podsumowanie konferencji

II Międzynarodowa Konferencja Naukowa
poświęcona twórczości
Profesora Chrapkiewicza-Chapeville’a
Doktora Honoris Causa Uniwersytetu Rzeszowskiego
29 września 2016 roku na Uniwersytecie Rzeszowskim odbyła się II Międzynarodowa Konferencja
Naukowa poświęcona twórczości Profesora Franciszka Chrapkiewicza-Chapeville’a, Doktora Honoris Causa
Uniwersytetu Rzeszowskiego pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Podkarpackiego i Jego
Magnificencji Rektora Uniwersytetu Rzeszowskiego „Jakość Życia w Bio-, Tech- i Ekosystemach”. Konferencja
rozpoczęła się od Mszy św. w intencji Prof. Chapeville’a, który w styczniu tego roku obchodził 92-gie urodziny.
Konferencję otworzył i powitał gości prof. Marek Koziorowski, Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą
Uniwersytetu Rzeszowskiego. Następnie prof. Czesław Puchalski, Dziekan Wydziału Biologiczno-Rolniczego
przeczytał fragment listu od prof. Aleksandra Bobko, Sekretarza Stanu MNISW, który podkreślił wielki autorytet
naukowy prof. Chapeville’a. oraz wyraził wdzięczność pomysłodawcom uczczenia dorobku i osoby prof.
Chapeville’a. Kolejno głos zabrali: Waldemar Szumny - przedstawiciel Marszałka Województwa
Podkarpackiego, Piotr Najda - przedstawiciel Wojewody Podkarpackiego, Dyrektor Wydziału Środowiska
i Rolnictwa Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego, oraz Mariusz Kawa - burmistrz Strzyżowa.
Pierwsza część konferencji poświęcona została osobie prof. Chapeville’a.- prof. Czesław Puchalski
przybliżył uczestnikom konferencji historię Jego wielkiej kariery. Następnie głos zabrał redaktor Jerzy J. Fąfara,
autor książki pt. Pomruk poświęconej prof. Chapeville, który zapowiedział kolejną powieść dedykowaną
Profesorowi. Później odbył się pokaz filmu „Powroty” autorstwa redaktora Fąfary oraz przeczytany został przez
aktora Jana Niemaszek fragment powieści Pomruk. Na koniec części pierwszej miały miejsca wystąpienia gości:
ks. dr Jana Wolaka – dziekana dekanatu strzyżowskiego oraz dr Stanisława Urbanika, którzy podkreślili wielki
autorytet Profesora Chapeville’a - nie tylko naukowy, ale przede wszystkim Jego patriotyzm, pokorę, skromność,
ogromną pasję do nauki i zdobywania wiedzy, oraz wrażliwość na drugiego człowieka.
Podczas przerwy kawowej uczestnicy zwiedzili wystawę poświęconą twórczości naukowej Prof.
Chapeville’a.. W sesji plenarnej pierwszy wykład pt. „Kulturotwórcza rola Polskiej Emigracji Naukowej
w Paryżu” wygłosił: prof. Andrzej Legocki (Prezes PAN w latach 2003-2006, Instytut Chemii Bioorganicznej
PAN w Poznaniu), a następnie ks. prof. Stanisław Zięba (KUL) pt. „Implikacje wynikające z wyboru strategii
badawczej życia”. Kolejnymi prelegentami byli prof. Anne-Lise Haenni (Institut Jacques Monod, Université
Paris-Diderot, Francja) z wykładem pt. ‘The expanding variety of roles played by tRNAs and tRNA-like molecules’
oraz prof. Grzegorz Bartosz (Uniwersytet Rzeszowski) z referatem pt. ‘Oxidative stress in diseases – cause or
effect?’.
Po przerwie obiadowej odbyły się obrady i prezentacje w następujących sekcjach tematycznych:
1. Bioetyczne i technologiczne aspekty rolnictwa
2. Produktywność i zdrowotność środowiska
3. Jakość żywności – teraźniejszość i przyszłość
4. Bezpieczeństwo żywności
5. Wyzwania współczesnego rynku żywności.
Wygłoszone referaty pozwoliły uczestnikom poznać nowe obszary wiedzy oraz dzielić się swoim doświadczeniem.
Prof. Chrapkiewicz przed wojną ukończył szkołę podstawową i trzy klasy gimnazjum w Strzyżowie. Należał do
harcerstwa. Lata okupacji niemieckiej spędził w Godowej pomagając ojcu w garbowaniu skór. Pracował też w
niemieckiej firmie budującej tunel w Żarnowskiej Górze. Jego rodzice zostali zamordowani w 1944 roku we własnym
domu przez niezidentyfikowaną bojówkę AK podejrzewającą Chrapkiewiczów o kolaborację z Niemcami. Franciszek
wyjechał do Chabówki i Poronina, gdzie pracował w tartakach. Trafił do Krakowa zaraz po jego wyzwoleniu. Tam
został aresztowany przez UB w trakcie akcji odbicia więźniów politycznych. W 1945 objęła go amnestia. W 1946 uciekł
przez Szczecin i Berlin do Niemiec Zachodnich, na tereny okupowane przez dywizję pancerną gen. Maczka. Tam
ukończył szkołę średnią i w tym samym roku wyjechał do Francji. Podjął studia weterynaryjne na Ecole Nationale
Veterinaire w Maisons-Alfort, a po ich ukończeniu w 1951 roku podjął studia w dziedzinie biochemii i biologii
molekularnej na Sorbonie. W 1952 doktorat z weterynarii, w 1960 doktorat z nauk przyrodniczych. W 1953 roku przyjął
francuskie obywatelstwo i zmienił nazwisko na François Chapeville, co umożliwiło mu zatrudnienie w Centrum Badań
Energii Atomowej.
W dziedzinie farmakologii odkrył i opisał właściwości hirudyny. W Centrum Badań Energii Atomowej rozpoczął
badania nad metabolizmem związków siarki. Odkrycia w tej dziedzinie wzbudziły zainteresowanie m.in. Fritza
Lipmanna, który zaprosił prof. Chrapkiewicza w 1961 roku do współpracy w jego laboratorium na Uniwersytecie
Rockefellera w Nowym Jorku. Tam profesor dokonał światowego odkrycia: wyjaśnił mechanizm informowania
tworzących się białek o tym, jaka ma być struktura powstającego organizmu. W 1962 roku wrócił do Francji,
gdzie Jacques Monod doprowadził do mianowania go profesorem Sorbony i przydzielenia laboratorium badawczego.
Tam rozszerzył swoje badania nad mechanizmami funkcjonowania genomu, jak również na wirusologię roślin
i embriologię. Odszedł na emeryturę w 1991 roku.
Prowadził wykłady w Paryżu, Orsay, Cambridge, Nowym Jorku, Lagos i Tokio. Pełnił różne funkcje w 21 komitetach i
radach naukowych. Był doradcą i ekspertem na szczeblach ministerialnych. Autor i współautor ponad 200 publikacji.
Autor trzech książek oraz współautor kolejnych dziewięciu.
Prześladowany przez służby PRL. Do Polski mógł przyjechać dopiero w 1989 roku. Założył Towarzystwo na Rzecz
Rehabilitacji Zdrowotnej w Strzyżowie. Honorowy Obywatel Strzyżowa.