CHARAKTERYSTYKA INWESTYCJI

KARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA
„Rewaloryzacja i zagospodarowanie Zespołu Zamkowego
w Kazimierzu Dolnym”
INWESTOR :
GMINA KAZIMIERZ DOLNY
KAZIMIERZ DOLNY lipiec 2009 r
1. Rodzaj, skala i usytuowanie przedsięwzięcia
Rodzaj inwestycji:
Rewaloryzacja i zagospodarowanie Zespołu Zamkowego w Kazimierzu Dolnym
Lokalizacja: Kazimierz Dolny ul. Zamkowa działki nr 738 (ul. Zamkowa 3 – ruiny zamku) i 739
(ul. Zamkowa 5 - wieża) , działka nr 714 o łącznej powierzchni 1,7014 ha, stanowiące własność
Gminy Kazimierz Dolny. Księga wieczysta nr 67030 w której działce nr 738 odpowiada wpis o
numerze 738/1.
Inwestor : Gmina Kazimierz Dolny
Siedziba: Urząd Miasta ul. Senatorska 524-120 Kazimierz Dolny
Stan istniejący:
Inwestycja dotyczy prac zlokalizowanych w obrębie miasta Kazimierz Dolny uznanego za
pomnik historii oraz objętego ochroną konserwatorską przez wpis do rejestru zabytków zespołu
urbanistyczno-architektoniczno-krajobrazowego. Ponadto wzgórze zamkowe jest elementem
rozległego zespołu krajobrazowego, objętego ochroną w ramach Kazimierskiego Parku
Krajobrazowego. Zespół zamkowy jest najstarszym zabytkiem miasta i jednym z
najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych komponentów panoramy Kazimierza Dolnego.
Potrzeba realizacji projektu wynika przede wszystkim z bardzo złego stanu technicznego zespołu
i niemal „zerowego” przygotowania do pełnienia roli obiektu turystycznego o znaczeniu
ponadregionalnym. Obecnie przedmiotowy obszar funkcjonuje jako zaniedbany przestrzennie i
przyrodniczo stąd zachodzi pilna potrzeba wielokierunkowych działań zmierzających do jego
rewaloryzacji. Stan całego zespołu zamkowego jest tak bardzo zaniedbany, że nawet tradycyjne
zwiedzanie zabytku zostało dopuszczone po dokonaniu podstawowych zabezpieczeń
(wygrodzenia od linii murów i umieszczenia daszków zabezpieczających przed spadającymi
kamieniami). Dalszy stan zaniedbania (miejscami na granicy zagrożeń konstrukcyjnych) i
zaniechanie prac remontowych, konserwatorskich i rewaloryzacyjnych prowadziłoby w
niedługiej przyszłości do całkowitego wyłączenia obiektu z użytkowania i udostępniania dla
zwiedzających, co stanowiłoby poważną stratę dla kultury polskiej. Proces rewaloryzacji zespołu
zamkowego - z uwagi na bardzo zły stan zabytków i całego wzgórza zamkowego – będzie
działaniem długoletnim. Zadanie przedstawiane do dofinansowania będzie pierwszym,
aczkolwiek zasadniczym i decydującym o przyszłości zabytku zakresem całego kompleksowego
procesu rewaloryzacyjnego. Zrealizowanie projektu pozwoli przede wszystkim na uratowanie
zabytków i stworzenie warunków dla dalszej właściwej ochrony i ekspozycji wartości
kulturowych tego cennego zespołu zabytkowego. Obiekty tej wagi, co zamek i wieża w mieście
o tak wielkiej randze turystycznej muszą spełniać najwyższe standardy charakteryzujące obiekty
kultury narodowej – czemu służyć będzie m.in. wyposażenie zespołu w nowoczesne techniki
informacji i przekazu o zabytkach. Realizacja Projektu ma istotne znaczenie dla zachowania
najcenniejszego dziedzictwa zabytkowego Kazimierza Dolnego, jak również dla dalszego
zrównoważonego rozwoju miasta i gminy, którego jednym z najważniejszych filarów jest
dziedzictwo kulturowe.
Celami pierwszego etapu rewaloryzacji jest:
1.
Zachowanie ( utrwalenie i zabezpieczenie) unikatowego zabytku, z wyraźnym
akcentowaniem jego wartości dokumentalnej.
2.
3.
4.
Udostępnienie i prezentacja zabytku zwiedzającym – z uwagi na w/w wartości
dokumentalne z preferencją współczesnych środków audiowizualnych w stosunku do
rekonstrukcji materialnej;
przystosowanie zespołu zamkowego dla imprez plenerowych, jako forma prezentacji
obiektu i wykorzystania jego walorów, w zakresie nie kolidującym z celami nr 1 i 2;
Monitoring i zabezpieczenie zabytku wraz z otoczeniem na wypadek zagrożeń.
2. Powierzchnia zajmowanej
nieruchomości a także obiektu budowlanego oraz
dotychczasowym sposobie ich wykorzystania i pokryciu szatą roślinną .
Zespół zamkowy w Kazimierzu Dolnym znajduje się na wzgórzu położonym na pn.-wsch. od
rynku, pomiędzy ulicami: Zamkową i Puławską. Stanowi on układ zespołu zamkowego, z wieżą
strażniczą oddaloną o około 180 m od zamku właściwego i górującą nad nim. Inwestycja
prowadzona będzie na terenie gruntów położonych w Kazimierzu Dolnym ul. Zamkowa, działki
nr 738 i 739, 714 (droga dojazdowa) o łącznej powierzchni 1,7014 ha, stanowiące własność
Gminy Kazimierz Dolny.
Zespół ten obejmuje zgodnie z zestawieniem przyjętym w Miejscowym Planie
Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Kazimierza Dolnego (Uchwała RM nr VI/29/2003 z
dn. 28.03.2003 r.) następujące obiekty:
- zamek w ruinie; o powierzchni ruin łącznie z dziedzińcem ok. 2100 m2,
-basztę „Strażnicę” (w opracowaniach naukowych określaną jako cylindryczną wieżę); o
powierzchni zabudowy 107,0 m2, kubaturze 2050 m3, wysokości 19,55 m, średnicy u podstawy
11,70 m,
- wzgórze zamkowe objęte rewaloryzacją z obiektami dla I etapu to 80% powierzchni działek
tj.1,36 ha
Całość zespołu zamkowego wpisana jest do rejestru zabytków nieruchomych woj.
lubelskiego pod nr A-213 na podstawie decyzji z 3.03.1960 r., 14.02.1967 r. i z 30.12.1997 r.
Obszar miasta Kazimierza Dolnego w granicach wyznaczonej strefy konserwatorskiej wpisany
jest do rejestru zabytków Województwa Lubelskiego pod nr A/46 (decyzja z dn. 13.08.1966 r.).
Zarządzeniem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dn. 8.09.1994 r. obszar ten uznany został za
Pomnik Historii. Wzgórze zamkowe jest elementem rozległego zespołu krajobrazowego,
objętego ochroną w ramach Kazimierskiego Parku Krajobrazowego.
Szata roślinna:
Ruiny zamku prezentują się najlepiej od strony dolnej części ul. Zamkowej i kościoła, którego
otoczenie jest uporządkowane, dzięki czemu mury zamku nie są zasłonięte. Na dalszym odcinku
roślinność jest przerośnięta. Podobnie silnie zarośnięte jest otoczenie wieży cylindrycznej.
Jedynie środkowa część terenu ma charakter otwarty.
Niekontrolowany wzrost roślinności powoduje brak widoczności obiektów w panoramie miasta.
Potrzeba uporządkowania zieleni jest zatem oczywista. Celem jest prowadzenie
wielokierunkowych działań zmierzających do rewaloryzacji szaty roślinnej wzgórza zamkowego
i terenu wokół wieży, funkcjonującego obecnie jako zaniedbany przestrzennie i przyrodniczo
obszar.
Na niezadowalający stan zagospodarowania turystycznego zespołu zamkowego wpływają w
sposób istotny braki w zakresie mediów technicznych. Zasilanie w energię elektryczną ma
charakter prowizoryczny (jest to zasilanie jednofazowe o małej mocy), brak wodociągu i
kanalizacji, instalacji teletechnicznych.
Inwestycja będzie polegać na przeprowadzeniu kompleksowych prac konserwatorskich murów
zamku i wieży strażniczej (wpisanych do rejestru zabytków), jak również na adaptacji wnętrz
wieży do celów ekspozycyjnych z równoczesnym doposażeniem obiektów w podstawowe media
i nowoczesną obsługę ICT oraz w urządzenia do organizacji poważnych wydarzeń kulturalnych
– umożliwiających lepsze turystyczne i kulturalne wykorzystywania zabytków, na europejskim
poziomie usług. Te podstawowe prace umożliwią w dalszych etapach odtworzenie niektórych
pomieszczeń zamku i ich adaptację na cele ekspozycyjne, obsługi imprez i obsługi turystów.
I etap prac obejmować będzie zadania niezbędne dla powstrzymania destrukcji i
zabezpieczenia zabytku, a także poprawę atrakcyjności turystycznej zabytku oraz zwiększenie
jego dostępności, a mianowicie:
Inwestycja w obszarze Wieży cylindrycznej dotyczy prac konserwatorskich, budowlanych i
archeologicznych w zakresie:
1. pełna konserwacja murów wieży cylindrycznej (szczegółowy zakres w programie
konserwatorskim i ekspertyzie technicznej);
2. eksploracja archeologiczna lochu (metody zależne od rodzaju wypełnienia, pełna
dokumentacja badań i znalezisk);
3. wymiana schodów zewnętrznych i wewnętrznych, z zastosowaniem drewna klejonego
jako materiału zgodnego z charakterem obiektu zabytkowego, a jednocześnie o
podwyższonej odporności ogniowej, odporności na wodę opadową i odporności na
uszkodzenia mechaniczne;
4. wykonanie nad lochem podestu ze szkła klejonego na konstrukcji stalowej;
5. wykonanie instalacji elektrycznej i monitoringu we wewnątrz wieży, bez przekuć w
zabytkowych wątkach;
6. remont tarasu wieży - wymiana warstw izolacyjnych i nawierzchni, remont dachu w
części centralnej;
7. zabezpieczenie otworów wieży przed ptakami i czynnikami atmosferycznymi;
8. wykonanie nowej stolarki drzwiowej – drewnianej, o formach historycznych;
9. wykonanie opaski wokół wieży, oraz schodków kamiennych, wraz uporządkowaniem
terenu wokół wieży;
10. urządzenie ekspozycji w wieży, obejmującej stanowisko multimedialne (ekran LCD ze
sprzętem komputerowym dla wyświetlania informacji o historii i architekturze wieży) i
inne elementy ekspozycyjne;
Inwestycja w obszarze Zamku dotyczy prac konserwatorskich i archeologicznych w zakresie:
1. pełna konserwacja murów zamku, obejmująca wymianę warstw zabezpieczających na
koronach murów, odtworzenie fragmentów zdestruowanych, wzmocnienie struktury
murów (kotwienie warstw licowych, iniekcje itd.), uzupełnienie spoinowania,
oczyszczenie i zabezpieczenie całości (szczegółowy zakres w programie
konserwatorskim i ekspertyzie technicznej);
2. eksploracja archeologiczna (badania archeologiczne) piwnic skrzydła zachodniego,
połączona z ich odgruzowaniem – niezbędna dla przeprowadzenia konserwacji murów w
tym rejonie;
3. zadaszenie w/w piwnic – niezbędne dla przeprowadzenia ich eksploracji;
4. odwodnienie dziedzińca zamkowego; zgodnie z warunkami ZGK do miejskiej sieci
kanalizacji deszczowej,
5. Ekspozycja historyczno – dydaktyczna.
Zagospodarowanie wzgórza zamkowego:
1. Doprowadzenie wody, kanalizacji sanitarnej, energii elektrycznej 3-fazowej ( obecnie 1 –
fazowa)
2. instalacja monitoringu. dla całego zespołu zamkowego
3. instalację iluminacji dla całego zespołu zamkowego,
4. uporządkowanie zieleni na terenie wzgórza zamkowego,
5. uporządkowanie (wyprofilowanie) podjazdu do zamku, remont ciągów pieszych
barierek, poręczy;
6. wyposażenie w scenę ruchomą, namioty i pojazd o napędzie elektrycznym (typu
„melex”) dostosowany do przewozu osób niepełnosprawnych.
Inwestycja będzie obejmowała również m.in.: instalację okablowania strukturalnego - sieć LAN,
WLAN, e-usługi, usługi on-line i dostęp do internetu, monitoring przepływu ludności, system
włamaniowo-napadowy SSWiN, telewizję obserwacyjną CCTV, system sygnalizacji pożaru
SSP.
Wykonanie inwestycji nie zmieni wykorzystania terenu w dotychczasowy sposób.
Wszystkie przyjęte rozwiązania przestrzenne, funkcjonalne oraz detale architektoniczne i
techniki konserwatorskie (metodologia prac) nie naruszają substancji zabytkowej, nie niszczą
struktury przestrzennej obiektów zabytkowych, maksymalnie eksponują cały zespół zabytkowy
w panoramie miasta, a nowe instalacje techniczne (w tym multimedialne i informatyczne)
wprowadzane będą bez niszczenia i ingerencji w tkankę zabytkową. Rozwiązania techniczne i
materiałowe (tradycyjne technologie i materiały budowlane) realizują postulaty konserwatorskie
uzyskane dla inwestycji.
Produkty projektu:
Powierzchnia zrewitalizowanych zespołów obiektów zabytkowych - 1,36 ha.
Powierzchnia zmodernizowanych obiektów infrastruktury kulturalnej - 2 207 m2
Liczba obiektów zabezpieczonych/wyposażonych w monitoring – 2.
Liczba obiektów ze zmodernizowaną infrastrukturą techniczną i sanitarną – 2.
Liczba zmodernizowanych obiektów instytucji kultury – 2.
Liczba zakupionego sprzętu i wyposażenia – 9
Liczba obiektów przystosowanych dla osób niepełnosprawnych – 1
3.
Rodzaj technologii
Pełna konserwacja murów zamku i wieży obejmująca wymianę warstw zabezpieczających na
koronach murów, odtworzenie fragmentów zdestruowanych, wzmocnienie struktury murów
(kotwienie warstw licowych, iniekcje itd.), uzupełnienie spoinowania, oczyszczenie i
zabezpieczenie całości (szczegółowy zakres w programie konserwatorskim i ekspertyzie
technicznej);
Projekt rewaloryzacji szaty roślinnej ma na celu przywrócenie właściwych relacji przestrzennych
terenowi wzgórza zamkowego i wokół wieży.
Etap I zrealizowano w roku 2008, etap II przewidziany do realizacji we wrześniu 2009r.
Etap III ( objęty projektem) obejmować będzie usunięcie drzewostanu kolidującego i wtórnego,
w tym samosiewek kilku drzew, rosnących na skarpach otaczających budowle. Podjęcie
systematycznych zabiegów pielęgnacyjnych polegających na wykaszaniu powierzchni po
wycince samosiewek likwidacji odrostów i eliminacji nowych siewek. Wycinkę kilku drzew
zamykających powiązania widokowe. Zabezpieczeniu terenu po wycince selektywnej poprzez
wprowadzenie roślinności przeciwerozyjnej, w tym darni oraz krzewów o silnie rozwiniętym
systemie korzeniowym.
Warianty technologiczne są ograniczone z uwagi na zabytkowy charakter obiektu, a co za tym
idzie ścisła kontrolę konserwatorsko- archeologiczną.
4. Ewentualne warianty przedsięwzięcia
Przedmiot projektu eliminuje możliwość rozważania wariantów lokalizacyjnych.
5. Przewidywane ilości wykorzystywanej wody i innych wykorzystywanych surowców
materiałów , paliw oraz energii
Woda podczas realizacji zamierzonego przedsięwzięcia używana będzie w minimalnych
ilościach do wykonania zapraw potrzebnych w procesie remontowym.
Energia elektryczna będzie potrzebna do wykonania projektowanych robót we wnętrzu wieży i
będzie pochodziła z agregatu prądotwórczego .
Paliwo w postaci oleju napędowego dla koparki i spycharki użytych do robót ziemnych przy
budowie infrastruktury technicznej.
6.
Rozwiązania chroniące środowisko
Wykonana na potrzeby inwestycji analiza oddziaływania na środowisko wykazała, iż
zastosowane rozwiązania funkcjonalne i materiałowe odniosą pozytywny wpływ na środowisko
naturalne, w tym na powietrze, ludzi i krajobraz.
Szczególnie cenne z punktu widzenia środowiska będzie budowa infrastruktury technicznej na
wzgórzu zamkowym ( I etap) co umożliwi w II etapie budowę obiektu związanego z obsługa
turystów ( punktu informacyjnego, węzła sanitarnego) i docelowego zagospodarowania
pomieszczeń na zamku. Zagospodarowanie terenu wokół wieży powstrzyma erozję wzgórza
spowodowaną wypłukiwaniem gruntu przez wody opadowe. Odwodnienie dziedzińca wpłynie
pozytywnie na substancję zabytkową. Budowa kanalizacji deszczowej uporządkuje gospodarkę
wód opadowych na terenie wzgórza, a tym poprawi bezpieczeństwo turystów. Pozytywny wpływ
na krajobraz będzie uporządkowanie zieleni III etap – ostatni, na całym wzgórzu zamkowym.
Ponadto działania rewaloryzacyjne na zamku i w wieży doprowadzą w efekcie do przywrócenia
obiektom dawnej świetności, w krajobrazie Kazimierskiego Parku Krajobrazowego.
W trakcie realizacji przedsięwzięcia wystąpią tymczasowe oddziaływania na środowisko. Będą
one związane z powstawaniem w trakcie prac remontowych: odpadów, zanieczyszczeniem
powietrza atmosferycznego i hałasem spowodowanym pracą sprzętu. Zostaną one usunięte oraz
ustąpią po zakończeniu realizacji Projektu.
W trakcie realizacji Projektu zostaną zastosowane następujące zabezpieczenia:
- dla zachowania warunków bezpieczeństwa teren prowadzonych prac będzie oznakowany i
zabezpieczony zgodnie z planem BIOS, przez: ustawienie barierek ochronnych, oznakowanie
itd.
- teren objęty pracami ziemnymi będzie zabezpieczony przed możliwością osuwania się gruntu.
Podczas wykonywania wykopów przewidziano odłożenie na bok warstwy humusu i jego
zagospodarowanie po zasypaniu wykopów.
- prace będą prowadzone w porze dnia, by zakłócenia związane z emisją hałasu były jak
najmniejsze,
- odpady będą magazynowane w wydzielonych do tego celu miejscu i będą odbierane przez
odbiorców posiadających decyzje na transport, odzysk lub unieszkodliwianie odpadów.
W okresie realizacji inwestycji minimalizacja oddziaływania na środowisko i otoczenie będzie
osiągnięta poprzez sprawną oraz zgodną z założeniami konserwatorskimi, archeologicznymi,
projektowymi i obowiązującymi aktami prawnymi, organizację procesu robót konserwatorskich,
archeologicznych, remontowo-budowlanych na obiektach. Wszystkie prace w obszarze zabytku
prowadzone będą pod nadzorem osób posiadających uprawnienia zawodowe do kierowania
pracami konserwatorsko-resteuratorskimi, budowlanymi, badaniami archeologicznymi,
badaniami architektonicznymi zgodnie z Rozporządzeniem Ministra kultury z dnia 9 czerwca
2004r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich, robót budowlanych,
badań konserwatorskich i architektonicznych, a także innych działań przy zabytku wpisanym do
rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań ukrytych lub porzuconych
zabytków ruchomych [Dz. U. Nr 150 poz. 1579].
Oddziaływanie będzie minimalizowane poprzez funkcjonalne zlokalizowanie zaplecza robót.
Wykonawca robót powinien dysponować nowoczesnymi maszynami i urządzeniami sprawnymi
technicznie. Należy zwrócić szczególna uwagę na przestrzeganie obowiązujących przepisów i
stosowanie wytycznych BHP. Inwestor nie powinien prowadzić prac w godzinach nocnych.
Maksymalne skrócenie harmonogramu robót i szybkie oddanie do eksploatacji inwestycji
zminimalizuje ujemny wpływ prac na środowisko.
7. Rodzaje i przewidywana ilość wprowadzonych do środowiska substancji lub energii
przy zastosowaniu rozwiązań chroniących środowisko .
Eksploatacja Zespołu Zamkowego w Kazimierzu Dolnym będzie wiązała się z wytwarzaniem na
jego terenie odpadów stałych, ścieków bytowych (toy-toy), poborem wody. Za wytwarzanie
odpadów stałych, ścieków oraz pobór wody Dzierżawca obiektu będzie ponosił opłaty.
W trakcie eksploatacji obiektu, zapobieganie niekorzystnym oddziaływaniom będzie odbywało
się poprzez:
- prowadzenie okresowych przeglądów i konserwacji obiektów oraz dokumentacji dotyczącej
jego funkcjonowania w celu zminimalizowania prawdopodobieństwa wystąpienia sytuacji
awaryjnych,
- utrzymanie drożności dróg ewakuacyjnych na terenie zespołu,
- kontrola okresowa szaty roślinnej wzgórza, bieżąca konserwacji drzewostanu.
8. Możliwe transgraniczne oddziaływanie na środowisko.
Przedsięwzięcie nie ma transgranicznego oddziaływania na środowisko.
9. Obszary podlegające ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r.
o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm.) znajdujące się w zasięgu
znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia.
Planowane przedsięwzięcie znajduje się na terenie Kazimierskiego Parku Krajobrazowego.
Inwestycja usytuowana jest poza obszarami Natura 2000, zarówno już wyznaczonymi, jak
i potencjalnymi znajdującymi się na tzw. Shadow List.
Najbliżej położone obszary Natura 2000 to:
- specjalny obszar ochrony siedlisk „Przełom Wisły w Małopolsce” PLH060045, położony w
odległości ok. 0,4 km,
- obszar specjalnej ochrony ptaków „Małopolski Przełom Wisły” PLB140006 znajdujący się w
odległości ok. 2,5 km,
- specjalny obszar ochrony siedlisk „Płaskowyż Nałęczowski” PL060015 zlokalizowany w
odległości ok. 4 km od ww inwestycji.
Przedsięwzięcie nie spowoduje trwałego uszczuplenia lub fragmentacji siedlisk przyrodniczych
oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt dla ochrony, których wyznaczony został ww obszar
Natura 2000, a także innego rodzaju zakłóceń w funkcjonowaniu sieci.
Zakres prac nie wpłynie negatywnie na zachowanie integralności obszarów ani spójności sieci ze
względu na małą ingerencję w środowisko oraz na małą skalę przedsięwzięcia.
Planowane przedsięwzięcie nie będzie powodowało oddziaływań , które mogłoby wywoływać
efekt skumulowany w postaci wpływu na obszary Natura 2000.
Prace dotyczące realizacji przedsięwzięcia, jak i eksploatacja nie spowodują zjawisk w
środowisku przyrodniczym, które mogłyby wywrzeć znaczące oddziaływanie na obszary Natura
2000. Planowana inwestycja nie będzie istotnie oddziaływać na obszary wyznaczone w ramach
sieci Natura 2000.