C-257/14 - curia

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
KOMUNIKAT PRASOWY nr 105/15
Luksemburg, 17 września 2015 r.
Kontakty z Mediami
i Informacja
Wyrok w sprawie C-257/14
Corina van der Lans / Koninklijke Luchtvaart Maatschappij NV
Nawet w przypadku odwołania lotu z powodu nieprzewidzianych problemów
technicznych przewoźnicy lotniczy są zobowiązani do wypłaty pasażerom
odszkodowania
Określone problemy techniczne wynikające w szczególności z ukrytych wad produkcyjnych
zagrażających bezpieczeństwu lotów bądź aktów sabotażu lub terroryzmu mogą jednak zwolnić
przewoźników ze spoczywającego na nich obowiązku wypłaty odszkodowania
Zgodnie z prawem Unii1, w przypadku odwołania lotu przewoźnik lotniczy jest zobowiązany do
zapewnienia danym pasażerom opieki, a także wypłaty odszkodowania (w wysokości od 250 do
600 EUR w zależności od odległości). Nie jest on jednak zobowiązany do wypłaty tego
odszkodowania, jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem
nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich
racjonalnych środków.
Corina van der Lans posiadała rezerwację biletu lotniczego na obsługiwany przez KLM lot z Quito
(Ekwador) do Amsterdamu (Niderlandy). Samolot wylądował w Amsterdamie z 29–godzinnym
opóźnieniem. Według KLM opóźnienie było spowodowane nadzwyczajnymi okolicznościami,
a mianowicie kombinacją usterek: dwa elementy były uszkodzone, mianowicie pompa paliwa oraz
zespół hydro–mechaniczny. Części te, które nie były dostępne na miejscu, musiały zostać
dostarczone samolotem z Amsterdamu w celu zamontowania następnie w odnośnym samolocie.
KLM zauważył również, że uszkodzone części nie przekroczyły średniego okresu ich używalności
i że ich producent nie udzielił żadnych szczególnych wskazówek co do możliwości wystąpienia
usterek począwszy od określonego stanu zużycia tych części.
Corina van der Lans wniosła powództwo do Rechtbank Amsterdam (sądu rejonowego
w Amsterdamie). Sąd ten postanowił zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniami
prejudycjalnymi. Zmierza on w istocie do ustalenia, czy problem techniczny, który wystąpił
niespodziewanie i nie jest następstwem nieprawidłowej obsługi technicznej, ani nie został wykryty
podczas wykonywania regularnej kontroli, mieści się w pojęciu „nadzwyczajnych okoliczności”,
zwalniając w ten sposób przewoźnika ze spoczywającego na nim obowiązku wypłaty
odszkodowania.
W ogłoszonym dzisiaj wyroku Trybunał przypomniał przede wszystkim, że z jego orzecznictwa
wynika, iż problemy techniczne rzeczywiście mogą stanowić nadzwyczajne okoliczności. Jednak
okoliczności związane z wystąpieniem takich problemów mogą zostać uznane za „nadzwyczajne”
tylko wówczas, gdy odnoszą się do zdarzenia, które nie wpisuje się w ramy normalnego
wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwala na skuteczne nad nim
panowanie ze względu na jego charakter lub źródło 2. Zdaniem Trybunału, taka sytuacja ma
miejsce w szczególności w przypadku ujawnienia przez producenta maszyn stanowiących flotę
danego przewoźnika lotniczego lub przez właściwy organ, że maszyny te, będące już w użyciu,
1
Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne
zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego
opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz.U. L 46, s. 1).
2
Zob. wyrok Trybunału z dnia 22 grudnia 2008 r. w sprawie C-549/07, Wallentin–Hermann (zob. również komunikat
prasowy nr 100/08).
www.curia.europa.eu
zawierają ukrytą wadę produkcyjną zagrażającą bezpieczeństwu lotów. Podobnie byłoby
w odniesieniu do uszkodzeń statków powietrznych w wyniku aktów terroryzmu lub sabotażu.
Niemniej jednak, ze względu na to, że funkcjonowanie statków powietrznych nieuchronnie wiąże
się z występowaniem problemów technicznych, przewoźnicy lotniczy są stale narażeni – w ramach
prowadzonej działalności – na takie problemy. W tym względzie problemy techniczne wykryte
podczas przeglądu statków powietrznych lub z powodu braku takiego przeglądu nie mogą
stanowić, jako takie, „nadzwyczajnych okoliczności”.
Następnie Trybunał zauważył, że awaria spowodowana przedwczesną wadliwością określonych
części statku powietrznego rzeczywiście stanowi nieoczekiwane zdarzenie. Niemniej jednak taka
awaria pozostaje nierozerwalnie związana z bardzo złożonym systemem funkcjonowania maszyny,
która jest wykorzystywana przez przewoźnika lotniczego w warunkach, w szczególności
meteorologicznych, często trudnych, nawet ekstremalnych; przy tym należy zauważyć, że każda
część statku powietrznego zużywa się.
W ramach działalności przewoźnika lotniczego to nieoczekiwane zdarzenie wpisuje się zatem
w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego, jako że przewoźnik ten jest
stale narażony na tego typu niespodziewane problemy techniczne. Ponadto dany przewoźnik
lotniczy powinien skutecznie panować nad zapobieganiem takiej awarii lub jej naprawą, w tym
wymianą części przedwcześnie wadliwych, ponieważ to do niego należy zapewnienie obsługi
technicznej i właściwego funkcjonowania statku powietrznego wykorzystywanego do celów
prowadzonej działalności gospodarczej.
W konsekwencji sporny problem techniczny nie mieści się w pojęciu „nadzwyczajnych
okoliczności”.
W tym względzie Trybunał przypomniał również, że zobowiązania nałożone przez prawo
europejskie nie ograniczają prawa wspomnianego przewoźnika do dochodzenia odszkodowania
od jakiejkolwiek osoby, która spowodowała opóźnienie, na przykład producenta określonych
wadliwych części.
UWAGA: Odesłanie prejudycjalne pozwala sądom państw członkowskich, w ramach rozpatrywanego przez
nie sporu, zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię prawa Unii lub o ocenę ważności aktu Unii.
Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego. Do sądu krajowego należy rozstrzygnięcie sprawy zgodnie
z orzeczeniem Trybunału. Orzeczenie to wiąże w ten sam sposób inne sądy krajowe, które spotkają się
z podobnym problemem.
Dokument nieoficjalny, sporządzony na użytek mediów, który nie wiąże Trybunału Sprawiedliwości.
Pełny tekst wyroku znajduje się na stronie internetowej CURIA w dniu ogłoszenia.
Osoba odpowiedzialna za kontakty z mediami: Ireneusz Kolowca  (+352) 4303 2793
Nagranie wideo z ogłoszenia wyroku jest dostępne przez „Europe by Satellite”  (+32) 22964106
www.curia.europa.eu