Konkurs chemiczny – etap szkolny 2013/2014 3 4 3 5

Konkurs chemiczny – etap szkolny
2013/2014
ODPOWIEDZI I PUNKTACJA
Za poprawne rozwiązanie zadań innym sposobem niż podany poniżej należy przyznać odpowiednią
liczbę punktów.
Błąd rachunkowy powoduje odjęcie 1 punktu.
Rozwiązanie
Numer
zadania
Punktacja
1.
X – siarka, Y – glin, Z – chlor
- za podanie nazwy
w każdym podpunkcie –
po 1 pkt
2.
Wzory związków:
A – NaOH, B – Na2SO4,
- za podanie wzorów
związków – 1 pkt
D – Fe(OH)3
Równania reakcji:
2 Na + 2 H2O → 2 NaOH + H2
Liczba
pkt. za
zadanie
3
- za napisanie każdego
równana reakcji – po 1 pkt
4
- za każde poprawne
stwierdzenie – po 1 pkt
3
2 NaOH + SO3 → Na2SO4 + H2O
6 NaOH + Fe2(SO4)3 → 3 Na2SO4 +2 Fe(OH)3
3.
I. N;
4.
A. Uczeń powinien podać 4 poprawne
informacje np.:
Metal reaguje z kwasem solnym.
Metal reaguje z siarczanem (VI) miedzi (II).
Metal w szeregu aktywności metali leży przed
wodorem.
Metal jest aktywniejszy od miedzi.
Reakcja metalu z kwasem solnym jest reakcję
egzotermiczną.
II. P;
III. P
- za 4 poprawne
informacje- 3 pkt
- za 3 poprawne informacje
- 2 pkt
- za 2 poprawne informacje
- 1 pkt
- za 1 poprawną informację
- 0 pkt
Odpowiedź powinna
zawierać wyłącznie
poprawne informacje.
B.
2 M + 6 HCl → 2 MCl3 + 3 H2
2 M + 3 CuSO4 → M2(SO4)3 + 3 Cu
- za napisanie każdego
równana reakcji – po 1 pkt
5
5.
Metoda
rozdzielania
mieszanin
destylacja
sedymentacja
i dekantacja
sączenie
Wykorzystana
różnica
właściwości
składników
mieszaniny
różne temperatury
wrzenia
różna gęstość
(różny stan
skupienia)
różny stan
skupienia
Przykład
mieszaniny
- za wypełnienie każdego
wiersza tabeli – po 1 pkt
3
np. ropa
naftowa,
np. woda
z piaskiem
zawiesina
kredy
w wodzie
Uczeń może podać inne poprawne przykłady
rozdzielania mieszanin i odpowiednie przykłady
mieszanin
6.
Masy pierwiastków w otrzymanym tlenku
metalu:
mmetalu = 20 g ∙ 3/5 = 12 g, mtlenu = 8 g
- za obliczenie mas 3
pierwiastków w węglanie –
2 pkt
Masy pierwiastków w otrzymanym tlenku
węgla(IV):
stosunek masowy obliczony na podstawie
wzoru CO2:
mC : mO = 12 u : 32 u = 3 : 8
mtlenku węgla (IV) = 42 g – 20 g = 22 g
mwęgla = 22 g ∙ 3/11 = 6 g, mtlenu = 16 g
- za obliczenie mas 2
pierwiastków w węglanie –
1 pkt
3
- za obliczenie stosunku
masowego pierwiastków w
węglanie – 1 pkt
Masa tlenu w węglanie = 8 g + 16 g = 24 g
mM : mC : mO = 12 g : 6 g : (8 g + 16 g) =
=2:1:4
7.
a) związki o budowie jonowej: np. NaCl,
CaCl2, CaS
b) związki kowalencyjne: np. H2O, HCl, NH3,
(jeżeli uczeń poda wzory cząsteczek
pierwiastków nie otrzymuje punktów).
- za podanie 3 wzorów
związków
o budowie jonowej – 1 pkt
2
- za podanie 3 wzorów
związków kowalencyjnych
– 1 pkt
8.
np. K+, Cl-,
symboli)
Ar (lub inny poprawny zestaw
- za podanie symbolu
kationu, anionu i atomu –
1 pkt
1
9.
Obserwacje:
probówka 1. – substancja stała w probówce
roztwarza się (lub: rozpuszcza się, lub: osad
znika, lub: powstaje klarowny roztwór),
- za podanie opisu
obserwacji w każdej
probówce – po 1 pkt
probówka 2. – substancja stała w probówce
roztwarza się (lub: rozpuszcza się, lub: osad
znika, lub: powstaje klarowny roztwór),
4
Równania reakcji:
probówka 1 :
3 Na2O + 2 H3PO4 → 2 Na3PO4 + 3 H2O
(odpowiedź należy uznać również za poprawną
jeżeli uczeń zamiast reakcji tlenku sodu z kwasem
ortofosforowym(V) napisze równanie reakcji
zasady sodowej z kwasem ortofosforowym (V)
lub dwa równania reakcji: tlenku sodu z wodą
a następnie zasady sodowej z kwasem
ortofosforowym(V) – otrzymuje wówczas za tę
część zadania 1 pkt)
- za napisanie każdego
równania reakcji – po 1 pkt
probówka 2 :
Na2O + H2O → 2 NaOH
10.
Izotop I: Z = 17, A = 35
Izotop II: Z = 17, A = 37
- za podanie liczby
atomowej
i liczby masowej każdego
izotopu - po 1 pkt
3
Symbol pierwiastka: Cl
Związki strontu: SrO, SrH2
- za podanie symbolu
pierwiastka – 1 pkt
- za podanie wzorów
związków selenu – 1 pkt
- za podanie wzorów
związków strontu – 1 pkt
W 100 g roztworu: msoli = 20g,
mwody = 100 – 20 g = 80 g
- za obliczenie masy soli
i masy wody – 1 pkt
20 g soli — 80 g wody
x
— 100 g wody
x = 25 g
- za obliczenie
rozpuszczalności – 1 pkt
11.
Związki selenu: SeO3, H2Se
2
12.
R = 25 g/100 g wody
Wzór soli — CuSO4
- za odczytanie z wykresu
i podanie wzoru soli –
1 pkt
3
13.
a) Atom tlenu ma 6 elektronów walencyjnych
– oktet elektronowy utworzy sie, jeśli z
- za sformułowanie
atomami wodoru powstaną dwie wspólne pary
odpowiedzi w każdym
elektronowe, atom chloru ma 7 elektronów
podpunkcie – po 1 pkt.
2
walencyjnych i tworzy jedną wspólną parę
elektronowa z atomem wodoru.
b) Metale podczas reakcji chemicznych oddają
elektrony – przekształcają sie w kationy. Im
więcej powłok elektronowych ma atom tym
łatwiej zachodzi przekształcanie atomu w
kation i metal jest aktywniejszy. Atom potasu
ma więcej powłok elektronowych niż atom
sodu i łatwiej przekształca sie w kation.
(Uczeń otrzymuje punkt, jeżeli uczeń poda
odpowiedz zawierającą informacje
podkreślone w powyższym
wyjaśnieniu.)
14.
Ra →
A.
226
88
B.
4 T1/2
222
86
Rn + 
- za napisanie równania
przemiany
promieniotwórczej – 1 pkt
2
- za podanie liczby okresów
półtrwania – 1 pkt
Uczeń może uzyskać maksymalnie 40 punktów.
Do etapu okręgowego może być zakwalifikowany uczeń, który uzyskał co najmniej 36 punktów.