format marc 21 dla dokumentu elektronicznego w katalogu

Transkrypt

Dolnośląska Biblioteka Publiczna
im. Tadeusza Mikulskiego we Wrocławiu
FORMAT MARC 21 DLA
DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO
W KATALOGU
DOLNOŚLĄSKIEGO ZASOBU
BIBLIOTECZNEGO
Materiały Metodyczne
Opracowała :
Dorota Paras
Wrocław 2012
1
SPIS TREŚCI
WSTĘP
WYKAZ PÓL FORMATU MARC 21 DLA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO
Etykieta rekordu i pola danych kontrolnych
LDR ETYKIETA (NP)
006 DODATKOWE CECHY DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (NP)
007 FORMA FIZYCZNA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (P)
008 DANE KONTROLNE (NP)
015 NUMER BIBLIOGRAFII NARODOWEJ (NP)
Pola informacyjne
020 ISBN (P)
040 INSTYTUCJA SPORZĄDZAJĄCA OPIS (NP)
041 JĘZYK DOKUMENTU (NP)
080 SYMBOL UKD (NP)
084 KLASYFIKACJA WŁASNA (P)
Strefa haseł głównych dokumentu elektronicznego
100 HASŁO GŁÓWNE – NAZWA OSOBOWA (NP)
110 HASŁO GŁÓWNE - NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (NP)
130 HASŁO GŁÓWNE – TYTUŁ UJEDNOLICONY (NP)
Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności, strefa publikacji, dystrybucji i produkcji, strefa
opisu fizycznego
245 STREFA TYTUŁU I OZNACZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI (NP)
246 WARIANT TYTUŁU (P)
250 STREFA WYDANIA (NP)
256 CECHY PLIKU
(NP)
260 STREFA PUBLIKACJI, DYSTRYBUCJI I PRODUKCJI (NP)
300 STREFA OPISU FIZYCZNEGO (NP)
Strefa serii
490 STREFA SERII I WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO FORMA NIE DO WYSZUKIWANIA (P)
Strefa uwag
500 UWAGA OGÓLNA (P)
505 UWAGA DOTYCZĄCA ZAWARTOŚCI DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (P)
521 UWAGA DOTYCZĄCA PRZEZNACZENIA CZYTELNICZEGO (P)
538 UWAGA TECHNICZNA (NP)
546 UWAGA DOTYCZĄCA JĘZYKA (P)
Pola haseł przedmiotowych
600 HASŁO PRZEDMIOTOWE
- NAZWA OSOBOWA (P)
- NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (P)
- NAZWA IMPREZY (P)
- TYTUŁ UJEDNOLICONY (P)
- NAZWA OGÓLNA LUB JEDNOSTKOWA (P)
2
651 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA GEOGRAFICZNA (P)
655 HASŁO PRZEDMIOTOWE - TEMAT FORMALNY (P)
Pola słów kluczowych
695 POLE SŁÓW KLUCZOWYCH (P)
Pola haseł dodatkowych
700 HASŁO DODATKOWE – NAZWA OSOBOWA (P)
710 HASŁO DODATKOWE – NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (P)
711 HASŁO DODATKOWE – NAZWA IMPREZY (P)
720 HASŁO DODATKOWE – NAZWA W POSTACI NIEKONTROLOWANEJ (P)
730 HASŁO DODATKOWE – TYTUŁ UJEDNOLICONY (P)
740 HASŁO DODATKOWE – TYTUŁ (ZW. Z POLAMI 5XX LUB PRAC WSPÓŁWYDANYCH ) (P)
800 HASŁO DODATKOWE OPISU WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU
ELEKTRONICZNEGO – NAZWA OSOBOWA (P)
830 HASŁO DODATKOWE SERII I OPISU WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU
ELEKTRONICZNEGO – TYTUŁ (P)
920 NUMER ISBN - FORMA DO EDYCJI (P)
Informacje uzupełniające
WYKAZ SIGLÓW BIBLIOTEK W DZB
WYKAZ MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH
3
WSTĘP
Instrukcja przedstawia zasady stosowania formatu MARC 21 rekordu
bibliograficznego dla dokumentu elektronicznego w Dolnośląskim Zasobie Bibliotecznym.
Opis bibliograficzny zawarty w instrukcji jest zgodny z normą PN-N-01152-13:2000.Opis
bibliograficzny - Dokumenty elektroniczne. Przyjęto zasadę II stopnia szczegółowości opisu.
Rekord składa się z etykiety rekordu, tablicy adresów i pól danych. 24-znakowa etykieta
zawiera dane niezbędne do właściwego przetwarzania rekordu. Dane wprowadzane przez
katalogującego do rekordu zgrupowane są w polach identyfikowanych za pomocą
trzycyfrowych etykiet
(zapisanych w tablicy adresów). Pola dzielą się na pola danych kontrolnych (o stałej
długości, bez wyodrębnionych podpól i bez wskaźników) oraz na pola zmiennej długości.
Pole zmiennej długości zaczyna się dwoma jedno znakowymi wskaźnikami, którymi mogą
być cyfra lub spacja (tu oznaczona symbolem @).
Pole zmiennej długości składa się z podpól identyfikowanych za pomocą kodów literowych.
Po nazwach pól i podpól w nawiasach okrągłych podano informacje o ich powtarzalności:
P – pole/podpole powtarzalne
NP – pole/podpole niepowtarzalne
Pola oznaczone literą F są fakultatywne, tzn., że ich wypełnianie nie jest obowiązkowe i
zależy od potrzeb biblioteki.
D - Pole/podpole obowiązkowe w zależności od danych. Oznacza, że pole/podpole należy
wypełnić jeśli operator dysponuje informacjami niezbędnymi do jego utworzenia. W razie ich
braku pola/podpola nie wypełnia się informacją zastępującą
N - Pole/podpole nieużywane (niezdefiniowane)
O - Pole/podpole obowiązkowe bez względu na dane. Oznacza, że pole/podpole musi
wystąpić w dokumencie bez względu na to czy operator dysponuje informacjami potrzebnymi
do jego utworzenia. W razie ich braku podaje się ustalony kod zastępujący brak
informacji.
L - Lista kodów języka, krajów wg normy PN-ISO 639-2:2001 (kod bibliograficzny), UKD
BN, JSHP BN.
FORMAT REKORDU DLA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO - CF
WYKAZ PÓL FORMATU MARC 21 DLA DOKUMENTU
4
ELEKTRONICZNEGO STOSOWANYCH W DOLNOŚLĄSKIM
ZASOBIE BIBLIOTECZNYM
LDR
006
007
008
015
020
040
041
080
084
100
110
130
245
246
250
256
260
300
490
500
505
521
538
546
600
610
611
630
650
651
655
695
700
710
711
720
730
740
800
830
ETYKIETA REKORDU
(NP/O/A)
DODATKOWE CECHY DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO
(NP/O/A)
FORMA FIZYCZNA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO
(P/O/A)
DANE KONTROLNE
(NP/O/A)
NUMER BIBLIOGRAFII NARODOWEJ
(NP/D/A)
ISBN
(P/D/U)
INSTYTUCJA SPORZĄDZAJĄCA OPIS
(NP/O/U)
JĘZYK DOKUMENTU
(NP/O/L)
SYMBOL UKD
(NP/O/U)
KLASYFIKACJA WŁASNA
(P/F/U)
HASŁO GŁÓWNE – NAZWA OSOBOWA
(NP/D/U)
HASŁO GŁÓWNE – NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO
(NP/D/U)
HASŁO GŁÓWNE – TYTUŁ UJEDNOLICONY
(NP/D/U)
STREFA TYTUŁU I OZNACZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI
(NP/O/U)
WARIANT TYTUŁU
(P/D/U)
STREFA WYDANIA
(NP/D/U)
CECHY PLIKU
(NP/O/U)
STREFA PUBLIKACJI, DYSTRYBUCJI I PRODUKCJI
(NP/O/U)
STREFA OPISU FIZYCZNEGO
(NP/O/U)
STREFA SERII I WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO FORMA NIE DO WYSZUKIWANIA
(P/D/U)
UWAGA OGÓLNA
(P/F/U)
UWAGA DOTYCZĄCA ZAWARTOŚCI DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO
(P/D/U)
UWAGA DOTYCZĄCA PRZEZNACZENIA CZYTELNICZEGO
(P/D/U)
UWAGA TECHNICZNA
(NP/O/U)
UWAGA DOTYCZĄCA JĘZYKA
(P/D/U)
HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA OSOBOWA
(P/D/L)
HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO
(P/D/L)
HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA IMPREZY
(P/D/L)
HASŁO PRZEDMIOTOWE - TYTUŁ UJEDNOLICONY
(P/D/L)
HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA OGÓLNA LUB JEDNOSTKOWA (P/D/L)
HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA GEOGRAFICZNA
(P/D/L)
HASŁO PRZEDMIOTOWE - TEMAT FORMALNY
(P/D/L)
POLE SŁÓW KLUCZOWYCH
(P/D/U)
HASŁO DODATKOWE
- NAZWA OSOBOWA
(P/D/U)
HASŁO DODATKOWE
- NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO
(P/D/U)
HASŁO DODATKOWE
- NAZWA IMPREZY
(P/D/U)
HASŁO DODATKOWE
- NAZWA W POSTACI
NIEKONTROLOWANEJ
(P/D/U)
HASŁO DODATKOWE
- TYTUŁ UJEDNOLICONY
(P/D/U)
HASŁO DODATKOWE - TYTUŁ (ZW. Z POLAMI 5XX LUB PRAC WSPÓŁWYD. )
(P/D/U)
HASŁO DODATKOWE OPISU WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU
ELEKTRONICZNEGO – NAZWA OSOBOWA
(P/D/U)
HASŁO DODATKOWE SERII I OPISU WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU
ELEKTRONICZNEGO – TYTUŁ
(P/D/U)
5
920
NUMER ISBN - FORMA DO EDYCJI
(P/D/U)
Etykieta rekordu i pola danych kontrolnych
LDR ETYKIETA REKORDU (NP)
Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane.
Etykieta rekordu składa się z 24. pozycji znakowych, w których zakodowane są elementy
danych, zawierające informacje niezbędne do przetwarzania rekordu. Część z tych elementów
danych (np. długość rekordu, długość wskaźnika, długość identyfikatora podpola, bazowy adres
danych, mapa tablicy adresów) jest wspólna dla wszystkich formatów MARC i z założenia
powinna być kodowana automatycznie. Część elementów danych może być kodowana
wyłącznie przez osobę wprowadzającą..
Pozycje przeznaczone do wypełnienia przez użytkownika pogrubiono.
Numer pozycji
znakowej :
00-04:
Etykieta
Wartość
długość rekordu wartość domyślna – [@@@@@]
wartość: @@@@@ (5 znaków spacji)
05:
status rekordu wartość domyślna – [n]
wartość: c – rekord zmodyfikowany
wartość: n – rekord nowy
06:
typ rekordu wartość domyślna – [m]
wartość: m – przy opisywaniu programów komputerowych, multimediów
sterowanych przez komputer.
07:
poziom bibliografii wartość domyślna – [m]
wartość: m – rekord zawiera opis samoistnej wydawniczo jednostki, np. dysk optyczny (CDROM,
DVD-ROM), dyskietka
08:
oznaczenie dokumentu archiwalnego wartość domyślna – [@]
wartość: @ ( l znak spacji). – dokument nie jest materiałem archiwalnym
09:
kodowanie znaków wartość domyślna – [@]
wartość: @ ( l znak spacji)
10:
długość wskaźnika wartość domyślna – [2]
wartość: 2
11:
długość identyfikatora podpola wartość domyślna – [2]
6
wartość: 2
12-16: bazowy adres danych wartość domyślna – [@@@@@]
wartość: @@@@@ (5 znaków spacji)
17:
pochodzenie opisu wartość domyślna – [@]
wartość: @ - opis bibliograficzny utworzony z autopsji
18:
forma opisu wartość domyślna – [i]
wartość: i - opis bibliograficzny zgodny z ISBD
19:
powiązania wartość domyślna – [@]
wartość: @ ( l znak spacji)
20:
006
mapa tablicy adresów wartość domyślna – [4500], wartość: 4500
DODATKOWE CECHY DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO
(NP)
Pole używane w opisie bibliograficznym dokumentów elektronicznych, określające dodatkowe
cechy dokumentu. Pole elementów danych stałej długości, niektóre elementy kodowane
automatycznie. Część elementów danych może być kodowana wyłącznie przez osobę
wprowadzającą.
Pozycje przeznaczone do wypełnienia przez użytkownika pogrubiono.
Numer pozycji
znakowej :
Etykieta
Wartość
00
typ materiału wartość domyślna – [m]
01-04 nieokreślone wartość: @@@@ (4 znaki spacji)
05
przeznaczenie
wartość [|] lub wg wartości:
@ - nieznany lub nieokreślony
a – przedszkolny
b – pierwsze klasy szkoły podstawowej
c – starsze klasy szkoły podstawowej
d – szkoła średnia
e – dorośli
f – grupa wyspecjalizowana
g – dla wszystkich
j – dla młodzieży
06-08 nieokreślone wartość: @@@ (3 znaki spacji)
7
typ pliku komputerowego – podajemy jedną z wartości:
09
a – dane cyfrowe
b – program
c – dane przedstawiające, tj.
reprezentacja struktury obiektu, np. zdigitalizowany obraz
powierzchni Ziemi
d – tekst
e – dane bibliograficzne
f – fonty
g – gry
h - zapis dźwięku
i – multimedia interaktywne
j – usługa lub sytsem online
m – kombinacja (dokument zawiera połączone różne typy zawartości)
u – nieznany
z – inny
10
nieokreślone wartość: @ (1 znak spacji)
11
Goverment publication wartość [|] [ znak wypełniacza]
12-17 nieokreślone wartość: @@@@@@ (6 znaków spacji)
007 FORMA FIZYCZNA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane.
Pole 007 składa się z 14 znaków ponumerowanych od 00 do 13 stanowiących kody cech
fizycznych dokumentu elektronicznego oraz materiału towarzyszącego. Jest to pole
obowiązkowe, dopuszcza się jednak konsekwentne pomijanie niektórych jego elementów. Na
pozycji znaków przeznaczonych na te elementy umieszcza się znak wypełniacza „|”. Niektóre
pozycje znakowe pola 007 nie mają określonej zawartości. W miejscu tych pozycji zostawia
się spacje.
00 Rodzaj dokumentu
Podaje się wartość:
c – dokument elektroniczny
01 Postać fizyczna dokumentu
8
j - dyskietka
o – dysk optyczny CD-ROM
r – dokumenty o dostępie zdalnym
02 Zawartość nieokreślona : @
03 Kolor obrazu wygenerowanego z dokumentu
c – z opisywanego dokumentu można wygenerować kolor
n – z opisywanego dokumentu nie można wygenerować koloru
u – cechy kolorystyczne obrazu wygenerowanego z dokumentu są nieznane
04 Wymiary (nośnika)
a – dokument na dyskietce o średnicy 3 ½ cala
g – dokument na CD-ROM o średnicy 4 ¾ cala (12 cm)
n – pliki o dostępie zdalnym (brak wymiarów nośnika)
o – dokument na dyskietce o średnicy 5 ¼ cala
05 Dźwięk (utrwalony na nośniku/oddzielony od nośnika)
Podaje się wartość :
a - dokument zawiera utrwalony cyfrowo zapis dźwięku lub jest przeznaczony do
generowania dźwięku
u – nie wiadomo, czy z dokumentu można wygenerować dźwięk
@ - z dokumentu nie da się wygenerować dźwięku
[|] [ znak wypełniacza] (DZB)
06-08 Głębokość obrazu
Podaje się wartość: [|] [ znak wypełniacza]
09 Formaty pliku
10 Cele związane z zapewnieniem jakości
11 Źródło
12 Poziom kompresji
a – jeżeli nie uległ kompresji
b – jeżeli uległ kompresji bez strat
d – jeżeli uległ kompresji ze stratami
m – jeżeli uległ kompresji mieszanej
u – jeżeli charakter kompresji jest nieznany
13 Jakość reformatowania (przy opisywaniu dokumentów zdigitalizowanych, czy jakość kopii
elektronicznej wystarcza do zastąpienia dokumentu oryginalnego)
a – jeżeli udostępnienie kopii elektronicznej może czasem uzupełniać udostępnianie dokumentu
oryginalnego
9
p – jeżeli dokument jest kopią sporządzoną na potrzeby konserwacji dokumentu oryginalnego
r – jeżeli dokument może całkowicie zastąpić dokument oryginalny
u – jeżeli jakość opisywanej kopii cyfrowej jest nieznana
008 DANE KONTROLNE (NP)
Pole 008 składa się z 40 znaków ponumerowanych od 00 do 39. Jest to pole
obowiązkowe, dopuszcza się jednak konsekwentne pomijanie niektórych jego elementów. Na
pozycji znaków przeznaczonych na te elementy umieszcza się znak wypełniacza „|”. Niektóre
pozycje znakowe pola 008 nie mają określonej zawartości. W miejscu tych pozycji zostawia
się spacje.
00-05 Data wprowadzenia rekordu
Data generowana jest przez system zgodnie z wzorcem: rrmmdd
06 Typ daty publikacji
Podaje się jedną z poniższych wartości:
s – pojedyncza znana data, prawdopodobna data
m – pozycja 008/7-14 zawiera kolejno rok rozpoczęcia i zakończenia wydawania
wieloczęściowego dokumentu elektronicznego
p – data dystrybucji/wydania i data produkcji/sesji nagraniowej, jeżeli są różne (Data 1 – rok
dystrybucji /wydania, Data 2 – rok produkcji)
r – rok reprodukcji/wznowienia i oryginalnej publikacji/produkcji
(Data 1 –rok reprodukcji/wznowienia, Data 2 - rok oryginalnej publikacji/produkcji)
t – właściwa data i data copyrightu
(Data 1 – rok wydania, Data 2 – rok copyrightu)
q – niepewna data wydania
(Data 1 – najwcześniejsza z możliwych dat rocznych
wydania, Data 2 – najpóźniejsza z możliwych dat rocznych
wydania)
07-14 Daty wydania
Element o długości ośmiu znaków. Rok należy zapisać czterema cyframi , brakujące cyfry
należy zastąpić literą u.
15-17 Kod miejsca publikacji
Podaje się dwu- lub trzy znakowy kod miejsca publikacji dokumentu wg PN-ISO 3166:1998
Kody nazw krajów.
Gdy miejsce publikacji nie zostało ustalone wpisuje się kod xx.
18-21 Zawartość nieokreślona : @
22 Zawartość nieokreślona : [|] [ znak wypełniacza]
26 Typ pliku komputerowego
10
a – dane cyfrowe
b – program
c – dane przedstawiające, tj.
reprezentacja struktury obiektu, np. zdigitalizowany obraz
powierzchni Ziemi
d – tekst
e – dane bibliograficzne
f – fonty
g – gry
h - zapis dźwięku
i – multimedia interaktywne
j – usługa lub sytsem online
m – kombinacja (dokument zawiera połączone różne typy zawartości)
u – nieznany
z – inny
27 Zawartość nieokreślona : @
35-37 Język dokumentu
Podaje się trzyliterowy kod języka tekstu (wg PN-ISO 639-2:2001 Kody nazw języków). Nie
uwzględnia się języka informacji zawartej w materiale towarzyszącym.
Jeżeli dokument jest wielojęzyczny, należy podać język pierwszy a informacje
o wszystkich językach zapisać w polu 041|a.
- Jeśli języków jest więcej niż sześć należy wprowadzić oznaczenie mul
- Jeżeli nie można ustalić języka dokumentu, należy wprowadzić oznaczenie und
- Jeżeli podstawowym środkiem przekazu treści w dokumencie jest język
obrazkowy należy wprowadzić oznaczenie sgn
39 Źródło opisu
Podajemy wartość: c (DZB)
Biblioteka Narodowa @
W nowych rekordach, a także w rekordach skopiowanych do DZB, podajemy wyłącznie
wartość c. W opisach starszych poprawiamy wartość d na c.
015 NUMER BIBLIOGRAFII NARODOWEJ
(NP)
Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pole wypełniane
przez system przy kopiowaniu rekordu bibliograficznego z zewnętrznej bazy danych
11
(BIBLIOTEKA NARODOWA).
PODPOLA:
a – Numer Bibliografii Narodowej (Przewodnika Bibliograficznego) (NP)
Wypełniany przez Bibliotekę Narodową.
Pola informacyjne
020 ISBN (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy się kropką.
Jeśli występuje na dokumencie, podaje się ISBN poprawny i błędny. Jeśli jest więcej niż jeden
ISBN, powtarzamy pole.
PODPOLA:
a – ISBN poprawny (NP)
z – ISBN błędny (P)
Wpisujemy numer bez rozdzielających go myślników, pomijając akronim ISBN.
ISBN do wydruku, z rozdzielającymi myślnikami, informacjami uzupełniającymi (w
nawiasach okrągłych informacje o oprawie, tomie, itp.), bez akronimu ISBN, podaje się
w polu 920. Dla każdego dokumentu z innym ISBN tworzy się odrębny rekord. Jeśli
w dokumencie wymienionych jest kilka numerów ISBN identyfikujących warianty danego
wydania, należy utworzyć jeden rekord bibliograficzny dla tego dokumentu i powtórzyć pole
020 dla każdego numeru.
Przykłady :
1. 020 a/ 9788365554390
920 a/ 978-83-6555439-0
2. 020 a/ 9788365554358
020 a/ 9788365554600
920 a/ 978-83-6555435-8 (t. 1)
920 a/ 978-83-6555460-0 (seria)
040 ŹRÓDŁO KATALOGOWANIA (NP)
Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy się kropką.
Zawiera symbol biblioteki (siglum), która sporządziła opis, bądź przetworzyła lub dokonała
modyfikacji.
PODPOLA:
a – oryginalna agencja katalogująca (NP)
Podaje się siglum biblioteki, która sporządziła oryginalny opis bibliograficzny.
d – agencja dokonująca zmian (P)
Podaje się siglum biblioteki modyfikującej rekord z opisem bibliograficznym.
W dokumentach kopiowanych z baz: NUKAT, LOC, BN występuje podpole c, które
12
zachowujemy. Podpole E, występujące w opisach bibliograficznych BN (zawiera skrót PNN),
informuje, że rekord sporządzono według normy bibliograficznej. Nie jest wymagane w DZB.
Biblioteki w DZB dopisują swoje Siglum wg kolejności nabycia egzemplarzy do swojej
biblioteki. Siglum dla poszczególnych bibliotek Województwa Dolnośląskiego ustalane jest
przez Dolnośląską Bibliotekę Publiczną we Wrocławiu. Wykaz Siglum bibliotek w DZB na
końcu Instrukcji (stan na wrzesień 2011 r.).
Przykłady :
1. 040 a/ WR M
d/ KLO
d/ BNR
2. 040 a/ WA N
c/ WA N
d/ LBN
d/ SWD
041 JĘZYK DOKUMENTU (NP)
Pole niepowtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką.
Zawiera trzyliterowy kod języka według normy PN-ISO 639-2:2001 (kod bibliograficzny).
Kody wpisujemy, stosując małe litery, bez kropek.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy :
0 – dokument nie jest przekładem, nie zawiera przekładu
1 – dokument jest przekładem lub zawiera przekład
Drugi : niezdefiniowany
PODPOLA:
a – kod języka tekstu lub ścieżki dźwiękowej (P)
Przy dokumentach wielojęzycznych podajemy kody wszystkich języków dokumentu,
powtarzając
podpola dla każdego kodu języka. Można powtórzyć do sześciu skrótów. Jeśli skrótów
jest więcej piszemy „mul”. Jeśli nie można ustalić języka piszemy „und”
b - kod języka streszczeń (P)
h - kod języka oryginału lub przekładu pośredniego (P).
Informacje o języku można podać również w formie słownej w polu 546.
Przykłady :
13
1. 041 1@ a/ pol
b/eng
h/ eng
2. 041 0@ a/ pol
a/ ger
080 SYMBOL UKD według BIBLIOTEKI NARODOWEJ (NP)
Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy sie kropką.
Wpisujemy klasyfikację UKD według Biblioteki Narodowej.
PODPOLA:
a – Pełny symbol UKD (NP)
Przy klasyfikacji podajemy na końcu poddział wspólny formy.
Dla dokumentów elektronicznych: (0.034.2) – dokumenty elektroniczne, cyfrowe;
(0.034.42) - dyskietki.
084 KLASYFIKACJA WŁASNA (P)
Pole przeznaczone do podawania klasyfikacji sformułowanych wg
dowolnych systemów klasyfikacji. Pole wykorzystuje się w sytuacji,
gdy biblioteka modyfikująca rekord tworzy symbol klasyfikacji
niezgodny z symbolem podanym w polu 080 przez twórcę opisu.
PODPOLA:
a – symbol klasyfikacji (NP)
6 – kod biblioteki (może to być więcej niż jedno siglum, jeśli kilka bibliotek akceptuje
klasyfikację. Podajemy je wtedy, oddzielając przecinkiem) (NP)
W polach 080 i 084 nie podajemy sygnatury – znaku miejsca dokumentu na półce w danej
bibliotece (podajemy ją w podpolu formularza egzemplarza).
14
Strefa haseł głównych dokumentu elektronicznego
100 HASŁO GŁÓWNE - NAZWA OSOBOWA
(NP)
Pole niepowtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką.
Pole 100 w opisie dokumentu elektronicznego zawiera :
- nazwę autora tekstu lub twórcę treści intelektualnej dokumentu,
- nazwę autora danych,
- nazwę autora programu.
Wybór i forma hasła autorskiego powinny być zgodne z
postanowieniami PN-N-01229 i PrPN-N-1229 Wyd.2
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - typ nazwy :
0 – imię, kryptonim, nazwa w postaci wyrażenia
1 – nazwisko - nazwy rozpoczynające się od nazwiska (także złożonego)
PODPOLA:
a – nazwa osobowa (NP)
Podaje się nazwę osobową, np. nazwisko i imię, przydomek, kryptonim.
Przy nazwach z nazwiskiem imię oddziela się przecinkiem: nazwisko, imię.
b – numeracja związana z nazwą (NP)
Stosuje się przy podawaniu nazw panujących i papieży. Liczbę wyrażamy cyfrą
rzymską wraz z występującym po niej przydomkiem.
c – dopowiedzenie (P)
Dodawane do nazwy osobowej zgodnie z PN-N-01229:1998 pkt. 3.1.7b, 3.4.3, 3.5.1,
np. określenia pokrewieństwa, godności, tytuł.
d – daty związane z nazwą (NP)
Podaje się daty biograficzne. Zawartość podpól c i d ujmuje się łącznie w nawiasy
okrągłe i oddziela od siebie odstępem i średnikiem. Zawartość podpola d , gdy
podana jest tylko data narodzin, ujmuje się w nawiasy okrągłe, stosując po
myślniku spację i odstęp, np. (1939-1999), (1945- ).
Jeżeli jest więcej niż trzech autorów, nie wypełnia się pola 100.
110 HASŁO GŁÓWNE – NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (NP)
Pole zawiera nazwę ciała zbiorowego, stosowaną jako hasło główne według PN-N01230:2001 (Hasło opisu bibliograficznego. Hasło korporatywne), przy opisie dokumen-tów
o charakterze administracyjnym lub informacyjnym dotyczących danego ciała i wy-danych
przez to ciało. W polu podaje się nazwę :
- jedynego ciała zbiorowego spełniającego obydwa warunki
- ciała zbiorowego uznanego za najważniejsze (np. wyróżnionego typograficznie)
- ciała zbiorowego wymienionego na pierwszym miejscu, jeśli liczba ciał nie przekracza
15
trzech (powyżej trzech nie wypełnia się tego pola).
Pole można stosować także dla nazwy imprezy, kiedy nazwa imprezy jest nazwą
niewyróżniającą i stanowi rezultat zbiorowej działalności ciał z nią związanych.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - typ nazwy ciała zbiorowego :
1 – nazwa geograficzna na początku
2 – nazwa w naturalnej kolejności składników
PODPOLA:
a – nazwa ciała zbiorowego (NP)
Podaje się :
- nazwę ciała zbiorowego
- nazwę ciała nadrzędnego, jeśli nazwa ciała zbiorowego jest niewyróżniająca
- nazwę geograficzną, jeśli we wskaźniku 1 występuje wartość 1
- nazwę wspólnoty wyznaniowej, jeśli hasło odnosi się do ciała zbiorowego podrzędnego Kościoła Katolickiego lub innej wspólnoty wyznaniowej.
Nazwę podaje się wraz z dopowiedzeniami według PN-N-01230:2001 pkt. 3.1.5.
b – nazwa jednostki podrzędnej (P)
Podaje się :
- nazwę ciała podrzędnego
- nazwę organu władzy, jeśli we wskaźniku 1 występuje wartość 1
- indywidualną nazwę ciała zbiorowego podrzędnego Kościoła Katolickiego lub innej
wspólnoty wyznaniowej
- indywidualną nazwę imprezy.
Nazwę podaje się wraz z dopowiedzeniami według PN-N-01230:2001 pkt. 3.1.5.
n – numer imprezy (P)
d – data imprezy (P)
c – miejsce imprezy (NP)
Podpola n, d, c wypełniamy wtedy, gdy pole 110 jest wykorzystywane do podawania
nie wyróżniającej nazwy imprezy. Podpole b poprzedza się kropką.
Zawartość c, d, i n ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe i oddziela odstępem
i średnikiem.
130 HASŁO GŁÓWNE – TYTUŁ UJEDNOLICONY
(NP)
Pole niepowtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką.
Tytuł ujednolicony stosowany jest dla opisu anonimów klasycznych, ksiąg świętych
oraz ksiąg liturgicznych. Pola 130 używamy przy opisie dzieła bez podanego autora.
Nie używamy go, kiedy w opisie występuje pole 100, 110.
Wykaz tytułów ujednoliconych ksiąg i zbiorów ksiąg Biblii - załącznik B do
PN-N-01231:2001 (Hasło opisu bibliograficznego. Hasło tytułowe).
Forma hasła głównego tytułu ujednoliconego powinna być zgodna z
postanowieniami normy PN-N-01231:2001.
16
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - znaki pomijane przy szeregowaniu:
0-9 – liczba znaków pomijanych przy szeregowaniu
Drugi – niezdefiniowany
PODPOLA:
a – tytuł ujednolicony (NP)
n – numer identyfikujący dzieło/numer części (P)
p – nazwa części (P)
k – sformalizowane określenie (P)
np.: wybór, adaptacja
l – język tekstu (NP)
s – wersja (NP)
Podpole n poprzedza się kropką. Podpole p poprzedza się przecinkiem, jeśli występuje po
podpolu n lub kropką, jeśli brak podpola n. Zawartość podpól l, s ujmuje się
w nawiasy okrągłe i oddziela od siebie odstępem i średnikiem.
Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności, strefa publikacji,
dystrybucji i produkcji, strefa opisu fizycznego
245 STREFA TYTUŁU I OZNACZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI (NP)
Pole 245 zawiera tytuł, określenie typu dokumentu, dodatki do tytułu, oznaczenie
odpowiedzialności. Może także zawierać tytuł równoległy (nie uwzględnia się równoległych
wersji innych elementów
tej strefy). Dane przejmuje się do opisu w formie występującej w opisywanym dokumencie
elektronicznym, przez odtworzenie danego dokumentu, lub z etykiety, materiału
towarzyszącego, itp.
Typ dokumentu dla dokumentu elektronicznego: [Dokument elektroniczny], podawany
w podpolu h pól 245 i 740.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy : sporządzanie dodatkowej pozycji pod tytułem:
0 – nie sporządza sie dodatkowej pozycji
1 – należy utworzyć pozycję dodatkową
Drugi – znaki pomijane przy szeregowaniu:
0 – brak znaków pomijanych przy szeregowaniu
Znaki diakrytyczne oraz znaki specjalne (np. nawias, myślnik, cudzysłów, wielokropek)
występujące na początku pola tytułu, który nie zaczyna się od rodzajnika, nie są traktowane
jako znaki pomijane.
Znaki diakrytyczne oraz znaki specjalne związane z rodzajnikiem i poprzedzające pierwszy
znak decydujący o szeregowaniu są włączane w liczbę znaków pomijanych.
17
PODPOLA:
a – tytuł (NP)
Przejmuje się tytuł właściwy dokumentu elektronicznego wraz z tytułem obocznym.
Zachowuje się występujące w tytule akronimy i inne skróty oraz liczebniki pisane cyframi
(dla tytułu z rozwiązaniem
skrótu i słownym wyrażeniem liczebnika używa się pola 246).Opuszczenia zaznacza się
wielokropkiem ujętym w nawiasy kwadratowe.
h – określenie typu dokumentu (NP)
Wprowadzamy określenie [Dokument elektroniczny] bezpośrednio po tytule właściwym w
opisie dokumentów jednoczęściowych, albo po oznaczeniu części i / lub tytule części w opisie
jednej części
dokumentu wieloczęściowego, po tytule w podpolu a.
b – ciąg dalszy tytułu (NP)
Jeżeli w opisywanym dokumencie elektronicznym występuje kilka dodatków do tytułu, to
podaje się je w formie, w jakiej występują w dokumencie, w jednym podpolu b, poprzedzając
poszczególne
dodatki dwukropkiem.
Podpole b poprzedza się:
 średnikiem, jeżeli zaczyna się od tytułu utworu tego samego autora, co utwór
wymieniony w podpolu a,
 znakiem równości, jeżeli zaczyna się od tytułu równoległego,
 dwukropkiem, jeżeli zaczyna się od dodatku do tytułu.
n – numer części (P)
Numer podaje się cyframi arabskimi, towarzyszące mu określenie skraca się wg PN-85/N01158.
Oznaczenie części poprzedza się kropką.
Tytuł części poprzedza się przecinkiem, jeżeli występuje po podpolu n, lub kropką, jeżeli brak
oznaczenia części.
c – pozostałe elementy strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności (NP)
Podpole c poprzedza się kreską ukośną, kolejne oznaczenia odpowiedzialności oddziela się
średnikami.
Uwzględnia się nazwy autora tekstu, treści intelektualnej dokumentu, autora danych,
autora programu, instytucję sprawczą, spełniającą wymogi wyboru hasła korporatywnego
z pola 110. Nazwy osób w hasłach dodatkowych, np. aut. grafiki, scenariusza, koncepcji,
redaktora, opracowującego, itp. umieszcza się w polu 7XX.
Dane dotyczące dokumentów współwydanych pod wspólnym tytułem w polu 245 podajemy
w polu 505, wymieniając po tytule oznaczenia odpowiedzialności i wypełniając dodatkowo
pola 7XX.
W przypadku dokumentów współwydanych bez tytułu wspólnego przejmuje się do podpola c
tytuły następnych dokumentów innego autorstwa (gdy jest ich nie więcej niż trzech) wraz z
odpowiadającymi tym tytułom dodatkami do nich i oznaczeniami odpowiedzialności.
Przykład:
18
245 00 a/ Bibliografia Wrocławia h/ [Dokument elektroniczny] / c/ red. Jan Kowalski ; oprac.
graf. Maria Bielska ; Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu.
245 10 a/ Matematyka dla ekonomistów h/ [Dokument elektroniczny] : b/ podręcznik / c/ Jan
Nowak.
246 WARIANT TYTUŁU (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką.
Pole 246 zawiera odmiany tytułu właściwego, zarówno występujące w opisywanym
dokumencie, jak i spoza dokumentu. Przejmując tytuł obcojęzyczny pomija się początkowy
rodzajnik.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy – sporządzanie uwagi:
1 - sporządza się uwagę i dodatkową pozycję
3 – nie sporządza się uwagi, sporządza się dodatkową pozycję
Drugi – rodzaj tytułu:
@ - bez określenia rodzaju wariantu tytułu
Wskaźnik ten ma zastosowanie, jeżeli pole 246 zawiera tytuł oryginału, albo słowne
rozwiązanie liczebnika występującego w tytule właściwym, albo tytuł właściwy poprawiony
(jeżeli tytuł podany w
polu 245 zawiera błąd oznaczony [!]).
0 – odmienna forma tytułu właściwego, tytuł oboczny, dodatek do tytułu, część tytułu
1 – tytuł równoległy
Tytuł równoległy w polu 246 podaje się bez dodatków do tytułu
3 – inny tytuł
Pole 246 zawiera inny tytuł przejęty z opisywanego dokumentu
4 – Tytuł okładkowy
Tytuł przejęty z opakowania dokumentu
8 – Tytuł grzbietowy
Tytuł przejęty z grzbietu opakowania dokumentu
PODPOLA:
a – tytuł (NP)
b – ciąg dalszy tytułu (NP)
Przejmuje się dodatek do tytułu zawartego w podpolu a. Dodatek do tytułu poprzedza się
dwukropkiem. W przypadku tytułu równoległego nie podaje się w polu 246 dodatków do
tytułu.
i – tekst wyrażenia wprowadzającego (NP)
Podpole i zawiera tekst wprowadzony przez osobę katalogującą, jeżeli żadne określenie
związane ze wskaźnikiem 3-8 nie ma zastosowania. Jeżeli to podpole występuje, drugi
wskaźnik przyjmuje
wartość @ [spacja], a podpole i występuje na początku pola, poprzedzając podpole a.
W DZB w dokumentach elektronicznych, kiedy jest konieczne wypełnienie pola 246,
podajemy dla rozróżnienia formy dokumentów określenie typu dokumentu po tytule
dokumentu, bez użycia podpola h.
Przykłady:
246 1@ i| Tyt. oryg.: a| Sea inside [Dokument elektroniczny]
246 3@ a| Sto lat Krakowskiej Szkoły Handlowej [Dokument elektroniczny]
19
250 STREFA WYDANIA (NP)
Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką.
Pole ważne w opisie dokumentów elektronicznych. Oprócz oznaczenia wydania (bez wyd. 1
chyba że jest ono z informacją wyszczególniającą je, np. Wyd. 1 skróc.) podaje się informację
o wersji wydania, oddzielając je przecinkiem. W pole 250 wprowadza się dane przejęte z
opisywanego dokumentu.
PODPOLA:
a – oznaczenie wydania, wersji (NP)
Przejmuje się określenie słowne charakteryzujące wydanie, np.:
Wyd. 4, ed. 2010 ; New version, Wyd. 2, wersja 3,5.
256 CECHY PLIKU (NP)
Podaje się informacje o typie pliku, liczbie rekordów, zawartości dokumentu elektronicznego.
Pole jest obowiązkowe dla dokumentów elektronicznych. Jeśli określeń brak w
podstawowym dokumencie, można po przebadaniu dokumentu wybrać odpowiednie
wyrażenie.
PODPOLA:
a – cechy pliku (NP)
Podajemy rodzaj i wielkość pliku zgodnie z PN-N-01152-13:2000. Opis bibliograficzny Dokumenty elektroniczne.
Przykłady:
1. 256 a/ Dane tekstowe.
2. 256 a/ Dane tekstowe i gra.
3. 256 a/ Dane i Program (2 pliki, 2 Mb).
4. 256 a/ Dane graficzne (1 plik : 1,2 GB).
260 STREFA PUBLIKACJI, DYSTRYBUCJI I PRODUKCJI (NP)
Pole 260 zawiera informacje dotyczące opublikowania, dystrybucji i produkcji dokumentu
elektronicznego powielonego, wydanego w liczbie egzemplarzy większej niż jeden oraz
przeznaczonego do dalszej reprodukcji.
PODPOLA:
a – miejsce wydania (P)
Należy podać miejsce wydania lub dystrybucji (jeśli brak miejsca wydania). W przypadku
braku tych informacji, podaje się nazwę kraju wydawcy w języku polskim albo skrót [S.l.].
Podpole powtarza się dla każdego następnego miejsca wydania lub dystrybucji, do dwóch.
Drugie podpole a poprzedza się średnikiem.
20
b - nazwa wydawcy (P)
Jeśli brak nazwy wydawcy przejmuje się nazwę dystrybutora; w przypadku braku tych
informacji – podaje się skrót [s.n.].
Podpole powtarza się dla każdej następnej nazwy wydawcy (lub dystrybutora), poprzedzając
je dwukropkiem, do dwóch. W przypadku różnych miejsc wydania każde podpole b
poprzedza się podpolem a.
c – data wydania (NP)
Datę wydania podaje się cyframi arabskimi, poprzedza się przecinkiem.
Jeśli w dokumencie video brak daty wydania, to przejmuje się do opisu:
- datę dystrybucji,
- datę copyright dla kopii/produkcji poprzedzając ją skrótem „p.”,
- datę copyright (w przypadku, gdy jest ich kilka – najpóźniejszą), poprzedzając ją skrótem
„cop.”,
- rok wydania przybliżony lub przypuszczalny, ustalony przez katalogującego i zamieszczony
w nawiasach kwadratowych,
- rok produkcji.
e – miejsce produkcji (NP)
Jeśli nie jest znane miejsce wydania ani dystrybucji, przejmuje się nazwę miejsca produkcji
(wytłoczenia).
Podpole e kończy się dwukropkiem.
f – nazwa producenta (NP)
Jeśli nie jest znany wydawca ani dystrybutor dokumentu, przejmuje się nazwę producenta.
Podpole f kończy się przecinkiem.
g – data produkcji (NP)
Przejmuje się rok zakończenia produkcji, jeśli jest on potrzebny jako uzupełnienie daty
wydania podanej w podpolu c.
Jeśli rok produkcji został podany w podpolu c zamiast brakującej daty wydania, nie powtarza
się tego roku w podpolu g.
Zawartość podpól e, f, g ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe.
300 STREFA OPISU FIZYCZNEGO (NP-DZB)
Pole niepowtarzalne (DZB). Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką.
Pole 300 zawiera informację o cechach fizycznych dokumentu.
PODPOLA:
a - określenie postaci dokumentu video oraz czasu odtwarzania (NP)
Podaje się szczegółowe określenie postaci dokumentu, używając ustalonych skrótów w
języku polskim:
 dysk optyczny (CD-ROM)
 dysk optyczny (DVD-ROM)
 dyskietka
Określenia te poprzedza się liczbą jednostek fizycznych, z których składa się dokument
elektroniczny.
Cechy fizyczne, jak dźwięk, kolor : dla dokumentów elektronicznych, jeśli występuje dźwięk
skrót: dźw. ; kolor (bez kropki). Nie podaje się informacji o kolorze dla dokumentów
wyświetlanych w jednym kolorze (np. czarno-białym).
b – inne cechy fizyczne (NP)
Podaje się informacje o dźwięku, kolorze, jeśli są podane.
Podpole b poprzedza się dwukropkiem.
21
c – format (NP)
Podajemy wymiary dokumentu elektronicznego w cm, np. CD-ROM – 12 cm, dyskietka – 9
cm. Pomija się format opakowania a uwzględnia tylko wymiary samego dokumentu. Podpole
c poprzedza się średnikiem.
e - oznaczenie dokumentu towarzyszącego (NP)
Podaje się tytuł dokumentu towarzyszącego, a jeśli tytułu brak - określenie charakteryzujące
dokument i liczbę jednostek wydawniczych, jeżeli jest ich więcej niż jedna.Podpole e
poprzedza się znakiem dodawania.
Przykłady:
300 a/ 1 dysk optyczny (CD-ROM) : b/ dźw., kolor ; c/ 12 cm.
300 a/ 2 dyski optyczne (DVD-ROM) ; c/ 12 cm + e/ broszura.
300 a/ 1 dyskietka ; c/ 9 cm.
Strefa serii
490 STREFA SERII I WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU
ELEKTRONICZNEGO - FORMA NIE DO WYSZUKIWANIA
(P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy sie kropką.
Pole 490 jest jedynym polem serii – pole 440 zostało usunięte z Formatu MARC 21 w
styczniu 2010 r. W starszych rekordach DZB należy zamienić pole 440 odpowiednio na
pole 490+800 lub 490+830.
Pola 490 używa się do podawania tytułu serii wydawniczej lub cyklu autorskiego. Zawiera
formę tytułu serii nie przeznaczoną do wyszukiwania (może różnić się od hasła z kartoteki
KHW). Jest ono powiązane z polami 800 i 830. W polach 800 i 830 obowiązuje forma tytułu
serii z Kartoteki Haseł Wzorcowych (KHW), dostępnej na stronach Biblioteki Narodowej i
NUKAT.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - strefa serii jako czynnik wyszukiwawczy, gdzie :
0 – seria nie jest czynnikiem wyszukiwania
1 – seria jest czynnikiem wyszukiwania w innej formie – stosowany w DZB
Drugi : niezdefiniowany.
PODPOLA:
a – tytuł i oznaczenie odpowiedzialności serii (NP)
Podpole kończy się odstępem - jeśli jest to jedyne podpole, średnikiem - jeśli
występuje po nim v, przecinkiem - jeśli występuje x.
x – ISSN (NP)
Pomijamy akronim. Podpole kończy się średnikiem, gdy występuje po nim v.
v – numeracja w obrębie serii (P).
Podpola podajemy w kolejności: a, n, p, x, v. Nie stosujemy okrągłych nawiasów.
W DZB dopuszcza się pominięcie ISSN.
22
Strefa uwag
5XX Strefa uwag
W strefie tej podaje się dodatkowe informacje uznane za ważne, jeżeli przepisy nie
pozwalają włączyć ich do innych stref opisu, lub dopuszczają przeniesienie do strefy uwag.
Pola należy w zasadzie wypełniać w języku polskim. Wyjątek stanowią informacje
przejmowane z opisywanego dokumentu i dane bibliograficzne dokumentów cytowanych.
Dla dokumentów elektronicznych ważnymi i obowiązkowymi polami uwag są:
538 – uwagi o wymaganiach systemowych oraz uwaga o źródle tytułu właściwego i
oznaczenia wydania, gdy jest inne niż źródło tytułu (podawane w polu 500).
500 Uwaga ogólna (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką.
PODPOLA:
a – uwaga ogólna (NP)
Zawiera informacje o charakterze ogólnym, dla których nie wyznacza się uwag
szczegółowych, tj. poszczególnych pól 5XX. Uwaga może dotyczyć opisu bibliograficznego
jako całości oraz poszczególnych stref opisu, zawierać informacje o tytule oryginału,
materiale towarzyszącym, itp.
Poszczególne informacje można oddzielać po kropce spacją i myślnikiem, lub powtarzać całe
pole.
Szczególną uwagą obowiązkową jest uwaga o źródle tytułu właściwego i
oznaczenia wydania, gdy jest inne niż źródło tytułu, np.:
500 a/ Tyt. z ekranu tytułowego.
500 a/ Tyt. z pojemnika.
500 a/ Inf. o aut. i roku wyd., ISBN z ekranu tytułowego.
505 UWAGA DOTYCZĄCA ZAWARTOŚCI DOKUMENTU
ELEKTRONICZNEGO (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - wyrażenie wprowadzające, gdzie :
0 – zawartość:
Wartość 0 oznacza, że uwaga podaje pełną zawartość dokumentu, a na ekranie wyświetla się
wyrażenie wprowadzające uwagę „Zawiera:”
2 – zawartość niepełna (informacja dotycząca tylko części dokumentu)
Tego wskaźnika używa się w celu uzyskania wyrażenia wprowadzającego uwagę „Zawiera
m.in.:”
8 – bez wyrażenia wprowadzającego
Wartość 8 oznacza, że nie jest potrzebne wyrażenie wprowadzające uwagę. Tego wskaźnika
używa się przy tworzeniu następnego pola 505, gdy nie wszystkie dane mieszczą się w
jednym polu 505.
Drugi - stopień oznaczenia zawartości:
@ - podstawowy (cała uwaga o zawartości zapisana jest w podpolu a)
0 - rozszerzony
23
PODPOLA:
a – uwaga o zawartości dokumentu elektronicznego (NP)
Dane bibliograficzne wszystkich utworów podaje się w jednym podpolu a zgodnie z
kolejnością ich występowania w dokumencie. Dane mogą obejmować: tytuł, dodatki do
tytułu, oznaczenie
odpowiedzialności.
Tytuły utworów w celu indeksowania podaje się również w polu 7XX.
521 UWAGA DOTYCZĄCA PRZEZNACZENIA CZYTELNICZEGO (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką.
Pole 521 zawiera przejętą z opisywanego dokumentu informację o jego przeznaczeniu dla
określonego odbiorcy. Informacja ta może wystąpić w formie zakodowanej w polu 008/22.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - wskazanie wyrażenia wprowadzającego uwagę:
8 - bez wyrażenia wprowadzającego uwagę
PODPOLA:
a - uwaga dotycząca przeznaczenia czytelniczego (NP)
Podpole a zawiera cały tekst uwagi.
538 UWAGA TECHNICZNA (NP)
Pole jest obowiązkowe dla opisu bibliograficznego dokumetu elektronicznego.
Pole 546 zawiera informację o wymaganiach systemowych dokumentu, podaną zgodnie
z PN-N-01152-13:2000. Opis bibliograficzny - Dokumenty elektroniczne.
PODPOLA:
a - uwaga o szczegółach technicznych (NP)
Przykłady:
538 a/ Wymagania systemowe: Windows 2007.
538 a/ Wymagania systemowe: IBM PC; Pentium IV 1,8 GHz; 500 MB wolnego miejsca na
dysku; pamięć RAM 512 MB; Windows XP; karta graficzna 125 MB ze wsparciem DirectX;
czytnik DVD.
546 UWAGA DOTYCZĄCA JĘZYKA (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką.
Pole 546 może zawierać dodatkową informację o języku dokumentu elektronicznego..
Nazwy języków zapisujemy w formie skróconej według PN-N-01158:1985.
Zakodowaną informację, dotyczącą języków, zapisuje się w 008/35-37 i w polu 041.
24
PODPOLA:
a – uwaga dotycząca języka (NP)
Pola haseł przedmiotowych
POLA 6XX – HASŁA PRZEDMIOTOWE
Dla dokumentu elektronicznego oprócz haseł pól 6XX podajemy także hasło formalne w
polu 655: Dokumenty elektroniczne.
Kolejność podpól związanych z określnikami w polach 6XX, oprócz 695 :
a - Temat
x - określnik ogólny
z - określnik geograficzny
y - określnik chronologiczny
Z pól 6XX usunięto określnik formalny (podpole v), zamieniając go w Temat formalny,
stosowany
w polu 655.
Przykłady:
650 4 a/ Matematyka
x/ szkoły wyższe
655 4 a/ Ćwiczenia i zadania
655 4a/ Dokumenty elektroniczne
651 4 a/ Wrocław (woj. Dolnośląskie)
x/ historia
655 4 a/ Dokumenty elektroniczne
695
a/ regionalia
600 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA OSOBOWA (P)
Pole powtarzalne.Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy – rodzaj nazwy osobowej :
1 – nazwa w szyku odwróconym (nazwisko, imię)
3 – nazwa rodu, rodziny
Drugi – źródło pochodzenia nazwy :
4 – Kartoteka BN
PODPOLA:
25
c – dopowiedzenie związane z nazwą (P)
d – daty biograficzne (NP)
t – tytuł dzieła (NP)
x – określnik rzeczowy - ogólny lub jednostkowy (P)
y – określnik chronologiczny (P)
z – określnik geograficzny (P)
Podpola od a do d należy wypełniać zgodnie z opisem pola 100, podpola od t do z – zgodnie
z zasadami opracowania rzeczowego.
Kreski poziome oddzielające tematy i określniki generowane są automatycznie przez system i
nie trzeba wprowadzać ich do rekordu.
610 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (P)
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - rodzaj nazwy ciała zbiorowego :
2 – nazwa w szyku naturalnym
Drugi - źródło nazwy :
4 – Kartoteka BN
PODPOLA :
a – nazwa ciała zbiorowego (NP)
b – jednostka podrzędna (P)
x – określnik ogólny (P)
Podpola a i b wypełniamy zgodnie z opisem pola 110, podpole t - zgodnie z opisem pola
710, od x do z – zgodnie z zasadami opracowania rzeczowego.
611 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA IMPREZY (P)
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - typ nazwy imprezy :
2 – nazwa w szyku naturalnym (jak w polu 111)
Drugi - źródło pochodzenia nazwy :
4 – Kartoteka BN
26
PODPOLA :
a – nazwa imprezy (NP)
d – data imprezy (NP)
e – jednostka podrzędna (P)
x – określnik ogólny (P)
Podpola od a do e należy wypełniać zgodnie z opisem pola 111, podpole t - zgodnie
z opisem pola 711, od x do z - zgodnie z zasadami opracowania rzeczowego.
630 HASŁO PRZEDMIOTOWE - TYTUŁ UJEDNOLICONY (P)
WSKAŹNIKI :
Pierwszy - znaki pomijane przy szeregowaniu :
0 - 9 - liczba znaków pomijanych (jak w polu 130)
4 – Kartoteka BN
PODPOLA :
n – oznaczenie części, sekcji dzieła (P)
p – nazwa części dzieła (P)
z – określnik geograficzny (P).
Podpola od a do p należy wypełniać zgodnie z opisem pola 130, od x do z - zgodnie
z zasadami opracowania rzeczowego.
650 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA OGÓLNA LUB
JEDNOSTKOWA (P)
Pole zawiera temat ogólny lub jednostkowy (inny niż pozostałe opcje pól 6XX).
WSKAŹNIKI:
Pierwszy : nieużywany
Drugi - źródło pochodzenia hasła :
4 – Kartoteka BN
PODPOLA :
27
a – nazwa ogólna lub jednostkowa - inna niż osobowa, geograficzna lub ciała
zbiorowego (NP)
Kolejność podpól :
a -Temat
x – określnik rzeczowy
z – określnik geograficznych
y – określnik chronologiczny
651 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA GEOGRAFICZNA (P)
Pole zawiera hasła przedmiotowe w postaci zgodnej z SJHP BN (Słownikiem Języka Haseł
Przedmiotowych Biblioteki Narodowej).
WSKAŹNIKI:
Pierwszy : niezdefiniowany
4 – Kartoteka BN
PODPOLA:
a – nazwa geograficzna (NP)
x – określnik rzeczowy (P)
Kolejność podpól :
a -Temat
x – określnik rzeczowy
z – określnik geograficznych
y – określnik chronologiczny
655 HASŁO PRZEDMIOTOWE - TEMAT FORMALNY (P)
Pole powstało z podpola v (określników formalnych), po decyzji Biblioteki Narodowej w
styczniu
2010 r.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy : niezdefiniowany
Drugi – źródło pochodzenia nazwy:
28
4 – Kartoteka BN
PODPOLA:
a – Temat (NP)
x – określnik rzeczowy (P)
y – określnik chronologiczny (NP)
z- określnik geograficzny (NP)
695 POLE SŁÓW KLUCZOWYCH (P)
Pole zawiera słowa kluczowe w postaci niekontrolowanej.
PODPOLA:
a – temat (NP)
b- dopowiedzenie (P)
Pola haseł dodatkowych
700 HASŁO DODATKOWE - NAZWA OSOBOWA (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką. Odpowiada danym z
pola 100.
W polach 700 podaje się hasła dodatkowe dla nazw osób wymienionych w polach 245, 5XX.
Nie dotyczy to nazw osób wymienionych w polach 6XX i 8XX.. Dla autorów oryginałów lub
sztuki inscenizowanej sporządza się hasło złożone typu: Nazwa autora. Tytuł.
Hasła osobowe przejmuje się w formie ustalonej w kartotece haseł
wzorcowych. Hasła dodatkowe sporządza się z określeniem rodzaju współpracy, np. Red.,
Oprac.
Hasłem dodatkowym może być też nazwa ciała zbiorowego (hasło korporatywne) podawane
w polu 710.
Hasłem dodatkowym dla dokumentu elektronicznego może być: artysta grafik, autor
adaptacji dzieła na postać elektroniczną, autor koncepcji, autor scenariusza, kierownik
projektu, programista, projektant, reżyser.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - typ nazwy osobowej :
0 – nazwa osobowa w naturalnej kolejności elementów
1 – nazwa w szyku odwróconym (nazwisko, imię)
Drugi - typ hasła dodatkowego :
2 – hasło pracy współwydanej
Wartość używana w haśle typu „nazwa - tytuł”, dla prac współwydanych, gdzie pierwszym
elementem hasła jest nazwa osobowa.
Przy haśle pracy współwydanej na końcu pola 700 nie stawia się kropki (hasło typu
autor/tytuł).
PODPOLA:
29
e – określenie funkcji (NP)
t – tytuł dzieła (NP )
Podpola e, t poprzedza sie kropką. Zawartość podpól c i d ujmuje się łącznie w nawiasy
okrągłe i oddziela odstępem i średnikiem.
Określenia rodzaju współpracy i ich skróty:
Artysta grafik
Autor adaptacji el.
Autor koncepcji
Autor scenariusza
Kierownik projektu
Opracowujący
Programista
Projektant
Redaktor
Reżyser
Il.
Adapt.
Koncepcja
Scen.
Kier. Projektu
Oprac.
Program
Projekt
Red.
Reż.
710 HASŁO DODATKOWE - NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką. Odpowiada danym z
pola 110.
W polach 710 podaje się hasła korporatywne dodatkowe zawierające nazwy ciał zbiorowych
i imprez wymienionych w polach 245, 5XX , ale nie w polach 610.
Hasła korporatywne przejmuje się w formie ustalonej w kartotece haseł wzorcowych.
Rodzajniki występujące na początku nazwy zwykle pomija się (z wyjątkiem przypadków,
gdy decydują o szeregowaniu).
WSKAŹNIKI :
Pierwszy - typ nazwy ciała zbiorowego :
1 – nazwa geograficzna na początku (wartość stosowana w języku KABA)
2 – nazwa w szyku naturalnym
Drugi - typ hasła dodatkowego :
2 – hasło pracy współwydanej
Wartość używana w haśle typu :nazwa - tytuł”, dla prac współwydanych, gdzie pierwszym
elementem hasła jest nazwa ciała zbiorowego.
Przy haśle typu autor/tytuł (praca współwydana) nie stawia się kropki na końcu pola.
PODPOLA:
a – nazwa ciała zbiorowego lub nazwa geograficzna (NP)
b – nazwa jednostki podrzędnej (P)
30
d – data imprezy (P)
Podpole b poprzedza się kropką. Zawartość podpól c, d, n ujmuje się łącznie w nawiasy
okrągłe i
oddziela od siebie średnikiem.
711 HASŁO DODATKOWE - NAZWA IMPREZY (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy sie kropką. Odpowiada danym z
pola 111.
W polu 711 podaje się hasło korporatywne dodatkowe zawierające nazwę imprezy,
jeżeli dokument może być poszukiwany pod tą nazwą. Są to nazwy imprez
wymienionych w polach 245 i 5XX, ale nie w polach 611.
Hasło zawierające nazwę imprezy przejmuje się w formie ustalonej w kartotece haseł
wzorcowych.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy – typ nazwy imprezy:
Drugi – typ hasła dodatkowego:
@ -bez określenia funkcji hasła dodatkowego
PODPOLA:
a – nazwa imprezy (NP)
d – data imprezy (NP)
e – nazwa jednostki podrzędnej (P)
Zawartość podpól c, d i n ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe i oddziela od siebie
średnikiem.
Podpole e poprzedza się kropką.
720 HASŁO DODATKOWE - NAZWA W POSTACI
NIEKONTROLOWANEJ (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Nie kończy się kropką. Ma charakter odsyłacza
do formy prawidłowej hasła osobowego z pól 1XX, 7XX.
Pole zawiera nazwę (osobową, korporatywną) w formie odmiennej od zapisanej w
haśle głównym lub haśle dodatkowym. Podajemy tu nazwy spolszczone, właściwe, osoby z
wieloczłonowym nazwiskiem (do wyszukiwania w indeksie), odmienne.
31
Po nazwie stosujemy dopowiedzenie [Odsyłacze] dla rozróżnienia formy haseł w
indeksie osobowym, w nawiasie kwadratowym, zaczynając wielką literą. Dotyczy to
nazw odrzuconych w kartotece osobowej KHW. Stosujemy dopowiedzenia [Odsyłacze]
lub [Zob. też] przy nazwach różnych tej samej osoby (np. Benedykt XVI i Joseph
Ratzinger).
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - typ nazwy :
1 – nazwa osobowa – w DZB stosujemy tylko wartość 1
2 – inna
Drugi - niezdefiniowany
PODPOLA:
:
a – nazwa (NP) [Odsyłacze]
Przykłady:
1. 720 1@ a/ Dostojewski, Fiodor [Odsyłacze]
W polu 100: a/ Dostoevskij, Fedor Mihajlovič
d/ (1821-1881).
2. 720 1@ a/ Czarniawska, Elżbieta Cichla- [Odsyłacze]
W polu 100: a/ Cichla-Czarniawska, Elżbieta
d/ (1935- ).
730 HASŁO DODATKOWE - TYTUŁ UJEDNOLICONY (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy sie kropką. Odpowiada danym z
pola 130.
Pole 730 zawiera tytuły utworów wymienionych w polach 245 lub 5XX, ale nie w polach 630
i 830.
Pole 730 stosuje się, jeżeli dla zawartego w nim tytułu sporządza się rekord w kartotece haseł
wzorcowych.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy - znaki pomijane przy szeregowaniu
0
brak znaków pomijanych przy szeregowaniu
1- 9 liczba znaków pomijanych przy szeregowaniu
Drugi - funkcji hasła dodatkowego
@
bez określenia funkcji hasła dodatkowego
2
hasło opisu dokumentu niesamoistnego wydawniczo (pracy współwydanej).
Wartość 2 oznacza, że pole zawiera tytuł ujednolicony dzieła zawartego w dokumencie
opisanym w rekordzie.
PODPOLA:
m – obsada (P)
n – numer identyfikujący dzieło/numer części (P)
p – nazwa części (NP)
32
r – tonacja (NP)
k – sformalizowane określenie (P)
l – język tekstu (NP)
s – wersja (NP)
o – określenie aranżacji/transkrypcji (NP)
f – data wydania/nagrania (NP)
740 HASŁO DODATKOWE - TYTUŁ (ZW. Z POLAMI 5XX LUB PRAC
WSPÓŁWYD. ) (P)
W polach 740 podaje się tytuły (ale nie tytuł ujednolicony) bezautorskich
- utworów związanych z opisywanym dokumentem elektronicznym,
- utworów współwydanych.
Są to tytuły utworów wymienionych w polach 245 (poza pierwszym) lub 5XX, ale nie w
polach 246 i 630.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy – znaki pomijane przy szeregowaniu:
0 – brak znaków pomijanych przy szeregowaniu
Drugi - typ hasła dodatkowego:
@ - bez określenia funkcji hasła dodatkowego
2 – hasło opisu dokumentu niesamoistnego wydawniczo
Wartość 2 oznacza, że pole zawiera tytuł dzieła zawartego w opisywanym dokumencie.
PODPOLA:
a – tytuł (NP)
n – numer części (P)
h - określenie typu dokumentu (NP)
Podpole n poprzedza się kropką. Podpole p poprzedza się przecinkiem, jeżeli występuje po n,
lub kropką, jeśli n nie występuje.
Zasady wprowadzania podpola h jak w polu 245.
Przykłady:
740 02 a/ Stare miasto we Wrocławiu
h/ [Dokument elektroniczny]
740 42 a/ The old town in Wrocław
h/ [Dokument elektroniczny]
33
800 HASŁO DODATKOWE OPISU WIELOCZĘŚCIOWEGO
DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO – NAZWA OSOBOWA (P)
Pole 800 stosuje się, gdy w rekordzie występuje pole 490 lub uwaga w polu 500, a informacje w
nich zawarte podane są w formie nie nadającej się do wyszukiwania.
Pole 800 zawiera informacje o całości wieloczęściowego dokumentu, którego część, mająca
własny tytuł, opisana jest w rekordzie.
Pole zawiera hasło dodatkowe autor/tytuł, w którym część autorska jest nazwą osobową.
WSKAŹNIKI:
Pierwszy – typ nazwy osobowej
0 – nazwa w naturalnej kolejności elementów (imię)
1 - nazwisko
PODPOLA:
zawartość jak w polu 100
p – nazwa części, sekcji dzieła (P)
f - rok wydania (NP)
v – oznaczenie części (NP) - numeracja w obrębie serii lub oznaczenie tomu
Zawartość podpól c, d ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe i oddziela od siebie
odstępem i średnikiem.
Podpole t, n poprzedza się kropką.
Podpole p poprzedza się przecinkiem, jeśli występuje po podpolu n, kropką - jeśli
n nie występuje.
Podpole v poprzedza się odstępem i średnikiem.
830 HASŁO DODATKOWE SERII I OPISU WIELOCZĘŚCIOWEGO
DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO – TYTUŁ (P)
Pole 830 stosuje się, gdy w rekordzie występuje pole 490 lub uwaga w polu 500,
a informacje w nich zawarte podane są w formie nie nadającej się do wyszukiwania.
Pole 830 zawiera informacje o serii lub całości wieloczęściowego dokumentu opisywanego
pod tytułem (tytułem ujednoliconym).
WSKAŹNIKI:
Pierwszy – niezdefiniowany
Drugi - liczba pomijanych znaków przy szeregowaniu:
0-9
34
PODPOLA:
p – nazwa części, sekcji dzieła (P)
v – numeracja w obrębie serii lub dokumentu wieloczęściowego (NP)
Podpole n poprzedza się kropką. Podpole p poprzedza się przecinkiem, jeśli występuje
po podpolu n, kropką - jeśli n nie występuje. Podpole v poprzedza się odstępem i
średnikiem.
920 NUMER ISBN - FORMA DO EDYCJI (P)
Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy sie kropką.
Podajemy, jeśli występuje na dokumencie.
Podajemy ISBN z łącznikami i uzupełniającymi go informacjami, ale bez akronimu ISBN.
PODPOLA :
a - ISBN (NP)
z – błędny ISBN (P)
Informacje uzupełniające
WYKAZ SIGLÓW BIBLIOTEK W DZB
(stan na 01. września 2011 r.):
BIELAWA
BOGATYNIA
BOLESŁAWIEC
DŁUGOŁĘKA
DZIERŻONIÓW
GŁOGÓW
GÓRA
JAWOR
JELENIA GÓRA
KAMIENNA GÓRA
KARPACZ
KŁODZKO
LEGNICA
LUBAŃ
LUBIN
LWÓWEK ŚLĄSKI
ŁAGIEWNIKI
BIE
BOG
BOL
DLU
DZE
GLO
GOR
JAW
JEL
KAM
KAR
KLO
LBP
LUB
LBN
LWS
LAG
35
MIĘKINIA
MILICZ
MOŚCISKO
NIEMCZA
NOWA RUDA
OLEŚNICA
OŁAWA
PIESZYCE
PIŁAWA GÓRNA
POLKOWICE
STRZELIN
ŚRODA ŚLĄSKA
ŚWIDNICA
ŚWIERADÓW ZDRÓJ
TRZEBNICA
TWARDOGÓRA
WOŁÓW
WROCŁAW
ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE
ZGORZELEC
ZŁOTORYJA
MIE
MIL
MOS
NIE
BNR
OLE
OLA
PIE
PIG
POL
STR
SRO
SWD
SWZ
TRZ
TWA
WOL
WR M
ZSL
ZGO
ZLO
WYKAZ MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH
Byczkowska z.: Opis książki w formacie MARC 21: zasady tworzenia rekordu
bibliograficznego i rekordu egzemplarza w systemie INNOPAC w
Bibliotece Narodowej.- Wyd. 2 zm. - Warszawa : Biblioteka Narodowa, 2002.
Format MARC 21dla dokumentów zwartych w katalogu Dolnośląskiego Zasobu
Bibliotecznego / oprac. D. Paras, M. Gabrysiak.- Wyd. popr.- Wrocław, 2011.
Janowska M.: Adaptacja formatu USMARC do polskich zasad katalogowania : opis
bibliograficzny i zasady wyboru haseł. Warszawa : Biblioteka Narodowa, 2001.
Gołębiewska L.: Zbiory specjalne w – nieksiążkowe w bibliotekach : poradnik metodyczny.
Warszawa : Agencja Sukurs, 2008.
PN-N-01152-13:2000. Opis bibliograficzny - Dokumenty elektroniczne.
36

format marc 21 dla dokumentu elektronicznego w katalogu

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pierwsze logowanie do poczty wsb.edu.pl

Jak stworzyć silne hasło? – kilka prostych kroków 1. Weź cytat np. z

Format MARC21 rekordu bibliograficznego dla książki

KRZYŻÓWKA - INSTRUMENTY MUZYCZNE

Logowanie - Zaloguj się

Informacja dla rodziców jak zalogować się do dziennika

Materiał pomocniczny MARC 21 cz2

Pomóż misiowi odgadnąć hasło:

ZMIANA HASŁA KONTA POCZTOWEGO

format marc 21 dla książki mówionej w katalogu dolnośląskiego

Tablica konwersji z MARC BN na MARC 21 []