Adaptacja dziecka do przedszkola – działania przedszkola, porady

Artykuł przygotowany przez Przedszkole 117 w Krakowie
Zabronione jest rozpowszechnianie tego tekstu bez zgody autora!
Adaptacja dziecka do przedszkola – działania przedszkola,
porady dla rodziców.
Rozpoczęcie edukacji przedszkolnej jest ważnym momentem i ogromnym
przeżyciem zarówno dla dziecka, jak i dla jego rodziców. Wprowadza duże zmiany w
życie małych dzieci, przystosowanych do środowiska naturalnego, jakim jest rodzina.
Pójście do przedszkola wiąże się ze zmianą dotychczasowego trybu życia, szczególnie,
gdy dziecko nie chodziło wcześniej do żłobka. Dzieci po raz pierwszy rozstają się na
dłuższy czas ze swoimi rodzicami i spotykają się z większą grupą rówieśników. Nowe
otoczenie, nowe okoliczności, rozstanie z rodzicami wywołują u małych dzieci lęk,
niepokój, niepewność. Dziecko uczy się nowej dla siebie roli – przedszkolaka, który
pokonuje trudności wynikające z nowej, życiowej sytuacji. W tym momencie potrzebuje
wiele wsparcia, pozytywnych doświadczeń i niejednokrotnie dużo czasu, by
zaakceptować nową rzeczywistość.
Pierwsze dni w przedszkolu są emocjonującym przeżyciem zarówno dla dziecka,
jak i jego rodziców. Wiąże ich przecież silna więź emocjonalna, rodzice zawsze są gotowi
zaspakajać potrzeby dziecka, a nierzadko w pierwszych latach życia są wyłącznie do jego
dyspozycji. Trudno jest im zaufać obcej osobie, która będzie teraz sprawowała opiekę nad
ich maluchem. Pomimo, że nauczycielki są pracownikami wykwalifikowanymi i często
posiadają wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi, rodzice przepełnieni są lękiem i
obawą o swoje dziecko. Zastanawiają się, czy odnajdzie się ono w grupie przedszkolnej,
czy nawiąże dobre relacje z rówieśnikami, czy jest na tyle samodzielne, by poradzić sobie
z zadaniami, jakie będą przed nim stawiane. Obawy te są w pełni uzasadnione, Bowiem
trudności związane z adaptacją dzieci występują często i zdążają się w każdym
przedszkolu. Zwykle mają one miejsce na samym początku, niekiedy powracają, czasem
nasilają się po dłuższej nieobecności dziecka, spowodowanej na przykład chorobą.
Aby ułatwić proces adaptacji dzieci i uspokoić emocje rodziców nauczycielki
naszego przedszkola opracowały system działań organizacyjnych, opiekuńczych i
pedagogicznych oparty na rzetelnej wiedzy o rozwoju dzieci, wieloletnim doświadczeniu,
profesjonalnej pracy nauczycielek oraz wzajemnych oddziaływaniach. Powstał program
„WITAJ W PRZEDSZKOLU”, którego głównym celem jest stworzenie optymalnych
warunków dla łatwiejszej adaptacji dziecka a mottem przewodnim są słowa Celestyna
Freneta „Z odrobiną sukcesu, zachęty zaufania, w środowisku sprzyjającym pracy,
dziecko może dotrzeć do krańców świata”.
Podejmowane przez nas działania pozwalają dziecku na:






zmniejszenie lęku przed rozstaniem z rodzicami,
skrócenie jego adaptacji do warunków przedszkolnych,
poznanie swojej wychowawczyni i innych pracowników przedszkola,
poznanie sal i najbliższego otoczenia przedszkola,
opanowanie czynności samoobsługowych przy wsparciu osób dorosłych
przystosowanie do nowego środowiska,
Artykuł przygotowany przez Przedszkole 117 w Krakowie
Zabronione jest rozpowszechnianie tego tekstu bez zgody autora!
 rozwijanie umiejętności społecznych,
 rozumienie i stosowanie norm i zasad życia w grupie,
 budowanie pozytywnego obrazu samego siebie,
 nabywanie poczucia własnej wartości
Rodzicom pozwalają:
 pozbyć się lęku związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę personelu
przedszkola,
 dostrzec mocne strony dziecka jego możliwości i sukcesy,
 poznać nauczycielki dziecka i personel przedszkola,
 poznać się wzajemnie,
 zapoznać z ramowym rozkładem dnia,
 zapoznać się z placówką, jej wyposażeniem i najbliższym otoczeniem,
 we współpracy z nauczycielkami, budować zaufanie i wzajemną więź między
rodzicami dziećmi i nauczycielkami,
A nauczycielkom pomagają
 poznać dziecko i jego potrzeby
 nawiązać współpracę z rodziną dziecka, zaangażować ją w proces przygotowania
dziecka do roli przedszkolaka,
 dostrzec potrzeby emocjonalne dziecka,
W naszym programie adaptacyjnym zostały uwzględnione następujące działania.
1. W ZAKRESIE ADAPTACJI WSTĘPNEJ:
 umieszczenie plakatów informacyjnych na przedszkolnej i osiedlowych tablicach
ogłoszeń – luty
- informowanie o procedurze zapisów, zachęcanie do odwiedzin przedszkola.

aktualizacja materiałów informacyjnych, prowadzenie strony internetowej
– marzec, kwiecień i cały rok,
- informowanie o wizji i misji przedszkola, organizacji placówki i rodzajach prowadzonych zajęć,
 organizacja dni otwartych dla dzieci i rodziców (w salach i ogrodzie przedszkolnym) –
marzec,
-
wprowadzenie dzieci w nowe środowisko i jego atmosferę,
zwiedzanie pomieszczeń przedszkola,
przełamanie obaw i niepokojów dzieci i rodziców,
zapoznanie z nauczycielem, ukazanie jego kompetencji,
 rozmowy indywidualne z rodzicami i dziećmi podczas zapisów do przedszkola,
prezentacja sal przedszkolnych, udzielanie informacji - marzec, kwiecień.
- przełamanie barier,
- nawiązanie pierwszych kontaktów,
- obserwacja środowiska,
Artykuł przygotowany przez Przedszkole 117 w Krakowie
Zabronione jest rozpowszechnianie tego tekstu bez zgody autora!
 udostępnianie list dzieci przyjętych do przedszkola i informacji dotyczących spraw
organizacyjnych – zgodnie z terminem określonym przez Urząd Miasta Krakowa,
- poznanie zasad organizacji przedszkola,
- zaproszenie rodziców do współpracy w ramach przygotowania i adaptacji
przedszkola,
dziecka do
 spotkanie z rodzicami dzieci przyjętych do przedszkola, przeprowadzenie ankiety –
czerwiec,
- przedstawienie programu działań wychowawczo dydaktycznych,
- zapoznanie z organizacją dnia w przedszkolu,
- ukazanie obrazu rozwojowego dziecka 3 – letniego,
- zebranie informacji dotyczących dziecka, jego przyzwyczajeń, zainteresowań, oraz wymagań
i oczekiwań dzieci i rodziców w stosunku do instytucji jaką jest przedszkole.
 odpowiednie zaadoptowanie sali, pomieszczeń i otoczenia przedszkola do potrzeb
dzieci – sierpień, wrzesień,
- dostosowanie pomieszczeń i najbliższego otoczenia do potrzeb i możliwości dzieci,
W ZAKRESIE ADAPTACJI WŁAŚCIWEJ:
 serdeczne powitanie , umożliwienie rodzicom i opiekunom przebywania z dziećmi w
pierwszych dniach pobytu w przedszkolu – wrzesień,
- stworzenie atmosfery otwartości i serdeczności,
- zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa w nowym środowisku,
 regulowanie pobytu dziecka w przedszkolu w zależności od indywidualnych potrzeb –
wrzesień,
- stopniowe wprowadzanie w nowe środowisko
- ograniczanie i niwelowanie lęków i niepokojów,
 stworzenie możliwości uczęszczania do jednej grupy rodzeństwu - na stałe lub
według potrzeb,
- zapewnienie poczucia bezpieczeństwa
 uzgodnienie z dziećmi i rodzicami zasad i stworzenie możliwości przynoszenia
ulubionych zabawek do przedszkola – cały rok,
- wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa,
- rozwijanie i umacnianie autonomii i tożsamości dzieci.
 podjęcie różnorodnych działań integracyjnych ułatwiających adaptację dziecka – cały
rok,
- kształtowanie i utrwalanie poczucia przynależności do grupy
- rozwijanie i wzmacnianie poczucia własnej wartości,
- zapewnienie poczucia autonomii,
 zapewnienie dzieciom odpoczynku w czasie pobytu w przedszkolu -dostosowanie
do indywidualnych potrzeb – cały rok,
- zaspokajanie potrzeb dzieci,
Artykuł przygotowany przez Przedszkole 117 w Krakowie
Zabronione jest rozpowszechnianie tego tekstu bez zgody autora!
- łagodzenie oznak zmęczenia,
- rozładowanie napięć i negatywnych emocji,
 uwzględnianie w podejmowanych działaniach wychowawczo dydaktycznych
zainteresowań, potrzeb i indywidualnych możliwości dziecka – cały rok,
- zaspakajanie w miarę możliwości indywidualnych potrzeb dzieci
 wprowadzenie tradycji wspólnego świętowania indywidualnych świąt dzieci (urodzin)
- cały rok,
- wdrażanie do pełnienia ról społecznych,
- przyśpieszanie integracji w grupie,
 organizowanie uroczystości okazjonalnych z udziałem rodziców i członków rodzin –
wg kalendarza
- pełnienie przez dzieci roli gospodarzy,
- promocja osiągnięć dzieci, obserwowanie ich rozwoju i zachowań na tle grupy rówieśników,
- włączenie rodziców w życie przedszkola i działania na rzecz placówki,
 przedstawienie planu spotkań i konsultacji rodziców oraz nauczycieli – wrzesień,
- przekazanie rodzicom informacji dotyczących adaptacji dziecka w przedszkolu oraz
wyników obserwacji jego działań i zachowań,
- uzyskanie od rodziców informacji zwrotnych dotyczących dziecka,
- ustalanie wspólnych działań,
 systematyczna i planowa obserwacja działań i zachowań dzieci pod względem
adaptacji, rozwoju i osiągnięć - cały rok
- diagnoza, zapobieganie ewentualnym problemom,
 redagowanie i aktualizowanie tablicy informacyjnej dla rodziców zamieszczanie
informacji dotyczących działań wychowawczo dydaktycznych w poszczególnych
grupach:
propozycje zadań edukacyjnych i wychowawczych na dany m-c, repertuar wierszy i
piosenek, aktualności z życia grupy, humor przedszkolny
Prowadzenie kącików np. „ Nasza biblioteka proponuje”, „ Kącik Zdrowia”, „ Nasze
Prace”, „ Uczymy się języków”, „ Religia”, „Humor w krótkich spodenkach” – cały
rok,
- zapoznanie rodziców z realizowanymi tematami i formami zajęć,
- współpraca z rodzicami w zakresie oddziaływań dydaktyczno wychowawczych,
- udostępnianie informacji dotyczących rozwoju, osiągnięć ,zdrowia i potrzeb dzieci.
 badanie opinii rodziców i nauczycieli na temat celowości działań adaptacyjnych
podjętych przez przedszkole, przeprowadzenie ankiet - maj, czerwiec, październik.
- uzyskanie opinii rodziców i nauczycieli,
Artykuł przygotowany przez Przedszkole 117 w Krakowie
Zabronione jest rozpowszechnianie tego tekstu bez zgody autora!
 zapoznanie i uwzględnianie przez wszystkich pracowników podstawowych założeń
Konwencji o Prawach Dziecka przyjętej przez zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z dnia 23 grudnia 1991 r.)
- zapewnienie dziecku poszanowania jego osobowości i godności.
Wszystkie nasze starania mają pomóc dzieciom w adaptacji i akceptacji nowej
rzeczywistości a rodziców przekonać, że przedszkole jest miejscem przyjaznym i
atrakcyjnym. Rodzice natomiast powinni starać się przedstawiać dziecku przedszkole,
jako miejsce bezpieczne, przyjazne i atrakcyjne. Powinni włączać się w działania
nauczycielek, starać się rozwijać u dzieci umiejętności związane z samodzielnością po to
by uniknąć dodatkowego stresu. Należy pozwolić dziecku samodzielnie się ubierać i
rozbierać, bez zbędnego pośpiechu i ponaglania. Pozwolić, by doskonaliło umiejętności
posługiwania się sztućcami podczas posiłków, a także by samodzielnie myło ręce i zęby.
Starajmy się zachęcać je do samodzielnego korzystania z toalety.
Stwarzajmy warunki do przebywania z rówieśnikami, na przykład na placu zabaw,
próbujmy przyzwyczajać dziecko do pozostawania pod opieką innych zaufanych osób, na
przykład babci, cioci, wujka, koleżanki.
W pierwszych dniach pobytu w przedszkolu rodzice powinni być spokojni i
opanowani, nawet, jeżeli dziecko płacze. Pierwsze poranne rozstania bywają niekiedy
bardzo trudne. Rodzice muszą być na to przygotowani. Płacz, łzy, złość, odmowa wyjścia
z domu, czy brak chęci do jedzenia, to typowe reakcje na stresową dla dziecka sytuację.
Rodzice powinni pamiętać, że emocje dzieci w wieku trzech lat charakteryzują się
sporą labilnością. jednej chwili potrafią one zanosić się od płaczu i krzyku, a w kolejnej
śmiać się i cieszyć. Dlatego nie należy zbytnio przedłużać rozstań w szatni lub na sali,
najlepiej w miarę szybko pożegnać się z dzieckiem, nie zapominając o przytuleniu,
upewnieniu, że się je kocha i zapewnieniu, że rodzic przyjdzie po nie.. Dobrze jest ustalić,
kto w pierwszych dniach będzie odprowadzał dziecko do przedszkola, dla dobra malucha
powinna to być osoba stanowcza, której łatwiej opanować uczucia. Opanowanie
rodziców korzystnie wpływa na zachowanie dzieci, które świetnie wyczuwają emocje
najbliższych osób. Aby złagodzić stres związany z pobytem w przedszkolu, można
zaproponować dziecku zabranie ulubionej zabawki, która będzie mu towarzyszyła
podczas zabaw.
Warto też spakować dziecku do plecaka lub worka przedszkolnego znane mu
ubrania i pantofle, nie należy ubierać je w zupełnie nowe rzeczy. Trzeba pamiętać, że
wszystko w przedszkolu będzie dla malucha nowe, to, że będzie miał swoje rzeczy, które
kojarzą mu się z domem, może mieć dla niego istotne znaczenie. Ważne jest też
zaopatrzenie dziecka w ubranka zapasowe, które zostawiamy w półce w szatni.
Wszystkie rzeczy osobiste powinny być podpisane.
Początkowo, jeżeli istnieje taka możliwość dobrze jest odbierać dziecko nieco
wcześniej, na przykład po obiedzie. Dobrze jest mu o tym powiedzieć, wówczas łatwiej
zniesie czas oczekiwania na powrót do domu. Rytm dnia ustalony w przedszkolu sprawi,
Artykuł przygotowany przez Przedszkole 117 w Krakowie
Zabronione jest rozpowszechnianie tego tekstu bez zgody autora!
że czas od rana do chwili przyjścia mamy lub taty, będzie dla malucha przewidywalny i da
mu poczucie bezpieczeństwa.
Po odebraniu dziecka z przedszkola nie zasypujmy go pytaniami. Nie pytajmy o to,
co robiło w danym dniu w przedszkolu, bo nie jest w stanie odpowiedzieć na takie
pytanie. Różnorodność zajęć, sytuacji sprawiają, że jest to dla niego trudne. Lepiej pytać o
szczegóły na przykład: „Jaką zabawką się bawiło?”, „ Czy było w ogrodzie?”. Najlepiej
jednak powstrzymać swoją ciekawość i pozwolić dziecku, by samo zaczęło rozmowę. Po
wyjściu z przedszkola poświęćmy mu jak najwięcej czasu i uwagi. Na tym etapie rozwoju
dzieci, rodzice powinni być ich towarzyszami, wspierać je w trudnych chwilach, dzielić z
nimi radości i sukcesy.
My zaś ze swej strony chcemy Państwa zapewnić, że oddajecie państwo dzieci pod
opiekę wykwalifikowanych pedagogów, posiadających doświadczenie w pracy z dziećmi,
którzy potrafią zatroszczyć się o to, by dzieci czuły się w naszym przedszkolu bezpiecznie,
szybko zapominały o smutnych rozstaniach z rodzicami, wesoło, ciekawie i pożytecznie
spędzały tu czas.
Stanisława Grodowska
Samorządowe Przedszkole nr 117 w Krakowie