Właściwości soli

Czym są sole i w jaki sposób są one uzyskiwane
Autor prezentacji : Szymon Michalski
Klasa 2B (2015/2016)
Opiekun Merytoryczny : mgr Adam Makówka
Sole to związki chemiczne zawierające w
cząsteczce kationy metalu i aniony reszty kwasowej .

Wzorem ogólnym soli jest:
MnRm
gdzie: M - metal, R - reszta kwasowa, n i m odpowiednie
indeksy(wynikające z wartościowości) .
Zastosowanie



Nawóz sztuczny;
Saletra potasowa jest utleniaczem. Z tego powodu jej głównym
zastosowaniem była produkcja czarnego prochu. Obecnie
stosowana w pirotechnice jako utleniacz, m.in. do wytworzenia
fotobłysków, czyli krótkich i bardzo jasnych impulsów świetlnych
uzyskiwanych podczas spalania mieszaniny saletry z pyłami
metali. Po zmieszaniu z sacharydem, np. sacharozą w proporcjach
stechiometrycznych i stopieniu tworzy substancję łatwopalną
(znaną jako karmelek lub karmelka) o temperaturze zapłonu ok.
400 °C, osiąga temperaturę 600 °C i wytwarza dużo dymu;
Do początków XX w. azotan potasu był używany do otrzymywania
kwasu azotowego;
Obecnie jest stosowany głównie do produkcji azotynu
potasu, do nitrowania;
 Konserwant mięsa (E252);
 Azotan potasu zmieszany z cukrem lub cukrem pudrem jest
podstawowym składnikiem paliwa (utleniaczem) we
własnoręcznie robionych materiałach pirotechnicznych.

W rolnictwie



nawozy sztuczne (azotany, fosforany)
środki ochrony roślin (sole rtęci, CuSO4 - siarczan (VI)
miedzi (II))
do produkcji pasz i karm dla zwierząt domowych i
hodowlanych
W budownictwie





materiał budowlany (marmur, cegły)
składnik zapraw murarskich (CaCO3 - węglan wapnia)
do produkcji szkła (Na2CO3 - węglan sodu)
do wyrobu farb (BaSO4 - siarczan (VI) baru)
do wyrobu luster (AgNO3 - azotan (V) srebra)
W przemyśle spożywczym





- środki spulchniające do ciast (NaHCO3 - wodorowęglan
sodu, (NH4)2CO3 - węglan amonu),
- środki konserwujące (KNO3 - azotan (V) potasu)
- dodatki smakowe (NaCl - chlorek sodu zwany solą
kuchenną)
- składniki napojów gazowanych (NaHCO3 - wodorowęglan
sodu)
składniki wód mineralnych (chlorki, siarczany, węglany)
W medycynie





Składniki leków (MgCO3 - węglan magnezu)
Środki odkażające (KMnO4 - manganian (VII) potasu)
0,9 % roztwór chlorku sodu znany jest jako sól fizjologiczna,
czyli roztwór izotoniczny do osocza
Chlorek i fosforan potasu stosowane są do korygowania
niedoboru potasu, podobnie jak siarczan wapnia i siarczan
magnezu
Octan sodu, glukonian sodu i mleczan sodu stosowane są
jako dodatki w płynach infuzyjnych
W przemyśle chemicznym:





surowce do produkcji substancji chemicznych (NaCl chlorek sodu)
składniki kosmetyków (CaCO3 - węglan wapnia, MgCO3 węglan magnezu)
surowce do produkcji proszków do prania, mydeł, pasty do
zębów (Na2CO3 węglan sodu)
w procesach fotograficznych (AgCl - chlorek srebra (I))
do produkcji materiałów wybuchowych (KNO3 - azotan (V)
potasu)
Występowanie soli w środowisku
naturalnym
Sole:
Chlorek sodu
Azotan (V) potasu
Węglan sodu
Chlorek Sodu (sól kuchenna)
Właściwości chlorku sodu

Sól kuchenna tzw. chlorek sodu ma wiele właściwości
fizycznych i chemicznych . Ta substancja ma konsystencje
proszku . Jej stan skupienia jest stały .Ma słony smak i jest
biała .Sól jest bezwonna , lecz gdy się dostanie do nosa
może go w małym stopniu podrażnić. Szybciej rozpuszcza
się w wyższej temperaturze . Temperatura topnienia soli
kuchennej wynosi 801oC , a wrzenia 1413oC . Gęstość soli
wynosi 2,17 g. Jej rozpuszczalność w wodzie jest duża aż
35,8g w 100cm3.
Sól występuje w wodzie morskiej ok. 2,7% .
Występowanie

Występuje w następujących wodach naturalnych:
- słabych solankach ok. 1 do 2 %
- borowinach ok. 3 do 4 %
- silnych solankach ok. 5 do 6 %
- wodach gorzkich ok. 6 do 9 %
- wodach morza martwego ok. 25 %
Złoża solne występują w Polsce w dwóch wielkich
obszarach: na Podkarpaciu i na Kujawach. Mniejsze złoża
znajdują się na Górnym Śląsku pomiędzy Żarami a
Rybnikiem (nie są eksploatowane). W Wieliczce, Bochni i
Wapnie sól wydobywa się górniczo. W Baryczu,
Inowrocławiu i Ciechocinku sól wypompowuje się w postaci
solanki na powierzchnię.
Zastosowanie

Z chlorku sodu otrzymuje się sód, węglan sodu,
wodorotlenek sodu, kwas solny i chlor. Stosowany do celów
spożywczych i jako środek konserwujący. Chlorek sodu
zmieszany z lodem jest stosowany jako mieszanina
oziębiająca do temp. -210C. W lecznictwie jest używany
fizjologiczny roztwór soli 0,9% roztwór NaCl , izotoniczny z
płynami ustrojowymi. Aby powstała sól kuchenna musi ona
przejść szereg oczyszczeń , a także musi być dostosowana
do wszelkich norm żywnościowych by była dopuszczona do
sprzedaży na rynkach światowych .
Otrzymywanie
2HCl + Na2O => 2NaCl + H2O
2HCl + 2Na =>2NaCl + H2
HCl + NaOH => NaCl + H2O
2Na +Cl2 => 2NaCl
Na2CO3 +2HCl => 2NaCl + CO2 + H20
Azotan (V) potasu (saletra indyjska)
Właściwości azotanu (V) potasu


Saletra indyjska jest bezbarwnym lub białym, krystalicznym
ciałem stałym. Jej temperatura topnienia wynosi 334 °C.
Przy ogrzaniu do 400 °C rozkłada się na azotan (III) potasu i
tlen:
2KNO3 T→ 2KNO2 + O2
Występowanie azotanu (V) potasu

Azotan potasu występuje w przyrodzie w niewielkich
ilościach w postaci minerału nitrokalitu w krajach o suchym,
gorącym klimacie, m.in. w Chinach i Indiach. Z tych państw
był sprowadzany do Europy, czemu zawdzięcza nazwę
„saletra indyjska”.
Zastosowanie azotanu (V) potasu






Nawóz sztuczny;
Saletra potasowa jest utleniaczem. Z tego powodu jej głównym
zastosowaniem była produkcja czarnego prochu. Obecnie stosowana w
pirotechnice jako utleniacz, m.in. do wytworzenia fotobłysków, czyli
krótkich i bardzo jasnych impulsów świetlnych uzyskiwanych podczas
spalania mieszaniny saletry z pyłami metali. Po zmieszaniu z
sacharydem, np. sacharozą w proporcjach stechiometrycznych i
stopieniu tworzy substancję łatwopalną (znaną jako karmelek lub
karmelka) o temperaturze zapłonu ok. 400 °C, osiąga temperaturę
600 °C i wytwarza dużo dymu;
Do początków XX w. azotan potasu był używany do otrzymywania
kwasu azotowego;
Obecnie jest stosowany głównie do produkcji azotynu potasu, do
nitrowania;
Konserwant mięsa (E252);
Azotan potasu zmieszany z cukrem lub cukrem pudrem jest
podstawowym składnikiem paliwa (utleniaczem) we własnoręcznie
robionych materiałach pirotechnicznych.
Otrzymywanie azotanu (V) potasu





KOH + HNO3 --> KNO3 + H20
2K + 2HNO3 -->2 KNO3+H2
K2O +2HNO3 -->2KNO3 + H20
2KOH +Cu(NO3)2 --> 2KNO3 +Cu(OH)2
KCl + AgNO3 --> KNO3 + AgCl
Węglan Sodu
Właściwości węglanu sodu

Jest higroskopijną, białą substancją stałą o budowie
krystalicznej, która dobre rozpuszcza się w wodzie.
W temperaturze pokojowej jest to biała, higroskopijna
substancja, która topi się w temperaturze 852°C i dobrze
rozpuszcza się w wodzie. Z roztworu krystalizuje w postaci
dużych bezbarwnych kryształów, wietrzejących na powietrzu.
W przyrodzie związek ten występuje w stanie naturalnym tzw.
jeziorach sodowych oraz w popiele roślin morskich. Stanowi
też ważny składnik wielu minerałów .
Występowanie węglanu sodu

W przyrodzie związek ten występuje w stanie naturalnym w
tzw. jeziorach sodowych oraz w popiele roślin morskich.
Stanowi też ważny składnik wielu minerałów.
Zastosowanie węglanu sodu

Stosuje się go do wyrobu szkła oraz papieru. Wykorzystuje
się go również w produkcji mydła i środków piorących. Jest
stosowany do zmiękczania wody. Ponadto jest
wykorzystywany w garbarstwie, papiernictwie, w syntezach
chemicznych i w laboratoriach jako odczynnik chemiczny.
5–6% roztwór sody służy do odżywiczania powierzchni
drewna metodą zmydlania.
Otrzymywanie węglanu sodu






Dawniej węglan sodu otrzymywano metodą Leblanca,
działając na sól kamienną kwasem siarkowym, otrzymując
siarczan sodu, który następnie prażono z węglem i
kamieniem wapiennym. Otrzymywany roztwór ługowano
wodą otrzymując roztwór sody.
2NaCl + H2SO4 → Na2SO4 + 2HCl
Na2SO4 + 2C + CaCO3 → Na2CO3 + CaS + 2CO2
Ze względu jednak na zbyt duże zużycie energii, proces ten
został zastąpiony metodą Solvaya, gdzie surowcami
głównymi są węglan wapnia i sól kamienna.
dekarboksylacja kwasów lub soli kwasów:
H3C-COONa + NaOH → CH4 + Na2CO3