docsylabus - patomorfologia
download 
Reklamacja Transkrypt
sylabus - patomorfologia
patomorfologia.lublin.pl SYLABUS - PATOMORFOLOGIA WYDZIAŁ LEKARSKI Szczegółowy zakres wiedzy studentów w oparciu o materiał z wykładów, ćwiczeń i obowiązujących podręczników. Niezbędna elementarna znajomość anatomii, histologii i fizjologii. WPROWADZENIE DO PATOMORFOLOGII • definicja i podział patomorfologii • podstawowe terminy stosowane w diagnostyce patomorfologicznej (rodzaje wycinków, rodzaje badań cytologicznych, materiał operacyjny, badanie śródoperacyjne – „intra”, badanie autopsyjne) • zasady pobierania i zabezpieczania materiału do badania histopatologicznego/ cytologicznego • podstawowe techniki stosowane w patomorfologii (technika podstawowa, histochemia, immunohistochemia, immunofluorescencja, mikroskopia elektronowa, fluorescencyjna hybrydyzacja in situ, itd.) • zasady dobrej współpracy patologa i klinicysty; zasady wypełnianie skierowań do badania histopatologicznego A. PATOLOGIA OGÓLNA ODPOWIEDŹ KOMÓREK NA USZKODZENIE/ ZMIANY WSTECZNE • rodzaje odpowiedzi na stres i czynniki uszkadzające • najważniejsze przyczyny i mechanizmy uszkodzenia komórek i tkanek • odwracalne uszkodzenie komórki – zwyrodnienie wodniczkowe, przyćmienie miąższowe, stłuszczenie – definicja, morfologia • nieodwracalne uszkodzenie komórki – martwica – definicja, rodzaje (m. skrzepowa, rozpływna, enzymatyczna tkanki tłuszczowej, włóknikowata, woskowa), morfologia, przykłady – apoptoza – definicja, mechanizmy, morfologia, przykłady w warunkach fizjologicznych i patologicznych – autofagocytoza – definicja, sekwencja zmian w komórce, znaczenie w warunkach patologicznych 1 patomorfologia.lublin.pl • nieprawidłowe wewnątrz- i zewnątrzkomórkowe gromadzenie substancji/zwyrodnienia • gromadzenie lipidów/zwyrodnienia lipidowe – przykłady, morfologia, barwienia specjalne służące do ich wykrywania • gromadzenie białek/zwyrodnienia białkowe – przykłady, morfologia, barwienia specjalne służące do ich wykrywania • gromadzenie węglowodanów/zwyrodnienia węglowodanowe –przykłady, morfologia, barwienia specjalne służące do ich wykrywania • gromadzenie barwników/zwyrodnienia barwnikowe – definicja barwnika, rodzaje barwników, przykłady, morfologia, barwienia specjalne służące do ich wykrywania • wapnienie patologiczne – definicja, podział (w. dystroficzne, przerzutowe), morfologia, przykłady • zanik – definicja, przyczyny, patogeneza, podział, przykłady • starzenie się komórek – mechanizmy, zmiany morfologiczne w ustroju ZABURZENIA W KRĄŻENIU • przekrwienie – definicja, rodzaje (czynne, bierne = zastój, mieszane), przykłady, następstwa kliniczne • obrzęk – definicja, przyczyny, rodzaje, nomenklatura specjalnych lokalizacji obrzęku (patrz słowniczek), morfologia, następstwa • przesięk, wysięk – definicje, różnice • krwotok – definicja, podziały, przykłady, nomenklatura specjalnych rodzajów i lokalizacji krwotoków (patrz słowniczek), następstwa kliniczne • zakrzepica, zakrzep – definicja, patogeneza, czynniki sprzyjające, klasyfikacja zakrzepów, morfologia, losy zakrzepu, następstwa kliniczne • skrzep – definicja, patogeneza, rodzaje, różnice morfologiczne między skrzepem i zakrzepem • zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (disseminated intravascular coagulation) – definicja, przyczyny – klasyfikacja, patogeneza, morfologia, obraz kliniczny • zatorowość, zator – definicja, rodzaje zatorów (wg rodzaju materiału zatorowego oraz miejsca powstania zatoru i kierunku przepływu krwi), przykłady, następstwa kliniczne • niedokrwienie – definicja, przyczyny, przykłady, następstwa kliniczne • zawał – definicja, przyczyny, rodzaje zawału, przykłady, czynniki wpływające na rozwój zawału, morfologia, następstwa kliniczne • wstrząs – definicja, rodzaje, patogeneza, fazy, zmiany morfologiczne, przebieg kliniczny 2 patomorfologia.lublin.pl ZAPALENIA • zapalenie – definicja, czynniki zapaleniotwórcze, miejscowe i ogólnoustrojowe objawy zapaleń, drogi szerzenia się zapalenia • nomenklatura polska, łacińska i angielska zapaleń (patrz słowniczek) • zapalenia ostre – przyczyny, rozpoznanie czynników zapaleniotwórczych, fazy zapalenia, komórki biorące udział w zapaleniu, mediatory zapalenia, zejście • zapalenia przewlekłe – przyczyny, komórki biorące udział w zapaleniu, mediatory, zmiany morfologiczne, zejście; różnice między zapaleniem ostrym a przewlekłym • posocznica, ropnica, bakteriemia, toksemia – definicje, wykładniki morfologiczne posocznicy • klasyfikacja morfologiczna zapaleń • zapalenia rozplemowe – definicja, przykłady, morfologia, zejście • zapalenia wysiękowe – definicja, podział, przykłady • zapalenia surowicze i nieżytowe – definicja, przykłady, morfologia, zejście • zapalenia włóknikowe – definicja, podział, przykłady, morfologia, zejście • zapalenia ropne – definicja, podział, przykłady, morfologia, zejście • ropotok, ropniak, ropowica i ropień – definicje, przykłady • zastrzał, zanokcica, czyrak, karbunkuł, jęczmień – definicje • zapalenia zgorzelinowe i krwotoczne – definicje, przykłady, morfologia, zejście • zapalenia wytwórcze – definicja, podział, przykłady, morfologia, zejście • zapalenia ziarniniakowe – definicja, patogeneza, przykłady, morfologia PATOLOGIA CHORÓB ZAKAŹNYCH (WYBRANE ZAGADNIENIA) • choroby zakaźne – definicja, kategorie czynników zakaźnych, sposoby szerzenia się drobnoustrojów, mechanizmy uszkodzenia tkanek przez drobnoustroje • metody wykrywania czynników zakaźnych w tkankach • zakażenia oportunistyczne – definicja, czynniki ryzyka (wrodzone i nabyte niedobory odporności), przykłady patogenów • wybrane choroby bakteryjne – gruźlica, twardziel, promienica, kiła – czynnik etiologiczny, drogi zakażenia, patogeneza, morfologia, fazy choroby i przebieg kliniczny • wybrane choroby wirusowe – cytomegalia, zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) – czynnik etiologiczny, drogi zakażenia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • wybrane choroby grzybicze – kandydoza, aspergiloza, kryptokokoza, pneumocystoza – czynnik etiologiczny, drogi zakażenia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • wybrane choroby pasożytnicze – włośnica, owsica, toksoplazmoza, schistosomoza – czynnik etiologiczny, drogi zakażenia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny 3 patomorfologia.lublin.pl CHOROBY UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO (WYBRANE ZAGADNIANIA) • komórki układu odpornościowego; komórkowa i humoralna odpowiedz immunologiczna • reakcje nadwrażliwości – definicja, mechanizmy, typy nadwrażliwości, przykłady chorób • choroby autoimmunizacyjne – definicja, patogeneza, podział, przykłady • wybrane choroby autoimmunizacyjne – toczeń rumieniowaty układowy, twardzina uogólniona, guzkowe zapalenie tętnic, miopatie zapalne – patogeneza, zaburzenia immunologiczne (w tym przeciwciała przeciwjądrowe), morfologia, przebieg kliniczny • zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) – etiologia, patogeneza, przebieg kliniczny, infekcje oportunistyczne i nowotwory związane z AIDS • skrobiawica – definicja, patogeneza, klasyfikacja, podstawowe rodzaje nieprawidłowych białek włókienkowych i białek prekursorowych, morfologia, metody wykrywania amyloidu w tkankach, przebieg kliniczny ZMIANY ROZPLEMOWE NIENOWOTWOROWE • odrost – definicja, podział tkanek w zależności od zdolności do odrostu (tk. labilne, stabilne, ostatecznie zróżnicowane), komórki macierzyste, przykłady • naprawa – definicja, rola macierzy pozakomórkowej; czynniki wpływające na proces naprawy; gojenie ran skórnych (rychłozrost, ziarninowanie), włóknienie w narządach miąższowych • przerost – definicja, przyczyny, podział, przykłady • rozrost – definicja, przyczyny, podział, przykłady, związek z nowotworzeniem • metaplazja – definicja, przyczyny, podział, przykłady, związek z nowotworzeniem NOWOTWORY • neoplazja śródnabłonkowa, dysplazja, rak in situ – definicje, przykłady, morfologia, znaczenie kliniczne • atypia, kataplazja, anaplazja – definicje • nowotwór – definicja, klasyfikacje (pod względem pochodzenia i biologii), przykłady • nomenklatura polska, łacińska i angielska nowotworów (patrz słowniczek) • nowotwory łagodne – definicja, cechy makro- i mikroskopowe, przykłady • nowotwory złośliwe – definicja, cechy makro- i mikroskopowe, przykłady • nowotwory miejscowo złośliwe – definicja, cechy makro- i mikroskopowe, przykłady • sposoby wzrostu i szerzenia się nowotworów; mechanizm przerzutowania • stany i zmiany przednowotworowe – definicja, przykłady, morfologia • stopień złośliwości nowotworu (grading) – definicja, skale oceny, przykłady, znaczenie kliniczne 4 patomorfologia.lublin.pl • stadium zaawansowania nowotworu (staging) – definicja, przykłady klasyfikacji, sposób oceny, znaczenie kliniczne • czynniki rakotwórcze, onkogeneza wirusowa i bakteryjna, mechanizmy obronne ustroju • wpływu nowotworu na organizm gospodarza (miejscowy, wytwarzanie hormonów, wyniszczenie, zespoły paranowotworowe) – patogeneza, przykłady • metody diagnostyki morfologicznej i molekularnej nowotworów CHOROBY ŚRODOWISKOWE I ZWIĄZANE Z ODŻYWIANIEM (WYBRANE ZAGADNIENIA) • skutki zdrowotne używania tytoniu – czynniki rakotwórcze dymu tytoniowego, nowotwory i inne choroby spowodowane narażeniem na tytoń • skutki zdrowotne spożywania alkoholu – patogeneza, objawy kliniczne i morfologiczne ostrego i przewlekłego nadużywania alkoholu • niepożądane działania wybranych leków – doustne środki antykoncepcyjne i hormonalna terapia zastępcza, acetaminofen, aspiryna • otyłość – definicja, patogeneza, lokalizacja tkanki tłuszczowej, znaczenie kliniczne • niedobory białkowe i energetyczne – marasmus i kwashiorkor – definicja, przyczyny, cechy morfologiczne B. PATOLOGIA SZCZEGÓŁOWA (NARZĄDOWA) PATOLOGIA SERCA • niewydolność prawo- i lewokomorowa serca – rodzaje, przyczyny, patogeneza, morfologia, objawy • choroba niedokrwienna serca – definicja, przyczyny, patogeneza, zespoły kliniczne • zawał serca – definicja, czynniki ryzyka, patogeneza, lokalizacja, typy, morfologia (obraz makroi mikroskopowy), objawy kliniczne, powikłania • nagła śmierć sercowa – definicja, patogeneza • nadciśnienie tętnicze i płucne – patogeneza zmian w sercu, morfologia, choroby predysponujące do rozwoju serca płucnego, objawy kliniczne • najczęstsze wady wrodzone serca – etiologia, klasyfikacje, morfologia serca z uwzględnieniem kierunku przepływu krwi • zapalenia wsierdzia – etiologia, klasyfikacje, zapalenia infekcyjne i nieinfekcyjne, morfologia, następstwa 5 patomorfologia.lublin.pl • gorączka reumatyczna i choroba reumatyczna serca – patogeneza, morfologia, obraz kliniczny, powikłania • nabyte wady zastawkowe serca – rodzaje, przyczyny, morfologia, objawy kliniczne • kardiomiopatie – definicja, rodzaje, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne • zapalenia mięśnia sercowego – etiologia, rodzaje, morfologia, objawy kliniczne • zapalenia osierdzia i płyn w worku osierdziowym – etiologia, rodzaje, morfologia, następstwa kliniczne • nowotwory serca – podział, lokalizacja, morfologia, objawy PATOLOGIA NACZYŃ • miażdżyca – definicja, czynniki ryzyka, patogeneza, zmiany morfologiczne (stłuszczenie błony wewnętrznej, blaszka miażdżycowa), najczęstsza lokalizacja zmian, powikłania blaszki miażdżycowej, znaczenie kliniczne • choroba nadciśnieniowa – definicja nadciśnienia tętniczego, etiologia, klasyfikacja, morfologia, powikłania • tętniaki i rozwarstwienie naczyń – definicje, klasyfikacje, morfologia, znaczenie kliniczne • zapalenia naczyń – definicja, patogeneza, klasyfikacje, morfologia, znaczenie kliniczne • żylaki – definicja, lokalizacja, powikłania • zakrzepowe zapalenie żył, zakrzepica żylna, zespół żyły głównej górnej i dolnej – definicja, czynniki sprzyjające, znaczenie kliniczne • nowotwory naczyń, ze szczególnym uwzględnieniem naczyniaków krwionośnych, mięsaka Kaposiego i naczyniakomięsaka – klasyfikacja, czynniki ryzyka, lokalizacja, morfologia, znaczenie kliniczne • zmiany patologiczne związane z zabiegami kardiologii interwencyjnej – stentowanie wewnątrznaczyniowe, protezowanie naczyń PATOLOGIA UKŁADU ODDECHOWEGO • zapalenia górnych dróg oddechowych – etiologia, morfologia, obraz kliniczny • „guzki śpiewacze” – czynniki predysponujące, lokalizacja, morfologia, obraz kliniczny • nowotwory górnych dróg oddechowych, ze szczególnym uwzględnieniem raka nosogardła i krtani – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany predysponujące, morfologia, przebieg kliniczny • niedodma – definicja, rodzaje, przyczyny, znaczenie kliniczne • przekrwienie bierne i obrzęk płuc – przyczyny, morfologia, obraz kliniczny • zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS; adult respiratory distress syndrome) – przyczyny, patogeneza, morfologia, obraz kliniczny 6 patomorfologia.lublin.pl • przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP) – definicja, spektrum schorzeń, znaczenie kliniczne • rozedma – definicja, patogeneza, rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny • przewlekłe zapalenie oskrzeli – definicja, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • dychawica oskrzelowa (astma oskrzelowa) – definicja, patogeneza, rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny • rozstrzenia oskrzeli – definicja, czynniki predestynujące, rodzaje, morfologia, następstwa • przewlekłe śródmiąższowe choroby płuc – przykłady, cechy wspólne • pylice – definicja, rodzaje; najczęstsze pylice (węglowa, krzemowa, azbestowa) – narażenie, patogeneza, morfologia, znaczenie kliniczne • zatorowość płucna i zawał płuca – przyczyny, morfologia, następstwa • nadciśnienie płucne – przyczyny, patogeneza, morfologia, następstwa • zapalenie płuc – definicja, czynniki ryzyka, klasyfikacje, etiologia, morfologia, następstwa • środowiskowo nabyte ostre zapalenia płuc – etiologia, morfologia, następstwa; fazy i powikłania płatowego zapalenia płuc • środowiskowo uwarunkowane atypowe zapalenia płuc – etiologia, morfologia, następstwa • ropień płuca – definicja, etiologia, morfologia, powikłania •zapalenia płuc u osób z obniżoną odpornością – etiologia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • gruźlica płuc – etiologia, patogeneza, rodzaje (pierwotna, wtórna), morfologia, przebieg kliniczny • sarkoidoza płuc – etiologia, morfologia, przebieg kliniczny • nowotwory płuca, ze szczególnym uwzględnieniem raków – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, lokalizacja, morfologia, drogi szerzenia, obraz kliniczny, zespoły paranowotworowe • rakowiak – histogeneza, lokalizacja anatomiczna, morfologia, obraz kliniczny • hamartoma płuc – definicja, morfologia, rokowanie • nowotwory przerzutowe płuca – typy histologiczne i lokalizacja guzów pierwotnych, morfologia przerzutów • płyny w opłucnej – etiologia, rodzaje, następstwa • nowotwory opłucnej – rodzaje, morfologia, drogi szerzenia, obraz kliniczny • metody diagnostyki morfologicznej nowotworów płuc i opłucnej 7 patomorfologia.lublin.pl PATOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGOM I ŚLINIANEK • zapalenia jamy ustnej i ślinianek – etiologia, morfologia, przebieg kliniczny • nowotwory jamy ustnej, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, przebieg kliniczny • zespół Sjögrena – etiologia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • nowotwory ślinianek – klasyfikacja, lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny • zapalenia przełyku, ze szczególnym uwzględnieniem zapalenia refluksowego – etiologia, morfologia, następstwa • achalazja, przepuklina rozworu przełykowego, uchyłki przełyku, zespół Mallory’ego-Weissa, żylaki przełyku – definicje, patogeneza, znaczenie kliniczne • przełyk Barretta – definicja, morfologia, znaczenie kliniczne • nowotwory przełyku, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego i gruczolakoraka – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, przebieg kliniczny • zapalenia żołądka – typy, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • ostry wrzód trawienny i przewlekła choroba wrzodowa żołądka – patogeneza, lokalizacja, morfologia, powikłania • zakażenie Helicobacter pylori – znaczenie w patologii • nowotwory żołądka, ze szczególnym uwzględnieniem gruczolakoraków i nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego (GIST, gastrointestinal stromal tumor) – klasyfikacje, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, pojęcie „wczesny rak żołądka”, drogi szerzenia, przebieg kliniczny • zakaźne zapalenia jelit – etiologia, morfologia, obraz kliniczny • zespoły złego wchłaniania – definicja, rodzaje, patogeneza choroby trzewnej, morfologia, obraz kliniczny • idiopatyczne choroby zapalne jelit – patogeneza, lokalizacja zmian, morfologia, powikłania, znaczenie kliniczne; różnice morfologiczne między chorobą Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego • choroba niedokrwienna jelit – czynniki predysponujące, lokalizacja anatomiczna, morfologia, obraz kliniczny • żylaki odbytu – definicja, czynniki predestynujące, morfologia, powikłania • uchyłkowatość jelita – definicja, lokalizacja, morfologia, powikłania • niedrożność jelit – przyczyny, objawy kliniczne • choroba Hirschsprunga – patogeneza, morfologia, obraz kliniczny 8 patomorfologia.lublin.pl • polipy jelita grubego – definicja, klasyfikacja, morfologia, znaczenie kliniczne • nowotwory jelit, ze szczególnym uwzględnieniem gruczolakoraka jelita grubego i nowotworów neuroendokrynnych – klasyfikacja, czynniki ryzyka, lokalizacja, morfologia, ocena stadium zaawansowania raka jelita grubego, drogi szerzenia, przebieg kliniczny • zapalenie wyrostka robaczkowego – etiologia, morfologia, powikłania • zapalenie otrzewnej – przyczyny, morfologia, obraz kliniczny PATOLOGIA WĄTROBY I TRZUSTKI • wykładniki morfologiczne uszkodzenia wątroby • zespoły kliniczne w przebiegu chorób wątroby – przyczyny i objawy kliniczne niewydolności wątroby, zastoju żółci i nadciśnienia wrotnego • marskość wątroby – definicja, etiologia, patogeneza, klasyfikacje, morfologia, powikłania; najczęstsze przyczyny marskości u dzieci • toksyczne i polekowe uszkodzenie wątroby – przykłady • wirusowe zapalenie wątroby – charakterystyka wirusów, zespoły kliniczno-patologiczne, morfologia, powikłania • autoimmunizacyjne zapalenie wątroby – patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • alkoholowe i niealkoholowe zapalenie wątroby ze stłuszczeniem – patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • marskość żółciowa pierwotna i wtórna, pierwotne stwardniające zapalenie przewodów żółciowych – przyczyny, morfologia, następstwa • choroby metaboliczne manifestujące się w wątrobie – przykłady, patogeneza, przebieg kliniczny • zaburzenia krążenia w wątrobie – rodzaje, przyczyny, morfologia, objawy kliniczne • zmiany guzopodobne i nowotwory wątroby, ze szczególnym uwzględnieniem raka wątrobowokomórkowego i raka z nabłonka przewodów żółciowych – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne • kamica żółciowa i zapalenie pęcherzyka żółciowego – czynniki predysponujące, patogeneza, morfologia, obraz kliniczny, powikłania • rak pęcherzyka żółciowego – czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, obraz kliniczny • ostre i przewlekłe zapalenie trzustki – etiologia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny, powikłania • nowotwory trzustki, ze szczególnym uwzględnieniem gruczolakoraka przewodowego – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, lokalizacja, morfologia, drogi szerzenia, przebieg kliniczny 9 patomorfologia.lublin.pl PATOLOGIA NEREK I UKŁADU MOCZOWEGO • objawy kliniczne i zespoły towarzyszące chorobom nerek • najczęstsze zaburzenia rozwojowe nerek, w tym torbielowatości nerek – patogeneza, klasyfikacja, morfologia, znaczenie kliniczne • glomerulopatie pierwotne (zmiana minimalna, nefropatia błoniasta, ogniskowe segmentowe stwardnienie kłębuszków nerkowych, błoniasto-rozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek, ostre popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek, szybko postępujące kłębuszkowe zapalenie nerek, nefropatia IgA) – klasyfikacja, patogeneza, zmiany w mikroskopie świetlnym, fluorescencyjnym i elektronowym, przebieg kliniczny • glomerulopatie wtórne w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego, zapalenia naczyń, cukrzycy, amyloidozy – obraz morfologiczny, przebieg kliniczny • kanalikowo-śródmiąższowe zapalenie nerek – rodzaje, etiologia • ostre i przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek – klasyfikacja, etiologia, patogeneza, postaci, morfologia, przebieg kliniczny • śródmiąższowe polekowe zapalenie nerek – etiologia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • ostre uszkodzenie kanalików nerkowych – etiologia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • przewlekła niewydolność nerek – etiologia, morfologia, przebieg kliniczny • przeszczep nerki – typy odrzucenia przeszczepu, obraz morfologiczny, przebieg kliniczny • biopsja nerki – typy, technika wykonania, wskazania i przeciwwskazania do wykonywania biopsji • nowotwory nerek, ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów pochodzenia nabłonkowego – klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne • niedrożność dróg moczowych – przyczyny, morfologia, znaczenie kliniczne • kamica nerkowa – przyczyny, rodzaje, morfologia, znaczenie kliniczne • wodonercze – definicja, przyczyny, rodzaje, morfologia, znaczenie kliniczne • zapalenie dróg moczowych – etiologia, morfologia, przebieg kliniczny • nowotwory dróg moczowych, ze szczególnym uwzględnieniem nieinwazyjnych brodawkowatych nowotworów urotelialnych i inwazyjnego raka urotelialnego – klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne PATOLOGIA GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH • nadczynność i niedoczynność przysadki – definicja, przyczyny, objawy kliniczne • gruczolaki przysadki – klasyfikacja, morfologia, objawy • zespół tylnego płata przysadki – przyczyny, objawy kliniczne • nadczynność i niedoczynność przytarczyc – przyczyny, morfologia, objawy kliniczne 10 patomorfologia.lublin.pl • wole – definicja, rodzaje, etiologia • nadczynność i niedoczynność tarczycy – definicja, przyczyny, morfologia, objawy kliniczne • choroba Gravesa-Basedowa – patogeneza, morfologia, obraz kliniczny • wole miąższowe i guzkowe – patogeneza, morfologia, obraz kliniczny • zapalenia tarczycy – rodzaje, przyczyny, morfologia, obraz kliniczny, następstwa • nowotwory tarczycy, ze szczególnym uwzględnieniem gruczolaków i raków – klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, obraz kliniczny; cechy cytologiczne raka brodawkowatego • znaczenie biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej w diagnostyce chorób tarczycy • nadczynność kory nadnerczy – zespoły kliniczne, etiologia, morfologia, objawy • niewydolność kory nadnerczy – rodzaje, przyczyny, morfologia, przebieg kliniczny • nowotwory kory i rdzenie nadnerczy – klasyfikacja, morfologia, przebieg kliniczny • cukrzyca – klasyfikacja, patogeneza, morfologia, powikłania, przebieg kliniczny • nowotwory z komórek wysp trzustkowych – rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny • mnoga gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza – klasyfikacja, objawy kliniczne PATOLOGIA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO • najczęstsze wady wrodzone i uszkodzenia okołoporodowe ośrodkowego układu nerwowego – czynniki ryzyka, rodzaje, objawy kliniczne, następstwa • podwyższone ciśnienie śródczaszkowe i wklinowania mózgu – rodzaje, przyczyny, objawy kliniczne, następstwa • obrzęk mózgu i wodogłowie – definicja, typy, przyczyny, następstwa • uogólnione i ogniskowe niedokrwienie mózgu, zawał mózgu – przyczyny, morfologia, objawy kliniczne, następstwa • krwotok wewnątrzczaszkowy (pierwotny śródmózgowy, podpajęczynówkowy) – przyczyny, najczęstsze lokalizacje tętniaków workowatych, morfologia, objawy kliniczne, następstwa • urazowe krwotoki wewnątrzczaszkowe (krwotok nadtwardówkowy, podtwardówkowy) – przyczyny, objawy kliniczne, następstwa • urazowe śródmiąższowe uszkodzenia mózgu – rodzaje, morfologia, objawy kliniczne, następstwa • zapalenia opon mózgowych – rodzaje, etiologia, morfologia, objawy kliniczne, następstwa • zakażenia śródmiąższowe ośrodkowego układu nerwowego – etiologia, morfologia, objawy kliniczne, następstwa • pasażowalne encefalopatie gąbczaste (choroba prionowa) – przykłady, przyczyny, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne, następstwa • stwardnienie rozsiane – definicja, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne, następstwa 11 patomorfologia.lublin.pl • najważniejsze choroby neurodegeneracyjne (choroba Alzheimera, choroba Parkinsona) – definicje, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne, następstwa • nowotwory ośrodkowego układu nerwowego – klasyfikacja, przykłady, stopień złośliwości histologicznej, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne, rokowanie PATOLOGIA PEDIATRYCZNA (WYBRANE ZAGADNIANIA) • wady wrodzone – definicja, etiologia, rodzaje • wcześniactwo i wewnątrzmaciczne zahamowanie rozwoju płodu – definicja, czynniki ryzyka, powikłania • infekcje okołoporodowe – etiologia, drogi przenoszenia, morfologia, następstwa • zespół niewydolności oddechowej noworodków – patogeneza, czynniki predysponujące, morfologia, objawy kliniczne, powikłania • uogólniony obrzęk płodu – definicja, etiologia, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne • mukowiscydoza (zwłóknienie torbielowate) – patogeneza, morfologia, objawy kliniczne • najczęstsze nowotwory i zmiany nowotworopodobne wieku dziecięcego, ze szczególnym uwzględnieniem nerczaka płodowego, nerwiaka zarodkowego, siatkówczaka, rdzeniaka – rodzaje, typowy okres występowania, lokalizacja, morfologia, nieprawidłowości cytogenetyczne i molekularne, markery nowotworowe, czynniki prognostyczne, przebieg kliniczny, rokowanie PATOLOGIA UKŁADU ROZRODCZEGO MĘSKIEGO • wady wrodzone narządów płciowych męskich – przykłady, następstwa • zapalenia prącia – etiologia, morfologia, objawy kliniczne • nowotwory prącia, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, objawy kliniczne • wnętrostwo i zanik jądra – etiologia, morfologia, następstwa • zapalenie jądra i najądrza oraz skręt powrózka nasiennego – etiologia, morfologia, objawy kliniczne, następstwa • nowotwory jądra, ze szczególnym uwzględnieniem guzów germinalnych – klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, markery nowotworowe, objawy kliniczne • zapalenie gruczołu krokowego – etiologia, morfologia, objawy kliniczne • łagodny guzkowy rozrost gruczołu krokowego – patogeneza, morfologia, objawy kliniczne, następstwa • raka gruczołu krokowego – patogeneza, lokalizacja, zmiany prekursorowe, morfologia, system Gleasona, drogi szerzenia, markery nowotworowe, objawy kliniczne 12 patomorfologia.lublin.pl PATOLOGIA UKŁADU ROZRODCZEGO ŻEŃSKIEGO • zapalenia układu rozrodczego żeńskiego – etiologia, przebieg kliniczny, następstwa • nienowotworowe zmiany nabłonkowe sromu –rodzaje, morfologia, znaczenie kliniczne • nowotwory sromu, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne; choroba Pageta sromu • nowotwory pochwy – klasyfikacja, zmiany prekursorowe, morfologia, objawy kliniczne • nowotwory szyjki macicy, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, stadium zaawansowania, objawy kliniczne, diagnostyka cytologiczna i histopatologiczna zmian prekursorowych i wczesnych postaci raka • badanie cytologiczne w profilaktyce raka szyjki macicy – typy badań cytologicznych (cyt. płynna, tradycyjna), system oceny Bethesda • nieprawidłowe krwawienia z jamy macicy – przyczyny, podział, znaczenie kliniczne • polip szyjkowy i endometrialny – definicje, morfologia, następstwa kliniczne • adenomyosis i endometriosis– definicja, patogeneza, lokalizacja, morfologia, znaczenie kliniczne • rozrost błony śluzowej jamy macicy (endometrium) – podział, przyczyny, morfologia, znaczenie kliniczne • nowotwory trzonu macicy, ze szczególnym uwzględnieniem raka endometrialnego i mięśniaka gładkokomórkowego – klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, staadium zaawansowania, drogi szerzenia, objawy kliniczne, czynniki prognostyczne • nowotwory jajnika, ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów pochodzenia nabłonkowego, błoniaka ziarnistego i potworniaka – klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, przebieg kliniczny • nienowotworowe torbiele jajnika – rodzaje, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne • torbiele i nowotwory jajowodu – rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny • ciąża pozamaciczna (ektopowa) – definicja, lokalizacje, morfologia, objawy i następstwa • ciążowa choroba trofoblastyczna (zaśniad groniasty, zaśniad naciekający i kosmówczak) – patogeneza, rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny PATOLOGIA GRUCZOŁU PIERSIOWEGO • diagnostyka morfologiczna chorób gruczołu piersiowego • zapalenia gruczołu piersiowego – etiologia, morfologia, następstwa • zmiany włóknisto-torbielowate – patogeneza, rodzaje, morfologia, objawy kliniczne, związek z rakiem 13 patomorfologia.lublin.pl • łagodne nowotwory nabłonkowe i nabłonkowo-podścieliskowe gruczołu piersiowego – rodzaje, morfologia, objawy kliniczne • rak gruczołu piersiowego – klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, stopień złośliwości, rokowanie, czynniki prognostyczne i predykcyjne • ginekomastia i rak męskiego gruczołu piersiowego PATOLOGIA SKÓRY (WYBRANE ZAGADNIENIA) • podstawowa terminologia makro- i mikroskopowa stosowana w dermatopatologii • ogólna klasyfikacja nowotworów skóry • zaburzenia pigmentacji i łagodne nowotwory melanocytarne – rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny, znaczenie • czerniak – czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, rodzaje, morfologia, stadia zaawansowania (Clark, Breslow, TNM), objawy kliniczne, czynniki prognostyczne, rokowanie • wybrane łagodne nowotwory skóry pochodzenia nabłonkowego (brodawka łojotokowa, rogowiak kolczystokomórkowy, pilomatricoma benignum) – typowa lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny • złośliwe nowotwory skóry pochodzenia nabłonkowego, ze szczególnym uwzględnieniem raka podstawnokomórkowego i raka płaskonabłonkowego – czynniki ryzyka, typowa lokalizacja, morfologia, rokowanie • nienabłonkowe nowotwory skóry – przykłady, morfologia, przebieg kliniczny PATOLOGIA KOŚCI I STAWÓW/ GUZY TKANEK MIĘKKICH • złamania kości – klasyfikacje, czynniki predysponujące, gojenie złamań • choroby metaboliczne i genetycznie uwarunkowane obejmujące kości (krzywica, zrzeszotnienie kości, osteogenesis imperfecta, cherubinizm) – patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny • choroba Pageta kości (osteitis deformans) – patogeneza, lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny, znaczenie • zapalenie kości i szpiku – rodzaje, etiologia, morfologia, powikłania • nowotwory pierwotne kości, ze szczególnym uwzględnieniem kostniakomięsaka, mięsaka Ewinga i guza olbrzymiokomórkowego kości – klasyfikacja, czynniki predysponujące, lokalizacja, morfologia, rokowanie • nowotwory przerzutowe do kości – typy histologiczne i lokalizacja guzów pierwotnych, morfologia przerzutów • dysplazja włóknista kości – patogeneza, rodzaje, lokalizacja, morfologia, objawy kliniczne, następstwa 14 patomorfologia.lublin.pl • choroba zwyrodnieniowa stawów – patogeneza, lokalizacje anatomiczne, morfologia, przebieg kliniczny • reumatoidalne zapalenie stawów – patogeneza, lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny, następstwa • dna moczanowa i dnawe zapalenie stawów – rodzaje dny, patogeneza, czynniki predysponujące, lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny • nowotwory i zmiany nowotworopodobne stawów (ganglion, guz olbrzymiokomórkowy maziówki) – lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny • nowotwory i zmiany nowotworopodobne tkanek miękkich, ze szczególnym uwzględnieniem maziówczaka – klasyfikacja, morfologia, przebieg kliniczny, rokowanie PATOLOGIA UKŁADU CHŁONNEGO • diagnostyka morfologiczna chorób układu chłonnego • ostre i przewlekłe odczynowe zapalenie węzłów chłonnych – etiologia, morfologia, przebieg kliniczny • chłoniaki – definicja, czynniki ryzyka, podstawowe zasady diagnostyki i klasyfikacji (WHO) • chłoniak Hodgkina – definicja, etiologia, klasyfikacja, morfologia, typowe komórki, immunofenotyp, przebieg kliniczny, rokowanie • wybrane chłoniaki niehodgkinowskie (nieziarnicze) – przewlekła białaczka limfocytowa/chłoniak z małych limfocytów, chłoniak grudkowy, chłoniak z komórek płaszcza, chłoniak MALT, chłoniak rozlany z dużych komórek B, chłoniak Burkitta, ziarniniak grzybiasty/zespół Sezary’ego – lokalizacja, morfologia, immunofenotyp, typowe cechy cytogenetyczne i molekularne, przebieg kliniczny, rokowanie • powiększenie śledziony – definicja, przyczyny, morfologia, następstwa • grasiczaki – definicja, klasyfikacja, morfologia, przebieg kliniczny PATOLOGIA SZPIKU • diagnostyka morfologiczna chorób szpiku kostnego • ostra białaczka szpikowa – definicja, patogeneza, czynniki ryzyka, morfologia, przebieg kliniczny, rokowanie • zespoły mielodysplastyczne – definicja, patogeneza, czynniki ryzyka, morfologia, objawy kliniczne, rokowanie • przewlekłe choroby mieloproliferacyjne (przewlekła białaczka szpikowa, czerwienica prawdziwa, pierwotna mielofibroza, nadpływkowość samoistna) – rodzaje, patogeneza, morfologia, parametry laboratoryjne, objawy kliniczne, rokowanie 15 patomorfologia.lublin.pl • ostra białaczka/chłoniak limfoblastyczny – definicja, czynniki ryzyka, morfologia, typowe cechy cytogenetyczne i molekularne, parametry laboratoryjne, objawy kliniczne, rokowanie • szpiczak plazmocytowy i inne rozrosty plazmocytów – definicja, patogeneza, morfologia, parametry laboratoryjne, objawy kliniczne, rokowanie • niedokrwistości – definicja, klasyfikacja, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne 16
