Najważniejsze operacje wojskowe z udziałem kawalerii, cz. I

Najważniejsze operacje wojskowe z udziałem kawalerii, cz. I
środa, 15 stycznia 2014 10:05
autor: Szymon Gołębiewski
1. Rajd Stuarta naokoło Armii Potomaku (12-16 czerwca 1862 r.)
Trwająca dwa dni, a mianowicie od 31 maja do 1 czerwca 1862 r., bitwa pod Seven Pines (Fair
Oaks) nie przyniosła rozstrzygnięcia. Armia Potomaku, dowodzona przez generała majora
George’a Brintona McClellana zatrzymała się zaledwie kilkanaście kilometrów od stolicy
Konfederacji – Richmond. McClellan bowiem, przekonany, jak się okazało całkowicie błędnie, o
przewadze liczebnej Armii Północnej Wirginii generała Roberta Edwarda Lee czekał na rozwój
sytuacji. Tymczasem Lee, nie zważając na stan swojej armii, jak i na fakt, że przejął
dowodzenie zaledwie kilka dni wcześniej, przygotowywał się do działań ofensywnych, które
zakończyć się miały tzw. bitwą siedmiodniową. Jednak, ażeby móc przystąpić do działań,
potrzebował informacji o sile i rozlokowaniu wojsk federalnych [1] .
Generał James Ewell Brown (Jeb) Stuart już na początku wojny swoją odwagą, pomysłowością
i umiejętnością dowodzenia kawalerią zdobył zaufanie przełożonych. Lee powierzył mu
przeprowadzenie rekonesansu i dostarczenie cennych informacji o Armii Potomaku. Jego
oddział składał się z 1 Pułku Kawalerii Wirginii (pułkownik Fitzhugh Lee), 9 Pułku Kawalerii
Wirginii (pułkownik William Henry Fitzhugh Lee), Legionu Jeffa Davisa (pułkownik William
Thompson Martin) oraz z sekcji Artylerii Konnej Stuarta (kapitan John Pelham). Na czele tych
sił, liczących łącznie około 1200 żołnierzy, 12 czerwca wyruszył w słynny rajd naokoło Armii
1/4
Najważniejsze operacje wojskowe z udziałem kawalerii, cz. I
środa, 15 stycznia 2014 10:05
Potomaku, który stał się jednym z jego pierwszych, legendarnych wyczynów [2] .
Kierując się początkowo na północ, w stronę Fredericksburga, kawalerzyści Konfederacji
wprowadzili w błąd żołnierzy federalnych, co do swoich rzeczywistych zamiarów. Przez cztery
dni oddział generała Stuarta zdołał objechać i rozpoznać całą Armię Potomaku, po czym
bezpiecznie powrócił do swojego obozu. Zebrano cenne informacje o liczebności oraz
rozlokowaniu sił wroga. W trakcie tego zagonu doszło do kilku nieznaczących potyczek, a
Stuart stracił jednego kawalerzystę, mianowicie kapitana Williama Latane’a z 9 Pułku Kawalerii
Wirginii, który zginął w walce 13 czerwca. Poza tym miał kilkunastu rannych, a nikt nie został
wzięty do niewoli. Natomiast, dokonując zniszczeń składów, przerywając druty telegraficzne
oraz zdobywając cenne zaopatrzenie, Stuart przyprowadził ze sobą 165 jeńców, wliczając w to
także woźniców i innych cywili pracujących na rzecz armii Unii.
Niezmiernie istotnym czynnikiem było też potwierdzenie wyższości wyszkolenia i operatywności
kawalerii Konfederacji nad jazdą Unii, przynajmniej w tym okresie wojny, oraz podbudowanie
morale armii generała Lee. Stąd też generał Jeb Stuart zdobył jego bezgraniczne zaufanie. Od
tego momentu był on „oczami i uszami” Armii Północnej Wirginii, wykonując swoje zadanie
skutecznie, poza niefortunną dla niego kampanią gettysburską w 1863 r., aż do swojej śmierci
w bitwie pod Yellow Tavern w dniu 11 maja 1864 r. [3]
W swoim artykule zamieszczonym w drugim tomie Battles and Leaders of the Civil War jeden z
dowódców kawalerii Unii, mianowicie generał brygady William Woods Averell, chwaląc generała
Stuarta za zaplanowanie i przeprowadzenie całej operacji, jednocześnie słusznie podkreślił, że
konfederacki dowódca nie wykorzystał doskonałej okazji do zniszczenia bazy zaopatrzeniowej
Armii Potomaku w White House, co by znacznie utrudniło siłom federalnym prowadzenie
działań wojennych na Półwyspie
[4]
.
Reasumując należy stwierdzić, że był to pierwszy z całkowicie samodzielnych rajdów kawalerii
w amerykańskiej wojnie secesyjnej, i co ważne – znakomicie przeprowadzony. Zainspirował on
następnie wielu innych dowódców uczestniczących w tym konflikcie do podejmowania mniej lub
bardziej udanych prób powtórzenia sukcesu Jeba Stuarta [5] .
2/4
Najważniejsze operacje wojskowe z udziałem kawalerii, cz. I
środa, 15 stycznia 2014 10:05
2. Rajd Griersona (17 kwietnia-2 maja 1863 r.)
Połowa 1863 r. była okresem przełomowym w przebiegu wojny secesyjnej. Na froncie
wschodnim generał Lee zdecydował się na podjęcie ofensywy na Północ, zakończonej bolesną
klęską poniesioną na początku lipca przez konfederatów pod Gettysburgiem. Natomiast w tym
samym czasie na zachodzie generał major Ulysses Simpson Grant uparcie dążył do zdobycia
„Gibraltaru Zachodu”, czyli Vicksburga, co ostatecznie nastąpiło 4 lipca 1863 r.
Zanim Grant mógł przyjąć bezwarunkową kapitulację z rąk dowódcy obrony Vicksburga
generała porucznika Johna Clifforda Pembertona, zezwolił na przeprowadzenie szeroko
zakrojonego rajdu kawaleryjskiego na tyły wroga. Jego celem była dywersja, która miała
wesprzeć działania głównych sił wojsk Unii prowadzone przeciwko tej konfederackiej twierdzy.
Dowództwo nad rajdem objął pułkownik Benjamin Henry Grierson. Do swojej dyspozycji miał on
około 1700 żołnierzy służących w szeregach 6 i 7 Ochotniczych Pułków Kawalerii Illinois oraz 2
Ochotniczego Pułk Kawalerii Iowa.
3/4
Najważniejsze operacje wojskowe z udziałem kawalerii, cz. I
środa, 15 stycznia 2014 10:05
pułkownik
Benjamin
Henry
Grierson
Wyruszając
przemierzając
tereny
zniszczenia.
składy
tego
Ponadto,
konfederackich
zagonu
Konfederacji,
zaopatrzenia
wysyłając
zwolną
Niszczył
zadał
południowego
stan
w
błąd
nieprzyjacielowi
Missisipi
mniejsze
oraz
na
bowiem
co
które
burzył
do
Tennessee,
ibył
swoich
oddziały
dotychczas
bezpiecznie
linie
mosty,
kolejowe,
straty
rzeczywistych
na
budynki
mianowicie
nie
samodzielne
dziesięciokrotnie
docierając
uwalniał
wkroczyli
kolejowe
celów
zlinii
do
niewolników,
La
żołnierze
misje,
Baton
iJohna
iGrange,
użyteczności
zamierzeń
przewyższające
wprowadzał
Rouge
Unii,
pokonał
niszczył
dokonując
w
publicznej
Luizjanie.
dowódców
ponad
jego
konfederackie
własne.
dzieła
600
itp.
Dotarł
mil,
ich
trakcie
na
te
[6]
.przeprowadzonych
Dowódca
móc
całą
Jackson.
brzegu
dywizję
skutecznie
rzeki
Z
obrony
tego
piechoty
Missisipi,
przeciwstawić
powodu
Vicksburga,
dla
poniżej
nie
obrony
Pemberton,
bronionej
się
w
kluczowej
temu
stanie
zagrożeniu.
przez
zapobiec
nie
dla
miał
niego
niego
do
lądowaniu
W
twierdzy
dyspozycji
związku
kolejowej
wojsk
zsię
tym
łączącej
U.
zmuszony
S.
Granta
Vicksburg
sił
był
na
konnicy,
wydzielić
wschodnim
zW
[7]
.odpowiednich
Tymczasem
mianowicie
innym
Abla
linii
nieadekwatnie
tego,
wierzchowych,
swojego
żołnierzy.
kolejowej
D.
że
zagrożeniem
Streighta.
żołnierze
oddziału
kawaleria
Griersonowi
Western
przygotowany
nie
znacznie
Streighta
Streight
tylko
ze
Nathana
&
strony
nie
Atlantic
sprzyjało
został
mniejszym
osiągnął
w
do
kawalerii
liczbie
Bedforda
oczekującego
Railroad,
wysłany
założonego
około
Unii,
Forresta,
do
ważnej
1700
czyli
Forresta,
Główny
go
osób
celu,
ztego
dla
zadania,
był
zagonem
konfederackiej
w
przeciwnik
gdyż
otrzymali
ale
tym
został
co
liczącym
czasie
prowadzonym
między
muły
zmuszony
w
Georgii
rejonie
zaangażowany
zaledwie
Armii
zamiast
innymi
w
Tennessee.
jego
do
przez
celu
było
koni
około
poddania
działania,
zniszczenia
pułkownika
skutkiem
w
500
walki
Jednak
całego
awaby
zze
Pomimo
Griersonowi
przeciwstawić
żołnierzami
wręcz
bezpiecznie
się
oszałamiającego
kawalerii
rękę
w
do
jego
federalnej,
Baton
działaniach.
sukcesu
Rouge
ale
w
Forresta,
bezskutecznie.
Luizjanie,
Inni
dowódcy
jego
osiągając
nieobecność
konfederaccy
Ostatecznie
całkowity
w
Grierson
próbowali
sukces.
dotarł
dała
ze
swoimi
Rajd
wojsk
operacji
Griersona
federalnych,
wojsk
Unii
należy
ale
generalnie
uważać
nie
jako
tylko
jedną
za
jedną
zpółnocno-zachodniej
najlepiej
zJ.
najbardziej
zaplanowanych
udanych
operacji
iMissisipi
kawaleryjskich
[8]
.ciągnąć
3.E.
Rajd
(29
kwietnia-3
maja
1863r.)
W
przez
Korpus
Pleasontona,
wchodziła
styczniu
generała
ten
również
1863
był
Williama
podzielony
brygady
brygada
w
ramach
Woodsa
George’a
na
rezerwowa
Armii
trzy
Averella
dywizje
Stonemana,
Potomaku
generała
oraz
dowodzone
Davida
zorganizowano
który
brygady
od
McMurtrie
przez
marca
generałów
był
Buforda.
już
kawalerii
generałem
brygady
Ponadto
dowodzony
Alfreda
majorem.
w
jego
skład
Planując
wyznaczył
nękać
mało
Hooker,
Wilderness,
„Stonewall”
wojsk
energicznie
konfederackich,
wycofującego
pozbawiony
operacje
swojej
Jacksonowi
nie
Roberta
tylko,
przez
kawalerii
zakończone
się
kawalerii
że
ale
Stonemana
zaatakowanie
Edwarda
przeciwnika.
nie
także
znacząca
był
w
bitwą
w
umożliwił
momencie
Lee
stanie
nie
pod
W
iwysłał
zsiłom
odciąć
przyniósł
rzeczywistości
zaskoczenia
odpowiednio
Chancellorsville,
generałowi
Żołnierze
przedzierania
go
planowanych
od
Stonemana
źródeł
iporucznikowi
rozpoznać
całkowicite
okazało
się
generał
zaopatrzenia,
przez
rezultatów,
mieli
iruch
rozbicie
ocenić
major
jednak,
Thomasowi
trudno
przedostać
Joseph
siły
a
prawej
a
dostępny
że
następnie
co
oraz
rajd
więcej
Jonathanowi
Hooker
się
flanki
prowadzony
lokalizacji
teren
na
ścigać
–rzeki
swych
tyły
izz
[9]
.Stonemana
Rozpoczynając
Rappahannock
kawalerzyści
Kelly’s
Court
celu
innych
Kilpatricka,
iswoim
mniej
głównych
most
2B.
liczebną
House,
koło
maja,
oddziałem
Ford,
zniszczeń
sił
Cedar
dotarł
rozpoczynając
podczas
federalni
zlokalizowanego
kawaleria
przez
zagon
w
dokonywał
nawet
Point.
okolicy.
Kelly’s
gdy
podzielili
29
w
Przez
konfederacką.
kwietnia
Stoneman
pobliże
natychmiast
Jeden
Ford.
zniszczeń
cały
przy
się
zewnętrznej
1863
zszczęście.
Prowadził
na
okres
Virginia
oddziałów,
zrolę.
dwie
główną
w
Ostatecznie
r.,
dewastację
trwania
swoim
kawaleria
grupy.
Central
on
częścią
linii
dowodzony
ze
Generał
obrony
sobą
Railroad.
tego
3
Stonemana
maja
rajdu
oddziału
działania,
4329
szlaku
Richmond.
Buford
Stoneman
przez
kawalerzyści
Jego
ludzi.
pomaszerował
kolejowego,
niszcząc
przekroczyła
pułkownika
skierował
żołnierze
Po
W
rozpoczął
przekroczeniu
tym
Unii
między
się
dotarli
oraz
czasie
Hugha
toczyli
rzekę
w
na
odwrót
stronę
dokonując
innymi
lewo
do
Buford
potyczki
Judsona
tego
do
od
kanał
[10]
.r.
Zniszczenia
dotkliwe.
Niemrawo
siły
Potomaku
federalne.
Virginia
prowadzona
jakże
dokonane
Poza
niezbędnego
Central
tym,
wakcja
jak
czasie
Railroad
to
zaprzepaściła
w
już
rajdu
tym
została
wspomniano,
czasie
Stonemana
wkrótce
zwiadu.
możliwość
działania
nie
naprawiona,
były
uzyskania
Stonemana
jednak
aGregga.
znaczącego
dla
konfederatów
pozbawiły
kolejowy
sukcesu
wznowiony.
Armię
zbyt
przez
Hartford
2…,
zdobył
treści:
ledwością
zaopatrzenia
byłem
J.
zob.:
–
,-Stories
U.
Boston
Headley,
1861-65,
Leaders
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
pod
vol.
R.
J.
Stuart
F.
Ibidem.
G.
Battles
s.
3…,
F.
red.
Brooksa,
T.
„ostatnia
zmuszony
T.
271-275;
tabor
W.
H.
of
1882,
Stuart
T.
1866,
of
Headley,
Miller,
op.
with
Gordon,
the
s.
są
Beale,
Miller,
znany
the
and
152-153;
wojsk
cit.,
w
dalszą
Confederacy
s.
text
s.
Civil
Columbia
stanie
partia
The
Leaders,
Leaders
78.
T.
The
spalić
487-488.
s.
był
A
by
Great
A
Unii.
E.
Lieutenant
186.
War
photographic
uwagę
ze
War
many
photographic
Vineyard,
G.
wozów,
liczne
swojej
Po
of
Rebellion.
W.
1912,
vol.
Diary
the
special
tym
w
Beale,
2…,
wartościowe
tym
jakie
puste
ekstrawagancji.
of
Civil
of
s.
fakcie
op.
Cavalry
125.
Events
history
s.
rejonie,
authorities
op.
history
zdobyłem,
A
cit.,
War,
430.
wozy.
history
cit.,
s.
vol.
of
in
musicie
25-26;
of
wozy,
Jeśli
s.
the
Lee’s
of
do
the
2…,
3…,
69
jest
W
the
Civil
War
prezydenta
oczekujecie,
ipasie
Civil
przed
czasie
passim.
Army,
s.
bardzo
dostarczyć
Civil
T.
of
War.
271.
152;
War.
Headley,
the
doprowadzeniem
War
Boston
jednego
G.
Thousands
dobra,
Great
Thousands
Lincolna
W.
in
że
,korpus
lepszy
,vol.
the
op.
Beale,
vol.
1918,
poświęcę
Rebellion.
ale
ze
United
4…,
cit.,
2…,
rajdów,
muły
inwentarz,
telegram
of
s.
of
op.
s.
scenes
24-32;
s.
scenes
ich
pośledniej
States,
134.
488-492.
waszym
cit.,
111;
1863
w
do
następującej
grudniu
s.
Battles
ponieważ
photographed
moich
Battles
photographed
–
68-69;
vol.
1865,
liniom
jakości,
1,
1862
linii”
and
and
,Louisa
J.
vol.
T.
r.,
4/4