format: pdf, rozmiar: 91.89 KB

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
Departament Kontroli, Skarg i Wniosków
Jednym z zadań realizowanym przez funkcjonujący w strukturze Departamentu
Kontroli, Skarg i Wniosków MSW Zespół ds. Ochrony Praw Człowieka jest monitoring
przypadków, w których istnieje podjedzenie, że miało miejsce przestępstwo z nienawiści.
Wśród monitorowanych spraw znajdują się także incydenty związane z mową nienawiści
w Internecie. Od 1 stycznia do 6 grudnia 2013 r. Zespół monitorował 15 tego rodzaju zdarzeń
na 143 wszystkich monitorowanych przestępstw z nienawiści w tym okresie (co stanowi
10,48%). 14 spraw zawiązanych było ze znieważeniem osoby lub grupy lub nawoływaniem
do nienawiści z powodu przynależności narodowej lub etnicznej, rasy, wyznania, czy
światopoglądu. Jeden przypadek dotyczył propagowania ustroju totalitarnego.
Przestępstwa skierowane było przeciwko:
•
Romom (6 przypadków)
•
Żydom (3 przypadki)
•
osobom należącym do innej rasy (2 przypadki)
•
osobom o odmiennym światopoglądzie (1 przypadek)
•
muzułmanom (1 przypadek)
Przestępstwa popełniono w województwie:
•
mazowieckim, dolnośląskim i lubelskim (po 2 przypadki)
•
kujawsko-pomorskim, podlaskim, świętokrzyskim, opolskim, małopolskim,
podkarpackim (po 1 przypadku)
Wielkość miejscowości, w których miały miejsce zdarzenia:
• powyżej 500 tys. mieszkańców (3 przypadki)
• 200 - 500 tys. mieszkańców (5 przypadków)
• 100 – 200 tys. mieszkańców (1 przypadek)
• 20-100 tys. mieszkańców (2 przypadki)
• poniżej 20 tys. mieszkańców (1 przypadek)
W trzech przypadkach brak danych o miejscu zdarzenia, co wynika ze specyfiki czynów
popełnianych w Internecie.
5 incydentów związanych jest z umieszczaniem treści na portalu Facebook, a 1 na
serwisie Youtube. Jest to o tyle istotne, gdyż portale te znajdują się na terytorium Stanów
Zjednoczonych, co utrudnia polskim organom ściągania uzyskiwania informacji o sprawcach.
W 11 sprawach wszczęto postępowanie (obecnie pozostające w toku), w tym w 1
przypadku sporządzono akt oskarżenia. Odnoście do 3 zdarzeń brak jest informacji, czy
wszczęto postępowanie, a w 1 przypadku postępowanie umorzono z powodu braku znamion
czynu zabronionego.
Należy także zauważyć, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych koordynuje wdrażany
w Policji od 2006 r. we współpracy z Biurem Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka
Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (ODIHR OSCE) Program zwalczania
przestępstw na tle nienawiści dla funkcjonariuszy organów ochrony porządku publicznego
(LEOP).
Program LEOP jest nakierowany na zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim osobom,
które mogą być potencjalnymi ofiarami przestępstw motywowanych nienawiścią, w tym
przestępstw na tle rasistowskim i ksenofobicznym. Jego celem jest podniesienie kompetencji
funkcjonariuszy Policji w zakresie prowadzenia czynności w przypadku zaistnienia zdarzeń,
które mogą mieć charakter przestępstwa z nienawiści, a także przekazanie im umiejętności
postępowania z ofiarami tego rodzaju przestępstw oraz uwrażliwienie funkcjonariuszy na
kwestię dyskryminacji – również tej, której sprawcami mogą być sami policjanci.
W ramach Programu od 2009 r. na terenie całego kraju realizowane są szkolenia dla
funkcjonariuszy
Policji,
które
obejmują
problematykę
rozpoznawania
przestępstw
z nienawiści, prawidłowego prowadzenia czynności wykrywczych w tego rodzaju
przypadkach, adekwatnego reagowania policjantów na takie zdarzenia oraz zapobiegania
przestępstwom z nienawiści. W realizację szkoleń, obok wykładowców z Policji,
zaangażowani są również przedstawiciele organizacji pozarządowych działających w sferze
zwalczania rasizmu i neofaszyzmu oraz reprezentujących różne grupy mniejszościowe
zagrożone przestępstwami motywowanymi uprzedzeniami, w tym reprezentanci mniejszości
narodowych i etnicznych.
Do połowy 2013 r. przeszkolono w ramach Programu w sumie około 65 000
funkcjonariuszy Policji.
Dodatkowo należy wskazać, że dzięki wsparciu Biura Instytucji Demokratycznych
i Praw Człowieka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz współpracy
MSWiA, Pełnomocnika Komendanta Głównego Policji ds. Ochrony Praw Człowieka,
prokuratury oraz przedstawicieli Stowarzyszenia „Nigdy Więcej” opracowane zostały ulotki
poświęcone zagadnieniu przestępczości z nienawiści. Publikacja ta przeznaczona jest dla
absolwentów szkoleń prowadzonych na terenie całego kraju w ramach doskonalenia
zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści. Zawiera
najważniejsze definicje i zasady postępowania w przypadku zdarzeń motywowanych
uprzedzeniami przekazywane policjantom podczas szkoleń, a także katalog najbardziej
popularnych symboli nienawiści, z którymi funkcjonariusze mogą zetknąć się podczas
wykonywania obowiązków służbowych
W strukturze Komendy Głównej Policji funkcjonuje Wydział Wsparcia Zwalczania
Cyberprzestępczości, którego jednym z zadań jest prowadzenie monitoringu Internetu w
zakresie ujawniania przestępstw z nienawiści, w tym publicznego znieważania grup ludności
albo poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej,
wyznaniowej albo z powodu bezwyznaniowości. Wydział otrzymuje także zgłoszenia
zarówno od obywateli, jak i od podmiotów zajmujących się wskazaną problematyką (np.
NASK). Od połowy stycznia br. funkcjonuje także specjalny adres e-mail ([email protected]), na który można zgłaszać przestępstwa popełniane w Internecie, w tym
przestępstwa z nienawiści. Od tego czasu wpłynęło do Wydziału 28 informacji o incydentach
mogących stanowić przestępstwa z nienawiści.
Uzyskawszy informację lub zgłoszenie o przestępstwie z nienawiści Wydział
Wsparcia Zwalczania Cyberprzestępczości występuje do administratora o przekazania
adresów IP osób, które dopuściły się danego czynu. Następnie wnioskuje do operatora
telekomunikacyjnego o przekazanie danych abonenta (użytkownika końcowego). Uzyskane
informacje przekazywane są do właściwej miejscowo jednostki Policji, która pod nadzorem
prokuratury decyduje o wszczęciu postępowania przygotowawczego. Należy jednak
zauważyć, że znaczna część przypadków związanych jest treściami umieszczonymi na
serwisach znajdujących się na terenie Stanów Zjednoczonych (np. Facebook), a uzyskanie
danych osobowych i adresów IP możliwe jest jedynie w drodze międzynarodowej pomocy
prawnej, realizowanej przez właściwą jednostkę prokuratury.
Jednocześnie podejmowane są działania skierowane do grup, które mogą być
potencjalnymi ofiarami przestępstw z nienawiści, w tym tych popełnianych w Internecie.
Przykładem mogą być trwające prace nad przygotowaniem realizacji projektu Imigranci
wobec
przestępstw
z nienawiści
–
czyli
jak
skutecznie
dochodzić
swoich
praw
dofinansowywanego z Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw
Trzecich. W ramach projektu planowane jest przeprowadzenie kampanii informacyjnej
skierowanej do obywateli państw trzecich przebywających na terenie RP. Celem kampanii
jest zwiększenie świadomości cudzoziemców na temat obowiązującego w Polsce prawa
w zakresie problematyki przestępstw z nienawiści oraz procedury związanej z ich
zgłaszaniem, co w konsekwencji doprowadzić może do wzrostu liczby zgłoszeń tego typu
incydentów i efektywniejszego prowadzenia dochodzeń w tego rodzaju sprawach. Za
pośrednictwem takich środków przekazu jak wielojęzyczne ulotki, billboardy czy strona
internetowa, cudzoziemcy będą mogli dowiedzieć się, jakie działania mogą podjąć w związku
z doświadczeniem zachowań mających znamiona przestępstw motywowanych nienawiścią.
Projekt ten jest odpowiedzią na potrzeby zgłoszone Zespołowi przez samych cudzoziemców,
jak również na rekomendacje kierowane do Polski przez organizacje międzynarodowe.
Rozpoczęcie kampanii planowane jest na koniec I kwartału 2014 roku.
Należy zasygnalizować także istnienie pozarządowych inicjatyw zajmujących się
problematyką przestępstw z nienawiści. Jedną z nich jest Dyżurnet.pl. Dyżurnet.pl zajmuje
się dwiema zagadnieniami - przestępstwami wobec dzieci w Internecie oraz kwestiami
związanymi z rasizmem i ksenofobią. Funkcjonowanie monitoringu opiera się na
przekazywanych anonimowo informacjach o stronach zawierających niewłaściwe treści.
Dyżurnet analizuje te zgłoszenia, klasyfikuje je zgodnie z procedurami przyjętymi w sieci
INHOPE, w której zrzeszony jest Dyżurnet.pl, a następnie podejmuje działania mające na celu
usunięcie danych treści z Internetu. Dyżurnet.pl identyfikuje serwery, na jakich znajdują się
takie strony. Jeżeli serwer jest w państwie, gdzie działa inny punkt kontaktowy typu hotline,
wtedy przekazuje się taką informację również do tamtego punktu, który wówczas podejmuje
działania, mające na celu zamknięcie strony na serwerze za granicą. Jeśli serwer jest
umieszczony w Polsce, Dyżurnet zwraca się do administratora serwera z prośbą o usunięcie
szkodliwych materiałów i zgłasza sprawę Policji. Jeżeli dana treść zostanie zakwalifikowana
jako legalna, ale szkodliwa społecznie, wtedy sprawa przekazywana jest tylko
administratorowi serwera.
Z Dyżurnet.pl współpracują także pełnomocnicy KWP ds. Ochrony Praw Człowieka.
Współpraca ta polega w szczególności na dostarczaniu informacji o zgłoszonych do Policji
zdarzeniach
na
tle
w takich przypadkach.
dyskryminacyjnym,
a
także
sposobie
postępowania
Policji
W 2012 r. wpłynęło do organizacji 464 zgłoszeń dotyczących możliwych przypadków
rasizmu lub ksenofobii. Za uzasadnione uznanych zostało 116 przypadków, a interwencję
podjęto wobec 99 incydentów.