Procedura postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia

1
Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 3
im. Hieronima Łaskiego w Staszowie
Procedury Interwencji Profilaktycznej postępowania nauczycieli
w różnych sytuacjach zagrożenia
dzieci i młodzieży.
2
Wstęp
Niewłaściwe zachowanie
dzieci i młodzieży, w tym niedostosowanie się do
powszechnie obowiązujących norm należy do tych negatywnych zjawisk, których
obecność odczuwa się coraz dotkliwiej w miarę postępu rozwoju społecznego. Dzieci
i młodzież przejawiająca tendencje społeczne negatywne, charakteryzująca się
nieżyczliwym stosunkiem do człowieka, do cudzego mienia, regulaminów, norm,
zarządzeń, niechęcią do pracy i nauki oraz sięgająca po środki uzależniające –
stanowi zagrożenie zarówno dla samych siebie jak i otoczenia. Występujące formy
zaburzeń w zachowaniu się, nie tylko utrudniają właściwe funkcjonowanie
w społeczeństwie, ale także mogą z prowadzić do wykolejenia oraz zachowań
przestępczych jako krańcowych form zachowania aspołecznego. Na terenie szkoły
może także dochodzić do zdarzeń, które bezpośrednio zagrażają bezpieczeństwu
i zdrowiu uczniów.
Obowiązek reagowania na niepokojące sygnały zachowania uczniów spoczywa
także na szkole – z racji charakteru placówki. Szkoła jest zobowiązana do
wczesnego
rozpoznawania
niedostosowania
społecznego
i
podejmowania
stosownych działań profilaktycznych, wychowawczych i interwencyjnych.
Właściwa reakcja każdego nauczyciela , wychowawcy, pedagoga, dyrektora szkoły
adekwatna do zaistniałego zdarzenia, oraz powiadomienia w razie potrzeby
stosownych
instytucji,
bezpieczeństwo
dają
uczniów.
gwarancję,
Bardzo
że
ważne
podjęte
jest
działania
umiejętne,
zapewnią
profesjonalne
przeprowadzenie interwencji z zachowaniem wszelkich praw osób uczestniczących
w zdarzeniu, a w szczególności praw ucznia.
W PSP Nr 3 został utworzony Zespól do spraw Interwencji Profilaktycznej.
Członkowie
zespołu
przeszli
stosowne
szkolenie
uprawniające
ich
do
przeprowadzania procedury interwencji profilaktycznej (szczególnie w przypadku
stosowania przez uczniów środków uzależniających).
3
W zależności od okoliczności zdarzenia , zachowania uczniów a więc i kategorii
popełnianego czynu – postępowanie wobec ucznia będzie różne.
I. Procedury postępowania w przypadku gdy doszło do wypadku,
w którym zagrożone zostało zdrowie lub życie ucznia:
1. Udzielenie
uczniowi
pierwszej
pomocy
przedlekarskiej,
bądź
zapewnienie jej udzielenia, poprzez wezwanie lekarza ( karetki
pogotowia ).
2. Powiadomienie o fakcie dyrektora szkoły lub pedagoga szkolnego,
wychowawcy klasy.
3. Powiadomienie rodziców ucznia.
4. Przeprowadzenie
postępowania
wyjaśniającego
okoliczności
wypadku, celem uniknięcia w przyszłości podobnych zdarzeń .
5. Przeprowadzenie z klasą, do której uczęszcza dany uczeń ( lub
klasami ) zajęć profilaktycznych na temat zasad bezpieczeństwa.
II. Procedury postępowania nauczycieli wobec uczniów nie
przestrzegających regulaminów obowiązujących w szkole:
Głównym założeniem wypracowania konsekwentnego i jednolitego systemu
postępowania dorosłych wobec uczniów są sankcje
stosowane w przypadkach
niedotrzymywania
i
umów,
łamania
regulaminów
odstępstw
od
zasad
bezpieczeństwa.
Priorytetowym
założeniem jest etapowość i gradacja sankcji, które zostały
omówione z uczniami, rodzicami i zaakceptowane przez nauczycieli.
1. Pierwszy krok.
W momencie pojawienia się problemu z uczniem przeprowadzona jest osobista
rozmowa wychowawcy lub nauczyciela poza grupą klasową. Nauczyciel jasno
informuje o tym, co widzi, co go niepokoi, wyraża ostro swoje niezadowolenie
z wystąpienia niepożądanego zachowania ucznia i prosi o jego zmianę.
4
2. Drugi krok.
Jeżeli mimo ostrzeżenia i prośby, zachowanie ucznia nie ulega zmianie, nauczyciel
wpisuje uwagę negatywną do klasowego zeszytu uwag.
Trzykrotne wpisanie uwagi do zeszytu (dotyczące tego samego, niewłaściwego
zachowania) powoduje poinformowanie rodzica o zachowaniu ucznia podczas
zebrania klasowego lub indywidualnego spotkania (dopuszcza się informację
telefoniczną).
3. Trzeci krok
Jeżeli zachowanie ucznia nie ulegnie poprawie (uczeń otrzymuje kolejne uwagi)
dochodzi do wspólnego spotkania ucznia - rodzica - wychowawcy (pedagoga) celem
omówienia problemu i podjęcia działań wychowawczych.
4. Czwarty krok.
Brak poprawy w zachowaniu ucznia skutkuje zawarciem kontraktu między uczniem,
rodzicem, wychowawcą i pedagogiem szkolnym. Kontrakt jest formą pomocy
uczniowi. Ma na celu wsparcie jego działań zmierzających do zmiany postawy wobec
obowiązujących w szkole regulaminów.
Jeżeli rodzic ucznia nie wyrazi zgody na tę formę pomocy, stosuje się wobec ucznia
kary, zgodnie ze Statutem Szkoły.
5. Piąty krok.
Realizacja wspólnych postanowień przez ucznia, rodzica, wychowawcę /pedagoga
szkolnego.
Monitorowanie kontraktu.
6. Szósty krok.
Kolejna uwaga w dzienniczku wiąże się ze zwołaniem komisji z udziałem dyrektora,
wychowawcy, pedagoga i rodzica. Rodzice ucznia są zobowiązani do podjęcia
kolejnych działań mających na celu udzielenie mu pomocy (np. skorzystania
z pomocy specjalisty).
5
7. Siódmy krok.
Rozmowa ucznia notorycznie łamiącego regulaminy z psychologiem, kuratorem
zawodowym Sądu Rejonowego lub policjantem.
8. Ósmy krok.
Dyscyplinarne przeniesienie ucznia do innej klasy lub skierowanie sprawy ucznia do
Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny, jeżeli patologia rodziny lub jej niewydolność
wychowawcza uniemożliwia szkolne oddziaływania.
III. Postępowanie nauczycieli w przypadku rażącego naruszenia przez
uczniów regulaminów szkolnych ( np. zachowania ucznia zagrażającego
zdrowiu lub życiu kolegi, pobicia, niszczenia mienia ) :
1. W przypadku zdarzenia zagrażającego zdrowiu lub życiu ucznia,
udzielenie uczniowi pierwszej pomocy przedlekarskiej, bądź
zapewnienie jej udzielenia, poprzez wezwanie lekarza ( karetki
pogotowia).
2. Powiadomienie o fakcie dyrektora szkoły i pedagoga ( zespół ds.
interwencji profilaktycznej ).
3. Przekazanie uzyskanej informacji wychowawcy klasy.
4. Powiadomienie rodzica ucznia poszkodowanego.
5. Zebranie informacji, które pozwolą dokonać analizy sytuacji:
 rozmowa z uczniem poszkodowanym,
 rozmowa ze świadkami danej sytuacji,
 rozmowa z uczniem, który rażąco naruszył regulamin.
6. Zastosowaniu
wobec
ucznia
kary
(zgodnej
ze
Szkoły).Zobowiązanie ucznia, a w przypadku zniszczenia
mienia zobowiązanie ucznia i jego rodziców do naprawy
wyrządzonej szkody.
Statutem
6
7. Spisaniu kontraktu z uczniem i jego rodzicami.
W imieniu
szkoły podpisuje go wychowawca, pedagog szkolny
(członek
zespołu).
8. Monitorowanie realizacji kontraktu czyli zachowania ucznia w domu
(przez rodziców)
i w
szkole (przez wychowawcę lub członka
zespołu).
9. Zobowiązanie rodziców do szczególnego nadzoru nad dzieckiem.
10. Jeżeli zastosowane środki oddziaływań wychowawczych
I interwencyjnych nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, szkoła
powiadamia Sąd Rodzinny lub Policję.
11. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Dyrektor
Szkoły występuje do Kuratora Oświaty z wnioskiem o przeniesienie
ucznia do
IV.
innej szkoły.
Procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia
dzieci i młodzieży demoralizacją.
W przypadku uzyskania informacji, że uczeń używa nikotyny, alkoholu lub
innych środków (np. dopalaczy), w celu wprowadzenia się w stan odurzenia,
bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji ( popełnia czyn
zabroniony np. dokonuje kradzieży, systematycznie uchyla się od obowiązku
szkolnego) , nauczyciel powinien podjąć następujące kroki:
1. Przekazać uzyskaną informację wychowawcy klasy.
2. Wychowawca informuje o fakcie dyrektora szkoły, pedagoga
szkolnego (zespół do spraw interwencji profilaktycznej).
Dalsze postępowanie prowadzi zespół ds. interwencji.
3. Członek zespołu, przeprowadza rozmowę interwencyjną
z uczniem.
4. Członek zespołu zaprasza
do szkoły rodziców (prawnych
opiekunów) ucznia i przekazuje im uzyskaną informację.
Przeprowadza rozmowę z rodzicami a następnie z uczniem,
w obecności rodziców. W przypadku potwierdzenia informacji stosuje wobec ucznia sankcję (zgodnie ze Statutem szkoły)
7
i zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego
postępowania, zaś rodziców do szczególnego nadzoru nad
dzieckiem.
Szczegółowe
zasady
postępowania
ucznia,
rodziców
i pracownika szkoły ( wychowawcy lub członka zespołu )
zostają spisane w kontrakcie.
5. Nad prawidłową realizacją kontraktu przez ucznia i jego rodziców
czuwa członek zespołu wspólnie z wychowawcą klasy.
6. W toku interwencji profilaktycznej można
zaproponować
rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki
i udział dziecka w programie terapeutycznym.
7. Jeżeli uczeń nie wywiązuje się z kontraktu lub rodzice
odmawiają współpracy ( nie stawiają się do szkoły ), a nadal
z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach
demoralizacji ich dziecka, szkoła pisemnie powiadamia o
zaistniałej sytuacji Sąd Rodzinny lub Policję ( specjalistę ds.
nieletnich).
8. Podobnie, szkoła powiadamia Sąd lub Policję, jeżeli wykorzysta
wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych,
interwencyjnych, terapeutycznych ( spisane w kontrakcie ) a
ich zastosowanie nie przyniosło oczekiwanych rezultatów.
Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji.
W każdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia, który
nie ukończył 17 lat należy zawiadomić Policję lub Sąd Rodzinny.
V.
W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły
znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków
powinien podjąć następujące kroki:
1. Powiadamia o swoich przypuszczeniach dyrektora szkoły,
wychowawcę klasy, oraz pedagoga (zespół do spraw interwencji
profilaktycznej).
8
2. Odizolowuje
ucznia
od
reszty
klasy,
ale
ze
względów
bezpieczeństwa nie pozostawia go samego; stwarza warunki,
w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie.
3. Wzywa rodziców ucznia oraz lekarza w celu stwierdzenia stanu
trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy
medycznej.
4. Rodziców/ opiekunów zobowiązuje do niezwłocznego odebrania
ucznia ze szkoły.
Gdy rodzice/ opiekunowie odmówią odebrania dziecka, o
pozostaniu ucznia w szkole, czy przewiezieniu do placówki
służby zdrowia, albo przekazaniu go do dyspozycji
funkcjonariuszom policji – decyduje lekarz, po ustaleniu
aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem
szkoły/ placówki.
5. Szkoła zawiadamia najbliższą jednostkę policji, gdy rodzice
ucznia będącego pod wpływem alkoholu – odmawiają przyjścia
do szkoły, a jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem daje
powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych
osób. W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości, policja ma
możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, albo do
policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych – na czas
niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin). O
fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/ opiekunów oraz
sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat.
6. Niezwłocznie po przyjściu ucznia do szkoły (następnego dnia)
zespól ds. interwencji przeprowadza procedurę interwencyjną.
7. Jeżeli powtarzają się przypadki, w których uczeń (przed
ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem alkoholu lub
narkotyków na terenie szkoły, to szkoła ma obowiązek
powiadomienia o tym Policji (specjalisty ds. nieletnich) lub Sądu
Rodzinnego.
8. W klasie, w której uczeń sięgnął po środki psychoaktywne –
należy z całą klasą przeprowadzić zajęcia na ten temat.
9
VI.
W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję
przypominającą wyglądem narkotyk powinien podjąć następujące
kroki:
1. Nauczyciel
substancję
zachowując
środki
ostrożności
zabezpiecza
przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz
ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji,
próbuje
(o
ile
to
jest
możliwe
w
zakresie
działań
pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja należy.
2. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły i wzywa
policję.
3. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną
substancję i przekazuje informacje dotyczące szczegółów
zdarzenia.
VII.
W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy
sobie substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć
następujące kroki:
1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog,
dyrektor, członek zespołu ds. interwencji) ma prawo żądać, aby
uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby
szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ewentualnie innych
przedmiotów budzących podejrzenie co do ich związku
z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa
samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani
teczki ucznia – jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla
policji.
2. O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrektora szkoły oraz
rodziców/ opiekunów ucznia i wzywa ich do natychmiastowego
stawiennictwa.
10
3. W
przypadku,
gdy
uczeń,
mimo
wezwania,
odmawia
przekazania nauczycielowi substancji i pokazania zawartości
teczki, szkoła wzywa policję, która w obecności rodziców i
dyrektora, pedagoga ( lub członka zespołu ) przeszukuje odzież
i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną
substancję i zabiera ją do ekspertyzy.
4. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po
odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie
przekazać ją do jednostki policji.
5. Zespól ds. interwencji próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo,
uczeń nabył substancję.
6. W
tym
celu
członek
zespołu
przeprowadza
interwencję
profilaktyczną.
7. Całe zdarzenie członek zespołu dokumentuje, sporządzając
możliwie
dokładną
notatkę
z
ustaleń
wraz
ze
swoimi
spostrzeżeniami.
VIII.
Postępowanie nauczyciela wobec ucznia , który stał się ofiarą
czynu
karalnego:
1. Udzielenie pierwszej pomocy, bądź zapewnienie jej udzielenia
poprzez wezwanie lekarza, w przypadku kiedy ofiara doznała
obrażeń.
2. Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły.
3. Powiadomienie rodziców ucznia – ofiary.
4. Niezwłoczne powiadomienie policji, kiedy istnieje konieczność
profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia
okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia.
5. Zapewnienie
poszkodowanemu
uczniowi
pomocy
specjalistycznej ( pedagoga, psychologa ).
W przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych,
innych
niebezpiecznych
substancji
lub
przedmiotów,
należy
zapewnić
11
bezpieczeństwo przebywającym na terenie szkoły osobom, uniemożliwić dostęp
osób postronnych do tych przedmiotów i wezwać policję – tel. 997 lub 112.
Metody
współpracy
szkoły
z
Policją
W ramach długofalowej pracy profilaktyczno – wychowawczej szkoła i policja
utrzymują stałą, bieżącą współpracę w zakresie profilaktyki zagrożeń.
W ramach współpracy policji ze szkołą organizuje się:
 spotkania nauczycieli, rodziców z zaproszonymi specjalistami ds. nieletnich,
podejmujące
tematykę
odpowiedzialności
nieletnich,
odpowiedzialności
rodziców, zagrożeń przestępczością oraz demoralizacją dzieci i młodzieży
w środowisku lokalnym,
 spotkania tematyczne młodzieży szkolnej z udziałem policjantów na temat
zasad bezpieczeństwa w dniu codziennym, bezpieczeństwa w ruchu
drogowym, odpowiedzialności za swoje zachowanie,
 informowanie policji o zdarzeniach na terenie szkoły wypełniających znamiona
przestępstwa, stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia uczniów oraz
przejawach demoralizacji dzieci i młodzieży,
 udzielanie przez policję pomocy szkole w rozwiązywaniu trudnych, mogących
mieć podłoże przestępcze problemów, które zaistniały na terenie szkoły,
 wspólny – szkoły i policji – udział w lokalnych programach profilaktycznych
związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobieganiem
demoralizacji i przestępczości nieletnich.
Nad prawidłowym przebiegiem współpracy szkoły i
policji czuwa dyrektor
szkoły i koordynator ds. współpracy z policją (pedagog szkolny) .
Podstawy prawne stosowanych procedur:
o
Ustawa z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich / tekst
jednolity Dz. U. z 2002r. Nr 11 poz 109, z późn. zm./ oraz przepisy wykonawcze w
związku z ustawą.
o
Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeżwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi /Dz. U. Nr. 35, poz. 230 z póżn. zm. /
12
o
Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii /Dz. U. z 2003r. Nr.
24, poz. 198 /.
o
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji /Dz. U. Nr. 30 poz. 179 z póżn. zm. /