Oaza Koszalin - Ruch Światło-Życie w Diecezji Koszalińsko

Ksiądz przed telewizorem
29.11.2011
Księża, związani z Ruchem Światło-Życie, wczoraj po raz drugi spotkali się w
naszej diecezji w ramach wznowionej "oddolnej" inicjatywy budowania
środowiska modlitwy i wspólnej refleksji duszpasterskiej kapłanów. Do CEF-u
w Koszalinie przybyło wczoraj tym razem 15 prezbiterów w bardzo różnym
wieku.
Spotkanie ma charakter otwarty dla wszystkich chętnych księży diecezjalnych i
zakonnych. Tradycyjnie rozpoczęło się ono od adoracji Najświętszego Sakramentu i
nieszporów. Krótką homilię wygłosił ks. Jacek Lewiński, wicerektor naszego seminarium.
Potem wspólna kolacja i konferencja wygłoszona przez ks. Wojciecha Parfianowicza,
moderatora Diecezjalnej Diakonii Komunikowania Społecznego. Tematem podjętym na
spotkaniu była obecność księży i świeckich w mediach.
Wprowadzając w dyskusję ks. Wojciech wyszedł od nowego terminu w dziedzinie
medialnej: media literacy. „Literacy” to angielskie słowo oznaczające umiejętność
czytania i pisania. Ta umiejętność zawsze wyznaczała pewien podstawowy poziom
przystosowania do życia w społeczeństwie. Analfabetyzm do dziś jest zjawiskiem, z
którym się walczy, gdyż ma on poważne konsekwencje dla ludzi nim dotkniętych. W
świecie, w którym media odgrywają tak znaczącą rolę – czyli dzisiaj – pojawia się nowa
forma bycia "piśmiennym” lub "niepiśmiennym". Jej zakres wyznacza właśnie
umiejętność korzystania z mediów lub nieumiejętność, generująca nowy rodzaj
analfabetyzmu.
Warto zauważyć tu dwa aspekty - mówił prelegent:
1. Korzystanie z mediów jako nadawca.
2. Korzystanie z mediów jako odbiorca.
Innymi słowy - nieco humorystycznie i w odniesieniu do księdza:
1. "Ksiądz w telewizorze".
2. "Ksiądz przed telewizorem".
Telewizor jest tu oczywiście symbolicznym przedstawieniem mediów w ogólności.
Ruch Światło-Życie w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej: www.koszalin.oaza.pl; realizacja: kokoma.pl
Strona 1
Ad. 1. Ksiądz w mediach – na czym polega media literacy w tym pierwszym znaczeniu?
Normy Konferencji Episkopatu Polski dotyczące występowania duchownych i osób
zakonnych oraz przekazywania nauki chrześcijańskiej w audycjach radiowych i
telewizyjnych podają kilka ciekawych, podstawowych kwestii: trzeba rozumieć media, ich
język i wymagania oraz zagrożenia. Kapłani i katolicy świeccy winni być uwrażliwienia na
możliwość manipulacji przez nieodpowiedni kontekst ich wypowiedzi oraz użycie trzech
mechanizmów napędzających oglądalność: konflikt, konfrontacja, kontrast. Czasami
trzeba umieć odmówić – "nie mieć parcia na szkło" (pkt. 8 Norm). Kapłan i liderzy
świeccy muszą też pamiętać, że w mediach, nawet jeśli nie czynią tego oficjalnie, zawsze
reprezentują Kościół (pkt. 9).
Ad. 2. Ksiądz jako odbiorca pamięta o trzech fundamentalnych cechach dobrego
telewidza, radiosłuchacza, czytelnika i internauty. Ma on być:
●
●
●
AKTYWNY (poszukuje prawdy o świecie w mediach).
SELEKTYWNY (potrafi wybierać i nie ogląda wszystkiego "jak leci").
KRYTYCZNY (niedowierza i sprawdza wiarygodność przekazu w różnych źródłach).
Ks. Wojciech zauważył, że media tworzą kulturę – popkulturę i zadał kilka pytań: Na ile,
jako kapłani, mamy w nią wejść? Czy stać się konsumentem tej nowej kultury? Czy
czytanie książek teologicznych nie powinno iść w parze z oglądaniem seriali, talk show
itd?
Wyjaśnił dalej zjawisko framingu (ang. frame - ramka). Media upraszczają rzeczywistość i
"wymuszają" pewne ramy myślenia. Tworzenie pewnych kontekstów, w których
przedstawia się daną rzeczywistość Kościoła, wiary, sprawia, że odbiorca widzi ją pod
pewnym kątem, w pewnym paradygmacie. Jest kilka takich "ramek", jeśli chodzi o
przedstawianie Kościoła w mediach, chociażby:
●
●
●
●
instytucjonalność (akcent na struktury, hierarchię, natomiast pomijanie Objawienia i
wspólnoty)
polityczność (Kościół jako frakcje, stronnictwa, zaangażowanie w sprawy społeczne)
negatywizm (zakazy, przykazania)
polaryzacja (uwypuklanie różnicy zdań i tradycji)
W konferencji przytoczona była również maksyma "Ratzingera mediów" Marshala
McLuhana - Medium is the message. Oznacza ona, że media nie są jedynie
instrumentem do przekazywania informacji, ale same w sobie są już przekazem.
Wpływają one bowiem na informację, ale to też jeszcze nie wszystko. Przejawiają
równocześnie swoje oddziaływanie poza procesem komunikacji – tzn. zmieniają świat i
człowieka. Przykładem jest wpływ Internetu na myślenie. Współczesny internauta zwłaszcza młody - przeszedł właściwie z myślenia LINEARNEGO (sekwencyjnego) na
HIPERTEKSTUALNE (obrazowe, multimedialne).
Poruszony był tez problem Facebooka i innych komunikatorów. Nie służą do tworzenia
głębokich relacji – nic nie zastąpi relacji na żywo. Media te jednak mogą służyć (i
rzeczywiście wg badań służą) podtrzymywaniu relacji już istniejących " w realu" i
Ruch Światło-Życie w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej: www.koszalin.oaza.pl; realizacja: kokoma.pl
Strona 2
wykonaniu pierwszego kroku w procesie komunikacji, którym jest zawsze nawiązanie
kontaktu. Na koniec zauważony był czynnik osobowy w mediach. Media i odbiorcy, to
ludzie. To osoby potrzebujące Ewangelii i zbawienia. Bardzo żywa dyskusja trwała prawie
trzy godziny.
Kolejne spotkanie w tej formule przewidziane jest 20 lutego 2012 r. Zapowiedzianym na
kilka najbliższych spotkań tematem jest nowa ewangelizacja i najnowszy dokument w tej
kwestii: Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary chrześcijańskiej - lineamenta, Watykan
2011.
Ruch Światło-Życie w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej: www.koszalin.oaza.pl; realizacja: kokoma.pl
Strona 3