informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania mleka

informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania mleka

INFORMACJA O WYNIKACH KONTROLI JAKOŚCI
I OZNAKOWANIA MLEKA I PRZETWORÓW
MLECZNYCH
(PRZEPROWADZONEJ W I KWARTALE 2012 R. PRZEZ WOJEWÓDZKI
INSPEKTORAT INSPEKCJI HANDLOWEJ W GDAŃSKU)
Gdańsk, marzec 2013 r.
1. Rola Inspekcji Handlowej w zakresie kontroli art. rolno –
spożywczych
Inspekcja Handlowa, jest wyspecjalizowanym organem kontroli, przeznaczonym do ochrony
interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa.
W ramach działalności Inspekcji Handlowej, mieści się kontrola artykułów rolno –
spożywczych określona w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej
(t.j. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.) oraz w ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości
handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz.U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.).
Omawiane kontrole dotyczą w szczególności oceny, czy oferowane konsumentom środki
spożywcze spełniają wymagania jakości handlowej określone w rozporządzeniach UE.
2. Wymagania dotyczące mleka i przetworów mlecznych
Główne wymagania dotyczące jakości i oznakowania mleka i przetworów mlecznych zostały
określone w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r.
ustanawiającym wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące
niektórych produktów rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”)
(Dz.U. L 299 z 16.11.2007 r., s. 1 ze zm.).
Zgodnie z tymi przepisami, użycie pojęcia „mleko” i „przetwory mleczne” oznaczać będzie
produkty uzyskane z udoju krów.
Z kolei przeznaczone końcowemu konsumentowi „mleko spożywcze” może być oferowane
jako:

surowe mleko – mleko, które nie zostało podgrzane w temperaturze powyżej 40 st. C;

mleko pełne – mleko, poddane obróbce cieplnej, o zawartości tłuszczu co najmniej
3,5 proc.;

mleko częściowo odtłuszczone – mleko poddane obróbce cieplnej, którego zawartość
tłuszczu została obniżona do nie mniej niż 1,5 proc. i nie więcej niż 1,8 proc.;

mleko odtłuszczone – mleko poddane obróbce cieplnej, którego zawartość tłuszczu
została obniżona do nie więcej niż 0,5 proc.
Natomiast nazwy przetworów mlecznych (np. „śmietanki”, „masła”, „sera”) mogą być
stosowane wyłącznie do produktów pochodzących wyłącznie z mleka. Można dodać do nich
substancje konieczne do ich wytworzenia, pod warunkiem, że nie stosuje się ich
do zastąpienia jakichkolwiek składników mleka.
Spośród przetworów mlecznych najbardziej szczegółowe regulacje dotyczą masła i innych
tłuszczów do smarowania. I tak, masło zalicza się do przetworów mlecznych, które
oznaczają produkty uzyskiwane wyłącznie z mleka. Można do nich dodać substancje
konieczne do ich wytworzenia, o ile nie stosuje się ich do zastąpienia – w całości lub w części
– jakichkolwiek naturalnych składników mleka.
Zgodnie z treścią dodatku do załącznika XV cyt. wyżej rozporządzenia Rady (WE)
nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r.:

masło jest to produkt zawierający nie mniej niż 80 proc. i nie więcej niż 90 proc.
tłuszczu mlecznego, nie więcej niż 16 proc. wody i nie więcej niż 2 proc. suchej masy
beztłuszczowej mleka.

masło o zawartości trzech czwartych tłuszczu jest to produkt zawierający nie mniej
niż 60 proc. i nie więcej niż 62 proc. tłuszczu mlecznego.

masło półtłuste oznacza produkt zawierający nie mniej niż 39 proc. i nie więcej niż
41 proc. tłuszczu mlecznego.
3. Ustalenia kontroli
Kontrolę mleka i przetworów mlecznych przeprowadzono w I kwartale 2012 r. i objęto
10 placówek, w tym:

4 hurtownie należące do przedsiębiorców w Gdańsku (2), Słupsku (1), Malborku (1),

2 sklepy sieci handlowych – delikatesy w Słupsku (1), supermarket w Słupsku (1),

4 placówki z grupy pozostałych sklepów - w Gdańsku (1), Pruszczu Gdańskim (1),
Słupsku (2).
Nieprawidłowości stwierdzono w 6 placówkach (60 proc. kontrolowanych). Ogółem
skontrolowano 66 partii produktów w opakowaniach jednostkowych i oferowanych luzem
o wartości 8.000 zł. Zakwestionowano łącznie 12 partii (18,2 proc.) o wartości 2.921 zł.
4. Ocena laboratoryjna produktów
Badaniom organoleptycznym i fizyko – chemicznym w laboratorium kontrolno –
analitycznym w Olsztynie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów poddano 25 partii
przetworów o wartości 4908 zł. wyprodukowanych przez 21 producentów.
Zakwestionowano 8 partii (32 proc.) o wartości 2342 zł. (5 placówek). Szczegółowe wyniki
kontroli przedstawia poniższa Tabela:
Tabela wyników badań laboratoryjnych zakwestionowanych produktów.
Miejsce
przeprowadzenia
kontroli
Słupsk
Asortyment
Deklaracja
producenta
Stwierdzone nieprawidłowości
Masło ekstra
a 200g
Nie mniej niż
82%
Wyższa zawartość tłuszczu. Średnia zawartość
tłuszczu w badanych próbkach wynosiła – 84%
Wyższa
zawartość
tłuszczu
w suchej
masie:
46,8±1,4%
Obecność
tłuszczu obcego
w tłuszczu
mlecznym:
wynik badania
95,26±0,10%
Liczne oczka
międzyziarnowe,
smak pikantny,
zbyt ostry
Gdańsk
Ser Gouda
45%
Gdańsk
Ser Łyński
pełnotłusty
26%
Wyższa zawartość tłuszczu: 28,8±0,8%
Gdańsk
Śmietanka
UHT 10% a
250ml
10%
Wyższa zawartość tłuszczu: 10,7±0,1%
Słupsk
Śmietanka
wiejska 18%
a 400g
18%
Wyższa zawartość tłuszczu: 19,8±0,6%
Gdańsk
Gdańsk
Słupsk
Ser topiony
kremowy
Tylżycki
100g
Ser smażony
półtłusty a
200g
Ser typu
mozzarella,
niedojrzewający, tłusty,
wiórki kl. I a
150g.
16%
6%
Nie mniej niż
36%
Wyższa zawartość tłuszczu: 16,9±0,5%
Wyższa
zawartość
tłuszczu:
7,6±0,2%
Obecność steroli pochodzenia
roślinnego (β – sitosterolu 141±27mg/kg, stigmasterolu - 19±5
mg/kg, campesterolu - 63±18 mg/kg.
Niższa zawartość tłuszczu w suchej masie:
34,8±1% (wynik badania próbki kontrolnej: 34,7±1%)
5. Oznakowanie produktów
Kontrolą w zakresie prawidłowości oznakowania objęto 63 partie o wartości 7.600 zł –
nieprawidłowości nie stwierdzono.
6. Aktualność terminów przydatności do spożycia i dat minimalnej
trwałości
W powyższym zakresie zbadano 66 partii produktów o wartości 8.000 zł. Zakwestionowano
w 1 placówce 4 partie serów dojrzewających (6,1 proc. ogółu zbadanych) o wartości 579 zł.,
z uwagi na przekroczony termin przydatności do spożycia lub upływa daty minimalnej
trwałości (od 14 do 22 dni).
W trakcie kontroli, przeterminowane towary zostały wycofane z obrotu.
7. Wykorzystanie ustaleń kontroli
W przypadku stwierdzenia niewłaściwej jakości handlowej, Inspekcja Handlowa może
zarządzić
m.in.
niezwłoczne
usunięcie
stwierdzonych
nieprawidłowości.
Ponadto,
na przedsiębiorców wprowadzających do obrotu wyroby o niewłaściwej jakości handlowej
art. rolno – spożywczych, ww. organ kontrolny może wymierzyć karę pieniężną
w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby
zostać uzyskana przez wprowadzenie tych wyrobów do obrotu, a na przedsiębiorców
wprowadzających do obrotu produkty zafałszowane może nałożyć karę pieniężną nawet
do 10 proc. przychodu osiągniętego za rok poprzedzający wymierzenie kary. Kontrolowani,
u których stwierdzono wyroby nieodpowiadające jakości handlowej, są obciążani również
kosztami badań laboratoryjnych.
Na podstawie ustaleń kontroli wydano 6 decyzji administracyjnych, tj.:

2 decyzje o wymierzeniu kary pieniężnej na podstawie art. 40 a ust. 1 pkt 4 ustawy
o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (5.000 zł. w związku
z wprowadzeniem do obrotu zafałszowanego sera Gouda, 1.000 zł. w związku
z wprowadzeniem do obrotu zafałszowanego sera smażonego);

4 decyzje o nałożeniu obowiązku uiszczenia kwoty stanowiącej równowartość
kosztów badań laboratoryjnych.
Ponadto, w związku z wprowadzeniem do obrotu środka spożywczego po upływie terminu
przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości, nałożono 1 mandat karny
w wysokości 350 zł., skierowano:

4 informacje do Wojewódzkim Inspektorów Jakości Handlowej Artykułów Rolno –
Spożywczych;

1 informację do organu nadzoru sanitarnego;

wystąpienia pokontrolne z wnioskami mającymi na celu zapewnienie w obrocie
towarów właściwej jakości do wszystkich producentów zakwestionowanych
laboratoryjnie wyrobów.
8.Wnioski
W wyniku kontroli stwierdzono stosunkowo wysoki odsetek produktów wadliwych
pod względem jakości i jednostkowy przypadek wprowadzenia do obrotu towarów
przeterminowanych.
Tylko w dwóch przypadkach wprowadzenia do obrotu przetworów zafałszowanych,
tj. produktów o nazwie ser – nieautentycznych, można mówić o istotnym zagrożeniu
interesów konsumentów, bowiem jest to działanie o najwyższym stopniu szkodliwości
czynu.
W pozostałych przypadkach, stwierdzone niezgodności dot. zawartości tłuszczu, nie miały
wpływu na obniżenie jakości zakwestionowanych produktów i w sposób znikomy zagrażały
interesom konsumentów. Wyjaśnienia producentów wskazują, że były one wynikiem
niezamierzonego działania i błędów w procesie produkcyjnym.
Oznakowanie przetworów mlecznych oraz w zdecydowanej większości przypadków
rzetelna deklaracja jakościowa na opakowaniach ocenionych laboratoryjnie produktów
świadczą o dołożeniu przez producentów należytej staranności.
Nie mniej, w ocenie kompleksowej, wyniki kontroli w dalszym ciągu są niezadowalające.
9. Poradnik dla konsumentów kupujących artykuły żywnościowe
Konsumenci kupujący produkty spożywcze powinni pamiętać o tym, że:

takie artykuły często mają krótkie terminy przydatności do spożycia lub daty
minimalnej trwałości. Z tego powodu dobrze jest sprawdzać aktualność tych
terminów i krytycznie oceniać czy zdąży się spożytkować dany produkt,

oferowane artykuły nie powinny być przeterminowane, tj. po terminie przydatności
do spożycia lub daty minimalnej trwałością – nawet po znacznie obniżonej cenie,

sprzedawca ma obowiązek podania informacji o cenie jednostkowej w odniesieniu
do dotyczącej go jednostki miary (kilograma, litra). Umożliwia nam ona porównanie
cen tego samego asortymentu o innej masie. Taką cenę jednostkową najczęściej
umieszcza się na wywieszce cenowej bezpośrednio przy cenie produktu.

wielkość opakowania nie zawsze odzwierciedla zawartość netto produktu, różnice
cenowe pomiędzy ceną uwidocznioną na wywieszce cenowej, a ceną zakodowaną
w kasie fiskalnej są niedopuszczalne. W przypadku stwierdzenia takiej rozbieżności,
obowiązującą ceną, jest ta uwidoczniona na wywieszce cenowej,

należy czytać dokładnie informacje zawarte na opakowaniu. Powinny one jasno
wskazywać, czy kupujemy „masło”, czy „tłuszcz mleczny do smarowania”,

sprzedawca ma obowiązek wydać kupującemu paragon. Zabranie ze sobą tego
dokumentu, ułatwi dochodzenie ewentualnych roszczeń, w przypadku chęci
reklamowania wadliwego towaru,

złej jakości żywność należy reklamować u sprzedawcy niezwłocznie po wykryciu
wady lecz nie później niż w terminie 3 dni od otwarcia opakowania w przypadku
gdy na opakowaniu znajduje się termin przydatności do spożycia lub data
minimalnej trwałości i 3 dni od kupienia towaru sprzedawanego luzem,

w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie jakości takich produktów,
konsument ma prawo zgłosić swoje zastrzeżenia Inspekcji Handlowej.