tl 9000
Transkrypt
tl 9000
Wykład jest przygotowany dla II semestru kierunku Elektronika i Telekomunikacja. Studia II stopnia Dr inż. Małgorzata Langer ZARZĄDZANIE SIECIAMI TELEKOMUNIKACYJNYMI Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w projekcie „Innowacyjna dydaktyka bez ograniczeń – zintegrowany rozwój Politechniki Łódzkiej – zarządzanie Uczelnią, nowoczesna oferta edukacyjna i wzmacniania zdolności do zatrudniania osób niepełnosprawnych” Zadanie nr 30 – Dostosowanie kierunku Elektronika i Telekomunikacja do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy 90-924 Łódź, ul. Żeromskiego 116, tel. 042 631 28 83 www.kapitalludzki.p.lodz.pl Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TMN Telecommunications Management Network • Pojęcie wprowadzone jako norma w 1988 r. przez CCITT (Consultative Commitee for International Telephony and Telegraphy) w dokumencie o numerze M30 • W 1992 r. weszło w życie szereg rekomendacji dla TMN oraz został nadany numer ITU (M.3010) (komitet działał pod auspicjami ITU) • TMN było przeznaczone dla producentów i operatorów sieci telekomunikacyjnych • Podstawowym celem TMN było zorganizowanie takiej struktury (architektury), aby umożliwić współpracę różnych systemów zarządzania (systemów operacyjnych – OS) z urządzeniami telekomunikacyjnymi, na podstawie ujednoliconych (standardowych) protokołów i interfejsów Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 2 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 3 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Struktura TMN • TMN zaczerpnęło koncepcję OSI z zastosowaniem do struktury zarządzania sieciami telekomunikacyjnymi. • • • • • • • Application Layer Presentation Layer Session Layer Transport Layer Network Layer Data Link Layer Physical Layer Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 4 Warstwa Aplikacji Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego AUI: Attachment Unit Interface Warstwa Prezentacji Warstwa Sesji MDI: Medium Dependent Interface Warstwa Transportu Warstwa Sieci Warstwa Połączenia Danych K A N A Ł Warstwa Fizyczna Port AUI MDI Port DCE Port Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 5 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Architektura TMN Sieć (płaszczyzna) zarządzania Sieć (płaszczyzna) sygnalizacji Sieć (płaszczyzna) komunikacji Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 6 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Struktura funkcjonalna TMN OSF – OS function WSF OSF DCF DCF QAF NEF – Network element function QAF – Quality Adapter function WSF – Workstation function MF DCF MF – Mediation function DCF DCF – Data Communication function NEF Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 7 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego System zarządzania siecią TMN zapewnia: • wymianę informacji dotyczących zarządzania pomiędzy siecią telekomunikacyjną a systemem, • przetwarzanie informacji dotyczącej zarządzania (analiza otrzymanych danych i odpowiednie reakcje na otrzymane informacje), • przesyłanie informacji zarządzania pomiędzy poszczególnymi modułami systemu, • konwersję informacji zarządzania do postaci użytecznej i zrozumiałej dla użytkownika i dostarczenie tej informacji do użytkownika, • ochronę i bezpieczeństwo dostępu do informacji dotyczących zarządzania. Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 8 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Struktura funkcjonalna TMN • OSF – Funkcje systemu operacyjnego (systemu zarządzania) - otrzymywanie informacji niezbędnych do zarządzania (np. alarmy) - przetwarzanie otrzymanych informacji, np. korelacja alarmów dla znajdowania ich przyczyny - kierowanie jednostek zarządzania do podejmowania potrzebnych działań • MF – Funkcja mediacji - mediacja przy wymianie informacji - filtr przechowywania danych - adaptacja i korelacja danych • NEF – Funkcja obsługi elementu sieci (połączenie z siecią) Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 9 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Struktura funkcjonalna TMN – c.d. • QAF – połączenie pomiędzy systemami TMN i nie-TMN – funkcja adaptacji jakości, interfejsy • WSF – połączenie pomiędzy użytkownikiem a systemami TMN • DCF – funkcje komunikacji danych Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 10 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kiedy funkcjonalność nie jest zapewniona? Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 11 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Funkcjonalność – błędy krytyczne (WAŻNOŚĆ NR 1) Problemy, które wpływają na priorytetową funkcjonalność produktu, również z powodów ekonomicznych, rozpatrywane na bazie 24 godzin, 7 dni w tygodniu (natychmiast po powzięciu informacji): • • • • Produkt nie działa (OUTAGE) Redukcja możliwości w przepływie, ruchu, obsłudze, np. nie można obsługiwać spodziewanych obciążeń Jakakolwiek utrata połączeń na numery bezpieczeństwa (np. 112) Niebezpieczeństwo lub ryzyko naruszenia bezpieczeństwa Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 12 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Funkcjonalność – błędy główne (WAŻNOŚĆ NR 2) Produkt jest w stanie użytkowalności, ale istnieją warunki silnie degradujące działanie produktu, jego konserwację lub administrowanie nim; wymaga zajęcia się we wcześniej zdefiniowanym standardowym czasie; rozwiązania nie są tak pilne, jak przy błędach krytycznych: • • • • Zmniejszenie możliwości (obciążalności) produktu – ale ciągle można obsłużyć spodziewane obciążenie Wszelka utrata możliwości administrowania lub konserwacji produktu oraz/lub możliwości diagnozowania Powtarzające się zmniejszenie zasadniczej funkcjonalności lub degradacja zasadniczego elementu Utrata możliwości sygnalizacji wszelkich awarii przez dany produkt Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 13 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Funkcjonalność – błędy małe (WAŻNOŚĆ NR 3) • Inne problemy o mniejszej wadze niż „krytyczne” lub „główne”, takie, jak warunki, które mają niewielki wpływ, lub nie mają przełożenia na funkcjonowanie systemu. Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 14 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zarządzanie zasobami Zarządzane zasoby Wykonanie operacji Żądanie wykonania operacji Powiadomienie • Zasoby są wykorzystywane albo dla wykonania usługi telekomunikacyjnej, albo do pomocy w zarządzaniu • Przydzielanie zasobów = ALOKACJA Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 15 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wypełnienie oczekiwań odbiorców • Istotą procesu ciągłej poprawy jakości jest oparty o architekturę matematyczny model dostępności, który zawiera złożone zależności między awariami sprzętu i oprogramowania oraz wykrywaniem awarii systemu, izolowaniem ich oraz mechanizmami odzyskiwania stanu sprawności. • Pozwala to na przewidywanie nieplanowanych czasów przestoju, przypisywanych poszczególnym produktom. • Jeżeli aktualna podaż produktu jest mniejsza niż popyt, można skonstruować mapę drogową poprawiającą dostępność lub/i cechy produktu; sprawdzając stopień wykonalności przewidywań i planów Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 16 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Koło Deminga – Cykl PDCA – symbol ciągłego udoskonalania PLAN (planuj) DO (wykonaj) ACT (działaj) CHECK (sprawdź) Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 17 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Cykl PDCA • • • • Planuj - opracuj plan działania, ustal cele i procesy zgodne z polityka organizacji, niezbędne do spełnienia wymagań klienta Wykonaj - wdróż procesy Sprawdź - monitoruj i mierz, oceniaj uzyskane rezultaty w odniesieniu do polityki, celów i wymagań dotyczących produktu Działaj - podejmij działania dotyczące ciągłego doskonalenia funkcjonowania procesu Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 18 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Strona www.pwr Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 19 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Pętla zarządzania dostępnością systemu Ocena dostępności w danej architekturze / FAZA PROJEKTU Mapa drogowa dostępności – poprawa cech niwelujących różnicę MODEL DOSTĘPNOŚCI oparty o architekturę Ocena dostępności na podstawie analizy modelu i danych laboratoryjnych OBLICZENIA aktualnej dostępności na podstawie DANYCH EKSPLOATACYJNYCH z przestojów Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 20 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dostępność a niezawodność • • • • DOSTĘPNOŚĆ – jest to możliwość obiektu pozostawania w stanie gotowości do wykonania wymaganej funkcji jednorazowo w danym okresie czasu lub ciągle przez dowolny czas w danym przedziale czasu, z założeniem, że zapewniono wszelkie zewnętrzne zasoby, które dla wykonania danej funkcji mogą być niezbędne. DOSTĘPNOŚĆ – jest PRAWDOPODOBIEŃSTWEM; wartość jest bezwymiarowa (może być wyrażona w procentach) Z punktu widzenia praktycznego rozważamy dwa czynniki związane z dostępnością: - jak często system ulega awarii - jak szybko system może po awarii być przywrócony do stanu wykonywania funkcji NIEZAWODNOŚĆ – prawdopodobieństwo, że obiekt będzie mógł wykonywać funkcję przez dany okres. Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 21 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dostępność a niezawodność – c.d. • Przykład: lecimy samolotem z Łodzi do Londynu • Żądamy jak najwyższej niezawodności!! Chcemy szczęśliwie wystartować, przelecieć i wylądować – prawdopodobieństwo opisujące niezawodność musi być jak najbliższe jedności. Dostępność może być bardzo niska i nawet nie będziemy o tym wiedzieć (trzy godziny naprawia się i konserwuje samolot, zanim nas na następne trzy godziny zabierze w rejs – czyli dostępność wyniosła 0,5) Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 22 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dostępność • Systemy z wysoką dostępnością są projektowane tak, aby automatycznie wykrywane były i izolowane awarie, wysyłane alarmy, przełączane na systemy zapasowe, itd. Zasadą jest, że żadna pojedyncza awaria nie może spowodować utraty usługi (NSPF – no single point of failure) • Rozróżniamy dostępność elementu (części składowej) i dostępność usługi mogą np. być dwa silniki w samolocie….. ☺ Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 23 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego „Pięć dziewiątek” – „Five-9’s” • • • Nazwa jest skrótem oznaczającym 99,999% dostępność usługi, co oznacza niesprawność systemu 5,26 minut w ciągu roku Telekomunikacja była jedną z pierwszych dziedzin, gdzie wprowadzono system pięciu dziewiątek; obecnie niektóre elementy (szczególnie w sieciach teleinformatycznych) przekraczają ten wskaźnik W ślad za normą o jakości – ISO 9000, Forum QuEST (Quality Excellence for Suppliers of Telecommunications Forum) przygotowało, celem „znacznej poprawy jakości, niezawodności i działania produktów i usług telekomunikacyjnych w całym świecie” standard TL 9000 – Zarządzanie jakością w telekomunikacji QuEST Forum wydało na początku roku 2001 edycję TL 9000 Release 3.0, w oparciu o nową edycję standardu ISO 9001:2000; ostatnia aktualizacja ISO 9001 – 2015 r. - uwzględnia ją TL 9000 wersja 6.0 • 15.09.2016 REQUIREMENTS HANDBOOK RELEASE 6.0 Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 24 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego A, Guzikowski, Przegląd Telekomunikacyjny 2001, nr 3-4 Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 25 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Struktura dokumentów w TL 9000 TL9000 określa szczegółowe wymagania w sposób oparty na ISO 9001:2000. TL9000 ma strukturę warstwową: • • • • • Międzynarodowa norma ISO 9001:2000. Wymagania wspólne TL9000. Wymagania dotyczące systemu zarządzania jakością w odniesieniu do konkretnego sprzętu, oprogramowania oraz usług. Wspólne pomiary TL9000 oraz Pomiary systemu zarządzania jakością w odniesieniu do konkretnego sprzętu, oprogramowania oraz usług Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 26 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TL 9000 • Norma składa się z dwóch części obejmujących: 1. 'Wymagania' (Requirements) 2. 'Pomiary' (Measurements), które dzielą się na szczegółowe wymagania/pomiary dla producentów: - sprzętu (Hardware) - oprogramowania (Software) - dostawców usług (Service). Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 27 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Certyfikat TL 9000 Każda firma posiadająca certyfikat TL 9000 dostarcza co trzy miesiące swoje dane do centrum powierniczego QuEST Forum. Są one dwukrotnie szyfrowane, aby uniknąć możliwości ich personalizacji. Centrum – jest nim University of Texas w Dallas – przetwarza otrzymane dane i informuje o aktualnych wielkościach mierników (wielkości maksymalne, średnie i minimalne dla każdego miernika). Certyfikaty TL 9000 są przyznawane w trzech kategoriach: - producenci hadware-u (TL 9000-HW), - producenci software-u (TL 9000-SW), - usługi (TL 9000-SC). Możliwe są dowolne kombinacje powyższych rodzajów certyfikatów Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 28 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Z ulotki firmy certyfikującej SGS Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 29 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przepływ danych TL 9000 A, Guzikowski, Przegląd Telekomunikacyjny 2001, nr 3-4 Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 30 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Na początku 2005 roku certyfikaty TL 9000 posiadało (dane z QuEST Forum) ponad 1400 firm. Liczba certyfikatów w poszczególnych regionach (ze strony TL9000 – dane z października 2013): Daleki Wschód – 1149, Ameryka Północna i Południowa – 629, Europa, Afryka, Bliski Wschód – 146; i państwach: USA – 541, Korea Pd.- 238, Chiny – 503, Taiwan – 108, Francja – 14, Niemcy – 20, Polska – 5 (było 7) Hiszpania – 2 Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 31 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PDR – Performance Data Reports • • • • Raporty te (wydawane przez QuEST Forum każdego miesiąca), dotyczą wypełniania normy TL9000 i podają statystyki dla wielu wskaźników (benchmarks) oraz trendów danych dla ponad 110 kategorii produktów. Raporty są oparte o dane przesyłane obowiązkowo przez organizacje posiadające certyfikaty Prowadzona jest kategoryzacja: Best-in-Class Worst-in-Class Industry Average Monthly Average Pierwsze trzy na podstawie przynajmniej 6 miesięcy Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 32 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego … • • • • • Procedury administracją bazą danych i jej przetwarzaniem zapewniają anonimowość (System jest certyfikowany przez ISO 27001 Information Standard) Raporty są bezpłatne dla pełnych i stowarzyszonych członków QuEST Forum oraz dostępne za opłatą dla zarejestrowanych „nie-członków” Statystyki podawane w Raportach mogą służyć jako dane wejściowe przy ustalaniu celów i programach stałej poprawy jakości Ujawniają parametry produktów „najlepszych w klasie” do stosowania przy testach wskaźników Są źródłem danych dla organów prawodawczych i innych Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 33 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Proces wdrażania mierzonych parametrów • • • • • Zatwierdzono 11 mierników w 4 kategoriach. Sprzęt, oprogramowanie i usługi: 5 mierników: - liczba raportów sygnalizujących problemy - czas korekcji problemu objętego raportem - przeterminowane reakcje - pomiar awarii (błędów krytycznych) - pomiar dostawy na czas Tylko sprzęt: - stopy zwrotu Tylko oprogramowanie: 4 mierniki: - jakość działania w przypadku awarii (ścieżki korygujące – procedury) - jakość poprawy cech dotyczących awarii (ścieżki awaryjne) - jakość aktualizacji oprogramowania - niewypełnianie harmonogramu opracowania nowych wersji Tylko usługi: - jakość usługi Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 34 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Podstawowe mierniki w normie TL 9000 Wspólnie dla sprzętu i oprogramowania • Number of Problem Reports (NPR) – podział na Critical, Major i Minor, • Problem Report Fix Response Time (FRT) – podział na Major i Minor, • Overdue Problem Report Fix Responsiveness (OFR) – podział na Major i Minor, każde z nich na Penalty • On-Time Items Delivery (OTID), Tylko dla sprzętu • Return Rates (RR) - podział na First Year Return Rate – FYRR oraz Long Term Return Rate – LTRR); Tylko dla oprogramowania • Software Update Quality – SWU, Release Application Aborts – RAA, • Corrective Patch Quality – CPQ, Feature Patch Quality – FPQ. Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 35 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Nazwy mierników • Jest to akronim, składający się z kilku liter z definiujących słów (jak na poprzednim slajdzie) oraz kolejnego numeru dla poszczególnych rodzajów tego samego miernika, np.: • SO4 oznacza czwarty typ miernika, który odnosi się do „System outages” (przerwy w działaniu systemu) – atrybut usługi w I kategorii • NEO4 (network element outages) oznacza czwarty typ miernika, który odnosi się do pojedynczego elementu – atrybut produktu Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 36 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TL 9000 – podział usług • Installation • Engineering • Maintenance • Repair • Call Center • Support Services Dla każdego z przedstawionych rodzajów usług określono i zdefiniowano następujące mierniki: • Number of Problem Service Reports – NPRS, • Problem Service Report Fix Response Time – SRFT, • Overdue Service Problem Report Fix Responsiveness – SORF, • Service Quality (SQ), • On Time Service Delivery – OTS. Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 37 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TL 9000 • Dla wszystkich wyszczególnionych elementów produktu, czyli sprzętu, oprogramowania i usług, zastosowano jeden miernik On Time Delivery Installed Systems – OTIS do całościowej oceny produktu jednego dostawcy • W stosunku do ISO 9001 dodano nowy punkt: Quality Improvement and Customer Satisfaction (Doskonalenie jakości i satysfakcja klienta). Jest to dość szeroko rozbudowany blok wymagań skierowanych przede wszystkim do dostawcy, aczkolwiek również akcentujący konieczność ścisłej współpracy ze strony klienta; szczególnie ustanowienie procedury Wprowadzanie nowego produktu. Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 38 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Definicje standardowych wielkości występujących w telekomunikacji • Arrival Rate – prędkość połączeń nadchodzących. Liczba połączeń przychodzących w skończonym okresie czasu; często oznaczana λ. Połączenia nadchodzą losowo i są od siebie niezależne. Najczęściej przy modelowaniu połączeń nadchodzących stosuje się rozkład Poissona • Blocking – blokowanie; zdarza się gdy liczba połączeń przychodzących lub/i wychodzących przekracza możliwości (liczbę linii, kanałów, itp.) W telefonie słyszymy znak zajętości. Blokowanie wyrażamy jako procent zablokowanych połączeń (np. 1% oznacza, że 1 na sto połączeń będzie zablokowane – P.01) • Centum Call Seconds (CCS) – dawna miara ruchu telefonicznego – czas połączeń w sekundach przypadający na 100 sekund (matematycznie oblicza się go dzieląc przez sto), np. 10 minut ruchu = 600 sekund = 6 CCS Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 39 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Erlang • Jest to bezwymiarowa wielkość – jednostka natężenia ruchu telekomunikacyjnego – w odróżnieniu od CCS nie definiuje czasu. Opisuje część wykorzystania możliwości – czyli maksymalnie można wykorzystać 100%; np. obserwacja trwa 10 minut, urządzenie jest wykorzystywane przez cały czas – wtedy mamy 1 Erlang. Jeżeli obserwacja trwa 1 godzinę – 1 Erlang będzie oznaczał pełną godzinę całkowitego wykorzystania • Jeżeli w ciągu godziny obserwacji urządzenie jest zajęte przez 30 minut – natężenie wynosi 0,5 Erlanga Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 40 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Erlang B • • • • • Wzór rekomendowany przez ITU-T w Rekomendacji E.520, pozwalający obliczyć prawdopodobieństwo blokowania A – oferowany ruch [w Erlangach – czyli bez miana] N – liczba serwerów (linii) Pb – prawdopodobieństwo blokowania Zakłada się losowe połączenia nadchodzące (w rozkładzie Poissona), stałą długość lub wykładniczy rozkład długości czasów połączeń, kasowanie zablokowanych połączeń Pb = AN N! N ∑ X =0 AX X! Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 41 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Założenia do modelu Erlang B • Niezależne generowanie żądań (nie umawiamy się, np. w internecie, że dzwonimy dokładnie o jednej porze!) • Czas rozmowy telefonicznej wypełnia rozkład wykładniczy • Obsługa w algorytmie FIFO • Model Erlanga działa, nawet gdy nadchodzące żądania odbiegają od rozkładu Poissona Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 42 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przykład • Jakie jest prawdopodobieństwo zablokowania przy A=0,3; N=6 Po podstawieniu do wzoru i obliczeniu: Pb = XXXXXXX • • Co oznacza, że około xxx% prób będzie zablokowanych Generalnie przyjmuje się, że optymalna usługa telefoniczna powinna zapewnić Pb poniżej 1% Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 43 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego EEB (Extended Erlang B) • • Część zablokowanych połączeń wraca do systemu (użytkownik próbuje ponownie nawiązać łączność) Wyniki dokładniejsze, przy symulacjach trzeba mieć dane o ponownych połączeniach w stosunku do nieudanych Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 44 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Model Erlang C • Nieobsłużone żądania tworzą kolejkę • Prawdopodobieństwo, że żądanie BĘDZIE CZEKAŁO: AN N N !( N − A) P( A, N ) = x N N −1 A A N ∑x=0 x! + N!( N − A) Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 45 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Erlang C, c.d. • Prawdopodobieństwo, że żądanie będzie czekało (opóźnienie obsługi λ dłużej niż t: h jest średnim czasem trwania rozmowy − ( N − A)t P(λ > t ) = P ( A, N ) • exp h • Średnie opóźnienie λ śr wynosi: h λśr = P( A, N ) • N−A Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 46 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Czas połączenia • • • • • Holding Time – jest to czas trwania rozmowy (samego zrealizowanego połączenia) plus czas potrzebny na czynności niezbędne do transmisji i odebrania (tzw. Overhead). Połączenia wychodzące i przychodzące mogą mieć różne czasy połączeń. W zależności od przeznaczenia (również zależnie od sprzętu), niektóre elementy zaliczamy lub nie do overheads, np. czas wybierania numeru Czas overhead jest w zasadzie stały dla danego rodzaju połączeń, więc jego udział jest znaczny w połączeniach krótkich Modelujemy rozkładem wykładniczym Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 47 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kolejkowanie • Queuing – wstrzymanie wykonywania usługi do momentu zwolnienia możliwości (np. przetrzymanie w buforze pakietu czekającego na przesłanie w sieci) • Z kolejkowaniem związanych jest wiele zagadnień związanych z wyborem algorytmu obsługiwania kolejek. Najprostsze algorytmy, to: - FIFO – first in first out – obsługiwany jest najdłużej oczekujący – jak w sklepie (ale może być kolejka priorytetowa – obsługiwana „bez kolejki” – dwie ciężarne w kolejce do tej samej kasy ☺…) - LIFO – last in first out – obsługiwany jest najświeższy element oczekujący (tak działa stos pamięci) Inne zagadnienia: co zrobić gdy bufor się zatyka – bezpowrotnie wyrzucać?, wyrzucać już wcześniej z jakąś wzrastającą intensywnością? Jeżeli mamy kolejki z priorytetem – występuje problem starzenia dla niskich priorytetów. Jeżeli mamy pakiety bardzo długi i bardzo krótkie – może te krótkie przepuścić wcześniej?... • • Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 48 Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Statystyka dedukcyjna - wnioskowanie statystyczne • metody pozwalające badaczom ustalić, jakie wnioski można poprawnie wyciągnąć na podstawie zebranych danych. prawdopodobieństwo populacja próba Statystyka dedukcyjna • Inna kategoria – statystyka opisowa Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi, część 2 49 KONIEC CZĘŚCI DRUGIEJ Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w projekcie Dr inż. Małgorzata Langer ZARZĄDZANIE SIECIAMI TELEKOMUNIKACYJNYMI „Innowacyjna dydaktyka bez ograniczeń – zintegrowany rozwój Politechniki Łódzkiej – zarządzanie Uczelnią, nowoczesna oferta edukacyjna i wzmacniania zdolności do zatrudniania osób niepełnosprawnych” Zadanie nr 30 – Dostosowanie kierunku Elektronika i Telekomunikacja do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy 90-924 Łódź, ul. Żeromskiego 116, tel. 042 631 28 83 www.kapitalludzki.p.lodz.pl