60. Europa w epoce wielkich odkryć-int.

Europa w epoce wielkich odkryć
1. Rozwój demograficzny



1.
2.
3.

1.
2.
3.
Od poł. XV w. ożywienie demograficzne
W XVI w. w Europie żyło ok. 85-90 mln. ludzi; rocznie liczba
ludności rosła o ok. 0,8-1%
Przyczyny (książka str. 38):
Wzrost produkcji rolnej
Sprawniej dostarczano żywność na tereny, do których
wcześniej nie docierano
Lepsza higiena
Nadal:
Średnia długość żywota ludzkiego to 20-25 lat
Epidemie różnego typu
Nad głód
Migracje ludności
1.
2.
3.
Szukano lepszych warunków życia
Uciekano przed prześladowaniami politycznymi
(Węgrzy przed Turkami) i religijnymi (Anglia, Francja…)
Wjazdy do kolonii
3. Rozwój miast


10% Europejczyków mieszkało w miastach na początku XVI
w.; mieszczanie to jedynie 1% społeczeństw (pod koniec XVI w.)
Miasta rozwinięte to np. Londyn. Rzym, Wenecja, Neapol

Rozwój miast portowych; Antwerpia (dwukrotny wzrost liczby
mieszkańców), Sewilla (tu przywożono srebro)

Lyon i Augsburg rozwinęły się dzięki lokalizacji w nich banków i
fili domów bankowych

Upadek znaczenia miast hanzeatyckich (z powodu odkryć
nowych szlaków handlowych)
Wyjątek stanowi Gdańsk – główny eksporter zboża na zachód
Europy (wzrost z 60 do 77 tyś. Mieszkańców)

Praca z mapą s. 39
3. Rozwój techniczny i organizacja produkcji
Na podstawie rozdziału s. 41-42 odpowiedz na pytania
1. Wymień udoskonalenia zastosowane w różnych dziedzinach
(od sukiennictwa po zegarmistrzostwo)
2. Omów organizację pracy

4. Rozwój handlu
3 strefy handlowe:
a) bałtycki
b) atlantycki
c) śódziemnomorski




Hiszpania i Portugalia dominowały w XVI w. w
handlu atlantyckich (dzięki/przez odkrycia geograficzne)
Koniec XVI w. Holendrzy wchodzą do gry w handlu
dalekomorskim; podporządkowali sobie Indonezję, wygryźli
Portugalczyków z Indii
Porty holenderskie wyspecjalizowały się w handlu zbożem;
do XVII w. kontrolowali bałtycki i śródziemnomorski handel;
potem dominacja Anglików
5. Kredyty, banki, giełdy






Rozwój kapitalizmu (gospodarki wolnorynkowej); wzrost
znaczenia kapitału przeznaczonego na działalność
gospodarczą
Wcześniej kasa była z rolnictwa, teraz znaczna rola z handlu i
eksploatacji kopalń szlachetnych kruszców
Aby to sfinansować z banków brano pożyczki; banki też
inwestowały kapitał w handel
Stosowano weksle (papier poświadczający zobowiązanie jego
wystawcy do zapłaty odbiorcy określonej sumy)
Powstawały domy kupiecko-bankierskie; np. rody
Fuggerów, Welserów, Hochstatterów
By zabezpieczyć się przed stratami (z powodu np. ataku
piratów) tworzono spółki




Jeśli ktoś był przy kasie, ale nie chciał bawić się w handel
mógł być udziałowcem, czyli kupował akcje
Kontrahenci zawierali transakcje na giełdach
Miejsce gildii kupieckich zajmowały kompanie
handlowe; pierwsze z nich to Kompania Lewantyńska,
Kompania Afrykańska, Kompania Moskiewska, Kompania
Północnoamerykańska
Najważniejsze to holenderska Kompania
Wschodnioindyjska (1602) i angielska Kompania
Wschodnioindyjska (1600)
6. Inflacja





Duża kruszców = spadek realnej wartości
pieniądza = wzrost cen
Mniej zatrudnionych w rolnictwie
4-krotny wzrost cen zboża
Zrost kosztów utrzymania przy niezmiennej wysokości
wynagrodzenia
Zjawisko nożyc cenowych – znaczny wzrost cen
artykułów spożywczych w stosunku do artykułów
przemysłowych
7. Dualizm gospodarczy
Merkantylizm



Za źródło bogactwa narodowego i siły państwa uznawano
ilość posiadanego kruszcu, który umożliwiał
inwestowanie i ułatwiał obrót gospodarczy.
postulując rozwój handlu kładziono nacisk na wzrost
eksportu produktów przemysłowych, a
ograniczanie ich importu poprzez system
zakazów lub cła.
Rozwój produkcji przemysłowej i handlu powinien
być wspierany przez państwo (zakładanie fabryk,
popieranie prywatnych przedsiębiorstw, ułatwianie
komunikacji, rozbudowa floty).
Proces grodzenia