Zadanie 1 (2 pkt

Zadania zawarte w arkuszach egzaminacyjnych CKE w latach 2002-2007
Układ krążenia – zadania
Zadanie 1 (2 pkt.)
Schemat przedstawia budowę tętnicy.
Podaj z uzasadnieniem, dwie cechy budowy tętnicy świadczące o dobrym
przystosowaniu tego rodzaju naczynia krwionośnego do pełnionych funkcji.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (2 pkt)
Schemat pęcherzyków płucnych człowieka oplecionych naczyniami krwionośnymi.
Ustal, w którym z naczyń krwionośnych uwzględnionych na schemacie płynie krew bardziej
natlenowana. Odpowiedź krótko uzasadnij.
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
Zadanie 3. (3 pkt)
Schemat układu krwionośnego człowieka.
Wpisz poniżej trzy nazwy naczyń krwionośnych (spośród uwzględnionych na schemacie), w
których płynie krew odtlenowana.
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
...............................................................................................................
Zadanie 4. (2 pkt)
Na schemacie przedstawiono zastawki występujące w sercu człowieka (widok z góry).
Podaj jedną różnicę w budowie lewej i prawej zastawki przedsionkowo – komorowej.
Określ funkcję, jaką pełnią zastawki.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
...............................................................................................................................
Zadanie 5. (2 pkt)
Żelazo wchodzi w skład hemoglobiny, która jest jednocześnie magazynem żelaza dla naszego
organizmu. Dzienne zapotrzebowanie na żelazo dla dorosłego mężczyzny wynosi 15 mg,
a dla dorosłej kobiety 18 mg.
Podaj jeden skutek zdrowotny niedoboru żelaza dla organizmu człowieka oraz wyjaśnij,
dlaczego dzienne zapotrzebowanie na żelazo dorosłych kobiet jest większe niż
zapotrzebowanie dorosłych mężczyzn.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 6. (3 pkt)
Schemat ilustruje procesy zachodzące w erytrocytach.
I
4 O2 + Hb
oksyhemoglobina
II
a) Określ, gdzie w organizmie zachodzi proces I, a gdzie proces II.
b) Wyjaśnij, co oznacza, że oksyhemoglobina jest utlenowaną hemoglobiną.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
...............................................................................................................................
Zadanie 7. (2 pkt)
Miażdżyca naczyń krwionośnych spowodowana jest, między innymi, gromadzeniem się
tłuszczów, głównie cholesterolu, wewnątrz ścian tętnic (powstają tzw. blaszki miażdżycowe).
Zmiany te są przyczyną zwężania się, a czasem całkowitego zamknięcia światła tętnic, co
utrudnia przepływ krwi przez tętnice. Schorzenie to dotyczy też naczyń wieńcowych serca,
które zaopatrują w krew mięsień sercowy.
Uzasadnij pogląd, że miażdżyca naczyń wieńcowych może doprowadzić do
a) niewydolności krążenia.
b) zawału serca.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
...............................................................................................................................
Zadanie 8. (3 pkt)
Na rysunku przedstawiono schemat układu krwionośnego człowieka.
a) Podaj, do której części układu krwionośnego człowieka (krwiobiegu dużego,
czy krwiobiegu małego) należą obwodowe naczynia włosowate widoczne
na schemacie.
b) Wymień dwie funkcje pełnione przez te naczynia na rzecz tkanek.
a) ...........................................................................................................................................
b)
1. ............................................................................................................................................
2. ............................................................................................................................................
Zadanie 9. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono fragment mięśnia szkieletowego z naczyniami krwionośnymi.
Określ, czy regularne skurcze mięśni szkieletowych utrudniają czy ułatwiają przepływ
krwi w żyłach. Odpowiedź uzasadnij, podając jeden argument.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 10. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono pęcherzyki płucne oplecione siecią naczyń krwionośnych.
Określ znaczenie gęstej sieci naczyń krwionośnych oplatających pęcherzyki płucne.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 11. (2 pkt)
Do prawidłowego przebiegu procesu wytwarzania erytrocytów niezbędny jest kobalt.
Pierwiastek ten związany jest w witaminie B12, która, w odróżnieniu od wielu innych
witamin, nie jest wytwarzana przez rośliny.
a) Wyjaśnij, dlaczego ścisły wegetarianizm może doprowadzić do niedoboru kobaltu
w organizmie.
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
b) Podaj nazwę choroby, która może wystąpić na skutek niedoboru tego pierwiastka
w organizmie człowieka.
........................................................................................................................................................................
Zadanie12. (2 pkt)
Rysunek przedstawia schematycznie sposób krążenia krwi i limfy w organizmie człowieka.
Podaj dwie, widoczne na schemacie, cechy budowy różniące układ krwionośny od
limfatycznego.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 13. (1 pkt)
Według badań Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) do krajów o największej częstości
występowania miażdżycy zalicza się USA i większość wysoko rozwiniętych krajów
europejskich. Choroba ta rzadko występuje u żyjących na dalekiej północy Eskimosów,
których dieta obfituje w tłuszcze. Częstych zachorowań na miażdżycę nie obserwuje się
również w krajach Afryki.
Na podstawie tekstu zaznacz dwa czynniki, które mogłyby zwiększyć częstość
występowania miażdżycy u Eskimosów.
A. czynniki klimatyczne,
B. szybkie tempo życia,
C. tłuste pożywienie,
D. przejadanie się,
E. aktywny tryb życia.
Zadanie 14. (1 pkt)
Poniżej przedstawiono charakterystykę jednego z elementów morfotycznych krwi człowieka.
Są to wysoce wyspecjalizowane, krótko żyjące komórki, o kształcie dwuwklęsłych krążków.
Po procesie dojrzewania nie mają jądra komórkowego. Biorą udział w transporcie tlenu z płuc
do tkanek.
Zaznacz prawidłową odpowiedź.
Powyższa charakterystyka odnosi się do
A. płytek krwi.
B. limfocytów.
C. monocytów.
D. erytrocytów.
Zadanie 15. (2 pkt)
Krew człowieka składa się z osocza i elementów morfotycznych, które można podzielić
na trzy podstawowe rodzaje.
a) Podaj nazwę rodzaju komórek krwi, do którego należą limfocyty.
......................................................................................................................................................
b) Określ rolę limfocytów w organizmie człowieka.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 16. (1pkt)
Schemat budowy serca człowieka.
Wyjaśnij, jaką rolę w funkcjonowaniu serca pełnią zaznaczone na schemacie struktury.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 17. (2 pkt)
Schemat przedstawia krążenie krwi w układzie krwionośnym człowieka.
Po analizie powyższego schematu uczeń sporządził notatkę dotyczącą narządów układu
krwionośnego. Niestety popełnił w niej błędy.
Zaznacz dwa błędne zdania oraz dokonaj korekty każdego z nich.
1. Tętnice to naczynia krwionośne, które odprowadzają krew z serca.
2. W tętnicach płynie krew utlenowana.
3. Przez prawą część serca przepływa krew odtlenowana a przez lewą część serca krew
utlenowana.
4. Żyły to naczynia krwionośne doprowadzające krew do serca.
5. W żyłach płynie krew odtlenowana.
6. Zastawki znajdujące się w tętnicach nie pozwalają na cofanie się krwi.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 18. (1 pkt)
Spośród wymienionych poniżej, wybranych cech niektórych leukocytów człowieka,
wybierz jedną i określ jej znaczenie.
1. Mogą poruszać się.
2. Mają zdolność fagocytozy.
3. Mogą zmieniać kształt.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Zadanie 19. (2 pkt)
Wykres przedstawia wyniki badań przeprowadzonych na osobach w średnim wieku, po
przebytym zawale serca.
Przedstaw dwa wnioski wynikające z analizy powyższych danych.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Zadanie 20. (1 pkt)
Z poniższej listy badań wybierz jedno, które pomoże kardiologowi postawić diagnozę
dotyczącą stanu serca pacjenta. Swój wybór uzasadnij.
1. EEG
2. EKG
3. Ogólne badanie moczu
4. Badanie krwi (morfologia i OB)
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Zadanie 21. (2 pkt)
Uwzględniając informacje zawarte w poniższym tekście, dokończ schemat w taki sposób,
aby ilustrował zróżnicowanie składu komórkowego i chemicznego krwi.
Krew jest tkanką składającą się z elementów morfotycznych (komórek lub ich fragmentów)
oraz płynnego osocza. Najliczniejszą grupę komórek krwi stanowią krwinki czerwone,
transportujące tlen. Bardzo zróżnicowaną grupą komórek krwi, pełniących funkcje obronne,
są krwinki białe. Wśród nich wyróżniamy między innymi granulocyty i agranulocyty.
W krzepnięciu krwi biorą udział płytki krwi, które są fragmentami komórek.
Głównym składnikiem osocza jest woda oraz inne substancje nieorganiczne i substancje
organiczne. Do tych ostatnich substancji należą białka, wśród których dominują albuminy.
Z pozostałych białek, ze względu na pełnione funkcje, na uwagę zasługują immunoglobuliny
i fibrynogen.
osocze
krew
składniki komórkowe
(morfotyczne)
Zadanie 22. (1pkt)
Rysunek przedstawia blaszke miażdżycowa w tetnicy.
Podaj skutek tworzenia sie blaszkiw naczyniach wiencowych serca.
Zadanie 23. (2pkt)
Podaj dwie zasady zdrowego trybu życia, których należy przestrzegać aby zapobiec
miażdżycy tetnic. Odpowiedz uzasadnij.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Zadanie 24. (1pkt)
Główna funkcja erytrocytów jest transport tlenu.
Wskaż ceche erytrocytów, która nie ma zwiazku z pełniona przez nie funkcja.
A. Nie maja jadra komórkowego.
B. Powstaja w szpiku kostnym.
C. Zawieraja barwnik hemoglobine.
D. Uzyskuja energie w oddychaniu beztlenowym.
Zadanie 25. (2pkt)
Na podstawie badania krwi u dwóch pacjentów stwierdzono, niedobory pewnych
pierwiastków. U pacjenta pierwszego niedobór dotyczył wapnia, natomiast u drugiego
magnezu.
Dobierz po dwa skutki zdrowotne spowodowane niedoborem tych pierwiastków.
1. Anemia.
2. Łamliwosc kosci.
3. Zaburzenia krzepniecia krwi.
4. Podwy7szona pobudliwosc nerwowo-miesniowa
5. Choroby skóry, łamliwosc włosów.
6. Nieprawidłowosci pracy serca.
A. Skutki niedoboru wapnia: .........., ........... .
B. Skutki niedoboru magnezu: . .........., ........... .