mikroskopem staje się jeszcze bardziej użyteczną techniką, bowiem pozwala skierować wiązkę laserową na wybrany fragment próbki i zogniskować ją na obszarze o średnicy 0,5-0,7 µm. Można w ten sposób badać np. wybrane fragmenty tkanek widzialnych pod mikroskopem. Mikroskopowa technika Ramana stwarza ogromne możliwości w dziedzinie konserwacji, renowacji i identyfikacji dzieł sztuki, takich jak obrazy, druki średniowieczne, itd., bowiem ziarna pigmentów zastosowanych w farbach są oddalone o więcej niż 0,7 µm. Identyfikacja materiałów użytych w manuskryptach o historycznej wartości, obrazach, drukach znajdowała się od dawna w centrum zainteresowania historyków sztuki. Niejednokrotnie odkrycia te prowadziły do rozszerzenia stanu naszej wiedzy o technologii chemicznej, szlakach handlowych, sposobach przenoszenia wpływów kulturowych w tamtych czasach. Techniki chemii analitycznej były przez lata wykorzystywane w badaniu obiektów sztuki. Większość tych technik są metodami destrukcyjnymi: trzeba zdrapać, zerwać, odłamać i rozpuścić fragment badanego obiektu, aby przekonać się co to jest; nie można dokonać pomiaru in situ. W ostatnim przeglądzie różnych technik stosowanych w analizie pigmentów porównując: mikroskopię skaningową, fluorescencję promieniowania X, dyfrakcję promieniowania X, IR, UV/VIS oraz spektroskopię Ramana, autorzy dochodzą do wniosku, że technika Ramana oddaje największe usługi w analizie pigmentów dzieł sztuki. Mikroskopowa technika Ramana jest idealną metodą analityczną: czułą, niedestrukcyjną, selektywną oraz in situ do badania pigmentów w obrazach i drukach. Dzięki wysokiej rozdzielczości przestrzennej (mikroskop), przestrajalności laserów, optymalizacji układów optycznych i elektronicznych można otrzymywać silne sygnały Ramana (które mogą być słabe w nieobecności rezonansowego efektu Ramana). Charakterystyka pigmentów polega na ich identyfikacji, określeniu czy użyto pojedynczych pigmentów, czy też mieszaniny do osiągnięcia optycznie tego samego lub podobnego koloru, czy efekt końcowy osiągnięto przez budowanie warstw farby o różnym składzie pigmentów, czy poprzez warstwy o różnych rozmiarach pigmentów. Charakterystyka pigmentów pomaga w: renowacji – aby naprawiać zniszczone obrazy trzeba dopasować się do oryginalnych pigmentów, konserwacji – aby opiekować się dziełem sztuki trzeba znać wpływ ciepła, światła i zanieczyszczenia środowiska i aby to było możliwe, konieczna jest pełna identyfikacja materiałów, określeniu daty powstania i autentyczności dzieła sztuki - nasza wiedza historyczna o technologii chemicznej danego okresu pozwala określić dzieło jako oryginał czy falsyfikat. Ultramaryna (wyprodukowana w 1828 r. jako syntetyczna wersja lazurytu) nie dziwi na obrazie Renoira „Les Parapluies” czy Moneta „Gare Saint Lazare”, ale zdziwiłaby na inicjałach śpiewnika z XIII. Żółty pigment (siarczek kadmu używany od 1818 r.) nie dziwi na obrazach impresjonistów, ale dziwiłaby na obrazie „Death of Acteon” Tycjana znajdującym się w National Gallery i do malowania którego użyto cynianu ołowiu. Jeżeli zastosowano egipski błękit - to dzieło może być bardzo stare (nawet 3 tysiąclecia p.n.e.), ale gdyby w obrazie uznawanym za średniowieczny zidentyfikowano ftalocyjaninę, to falsyfikat nie może być wcześniejszy niż 1936 r., kiedy to zsyntetyzowano po raz pierwszy ten barwnik. Widma Ramana wszystkich barwników i pigmentów są dobrze znane od dawna i pozwalają na jednoznaczną identyfikację materiałów . Renoir „Les Parapluies” inicjałach w śpiewniku z XIII Jeżeli Państwo jesteście zainteresowani korzystaniem z naszej pracowni w ramach prowadzenia badań naukowych lub korzystania z usług prosimy o kontakt Prof. dr hab.Halina Abramczyk Laboratorium Laserowej Spektroskopii Molekularnej (LLSM) Instytut Techniki Radiacyjnej Politechnika Łódzka, 93-590 Łódź , Wróblewskiego 15, tel. (kier. 42) 6313188, (kier.42)631375 fax. 6840043, email. [email protected]