UE-USA

Seminaria europejskie
3. seminarium
koordynator: Joanna Różycka-Thiriet
9 listopada 2016 roku
[email protected]
Temat: UE-USA – co oznacza wynik amerykańskich wyborów
prezydenckich dla stosunków transatlantyckich?
Goście:
- Andrzej Dąbrowski, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych
- Michał Kobosko, dyrektor Atlantic Council w Polsce
SŁOWNICZEK PRZETRWANIA
Rozkład głosów elektorów w poszczególnych stanach wraz poparciem dla poszczególnych kandydatów w wyborach 8 listopada 2016 r.
Źródło: http://edition.cnn.com/election/results/president
Prezydent USA – to najważniejsza postać
w amerykańskim systemie sprawowania władzy
(stąd też mówi się o systemie prezydenckim).
Kieruje on administracją i pracami władzy wykonawczej (w USA nie ma stanowiska premiera). Prezydenta wraz z wiceprezydentem wybiera się na 4 lata. Na urząd prezydenta może
kandydować osoba będąca od urodzenia obywatelem Stanów Zjednoczonych, która ukończyła 35 lat i mieszka w USA od co najmniej
14 lat. Takie same warunki musi spełniać kandydat na wiceprezydenta, bo w razie usunięcia
prezydenta z urzędu, jego śmierci, zrzeczenia
się przez niego urzędu lub jego niezdolności do
sprawowania władzy, kompetencje prezydenta
przechodzą w ręce jego zastępcy. Jeśli zajdzie
taka potrzeba, wiceprezydent rządzi do końca
kadencji, nie przewidziano bowiem rozpisywania przedterminowych wyborów prezydenckich.
XX poprawka do konstytucji dokładnie określa,
że kadencja prezydenta i wiceprezydenta upływa w południe dnia 20 stycznia. Prezydentem
USA można być maksymalnie przez 2 kaden-
Działania Fundacji Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską, w ramach Programu
Europa dla Obywateli
Seminaria objęte są honorowym patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce
cje. Z polskiego punktu widzenia amerykańskie wybory prezydenckie wydają się ciągnąć w nieskończoność, bo przed rozpoczęciem
zasadniczej kampanii wyborczej Partia Demokratyczna i Republikańska organizują prawybory i startujący w nich kandydaci już wtedy
muszą objeżdżać Stany w poszukiwaniu poparcia. Prawdziwy wyścig rusza dopiero, gdy oba ugrupowania wyznaczą po jednym kandydacie (co nie wyklucza startu innych, niezależnych kandydatów). Od 1845 roku wybory prezydenckie odbywają się zawsze we wtorek po pierwszym poniedziałku listopada (a więc najwcześniej 2 listopada, a najpóźniej 8). Amerykanie nie głosują bezpośrednio na
preferowanego kandydata. Dopiero specjalni elektorzy, mając w pamięci wyniki głosowania w swoich stanach, faktycznie wybierają
szefa państwa. Każdy stan ma tylu elektorów, ilu ma przedstawicieli w Kongresie. Głosowanie elektorów ma miejsce w pierwszy poniedziałek po drugiej środzie grudnia.
TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership) – umowa o Transatlantyckim partnerstwie w dziedzinie handlu i inwestycji,
aktualnie negocjowana między USA i Unią Europejską (w jej imieniu przez Komisję Europejską). Dotychczas odbyło się 15. rund negocjacyjnych (pierwsza w 2013). Traktat ma się składać z 24 rozdziałów podzielonych na 4 obszary (dostęp do rynku, współpraca
w zakresie regulacji, przepisy, instytucje). Ma dotyczyć takich kwestii jak bezpieczeństwo żywności, zdrowie zwierząt i roślin, chemikalia, kosmetyki, wyroby medyczne, leki. Komisja zakłada, że zawarcie porozumienia przyniesie UE wiele korzyści – dostęp do amerykańskiego rynku dla europejskich firm, mniejsze formalności administracyjne dla eksporterów, nowe przepisy ułatwiające obopólny
handel i inwestycje, nowe miejsca pracy, stymulację gospodarki, obniżkę cen itd. Jednocześnie Komisja zaznacza, że umowa nie
zostanie zawarta za wszelką cenę. Obywatele zgłaszają liczne uwagi dotyczące np. mało przejrzystego sposobu negocjowania TTIPu, planowanego mechanizmu rozwiązywania sporów między państwami a inwestorami, tego, że porozumienie zaszkodzi europejskim
standardom. W odpowiedzi Komisja Europejska publikuje wiele informacji o TTIP w internecie (np. szczegółowy przewodnik i stanowiska UE w danej sprawie - http://ec.europa.eu/trade/policy/in-focus/ttip/index_pl.htm). Aby umowa zaczęła obowiązywać, jej ostateczna
wersja musi zostać zaakceptowana przez rządy państw członkowskich UE oraz przez Parlament Europejski. TTIP-u nie należy mylić
z CETA, czyli kompleksową umową gospodarczo-handlową, jaką Unia Europejska podpisała ostatnio z Kanadą.
Sankcje wobec Rosji – sankcje to narzędzie w arsenale polityki zagranicznej. Mają prowadzić do zmiany polityki danego państwa lub
instytucji bądź zmiany zachowania danych jednostek. Aktualnie zarówno Unia, jak i Stany stosują sankcje wobec Rosji w związku
z konfliktem na Ukrainie i aneksją Krymu. Historia unijnych sankcji wobec Rosji sięga marca 2014 (do nałożenia jakichkolwiek sankcji
potrzeba jednomyślności w Radzie Unii Europejskiej). 15 września br. Rada przedłużyła o pół roku sankcje wobec 146 osób i 37 podmiotów powiązanych z kryzysem na Ukrainie (chodzi o zamrożenie aktywów i zakaz podróżowania). Natomiast 1 lipca przedłużono
o 6 miesięcy sankcje gospodarcze. Do tej pory unijnym sankcjom towarzyszyła podobna polityka wobec Rosji ze strony Stanów Zjednoczonych. Departament Stanu oraz Departament Skarbu USA także stosują sankcje od marca 2014. Ostatnie wprowadzono 1 września tego roku (obejmują m.in. firmy budujące most między anektowanym Krymem i Rosją czy spółki zależne od Gazpromu). Dotychczas Stany Zjednoczone nie wykluczały kolejnych kar dla Rosji.
DOBRZE POWIEDZIANE – FRAZA DNIA
Aktywna i efektywna Unia Europejska przyczynia się do całościowego bezpieczeństwa obszaru euroatlantyckiego. Dlatego
UE jest unikatowym i istotnym partnerem NATO. Obie organizacje mają w większości tych samych członków i wszyscy
członkowie obu organizacji wyznają te same wartości. NATO uznaje znaczenie obrony europejskiej – silniejszej i o większych
zdolnościach. Witamy wejście w życie Traktatu Lizbońskiego, który zapewnia ramy wzmocnienia zdolności UE do podjęcia
wspólnych wyzwań w dziedzinie bezpieczeństwa. (…) NATO i UE mogą i powinny odgrywać uzupełniającą się i wzajemnie
wzmacniającą rolę we wspieraniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
- fragment Koncepcja Strategiczna NATO z 2010 roku (jest to dokument zasadniczy dla funkcjonowania NATO). Obecnie UE i NATO
mają po 28 członków (w tym 22 państw jest zarówno członkami Unii jak i Sojuszu Północnoatlantyckiego). Stany Zjednoczone są najważniejszym członkiem NATO i ich zaangażowanie jest zasadnicze dla zachowania autorytetu i potencjału tego Sojuszu. Przykładem
konkretnej współpracy w terenie jest natowska operacja Ocean Shield i unijna EUNAVFOR Atalanta, realizowane równolegle od kilku
lat i polegające na zwalczaniu piractwa u wybrzeży Somalii (póki co zaangażowanie NATO ma trwać do końca tego roku). W 2016
NATO na wniosek Grecji, Niemiec i Turcji zaangażowało się z zwalczanie przemytu ludzi i nielegalnej migracji na Morzu Egejskim, we
współpracy z unijną agencją Frontex.
Działania Fundacji Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską, w ramach Programu
Europa dla Obywateli
Seminaria objęte są honorowym patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce