do wydruku - mam.media.pl

Molier, czyli Jean
Baptiste
Poquelin, żył w latach 1622-1673.
Uważany
jest
za
najwybitniejszego
komediopisarza
w
historii
literatury francuskiej.
Pochodził z rodziny mieszczańskiej.
Jego
ojciec
był
tapicerem. Molier miał zgodnie z
ojcowską wolą, kontynuować
fach
rodziciela,
jednak
niepokorny
Jean
Bapitiste
ukończył studia prawnicze, ale w
zawodzie nigdy nie pracował.
Ciągnęło go życie artysty. Założył
teatr, który niestety nie osiągnął
na początku sukcesu. Jego
wędrowna
trupa,
grywająca
średniowieczne farse i włoskie
comedia dell'arte zbankrutowała
i Molier trafił do więzienia.Na
sukces
Molier
miał
długo
poczekać. Po wyjściu na wolność
nie
zaprzestał
grania
dla
francuskiej publiczności. Wrócił
do Paryża, gdzie wystawił
"Pocieszne wykwintnisie". Został
deoceniony przez paryżan i
samego króla Ludwika XIV, który
to objął Moliera mecenatem.
Molier wierzył, że ludzi można
uczyć pewnych postaw za
pomocą dramatu. Stąd też jego
bohaterowie
są
nosicielami
typowych wad i zalet, a sztuki
często satyrami na stany i
obyczaje.
Pierre Mignard, Molier
(1622WAŻNE DZIEŁA
Szkoła mężów (1661)
Szkoła żon (1662)
Świętoszek (1664)
Don Juan (1665)
Mizantrop (1666)
Skąpiec (1668)
Mieszczanin szlachcicem
(1670)
Pisał sztuki, reżyserował je i
sam w nich grał. Zmarł na
scenie podczas wystawiania
sztuki "Chory z urojenia". Jego
prochy
spoczywają
na
cmentarzu Père-Lachaise w
Paryżu.
Temat do tej komedii Molier - mistrz
kopiowania pomysłów - zaczerpnął z
tragedii antycznej Plauta. Niektórzy
twierdzą, że pomysł oparł na prawdziwym
wydarzeniu - syn incognito zadłużył się u
własnego ojca. Podobno komedia ta nie
przypadła do gustu konserwatywnej części
publiczności.
Maria Fiodorowna,
Miser
Czas: nie przekracza 24
godzin.
Możemy
przypuszczać, że są to lata
współczesne Molierowi, a
więc II polowa XVII wieku.
Miejsce:
Paryż,
dom
Harpagona z ogrodem
Bohaterowie:Harpagon:
ojciec Kleanta i Elizy
Kleant: syn Harpagona,
zakochany w Mariannie
Eliza: córka Haropagona
Walery:
syn
Anzelma,
zakochany w Elizie
Marianna:
córka
AnzelmaAnzelm:
ojciec
Walerego
i
MariannyFrozyna: swatka
Jakub: kucharz i woźnica
Harpagona
Strzałka: służący Kleanta
Harpagon, zajmujący się lichwą, planuje
wydać swoje dzieci po najtańszych
kosztach. Córkę chce wyswatać z
podstarzałym bogaczem, który zgodził się
przyjąć ją bez posagu. Natomiast sam chce
poślubić piękną i młodą Mariannę, licząc
na jej pieniądze. Wynajęta przez niego
swatka ma ułatwić mu przekonanie do
siebie dziewczyny.
Tymczasem dorosłe już dzieci Harpagona
mają własne plany matrymonialne. Eliza
zakochała się w Walerym, który uratował
jej życie, a teraz udaje wiernego sługę
Skąpca we wszystkim mu przytakującego.
Syn kocha się w Mariannie i planuje dla niej
wziąć nierentowną pożyczkę. Traf chciał,
że lichwiarzem okazał się jego własny
ojciec.
Harpagon powiadamia swe dzieci o ślubie
z Marianną i urządza przyjęcie, na którym
polewa się wodę i spożywa tylko sycące
pokarmy, ponieważ Skąpcowi na wszystko
żal pieniędzy. Chodzi tylko oglądać
zakopane w szkatułce talary.
Kiedy sytuacja nabrzmiewa od konfliktów,
giną zakopane w szkatułce talary.
Harpagon w amoku szuka winnego.
Oskarża Walerego, na którym próbuje się
zemścić Jakub. Sytuację ratuje Anzelm,
który okazuje się zaginionym ojcem
Marianny i Walerego. Funduje oba śluby i
wybawia od wydatków Harpagona, który
odzyskał szkatułkę zrabowaną przez
Strzałkę. Finał sztuki jest szczęścliwy zakochane pary mogą być w końcu razem,
dzieci odnalazły ojca a Harpagon może
znów cieszyć się widokiem błyszczących
monet.
CHARAKTERYSTYKA HARPAGONA
Główny bohater komedii Moliera Jest
sześćdziesięcioletnim wdowcem, ojcem dwójki
dzieci: Elizy i Kleanta. Mieszka w Paryżu w domu
z ogrodem, w którym zakopał swój majątek szkatułkę z pieniędzmi. Zajmował się lichwą.
O wyglądzie tej postaci nie wiemy sporo, oprócz
relacji Frozyny oraz Marianny. Jest brzydki,
ubrany w niemodne i podniszczone stroje. U
Marianny budzi obrzydzenie. Chociaż trapi go
astma, to jest całkiem ruchliwy, co widać po
tym, jak często "odwiedza" miejsce zakopania
swej szkatułki z 10-cioma tysiącami talarów.
Jest bezwzględnym ojcem, nieczułym na prośby
dzieci. Nie chce wydać ani grosza na wesele
syna i córki, dlatego postanawia oddać swe
dzieci bez posagu, nie zważając na plany
matrymonialne Elizy i Kleanta. Liczy się dla
niego tylko zakopana szkatułka i ciągłe
gromadzenie pieniędzy. Nie widzi skutków
swego skąpstwa, głównie dotykających jego
dorosłych dzieci.
Wszystkich podejrzewa o kradzież, wszędzie
wietrzy spiski i próby wyłudzenia grosza, choć
sam szybko wierzy Frozynie w zapewnienia o
miłości Marianny.
Nie dotrzymuje słowa, oszukuje własnego syna i
służących. W przypływie złości staje się
arogancki, agresywny.
Jego skąpstwo ma wymiar i komiczny, np. kiedy
każe sługom zanieść resztki z kolacji do sklepu
czy nalewać tylko wody, ale również tragiczny,
kiedy nie żal mu własnych dzieci, co najdobitniej
wyrażają słowa, w których mówi, że wolałby
stracić córkę niż dać na jej posag.
Zaślepiony manią gromadzenia nie gani syna za
hazard, na którym można zyskać pieniądze,
natomiast wyrzuca mu zbytki. Choć sam zajmuje
się lichwą, krzyczy na syna, który zmuszony jest
do zaciągnięcia nierentownego kredytu.
Jest hipokrytą, pieniaczem, wykorzystuj
ącym krzywdę innych.
Harpagon jest niereformowalnym skąpcem,
który do końca - "konsekwentnie" - trwa przy
swojej manii posiadania majątku tylko dla
siebie. Niczego nie nauczyła go sytuacja z
kradzieżą oraz to, że o mały włos utraciłby
swoje dzieci.
Harpagon jest przestrogą dla ojców
skąpiących swym dzieciom pieniędzy, ale też
miłości, która nie jest na sprzedaż.
MOTYW RODZINY w literaturze
Małgorzata Musierowicz "Opium w rosole"
Znajdziesz tu kilka przykładów stosunków
panujących w rodzinie - od wzajemnego
szacunku, miłości i zaufania, jak w rodzinie
Borejków, Ogorzałków czy Lewandowskich.
Negatywnym przykładem rodziny są
Jedwabińscy, uważający, że godne warunki,
pieniądze zapewnią szczęście ich
nietuzinkowej sześcioletniej córki. W tym
domu nie brak nowoczesnych mebli i
jedzenia, ale brak tu miłości i radości.
Motyw rodziny
Harpagon, czyli tytułowy
Skąpiec, jest okrutnym i
surowym ojcem dwójki
dorosłych już dzieci. Nie zważa
na ich szczęście, gdyż zbyt
dobrze wziął sobie do serca
ojcowską władzę nad dziećmi,
która w czasach Moliera była
nieograniczona. Jego
wymagania upokarzają zarówno
Elizę jak i Kleanta oraz fakt, że
dzieci nie mają środków do
życia, więc muszą być na łasce
ojca.
Kleant uświadamia sobie, że:
„zależny jestem od ojca (…)
powinność syna czyni mnie
podwładnym jego woli”. Nie
dziwi więc, że syn życzy
własnemu ojcu rychłej śmierci,
by móc ożenić się z Marianną.
Podobnie jest z Elizą, której
odmowy nie robią żadnego
wrażenia na Harpagonie. Dzieci
muszą zatem spiskować za
plecami ojca. To jedyny plus gnębione skąpstwem ojca
rodzeństwo wspiera się
nawzajem.
Dramat jest więc przestrogą
dla ojców, którzy wolą bogacić
się na cudzym nieszczęściu.
Cechy KOMEDII
Molier należy do kontynuatorów
klasycznego dramatu. Wykorzystuje
zasady antycznej komedii, w tym:
1. Zasadę trzech jedności:
- akcja toczy się w domu Harpagona
- akcja nie przekracza 24 godzin
- dotyczy jednego wątku osnutego
wokół głównego bohatera
2. Zasadę decorum:
- wesołemu tematowi odpowiada
również wesoły, rubaszny styl
3. Komizm i jego rodzaje:
- sytuacyjny - np. kiedy dochodzi do
nieporozumienia między Harpagonem,
który myśli, że Walery okradł go ze
szkatułki a Walerym, który myśli, że
Harpagon oskarża go o kradzież córki
- postaci - dotyczy głównie Skąpca,
jego zachowania, postury; śmieszną
postacią jest również Jakub, np. kiedy
zmienia ubranie z kucharza na
stangreta
- słowny - np. kiedy Harpagon
przekręca słowa Walerego, kiedy
Skąpiec przedrzeźnia swą córkę Elizę.
Swoje komedie Molier oparieł głównie na
farsie. Jest to rodzaj komizmu sytuacyjnego,
polegający na tym, że ktoś kogoś oszukuje,
okpiewa, np. kiedy Frozyna stara się wmówić
Harpagonowi, że Marianna jest w nim
zakochana.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ!
Molier był mistrzem "przerabiania" cudzych
komedii. Ale i jemu pomysły czasem się
kończyły, więc sięgał po zasadę "deus ex
machina". Polega na tym, że znikąd pojawia się
bohater, rozwiązujący konflikty, jak np.
Anzelm.