docDoświadczenia innych państw w zakresie ubezpieczeniowych
download 
Reklamacja Transkrypt
Doświadczenia innych państw w zakresie ubezpieczeniowych
Doświadczenia innych państw w zakresie ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych dr Małgorzata Więcko-Tułowiecka Główny Specjalista w Wydziale Prawnym Biura Rzecznika Ubezpieczonych Warszawa 15 maja 2013 Unia Europejska Główny cel – ochrona konsumenta szczególnie w odniesieniu do usług finansowych i szczególnie po przejściu ostatniego kryzysu finansowego, do którego przyczyniła się nieodpowiedzialna sprzedaż produktów finansowych (w tym inwestycyjnych). Przyczyny szczególnej ochrony : - znaczna nierówność informacyjna i brak wiedzy konsumentów w zakresie usług finansowych Umowa ubezpieczenia czy instrument finansowy ? Instytucje Unii Europejskiej Aktualnie – od 2008 r. prace nad dyrektywą PRIPs – Packaged Retail Investment Products – tłumaczone jako „pakietowe” produkty inwestycyjne tak naprawdę powinny być tłumaczone jako dyrektywa dotycząca „opakowanych” produktów inwestycyjnych – w tym ubezpieczenia na życie z UFK. Już sama nazwa dokumentu jasno wskazuje, iż tego typu umowy podlegają regulacjom dot. produktów inwestycyjnych, a na potrzeby tej dyrektywy – są produktami inwestycyjnymi. Instytucje Unii Europejskiej Przyczyny prac legislacyjnych: - Dyrektywa MiFID nie zapewniła pełnej ochrony inwestorów - zdefiniowane w MiFID pojęcie „instrumentu finansowego” okazało się zbyt łatwe do „obejścia” - tego rodzaju “opakowanie” może zwiększać skomplikowanie produktu, a także ryzyko z nim związane, jak również może generować problem konfliktu interesów Instytucje Unii Europejskiej - ten sam podstawowy produkt inwestycyjny może być „opakowany” jako ubezpieczenie, fundusz UCITs lub inne. Klienci detaliczni nie są w stanie w pełni zrozumieć konsekwencji tych różnic . - sprzeciw przedsiębiorców oferujących instrumenty finansowe zobowiązanych w znacznie szerszym zakresie niż podmioty oferujące produkty opakowane Instytucje Unii Europejskiej - ubezpieczenia z UFK, które uregulowano w dyrektywie Dyrektywą Rady 90/619/EWG z dnia 8 listopada 1990 r. miały zupełnie inny charakter niż dzisiejsze produkty. Były również w zupełnie inny sposób dystrybuowane. Od czasu uchwalenia przepisów dyrektywy, inwestycyjne produkty ubezpieczeniowe w sposób znaczący ewoluowały. Definicja ubezpieczeń na życie z UFK wprowadzona w latach 90-tych nie jest adekwatna w odniesieniu do dzisiejszych umów tego rodzaju. - nowe podejście zaprezentowano w PRIPs – bardziej, niż na definicji legalnej, należy skupić się na efektach ekonomicznych zawieranej umowy -> ubezpieczenie na życie z UFK jest produktem inwestycyjnym. Włochy Kierunek interpretacji wytyczyły sądy powszechne : Ubezpieczenia inwestycyjne generalnie nie powinny być uznawane za umowy ubezpieczenia, a za instrumenty finansowe. Aby ustalić charakter konkretnej umowy należy badać jej dominujące elementy i stosować przepisy regulujące dominujący charakter umowy. Trzy główne cechy przesądzają o tym, że ubezpieczenie jest instrumentem finansowym: - składka jednorazowa - zdarzenie ubezpieczeniowe – dożycie - zysk oparty na ryzyku finansowym, a nie demograficznym Włochy Umowa, w której ubezpieczyciel, za zapłatą składki jednorazowej zobowiązuje się do wypłaty kwoty powiązanej z indeksami jest umową z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, jednak nie stanowi umowy ubezpieczenia na życie, gdyż nie uwzględnia ryzyka demograficznego (Sąd Okręgowy w Cagliari, wyrok z dnia 2 listopada 2010 r.) Umowy ubezpieczenia na życie z UFK, w których usługi świadczone przez ubezpieczyciela są bezpośrednio powiązane z wartością jednostek w funduszach inwestycyjnych, bez żadnej gwarancji uzyskania dochodu, bez względu na nazwę, dotyczą tak naprawdę zakupu instrumentu finansowego, a Bank, który dokonał sprzedaży tego produktu musi wykonać wszystkie obowiązki informacyjne określone w odniesieniu do sprzedaży instrumentów finansowych (Sąd Okręgowy w Trani, wyrok z dnia 11 marca 2008 r.) Francja Ubezpieczenie nie powinno być produktem inwestycyjnym, a ochronnym i bazować na ryzyku związanym z życiem danej osoby . Szczególne regulacje prawne: - przedłużony okres odstąpienia od umowy ubezpieczenia z UFK (nawet w złej wierze) - szeroko zakrojone obowiązki informacyjne pośrednika, a także obowiązek udzielenia rzetelnej rekomendacji, w tym sprawdzenia sytuacji finansowej konsumenta Francja Szczególne regulacje prawne: - obowiązek umieszczenia w umowie ubezpieczenia informacji o braku gwarancji wypłaty środków pieniężnych Niespełnienie określonych w ustawie obowiązków może prowadzić do nieważności umowy. - preferencje podatkowe jedynie w sytuacji, gdy umowa była wykonywana przez co najmniej 8 lat Wielka Brytania Brak ustawowej definicji umowy ubezpieczenia – cechy charakterystyczne: zapłata składki za ochronę przed ryzykiem straty/uszczerbku wynikającego z wypadku najczęściej mającej charakter zapłaty określonej kwoty. Silna pozycja organu nadzoru (FSA obecnie FCA i PRA) – rekomendacja produktów oferowanych klientom detalicznym. Produkty ocenione przez organ nadzoru nierekomendowane do sprzedaży detalicznej. Niemcy Niemiecki Sąd Federalny (BGH) po raz pierwszy w 2012 r. stwierdził, że umowy ubezpieczenia na życie z UFK są często produktami stricte inwestycyjnymi Tego rodzaju umowy powinny być oferowane po spełnieniu ostrzejszych wymogów informacyjnych (zarówno przed zawarciem umowy, jak i odnoszących się do treści umowy (OWU), w szczególności w zakresie informacji o ryzyku utraty środków pieniężnych. Sąd podkreślił „przywiązanie” konsumentów niemieckich do tradycyjnych umów na życie z UFK, co może skutkować niezrozumieniem zasad inwestycji bardziej skomplikowanych. OPŁATY Indie Organ Nadzoru Finansowego przedstawił rekomendacje dotyczące ubezpieczeń na życie z UFK oraz umów, w których suma ubezpieczenia zależy od wartości indeksów, dotyczące: - maksymalna wysokości prowizji: maksymalnie 15% - umowy do 5 lat, maks. 30% - umowy do 10 lat maks. 35% - powyżej 12 lat Zakaz udzielania prowizji w przypadku sprzedaży bezpośredniej przez pracowników zakładu ubezpieczeń. Indie - minimalna wartość wykupu: co najmniej 30% - w roku 2 i 3 umowy co najmniej 70% - w 4 roku umowy co najmniej 90% - 5,6 i 7 rok umowy - minimalna suma ubezpieczenia: w umowach ze składką jednorazową – 125% wpłaconej składki w umowach ze składką regularną – wyższa z dwóch wartości: 10-ciokrotność składki rocznej lub 105% wszystkich składek wpłaconych do dnia zgonu Austria Przepisy umożliwiają zwrot prowizji za „niewykorzystany okres ochrony” w przypadku wypowiedzenia umowy w ciągu pierwszych 5 lat jej trwania. Pośrednik ma obowiązek zwrócić (rozliczyć) ubezpieczycielowi nadpłaconą część prowizji. Kwota wykupu zwiększa się o nadpłaconą prowizję. Dziękuję za uwagę i zapraszam do korzystania z serwisu prawnego na stronie Rzecznika Ubezpieczonych: www.rzu.gov.pl dr Małgorzata Więcko-Tułowiecka Biuro Rzecznika Ubezpieczonych 18
