Instrukcja o korzystaniu ze środków

INSTRUKCJA
O KORZYSTANIU ZE ŚRODKÓW SPOŁECZNEGO
PRZEKAZU I TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ
W DUSZPASTERSTWIE
Chrystusowy nakaz misyjny (zob. Mt 28,19) obowiązuje do końca
świata – nieustannie głosić Ewangelię. Kościół czyni to od początku swego
istnienia, korzystając z dostępnych środków i sposobów, najpierw w sposób ustny, potem spisany. Dziś słowo Boże może być przekazywane już
nie tylko osobiście, ale za pośrednictwem różnych nowoczesnych środków technicznych, aby mogło dotrzeć do wielu ludzi niezależnie od czasu
i miejsca ich przebywania.
I. EWANGELIZACJA PRZEZ CYFROWĄ AMBONĘ
U początku chrześcijaństwa św. Paweł głosił Ewangelię na ateńskim
areopagu (por. Dz 17,16-34) i w wielu innych miejscach. Dziś – jak pisze
Jan Paweł II w swojej encyklice Redemptoris missio – „pierwszym «areopagiem» współczesnym jest świat środków przekazu, który jednoczy
ludzkość i czyni z niej, jak to się określa, «światową wioskę». Środki społecznego przekazu osiągnęły takie znaczenie, że dla wielu są głównym
narzędziem informacyjnym i formacyjnym, przewodnikiem i natchnieniem w zachowaniach indywidualnych, rodzinnych, społecznych. Przede
wszystkim nowe pokolenia wzrastają w świecie uwarunkowanym przez
mass media” (37). Badania naukowe wykazują, że człowiek zazwyczaj
potrafi przyjąć około 30% zasłyszanych treści. Natomiast przy przekazie
łączącym słowo i obraz – 80% treści. Takie informacje uświadamiają
nam, że jako współcześni świadkowie Ewangelii stajemy przed nowym
wyzwaniem.
198
***
Instrukcja o korzystaniu ze środków społecznego przekazu
***
Obecnie przekazowi myśli ludzkiej służą nie tylko prasa, teatr, film
czy radio, ale do grona nowych środków przekazu dołączyła telewizja,
Internet wykorzystujący połączone ze sobą komputery na całym świecie,
a w ostatnich latach telefonia komórkowa. Stoimy natomiast przed nowymi wynalazkami, które mają ułatwić codzienne życie w postaci osobistych czytników elektronicznych (e-readery, tablety), mają łączyć funkcje
czytnika prasy, książek, osobistego organizera, notatnika, osobistej poczty
elektronicznej, komunikatora internetowego aż po odbiór wiadomości multimedialnych, łączących ze sobą dźwięk i obraz.
W tym nowoczesnym świecie obecny jest też i Kościół, który dostrzega te wszystkie zmiany. Przywołajmy tu chociażby słowa papieża Piusa
XII: „Zadziwiające wprost wynalazki techniczne, którymi szczyci się
ludzkość współczesna, jakkolwiek są wynikiem wysiłku umysłu i pracy
ludzkiej, to jednak w rzeczywistości są darem Boga Stwórcy naszego, od
którego wszelkie dzieła dobre pochodzą (…). Tylko pozytywne i solidarne zainteresowanie nowymi środkami techniki tak ze strony Kościoła, jak
i państwa, i kół zawodowych sprawi, iż przyczynią się one do wyrobienia
duchowego tych, co z nich korzystają. Pozostawione bez kontroli i bez
dokładnego kierownictwa, przyczynią się jednak do obniżenia poziomu
kulturalnego i moralnego mas” (encyklika Miranda prorsus, 1, 45).
Nowe wynalazki, a w tym nowe media, cieszą się zatem uznaniem
i aprobatą Kościoła, choć nie brakuje też pod ich adresem uwag krytycznych, ukazujących ambiwalencję stosowanych narzędzi. To, czy zostaną
one użyte dobrze, czy źle, zależy od uformowanego sumienia twórcy, nadawcy i odbiorcy.
Aktualnie dostępne i pojawiające się nowe środki techniczne mają służyć pomocą w głoszeniu słowa Bożego, ale także – jak pisze Jan Paweł II
we wspomnianej wyżej encyklice – „Zaangażowanie w dziedzinie środków społecznego przekazu nie ma jednak wyłącznie na celu zwielokrotnienia przepowiadania. Chodzi o fakt głębszy, gdyż sama ewangelizacja
współczesnej kultury zależy w wielkiej mierze od ich wpływu. Nie wystarcza zatem używać ich do szerzenia orędzia chrześcijańskiego i Magisterium Kościoła, ale trzeba włączyć samo orędzie w tę «nową kulturę»,
stworzoną przez nowoczesne środki przekazu” (encyklika Redemptoris
missio, 37).
Niniejsza instrukcja ma się stać pomocą we właściwym korzystaniu ze
współczesnych środków przekazu w diecezji legnickiej.
199
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
1. GDZIE POWINNA BYĆ PROWADZONA NOWA CYFROWA EWANGELIZACJA?
Diecezja, dekanaty, parafie, zakony, instytucje diecezjalne, duszpasterstwa, ruchy i stowarzyszenia, szkoły katolickie istniejące w diecezji,
a także osoby indywidualne – zarówno duchowne, jak i świeckie – winni
cieszyć się wsparciem i pomocą swoich przełożonych przy tworzeniu
nowych treści, związanych z przekazem ewangelizacyjnym, formacją
i pracą duszpasterską, aktywnością w swoich środowiskach na rzecz osób
potrzebujących pomocy czy też dzielących się swoimi przeżyciami związanymi z wyznawaną wiarą.
2. NOWE FORMY PRZEKAZU
Formą przekazu nowych treści mogą być: książki, gazetki parafialne,
diecezjalna prasa katolicka, radio, wydawnictwa diecezjalne, strony internetowe WWW, blogi (rodzaj osobistej strony internetowej z chronologicznie uporządkowanymi wpisami autora), serwisy społecznościowe, SMS
(w telefonii GSM krótki wpis tekstowy), MMS (w telefonii GSM krótki
wpis tekstowy z załącznikiem w postaci zdjęcia lub filmu), tworzone katechezy, materiały katechetyczne upowszechniane na płytach CD i DVD,
prezentacje multimedialne, prezentacje filmowe, filmy animowane, plakaty, grafika mało- i wielkoformatowa, poczta e-mail, współtworzenie bądź
udział w programach telewizyjnych poświęconych tematyce religijnej,
edukacja na odległość (e-learning), kafejki czy świetlice internetowe przy
parafiach (nie zaniedbując innych tradycyjnych, realnych spotkań dzieci,
młodzieży i dorosłych), komunikatory internetowe (tzw. czat, skype, gadugadu i in.), videokonferencje z wykorzystaniem kamer internetowych czy
też inne aktualnie stosowane oraz nowe techniki tworzenia i przesyłania
informacji.
II. DIECEZJALNE CENTRUM INFORMACJI
W diecezji legnickiej 10 grudnia 1998 r. powołany został przez pierwszego biskupa legnickiego Tadeusza Rybaka Referat ds. Mediów. Z chwilą
zatwierdzenia przez biskupa diecezjalnego Stefana Cichego nowego Regulaminu Legnickiej Kurii Biskupiej Referat ds. Mediów wraz z Referatem ds. Wydawnictw współtworzy Wydział Mediów i Wydawnictw Le-
200
***
Instrukcja o korzystaniu ze środków społecznego przekazu
***
gnickiej Kurii Biskupiej. Zadaniem Referatu ds. Mediów jest przygotowanie i obsługa medialna dokonujących się w diecezji wydarzeń. Zadanie
to realizowane jest przez cotygodniowe spotkania osób związanych z pracą
mediów na szczeblu diecezjalnym z biskupem legnickim i przedstawicielami poszczególnych duszpasterstw. Z pomocą tego Referatu przygotowywane są diecezjalne konferencje prasowe. Referat wspiera także inne
wydarzenia medialne w diecezji, np. realizuje transmisje telewizyjne czy
radiowe. Spotkania, na których omawiane są bieżące i planowane wydarzenia duszpasterskie w skali diecezji, dekanatów czy poszczególnych parafii mają swe odzwierciedlenie w wydawanym wewnętrznym Biuletynie
prasowym, przesyłanym od 2006 r. pocztą elektroniczną do dziekanów
i wicedziekanów. Referat wspiera też organizację kursów dla fotografów
i operatorów kamer video rejestrujących celebracje liturgiczne.
Z perspektywy czasu wydaje się jednak, że w parafiach naszej diecezji
jest mała świadomość istnienia i roli tego Referatu, a tym samym rzadko
się go wykorzystuje – szczególnie wśród duszpasterzy i współpracujących
z nimi osób, np. do przygotowania medialnego zapowiedzi i obsługi wydarzeń duszpasterskich planowanych w parafiach.
Zaleca się wzmocnienie w diecezji świadomości istnienia tego Referatu
jako miejsca napływu informacji o wydarzeniach w parafiach, regionach
diecezji, a także w poszczególnych duszpasterstwach, instytucjach diecezjalnych, ruchach i stowarzyszeniach działających w diecezji. Jeśli te
podmioty prowadzą też swoje strony internetowe i tam jest publikowana
informacja dotycząca takich wydarzeń, wystarczy przesłać do Referatu
pocztą elektroniczną ([email protected]) odnośnik do tej strony
(tzw. link).
Warto wyrobić w sobie nawyk jak najszerszego informowania mediów
diecezjalnych, a także dostępnych lokalnie (bardzo często pozytywnie nastawionych na współpracę z Kościołem) o mających miejsce zdarzeniach.
Liczy się także czas przesłania informacji. Np. do „mediów szybkich” –
radio, serwisy telewizyjne, agencje prasowe, dzienniki czy internetowe
portale informacyjne – informacja musi dotrzeć jak najszybciej. Dla przykładu ostateczną godziną, do której powinny napłynąć informacje z danego
dnia do Katolickiej Agencji Informacyjnej (KAI) jest godzina 1800 w dniu,
w którym wydarzenie miało miejsce. Dla innych mediów, np. inne czasopisma niż dzienniki – w ciągu najbliższych 2-3 dni po wydarzeniu. Jeśli
zaś planuje się zapowiedź jakiegoś wydarzenia, należy informację o nim
przesłać do mediów jak najszybciej po ustaleniu programu uroczystości.
201
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
Referat ds. Mediów jest też miejscem, w którym można uzyskać pomoc
np. w organizowaniu szkoleń, warsztatów dziennikarskich, webmasterów,
administratorów, redaktorów stron internetowych. Może służyć pomocą
w szkoleniach w zakresie kontaktu z mediami, organizowaniu konferencji
prasowych czy też promocji wydarzeń.
W roku 2007 biskup legnicki Stefan Cichy powołał do istnienia urząd
rzecznika prasowego. Funkcję tą de facto pełnił już wcześniej sekretarz
Referatu ds. Mediów.
Funkcja rzecznika to działalność z zakresu promocji wizerunku Kościoła diecezjalnego w mediach. A ponadto: informowanie o aktualnych
wydarzeniach duszpasterskich w diecezji, działania w wydarzeniach kryzysowych, przygotowanie i prowadzenie konferencji prasowych, przygotowanie wewnętrznego Biuletynu prasowego i utrzymywanie w imieniu
biskupa legnickiego kontaktu z mediami.
Informacje rzecznik czerpie z prac Referatu ds. Mediów, monitorowania stron WWW, jak również z wiadomości przekazywanych mu bezpośrednio.
W obliczu pojawiającej się lub narastającej sytuacji kryzysowej, oprócz
biskupa diecezjalnego czy swoich bezpośrednich przełożonych, warto
informować o sytuacji także rzecznika, aby można było podjąć stosowne
działania i zastosować takie procedury, które pomogą w zażegnaniu lub
zminimalizowaniu skutków pojawiającego się kryzysu. Pierwsze bowiem
pytania w wyniku takich zdarzeń kierowane są ze strony mediów właśnie
do rzecznika.
Rzecznik może też służyć pomocą w poszukiwaniu referentów i wykładowców zajmujących się problematyką mediów.
Wzorem innych diecezji można wziąć pod uwagę stworzenie diecezjalnego biura prasowego, które przejęłoby niektóre funkcje i zadania Referatu ds. Mediów.
III. MEDIA DIECEZJI LEGNICKIEJ
Zaleca się promocję prasy katolickiej w parafiach i środowiskach diecezjalnych oraz zachęca do podejmowania współpracy w ich tworzeniu.
Rolą i zadaniem prasy katolickiej, oprócz funkcji informacyjnej, jest też
budowanie lokalnej wspólnoty eklezjalnej, a także formacja duchowa wiernych. Prasa pomaga w formowaniu postaw patriotycznych, upowszechnia
wartości płynące z Ewangelii. Ma tę przewagę nad „mediami szybkimi” –
202
***
Instrukcja o korzystaniu ze środków społecznego przekazu
***
radio, telewizja, że można powracać do jej lektury wielokrotnie i w wybranym dla siebie czasie. Jest wtedy więcej czasu na osobistą refleksję
i przemyślenia. Poprzez propagowanie wartości chrześcijańskich i ogólnoludzkich, często kwestionowanych przez prasę laicką, pomaga w podejmowaniu właściwych życiowych decyzji. Z tego też powodu nie powinna
być traktowana jako towar, ale jako dobro wspólne, służące budowaniu
wspólnoty parafialnej i diecezjalnej.
1. DIECEZJALNA STRONA WWW
Od 15 sierpnia 1996 r. istnieje diecezjalna strona internetowa, obecnie
pod adresem www.diecezja.legnica.pl.
Strona zawiera szereg informacji dotyczących historii diecezji, jej pasterzy, duchowieństwa, istniejących zakonów, ruchów i stowarzyszeń. Na
tej stronie umieszczane są też odnośniki (tzw. linki) do stron internetowych
prowadzonych przez parafie, duszpasterstwa czy inne podmioty diecezjalne, informuje o aktualnych wydarzeniach w diecezji czy też udostępnia
ważne dokumenty Kościoła katolickiego i Konferencji Episkopatu Polski.
Zaleca się upowszechnianie wiedzy wśród wiernych diecezji o istnieniu takiej strony internetowej, która jest źródłem informacji o naszym
Kościele lokalnym.
2. DIECEZJALNA POCZTA ELEKTRONICZNA
Od roku 2006 w diecezji istnieje wewnętrzna poczta elektroniczna.
Elektroniczne skrzynki pocztowe zostały stworzone dla dziekanów i wicedziekanów.
Zaleca się stworzenie osobistych adresów poczty elektronicznej dla
wszystkich księży w diecezji, a także dla wszystkich duszpasterstw i podmiotów diecezjalnych.
Zachęca się do wykorzystywania tej możliwości przesyłania informacji
również na adres Legnickiej Kurii Biskupiej i mediów diecezjalnych.
203
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
3. DIECEZJALNE RADIO
Zaleca się także praktyczne wykorzystywanie radia diecezjalnego –
Radia Plus Legnica (www.legnica.fm; e-mail: [email protected]; tel.
76 856 08 18). Z pomocą tej rozgłośni można przekazywać informacje
dotyczące wydarzeń w parafiach diecezji. Rozgłośnia może obejmować
patronatem medialnym planowane wydarzenia. Natomiast studio nagraniowe może tworzyć profesjonalne tzw. spoty bądź całe kampanie informacyjne.
Dziennikarze Radia Plus towarzyszą wydarzeniom diecezjalnym od
początku istnienia diecezji. Zachęca się, aby wypowiedzi dla tego radia
traktować zawsze priorytetowo.
4. DIECEZJALNE TYGODNIKI KATOLICKIE
W diecezji legnickiej od 1993 r. obecny jest Tygodnik Katolicki Niedziela, a od 2005 r. Tygodnik Katolicki Gość Niedzielny. Wiele parafii
podejmuje się także wydawania swojej prasy parafialnej. Swoje biuletyny
wydają też niektóre ruchy i stowarzyszenia diecezjalne.
Zachęca się więc do odpowiednio wczesnego informowania redakcji
o podejmowanych działaniach duszpasterskich i do współpracy z redakcjami (Gość Legnicki: 59-220 Legnica, ul. Jana Pawła II nr 1; e-mail: [email protected]; Niedziela Legnicka: 59-220 Legnica, ul. Jana
Pawła II nr 1; e-mail: [email protected]). Wydawnictwa te mogą
obejmować patronatem medialnym ważne planowane wydarzenia, na ich
łamach można także zamieszczać reklamy zachęcające do wzięcia w nich
udziału oraz inne informacje.
5. PRASA PARAFIALNA
Obecnie w diecezji około 60 parafii wydaje własną prasę. Ta liczba co
roku ulega zmianom.
W przypadku wydawania prasy parafialnej powinny obowiązywać
podobne zasady jak przy tworzeniu stron internetowych. Wydawany periodyk powinien zawierać informacje o osobach odpowiedzialnych za publikacje oraz kontakt z redakcją. Wykorzystane materiały powinny zawierać
204
***
Instrukcja o korzystaniu ze środków społecznego przekazu
***
informacje o źródle, które zostało wykorzystane, jak również winny być
uszanowane prawa autorskie (dotyczy to zarówno tekstów, jak i zdjęć).
W przypadku kolegium redakcyjnego warto również zawrzeć umowę
określającą czas jej trwania, zakres obowiązków i sposób wynagrodzenia
autorów, jak również warunki jej rozwiązania.
6. STACJE TELEWIZYJNE
Diecezja na dzień dzisiejszy (rok 2012) nie posiada własnej stacji telewizyjnej. Nie mniej jednak na jej terenie funkcjonuje szereg lokalnych
telewizji kablowych, które podejmują się produkcji własnych serwisów
i programów. Warto także w dziedzinie upowszechniania religijnych informacji podejmować współpracę z obecnymi (np. TV TRWAM) lub
mającymi powstać w przyszłości katolickimi stacjami telewizyjnymi lub
katolickimi redakcjami programów telewizyjnych.
Zachęca się do wspierania takich ich działań, które pomagają w tworzeniu pozytywnego wizerunku Kościoła poprzez udział w wywiadach,
udzielanie stosownych informacji i merytoryczną pomoc w przygotowywanych programach, szczególnie podejmujących tematykę religijną.
W tym zakresie należy stosować Normy Konferencji Episkopatu Polski
dotyczące występowania duchownych i osób zakonnych oraz przekazywania nauki chrześcijańskiej w audycjach radiowych i telewizyjnych.
IV. MEDIA W PARAFII
Obok tradycyjnych zbiorów bibliotecznych, prasy, radia i telewizji,
obecnie najczęstszym, a często autorytatywnym miejscem poszukiwania
informacji jest Internet.
1. POZYSKIWANIE INFORMACJI
Ważna jest umiejętność pozyskiwania informacji potrzebnych w duszpasterstwie z wykorzystaniem wszystkich dostępnych źródeł, bez ograniczania się do najłatwiej dostępnych.
Zawarte w dostępnych mediach informacje pomagają nie tylko w poszukiwaniu potrzebnej wiedzy na dany temat, ale także poprzez dzielenie
205
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
się zdobytą wiedzą pomagają w formacji samych duszpasterzy i powierzonych ich trosce wiernych. Pozbawiając wiernych np. ułatwionego dostępu
do prasy katolickiej, „pomaga się” tym samym w formowaniu ich postaw,
poglądów i zachowań przez prasę laicką, czasem wręcz antykościelną,
z której korzystają ze zwykłej konieczności, dostępności i chęci zdobycia
informacji o aktualnych wydarzeniach.
Przy poszukiwaniu informacji trzeba zwrócić uwagę na kilka niezbędnych kryteriów:
a) prawdziwość informacji – informacja musi być prawdziwa, nie może
być „półprawdą”, nie może wprowadzać w błąd,
b) rzetelność informacji – wynika z dokładności i metody jej opracowania, zależy od obiektywizmu (realizmu, czyli prawdziwości), informacja
powinna wiernie odzwierciedlać rzeczywistość,
c) jasność informacji – język i stosowana symbolika powinny być znane
i zrozumiałe dla odbiorcy,
d) kompletność informacji – to ilościowa różnica między informacją pierwotną a końcową, uzyskiwaną przez użytkownika,
e) szczegółowość informacji – powinna być dostosowana do potrzeb informacyjnych użytkownika. Zbyt duża szczegółowość powoduje jej
„przeciążenie”, a zbyt mała „anemię informacyjną” i zmniejsza jej
użyteczność.
Nie wszystkie źródła są godne zaufania. Należy korzystać ze źródeł
cieszących się powszechnie dobrą opinią.
W celu pozyskiwania i weryfikowania informacji zaleca się więc korzystanie z tradycyjnych źródeł (np. biblioteki), a także wspieranie aktywnego czytelnictwa wydawnictw, w tym prasy katolickiej, korzystanie
z internetowych portali katolickich. Inne portale, z których czerpiemy
informacje oraz wiedzę muszą się cieszyć powszechną wiarygodnością.
Unikać należy portali anonimowych, za funkcjonowanie których nikt nie
bierze odpowiedzialności, a także portali antyreligijnych, które powstały
z myślą zwalczania nauki Kościoła.
Zdobytą informację powinno się sprawdzić w kilku źródłach.
W wypadku stwierdzenia niezgodności z prawdą, należy informować
wydawcę bądź redaktora czy administratora o stwierdzonym błędzie,
z prośbą o skorygowanie zamieszczonej informacji, z podaniem źródła,
z którego uzyskaliśmy informację prawdziwą.
206
***
Instrukcja o korzystaniu ze środków społecznego przekazu
***
2. TWORZENIE INFORMACJI
Dziś każdy może stać się twórcą informacji. Ponieważ media, szczególnie przedstawiające codzienne, bieżące wydarzenia, często „cierpią na
głód informacji”, coraz częściej apelują do odbiorców o przesyłanie krótkich bądź dłuższych wiadomości tekstowych (SMS), zdjęć lub nagranych
filmów np. za pomocą telefonów komórkowych, z wydarzeń, których ktoś
jest świadkiem. Media zapraszają również do komentowania aktualnych
zdarzeń.
Przy tworzeniu informacji przede wszystkim należy pamiętać o odpowiedzialności za wypowiadane i pisane słowo czy tworzone treści multimedialne.
3. RZECZNICY MEDIALNI
Można rozważyć powołanie rzeczników dla innych podmiotów w diecezji. Rzecznikami mogą być także osoby świeckie po studiach specjalistycznych w tym zakresie. W takim przypadku osoby te, po uzyskaniu
zgody biskupa diecezjalnego, powinny podjąć pracę w oparciu o osobno
zawartą z nimi umowę o pracę. W innych przypadkach rzecznik diecezjalny może zaproponować im udział w odpowiednich szkoleniach.
4. STRONY INTERNETOWE W PARAFIACH
W roku 2006 biskup legnicki Stefan Cichy wystosował apel dotyczący
tworzenia parafialnych stron internetowych. W odpowiedzi na tę zachętę
około 50 parafii takie strony już prowadzi.
Zaleca się, aby jak najwięcej parafii podjęło się tworzenia swoich stron
WWW. Są one bowiem nie tylko źródłem wiedzy o parafii, ale także
świadectwem aktualnego jej życia oraz promowaniem podejmowanej
działalności. Strony te dają także możliwość kontaktu z duszpasterzem
osobom, które w „realnym świecie” z różnych powodów go nie podejmują
(w ten sposób ośmielają się, by później móc nawiązać rozmowę i bliższą
relację interpersonalną). Są także formą kontaktu ze swoimi rodzinnymi
środowiskami dla osób wyjeżdżających do pracy i osiedlających się za
granicą.
207
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
Dlatego przy tworzeniu stron parafialnych zaleca się częstą ich aktualizację. Jej formą może być umieszczanie cotygodniowych ogłoszeń duszpasterskich i relacji z aktualnych wydarzeń, udostępnianie galerii foto
i video oraz innych. Warto też stworzyć archiwum, w którym znajdą się
wcześniej publikowane materiały, a także umieścić wyszukiwarkę, która
pomoże w przeglądaniu dostępnych na stronie materiałów i szybkie dotarcie do poszukiwanych treści.
Za zawartość parafialnych stron internetowych odpowiedzialny jest
proboszcz parafii.
5. ZESPOŁY REDAKCYJNE
Tworzone strony internetowe wymagają zaangażowania się osób, które
są twórcami strony WWW, a także jej redaktorami, na których spoczywa
odpowiedzialność za umieszczane treści. Dlatego każda strona powinna
zawierać wyraźną informację o właścicielu strony, twórcy, administratorze
strony i jej redaktorach. Powinien też znajdować się na niej przynajmniej
adres poczty elektronicznej (e-mail), jak również tradycyjne dane teleadresowe, które pozwalają na kontakt z właścicielem strony.
Przy tworzeniu stron internetowych materiały (foto, video, muzyka,
teksty, ilustracje itp.) winny być wykorzystywane zgodne z obowiązującym
prawem i poszanowaniem praw autorskich. W przypadku wątpliwości należy zwrócić się z prośbą o wyrażenie zgody przez właścicieli tych praw
lub wydawców. W sytuacji jej braku należy zrezygnować z publikacji.
Ponieważ w tworzenie stron parafialnych bądź też stron ruchów, stowarzyszeń, kół oraz innych wspólnot działających w parafiach i diecezji
zaangażowani są często ludzie młodzi, należy z twórcami takiej strony
zawrzeć umowę, najlepiej na czas określony. Umowa powinna zawierać
m.in. informację o okresie jej trwania, okolicznościach i czasie wypowiedzenia umowy, zakres prac i obowiązków twórcy strony związanych z jej
prowadzeniem, a także informację o stosownym wynagrodzeniu ze strony
zleceniodawcy. W przypadku podjęcia się prowadzenia strony społecznie
(gratisowo), taka informacja również powinna być zawarta. Umowa taka
(np. na 1 rok) pozwala na swego rodzaju kadencyjność administratorów
i redaktorów strony, co z kolei może pomóc w łatwiejszym przejmowaniu
funkcji przez ich następców. Ma to znaczenie wtedy, kiedy np. młodzi
dotychczasowi administratorzy opuszczają rodzinne parafie i wyjeżdżają
208
***
Instrukcja o korzystaniu ze środków społecznego przekazu
***
na studia, a tym samym ich aktywność i zaangażowanie w życie parafii
się zmniejsza.
W przypadku skorzystania z usług firm i osób zawodowo zajmujących
się administrowaniem stron WWW należy również zawrzeć stosowną
umowę.
V. WYWIADY
Częstą formą kontaktu z mediami są osobiste wypowiedzi bądź udział
w programach radiowych, telewizyjnych czy też na forach internetowych.
W tym zakresie obowiązują wydane 9 marca 2005 r. Normy Konferencji
Episkopatu Polski dotyczące występowania duchownych i osób zakonnych
oraz przekazywania nauki chrześcijańskiej w audycjach radiowych i telewizyjnych, szczególnie wskazania zawarte w nr. 8-15 (dokument dostępny
pod adresem: www.episkopat.pl/?a=dokumentyKEP&doc=200539_1).
Zgodnie z tymi Normami (11) biskup diecezjalny, oprócz rzecznika,
może domyślnie udzielić zgody na wypowiedzi dla mediów proboszczom,
dziekanom, przełożonym i asystentom instytucji diecezjalnych, ruchów
i stowarzyszeń czy dyrektorom duszpasterstw. W przypadku pełnienia innej funkcji w diecezji wymagana jest zgoda biskupa diecezjalnego. Zgoda
biskupa diecezjalnego może być udzielona czasowo, w związku z okresem i zakresem wypełniania funkcji.
Jeśli zaistnieje taka potrzeba, Referat ds. Mediów może okresowo
przeprowadzić szkolenia praktyczne z zachowania się wobec mediów,
udzielania wywiadów i zapoznania z obowiązującym prawem prasowym.
VI. EDUKACJA MEDIALNA
Właściwe i owocne korzystanie z mediów będzie możliwe tylko wtedy, kiedy podejmowane będą wysiłki edukacyjne skierowane do dzieci,
młodzieży i dorosłych. Dlatego zachęca się do wspierania działań i programów edukacyjnych w zakresie korzystania z mediów stosowanych
w szkołach, uczelniach i innych instytucjach służących edukacji. Dotyczy
to nie tylko jednostek oświatowych i uczelnianych świeckich, ale także
kościelnych. Umiejętność świadomego, krytycznego i selektywnego odbioru treści medialnych jest dziś bardzo ważna.
209
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
Pomocą w wychowaniu do mediów mogą służyć obchodzone w ciągu
roku dni poświęcone mediom, np. Dni Środków Społecznego Przekazu
(w Polsce III niedziela września), Dzień Bezpiecznego Korzystania z Internetu (9 lutego). Stwarzają one możliwość promocji mediów i właściwego
sposobu korzystania z nich. Można w tym celu wykorzystać okolicznościową katechezę, sympozja, kongresy, spotkania na tematy medialne,
pikniki z udziałem dzieci, młodzieży i dorosłych, którym może towarzyszyć demonstracja nowych narzędzi technicznych i programów. Warto
w dostępnych mediach promować dobre, bezpieczne strony internetowe
czy inne źródła pozyskiwania informacji. Edukacji medialnej mogą też
służyć organizowane konkursy na temat znajomości katolickich stron
WWW, a także znajomości czasopism, wydawnictw, książek, filmów, zespołów muzycznych, spektakli teatralnych itp. Owocem takich działań
mogą być także wystawy pokonkursowe dotyczące mediów czy praktyczne warsztaty.
Szczególne zadania w obszarze edukacji medialnej ma do spełnienia
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Legnickiej. Powinno ono przygotować nowych księży do korzystania z nowoczesnych środków przekazu
i kontaktów z mediami.
Należy realizować szkolenia dla proboszczów i wikariuszy w celu
przygotowania ich do wykorzystania nowych form cyfrowego przekazu
i komunikacji.
Należy stworzyć system corocznych warsztatów doskonalących parafialne zespoły redakcyjne.
Zakończenie
W podejmowanej pracy duszpasterskiej należy jak najszerzej korzystać
z narzędzi, jakie udostępniane są w dziedzinie mediów i komunikacji.
Chociaż takie media, jakie znamy dzisiaj, jutro mogą się zmienić, zawsze jednak mogą służyć dziełu ewangelizacji i dawaniu osobistego świadectwa chrześcijańskiego. Na ten aspekt zwraca uwagę Ojciec Święty
Benedykt XVI w Orędziu na 44. Światowy Dzień Środków Społecznego
Przekazu, pisząc: „Rozwój nowych technologii i w swoim wymiarze całościowym cały świat cyfrowy stanowi wielkie bogactwo dla ludzkości
jako takiej i dla człowieka w wyjątkowości jego bytu oraz bodziec do
konfrontacji i dialogu. Jednocześnie jednak jawią się one również jako
wielka szansa dla wierzących. Żadna droga bowiem nie może i nie po-
210
***
Instrukcja o korzystaniu ze środków społecznego przekazu
***
winna być zaniedbana przez tego, kto w imię zmartwychwstałego Chrystusa zobowiązuje się być coraz bliżej człowieka. Dlatego nowe media
dają przede wszystkim kapłanom stale nowe i z duszpasterskiego punktu
widzenia nieograniczone perspektywy, które mobilizują ich do tego, aby
docenić powszechny wymiar Kościoła; do budowania szerokiej i konkretnej wspólnoty; do bycia w dzisiejszym świecie świadkami życia
wciąż nowego, rodzącego się ze słuchania Ewangelii Jezusa, Syna przedwiecznego, który przybył do nas, by nas zbawić. Nie należy jednak zapominać, że owocność posługi kapłańskiej pochodzi przede wszystkim od
Chrystusa, spotykanego i słuchanego w modlitwie; głoszonego przepowiadaniem i świadectwem życia; poznawanego, miłowanego i celebrowanego w Sakramentach, przede wszystkim Najświętszej Eucharystii
i Pojednania. Raz jeszcze wzywam was, najdrożsi kapłani, do uchwycenia
z mądrością tych szczególnych możliwości, jakie daje współczesna komunikacja. Niech Pan uczyni z was zapalonych głosicieli dobrej nowiny
także na nowej «agorze», jaką tworzą dzisiejsze środki przekazu”.
211