Zakres materiału obowiązujący na ćwiczeniach z toksykologii

Zakres materiału obowiązujący na ćwiczeniach z toksykologii
studentów IV roku kierunku analityka medyczna
w roku akademickim 2014/15
I. DIAGNOSTYKA ZATRUĆ LEKAMI, ŚRODKAMI UZALEŻNIAJĄCYMI I DYMEM
TYTONIOWYM
Ćwiczenie I – Wykrywanie leków i narkotyków w materiale biologicznym
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Metody wyodrębniania trucizn z materiału biologicznego
Metody identyfikacji leków i trucizn
Metody izolacji i wykrywania w materiale biologicznym związków dających się ekstrahować
rozpuszczalnikami organicznymi
o ekstrakcja metodą Stass Otto (zasada oznaczania, przebieg wykonania,
identyfikacjaodczynnikami grupowymi i specyficznymi)
o ekstrakcja ciągła etanolem wg Curry (zasada oznaczania, przebieg wykonania)
o ekstrakcja ciągła eterem i chloroformem wg Borkowskiego (ekstrakcja z tkanek, moczu,
popłuczyn żołądka i z krwi)
Sposoby wyodrębniania i wykrywania niektórych leków w moczu, kiedy określony jest kierunek
badań
Sposoby wyodrębniania i wykrywania niektórych leków w moczu, kiedy nieokreślony jest kierunek
badań
Identyfikacja leków metodami chromatograficznymi
Działania niepożądane leków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych, nasennych alkaloidów
Toksykologia środków uzależniających - lekomania, narkomania
o zależność psychiczna, zależność fizyczna, tolerancja, abstynencja
o losy środków uzależniających w organizmie i mechanizm toksycznego działania
o typy narkomanii
o diagnostyka zatruć środkami uzależniającymi
Ćwiczenie II - Oznaczanie leków i ich metabolitów w materiale biologicznym
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Przyczyny zatruć lekami
Czynniki wpływające na toksyczność leków: reakcje uczuleniowe, odczyny
fotochemiczne,działanie rakotwórcze, taratogenne i embriotoksyczne, uwarunkowania genetyczne
Interakcje leków
Lekozależność
Leki chemioterapeutyczne: antybiotyki, sulfonamidy
Leki działające depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy: barbiturany, pochodne benzodiazepiny
Leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne: paracetamol, salicylany
Leki pobudzające ośrodkowy układ nerwowy: kofeina, amfetamina
Leki przeciwarytmiczne: prokainamid
Leki stosowane w chorobie wieńcowej: nitrogliceryna, azotyn sodowy i azotyn amylu, tetraazotan
pentaerytrytolu, leki blokujące kanał wapniowy (nifedypina)
Interakcje leków z alkoholem etylowym
Wpływ leków na sprawność psychofizyczną kierowców
Materiał biologiczny w badaniach toksykologicznych: rodzaje materiału, sposób pobierania,
zabezpieczania, podział materiału, badania wstępne i zasadnicze, metody izolacji trucizn z
materiału biologicznego, metody identyfikacji trucizn, oznaczenia ilościowe, interpretacja wyników
Oznaczanie praktyczne wybranych leków
o prokainamidu we krwi
o salicylanów we krwi
o paracetamolu w moczu
o sulfonamidów we krwi
Ćwiczenie III – Oznaczanie nikotyny i kotyniny w moczu
•
•
Toksykologia dymu tytoniowego
o Fizykochemiczne właściwości dymu tytoniowego
o Losy składników dymu tytoniowego w organizmie
o Palenie bierne
o Skutki zdrowotne
o Markery narażenia na dym tytoniowy
Interakcje dymu tytoniowego z lekami
II. DIAGNOSTYKA ZATRUĆ ALKOHOLAMI
Ćwiczenie IV – Diagnostyka zatruć alkoholami. Oznaczanie metanolu, etanolu i glikolu
etylenowego
•
•
•
•
•
•
•
•
Drogi wchłaniania i wydalania metanolu, etanolu i glikolu etylenowego
Objawy zatruć metanolem, etanolem i glikolem etylenowym
Biotransformacja metanolu, etanolu i glikolu etylenowego
Metody oznaczania we krwi
Stężenie etanolu we krwi a objawy zatrucia
Mikrodyfuzja jako metoda izolacji trucizn z materiału biologicznego (przykłady oznaczania
innych trucizn)
Oznaczanie alkoholi metodą head space
III. DIAGNOSTYKA ZATRUĆ METALAMI
Ćwiczenie V – Ilościowe oznaczanie arsenu
•
•
•
•
Ogólna charakterystyka procesu mineralizacji na drodze suchej i na drodze mokrej,
Kolorymetryczne metody oznaczania metali,
Toksyczność metali ciężkich As, Hg, Cd, Pb
Odtrutki na metale
IV. DIAGNOSTYKA ZATRUĆ W OPARCIU O POMIARY BIOCHEMICZNYCH
WSKAŹNIKÓW NARAŻENIA
Ćwiczenie VI - Diagnostyka zatruć związkami fosforoorganicznymi i karbaminianami
•
•
•
•
•
•
Biomarkery i ich rodzaje
Biomarkery jako wskaźnik narażenia na ksenobiotyki
Mechanizm toksycznego działania związków fosforoorganicznych i karbaminianów
Enzymy katalizujące rozkład estrów choliny
Objawy zatrucia związkami fosforoorganicznymi i karbaminianami
Leczenie zatruć związkami fosforoorganicznymi i karbaminianami
Ćwiczenie VII – Diagnostyka zatruć tlenkiem węgla i związkami methemoglobinotwórczymi oznaczanie karboksyhemoglobiny i methemoglobiny we krwi
•
•
•
•
•
Zatrucia tlenkiem węgla
o Przyczyny zatruć tlenkiem węgla
o Objawy zatruć
Metody oznaczania CO w powietrzu
Metody oznaczania COHb
Najwyższe dopuszczalne stężenie CO w powietrzu i dopuszczalne stężenie biologiczne COHb we
krwi
Zatrucia związkami utleniającymi
•
•
•
•
Ogólne działanie toksykologiczne i dynamiczne nitropochodnych i aminopochodnych związków
aromatycznych
Mechanizm działania związków methemoglobinotwórczych
Wpływ budowy chemicznej aminowych i nitrowych pochodnych związków aromatycznych na
działanie methemoglobinotwórcze
Oznaczanie methemoglobiny metodą wg Evelyna-Malloy'a
Ćwiczenie VIII – Diagnostyka zatruć rozpuszczalnikami organicznymi w oparciu o oznaczanie
metabolitów – oznaczanie fenolu w moczu po destylacji z parą wodną
•
•
•
•
•
Drogi wchłaniania, wydalania, biotransformacja oraz toksyczne działanie niżej podanych
rozpuszczalników:
o aceton
o anilina
o benzen
o chloroform
o fenol
o ksylen
o toluen
o trichloroetylen
Kinetyka wchłaniania i wydalania trucizn oraz ich metabolitów (wiadomości ogólne)
Biologiczne wskaźniki wchłaniania
Metody izolacji metabolitów w moczu i oznaczanie
Destylacja z parą wodną – zasada metody, przygotowanie materiału do destylacji
(przykładywykorzystania destylacji jako metody izolacji)
Bibliografia:
1. Toksykologia współczesna pod red. Prof. W.Seńczuka
2. Toksykologia pod red. prof. W. Seńczuka
3. Skrypt do ćwiczeń z toksykologii dla studentów IV roku Wydziału Farmaceutycznego i
Oddziału Analityki Medycznej
4. Zarys toksykologii klinicznej pod red. prof. J.Pacha
5. Podstawy toksykologii pod red. prof. J.K.Piotrowskiego