D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kędzierzynie Koźlu

Sygn. akt III RC 334/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 kwietnia 2016 r.
Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu Wydział III Rodzinny i Nieletnich
w składzie:
Przewodniczący SSR Maciej Bainczyk
Protokolant stażysta Monika Mikołajczyk
po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2016 r. w Kędzierzynie-Koźlu
na rozprawie
sprawy z powództwa małoletniego D. T.reprezentowanego przez A. T.
przeciwko C. P. i E. P.
o alimenty
1. powództwo oddala,
2. zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanych C. P. i E. P. kwoty po 77 zł (siedemdziesiąt siedem złotych) na
rzecz każdego z pozwanych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Sygn. akt III RC 334/15
UZASADNIENIE
A. T.reprezentująca interesy małoletniego D. T.wystąpiła o zasądzenie alimentów odpowiednio w kwocie 500 zł od C.
P.oraz w kwocie 500 zł od E. P..
Na uzasadnienie pozwu wskazała ona, iż ojciec małoletniego powoda nie wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku
alimentacyjnego względem syna. Nie kontaktuje się z nim od 12 lat, przez co strona powodowa nie jest w stanie ustalić
jego aktualnego miejsca pobytu. Pozwani, a zarazem dziadkowie małoletniego z strony ojca, nie chcieli z nią rozmawiać
na temat pozwanego. Inicjująca postępowanie podała, iż samotnie wychowuje małoletniego oraz samodzielnie łoży na
jego utrzymanie. Wskazała ona, iż jej dochody nie pozwalają na całkowite zaspokojenie potrzeb małoletniego i musi
w tymże zakresie korzystać z pomocy finansowej rodziny i przyjaciół.
W reakcji na pozew pozwani wnieśli o jego oddalenie. W szczególności zarzucili oni, iż strona powodowa nie wskazała
na czynności podejmowane przez nią celem ustalenia aktualnego miejsca pobytu ojca małoletniego, albowiem to on
w pierwszej kolejności winien łożyć na zaspokojenie potrzeb małoletniego. Dalej podnieśli, iż strona powodowa nie
wykazała comiesięcznych kosztów utrzymania małoletniego, w tym przede wszystkim przyczyny zwiększenia jego
uzasadnionych potrzeb o 100% - z uwagi na wysokość dochodzonego roszczenia. Nie przedłożono także, zdaniem
pozwanych, żadnych informacji odnośnie dochodzenia należnych powodowi alimentów z Funduszu Alimentacyjnego.
Nadto podnieśli oni, iż są osobami starszymi, schorowanymi, których znaczna część dochodów jest przeznaczana na
zakup lekarstw oraz ponoszenie kosztów wizyt lekarskich.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Małoletni D. T., ur. (...)jest synem B. P.i A. T. Bezspornym w sprawie pozostaje, iż B. P.jest synem C.i E. P..
dowód:
• decyzja o zmianie nazwiska powódki, k. 4,
• odpis zupełny aktu urodzenia małoletniego - k. 26 akt sprawy III RC 366/10
Wyrokiem Sądu Rejonowego w Kędzierzynie-Koźlu z dnia 1 grudnia 2010 r. wydanym w sprawie III RC 366/10
zasądzono od B. P. na rzecz małoletniego D. T. (wówczas P.) alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie.
W tamtym czasie małoletni miał 8 lat. Wraz z matką zamieszkiwał na terytorium Anglii, uczęszczał tam do szkoły.
Pozwany nigdy nie płacił alimentów na syna. Już wówczas nieznane było jego miejsce pobytu, nie wziął on czynnego
udziału w sprawie. Matka małoletniego otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 800 funtów miesięcznie. Ponadto
otrzymywała 20 funtów tygodniowo tytułem świadczenia rodzinnego oraz 60 funtów tygodniowo z tytułu samotnego
wychowywania dziecka.
Prowadzone względem B. P.postępowanie egzekucyjne przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w
Kędzierzynie-Koźlu Piotra Szadkowskiego pod sygn. Kmp 64/11 pozostawało bezskuteczne.
Powódka nie pobiera świadczeń z funduszu alimentacyjnego, świadczeń rodzinnych, oraz świadczeń z funduszu
pomocy społecznej na rzecz małoletniego.
dowód:
• wyrok, zeznania powódki, odpis zupełny aktu urodzenia małoletniego - k. 26, 28, 30 akt sprawy III RC 366/10,
• zaświadczenie komornika o bezskuteczności egzekucji k. 9,
• zaświadczenie (...) W. z dnia 14.12.2015 r. k. 66-67,
• zaświadczenie (...) W. z dnia 11.12.2015 r. k. 68,
Małoletni D. T. zamieszkuje wraz z matką w Anglii od 11 lat. Zajmują dom przydzielony na zasadzie świadczenia
socjalnego. Nie planują powrotu do kraju.
Małoletni ma 13 lat, uczęszcza do 2 klasy gimnazjum. Na miesięczne koszty jego utrzymania składają się kwoty 30
funtów na odzież i obuwie (w tym na zakup mundurka do szkoły) oraz 30 funtów na bilet miesięczny. Małoletni nie
musi uiszczać opłat za podręczniki szkolne. Nadto matka małoletniego ma przeznaczać ok. 300 funtów miesięcznie
na zakup żywności dla rodziny.
A. T.ma 43 lata. Nie pozostaje w nowym związku. Nie ma innych dzieci. Pracuje w Wielkiej Brytanii jako pakowacz
od 2006 r. i uzyskuje miesięczne wynagrodzenia w wysokości 1077 funtów. Nadto tytułem świadczenia rodzinnego
otrzymuje 20 funtów tygodniowo oraz 80 funtów miesięcznie świadczenia na rzecz małoletniego z uwagi na wysokość
uzyskiwanego przez nią wynagrodzenia. Matka małoletniego dojeżdża do pracy około 15 mil. Pracuje przez 40 godzin
w tygodniu i w stałym miejscu zatrudnienia nie ma możliwości pracowania w nadgodzinach. Jej dochód za rok 2015
wyniósł 15.083,29 funtów.
Miesięczne koszty utrzymania wspólnego domu obejmują: 440 funtów za czynsz, 80 funtów za wywóz śmieci, 105
funtów za energię elektryczną, 28 funtów za Internet, 35 funtów za telefon, 12 funtów za telewizję. A. T.posiada
samochód A. (...)rocznik 2004, zakupiony za kwotę 2.500 funtów. Opłaca z tego tytułu 60 funtów miesięcznie za
ubezpieczenie oraz 12 funtów miesięcznie za podatek drogowy. Poza samochodem nie ma innego majątku.
Matka małoletniego spłaca dwie pożyczki, przy łącznej miesięcznej racie w wysokości 313 funtów.
dowód:
• wydruki z rachunku bankowego powódki k. 10-16,
• informacja o zadłużeniu bankowym powódki wraz z tłumaczeniem, rozliczenie podatkowe powódki za lata 2014
i 2015 wraz z tłumaczeniem, informacja o rocznym wynagrodzeniu powódki wraz z tłumaczeniem, kopia umowy
pożyczki w T. Bank wraz z tłumaczeniem k. 78-93,
• zeznania powódki A. T. k. 130-131
C. P. ma 67 lat, a E. P. 70 lat. Oboje pozwani pozostają w związku małżeńskim, wspólnie zamieszkują w mieszkaniu
własnościowym. E. P. uzyskuje emeryturę w wysokości 2116,73 zł, natomiast C. P. w wysokości 1517,60 zł. Pozwani
nie mają zobowiązań finansowych. Posiadają 16-letni samochód. Nie posiadają oszczędności.
Pozwany cierpi na zmiany zwyrodnieniowe obu stóp, przewlekłą dyskopatię, nadciśnienie tętnicze oraz komorowe
zaburzenia rytmu serca.
Miesięczne koszty ich utrzymania obejmują: 670 zł za czynsz, 87 zł za energię elektryczną, 114 zł za gaz, 35 zł za telefon,
48 zł za podatek od nieruchomości (co 3 miesiące), 644 zł za OC (raz na rok), 288 zł za dzierżawę (raz na rok), 163
zł za działkę (raz na rok). Nadto na leki wydają wspólnie ok. 250-300 zł (100 zł C., 150-200 zł E.). Korzystają także z
prywatnych wizyt lekarskich średnio 1-2 razy do roku, przy koszcie jednej wizyty w granicach 200 zł.
Nie mają kontaktu z synem B. P. od 10 lat. Nie kontaktowali się nigdy z małoletnim powodem i jego matką, przed
wytoczeniem powództwa nie wiedzieli o istnieniu wnuka.
dowód:
• kopie rachunków, przelewów, decyzja o podatku od nieruchomości, zawiadomienie o wysokości opłat, kopia
polisy ubezpieczeniowej, k. 40-55,
• kopia decyzji emerytalnych pozwanych, k. 56-57,
• kopia dokumentacji medycznej odnośnie stanu zdrowia E. P., k. 58-60, 126-129,
• zeznania pozwanej C. P., k. 138,
• zeznania pozwanego E. P., k. 138-139
Sąd zważył co następuje:
Powództwo, w ocenie sądu, nie zasługiwało na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 129 k.r.o. obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed
rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Nadto, w myśl
art. 132 k.r.o., obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma
osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi
lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone
z nadmiernymi trudnościami. Uszczegóławiając powyższe regulacje przepis art. 133 § 2 k.r.o. stanowi, iż poza
wypadkiem świadczeń alimentacyjnych rodziców względem ich dzieci uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest
tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. W związku z powyższym wymaga podkreślenia zasada, iż dziadkowie są
zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych dopiero wówczas, gdy ich wnuk nie może żądać spełnienia obowiązku
alimentacyjnego od osoby zobowiązanej w bliższej kolejności, gdyż takowej nie ma albo, gdy osoba ta nie jest w
stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi, lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków
utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami oraz gdy pozostaje on w niedostatku.
Konieczne jest więc spełnienie obu przesłanek wynikających z powyżej wskazanych przepisów, a więc niemożności
dostarczenia niezbędnych środków utrzymania uprawnionemu do alimentacji oraz pozostawanie w niedostatku.
Pojęcie niedostatku było wyjaśniane w wielu orzeczeniach Sądu Najwyższego, które wskazują, że występuje on nie
tylko wtedy, gdy uprawniony do alimentacji (wierzyciel alimentacyjny) nie ma żadnych środków utrzymania, lecz
także wówczas, gdy osoba uprawniona nie może w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb (patrz także:
Sąd Najwyższy w wyroku z 20 stycznia 2000 r. w sprawie I CKN 1187/99, LEX 51632). Nadto zapatrywania doktryny
wskazują, iż o osobie ubiegającej się o alimenty z powodu niedostatku można mówić wówczas, gdy nie potrafi ona
zaspokoić samodzielnie swych potrzeb na poziomie zbliżonym do minimum socjalnego, przy czym „nie potrafi" to
znaczy, że nie posiada dostatecznych środków pomimo podejmowania starań, by je pozyskać.
Mając na uwadze powyższy stan prawny sąd musiał przede wszystkim ocenić, czy osoba zobowiązana w pierwszej
kolejności do alimentacji względem powoda wywiązuje się z tego obowiązku, a także w jakiej sytuacji materialnej
znajduje się małoletni. Ustalono przy tym, iż zasądzone od B. P. alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie nie są przez
niego uiszczane nawet w znikomym wymiarze, a prowadzona przez komornika sądowego egzekucja pozostawała
bezskuteczna. Stąd matka małoletniego może wobec tego liczyć jedynie na środki finansowe uzyskiwane z tytułu
świadczonej pracy oraz z tytułu otrzymywanych zasiłków.
W tym miejscu wypada także podkreślić, iż dopiero w momencie, gdy żadne z rodziców nie byłoby w stanie podołać
obowiązkowi alimentacyjnemu względem dziecka, wchodzi w grę posiłkowy obowiązek dalszego krewnego. Dlatego
też przy ustaleniu, iż matka małoletniego będzie w stanie sama zapewnić mu odpowiednie środki bytowe, obowiązek
dalszego krewnego w niniejszej sprawie nie będzie w ogóle wchodzić w rachubę.
Ustalając koszty utrzymania małoletniego sąd, kierując się treścią zeznań matki małoletniego przyjął, iż na koszty
utrzymania małoletniego składają się następujące kwoty: ok. 150 funtów na zakup żywności (1/2 kwoty 300 funtów
– według zeznań powódki), 30 funtów na odzież i obuwie oraz 30 funtów na bilet miesięczny, co łącznie daje kwotę
210 funtów miesięcznie. Dodatkowo sąd uwzględnił wśród usprawiedliwionych wydatków na rzecz małoletniego
część kosztów utrzymania mieszkania w kwocie 200 funtów miesięcznie, uznając w oparciu o zasady doświadczenia
życiowego, że taka suma wiąże się bezpośrednio z zaspokojeniem potrzeb życiowych małoletniego, przy łącznych
wydatkach na ten cel wynoszących 700 funtów miesięcznie (440 funtów za czynsz, 80 funtów za wywóz śmieci, 105
funtów za energię elektryczną, 28 funtów za internet, 35 funtów za telefon, 12 funtów za telewizję).
W ocenie sądu wydatki wynikające z zeznań matki małoletniego nie budziły istotnych wątpliwości, pozostając
typowymi dla dziecka w tym wieku, zatem sąd uznał, że na łącznie na utrzymanie małoletniego niezbędna jest kwota
rzędu 410 funtów miesięcznie, co odpowiada kwocie około 2.214 zł (przy przyjęciu średniego kursu 1 funt brytyjski
= 5,4 zł).
Przechodząc do ustaleń faktycznych dotyczących sytuacji majątkowej matki małoletniego sąd przyjął, iż na chwilę
obecną otrzymuje ona miesięczne wynagrodzenie w wysokości 1.077 funtów pracując w magazynie jako pakowacz.
Nadto otrzymuje ona tytułem świadczeń rodzinnych łącznie kwotę ok. 160-180 funtów miesięcznie (20 funtów
tygodniowo tytułem świadczenia rodzinnego oraz 80 funtów miesięcznie świadczenia na rzecz małoletniego z uwagi
na wysokość uzyskiwanego przez A. T.wynagrodzenia). Łącznie dysponuje ona więc dochodami rzędu ok. 1.230-1.250
funtów miesięcznie, co, w ocenie sądu, z powodzeniem pozwala jej na zaspokojenie wszystkich podstawowych potrzeb
małoletniego, które stanowią ok. 30% dostępnych jej dochodów. Odnosząc się do treści zeznań powódki zauważyć
należało, że potrzeby dotyczące wyżywienia małoletniego są zaspokajane w całości, zaś ewentualne dodatkowe wydatki
na ten cel – obejmujące (niewykazaną przez stronę powodową) różnicę pomiędzy kosztami wyżywienia w szkole a
kosztem przygotowania kanapek – czy też koszty dotyczące wycieczek szkolnych, pozostają, zdaniem sądu, w zakresie
możliwości finansowych matki małoletniego.
Zaznaczyć należy przy tym, że wątpliwe z punktu widzenia racjonalności gospodarki finansowej w ramach domowego
budżetu jest zaciąganie przez matkę małoletniego zobowiązań finansowych, w szczególności niejasna wydaje się
celowość zaciągnięcia drugiego z kredytów – na zakup samochodu osobowego. Mając świadomość wysokości
uzyskiwanych dochodów oraz konieczność zaspokajania potrzeb syna powyższy zakup - rzędu 2.500 funtów,
generujący dalsze wydatki w postaci ubezpieczenia i podatku drogowego po 72 funty miesięcznie oraz niebagatelnych
zakupu paliwa - nie pozostawał chyba wśród wydatków koniecznych. W szczególności zauważyć należało, że pożyczka
ta została zaciągnięta w 2014 r., w związku z czym twierdzenia o konieczności dojazdu do pracy pozostawały
nieuzasadnione zważając na to, iż powódka pracuje w tejże firmie nieprzerwanie od 2006 r., gdzie we wcześniejszym
okresie nie korzystała z samochodu, zaś małoletni do szkoły dojeżdża samodzielnie.
Podsumowując więc powyższe rozważania sąd doszedł do przekonania, że matka małoletniego A. T., uzyskując
znaczne dochody oraz zaciągając dodatkowe zobowiązania, jest w stanie bez uszczerbku koniecznego do utrzymania
siebie sprostać w całości ponoszeniu kosztów utrzymania małoletniego. Skoro zatem uprawniony do alimentów nie
pozostaje w niedostatku, a jego usprawiedliwione potrzeby obiektywnie mogą być z powodzeniem zaspokojone przez
matkę, powództwo skierowane przeciw pozwanym podlegało oddaleniu.
Dlatego też sąd orzekł jak w punkcie 1. wyroku.
W pkt 2. wyroku, sąd opierając się na § 7 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu zasądził od strony powodowej zwrot kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 77 zł.