Kliknij, żeby pobrać scenariusz

Katarzyna Brus
konsultacja merytoryczna Wojciech Włodarczyk
Jestem młody, jestem przedsiębiorczy
Warsztat
Scenariusz zajęć
Adresat zajęć
Zajęcia skierowane są do młodzieży gimnazjalnej oraz ponadgimnazjalnej (licea, technika,
zasadnicze szkoły zawodowe).
Czas zajęć
Dwie godziny lekcyjne – 2x45minut = 90 minut.

Lekcja pierwsza: przedsiębiorczość na co dzień

Lekcja druga – przedsiębiorczość a tolerancja
Cele
1. Uczestnicy zdefiniują podstawowe pojęcia związane z przedsiębiorczością, jak również
samo pojęcie przedsiębiorczości.
2. Dowiedzą się również, jak ważna jest kreatywność, poznają narzędzia i techniki kreacyjne.
3. Nauczą się podstawowych zasad komunikacji interpersonalnej oraz autoprezentacji.
4. Uczestnicy warsztatów będą mieli również okazję dowiedzieć się, jak zaplanować swoją
karierę zawodową i skutecznie ubiegać się o (być może pierwszą) pracę.
5. Młodzież zwróci uwagę na problem dyskryminacji w pracy i dowie się, jak jej
przeciwdziałać.
1
Metoda prowadzenia warsztatów
Zasadnicza część zajęć będzie prowadzona poprzez swobodną dyskusję i wymianę zdań między
prowadzącymi a uczestnikami warsztatu, jak również pomiędzy uczestnikami. Sporadycznie
warsztat będzie przeprowadzany w formie wykładu. Przewiduje się również wyświetlanie krótkich
filmów i używanie prezentacji multimedialnej.
Materiały pomocnicze
Dla prowadzących: projektor multimedialny, komputer oraz głośniki
Dla uczestników: kartki oraz długopisy lub ołówki
Część pierwsza – przedsiębiorczość na co dzień
Ta część zajęć służyć ma poznaniu, czym jest przedsiębiorczość, jak również poznaniu wielu
akceptów przedsiębiorczości spotykanych w życiu codziennym. Zaczyna się ona od przedstawienia
uczestnikom warsztatu krótkiego filmu (ok. 2 minut), przedstawiającego poglądy Polaków na temat
przedsiębiorczości zaraz po transformacji systemowej. Sondaż przeprowadzony w styczniu 1989
roku ma być punktem wyjścia do zbudowania przez uczniów ich własnej definicji
przedsiębiorczości w drodze swobodnej dyskusji z prowadzącymi.
Przywołanie kilku najpopularniejszych definicji przedsiębiorczości (definicja klasyczna,
czyli przedsiębiorczość jako opracowywanie nowych produktów lub nowych kombinacji
istniejących produktów w celu zaspokojenia potrzeb klientów – tworzenie innowacji, umiejętne
organizowanie zasobów – tworzenie organizacji oraz podnoszenie dobrobytu przez dostarczanie
dodatkowej wartości-tworzenie miejsc pracy). Przywołanie etymologii słowa „przedsiębiorca” (z fr.
entrepreneur – osoba pracująca na własny rachunek i gotowa do podejmowania ryzyka, 1730).
Przedsiębiorczość
zdefiniowana
jako
działalność
wzmacniająca
potencjał
w
zakresie
wynalazczości, innowacji, komercjalizacji, pozyskiwania technologii, uruchamiania nowych
przedsięwzięć.
Charakterystyka
osoby przedsiębiorczej.
Ponieważ
przedsiębiorczość w szerokim
rozumieniu to również postawa życiowa, „człowiek przedsiębiorczy” a „przedsiębiorca” to
niezupełnie to samo, należy wskazać na cechy charakteryzujące osoby przedsiębiorcze. Uczniowie
będą mieli okazję skonfrontować przywołaną charakterystykę z posiadanymi przez siebie cechami,
umiejętnościami i sposobem działania.
2
CZŁOWIEK O POSTAWIE PRZEDSIĘBIORCZEJ
CECHY
UMIEJĘTNOŚCI
SPOSÓB DZIAŁANIA
- poczucie własnej wartości
-dokonanie samooceny
-rozwijanie mocnych stron i
-wiara w siebie i optymizm
-wyznaczanie sobie celów
eliminowanie słabszych
-wewnętrzna motywacja do
krótko, średnio i
-działanie w kręgu własnego
uczenia się i działania
długoterminowych
wpływu (zmiana tego, co
-potrzeba osiągnięć
-ustalanie priorytetów w
można zmienić)
-aktywność
realizacji celów
-stwarzanie sobie alternatyw w
-samodzielność
- umiejętność modyfikacji
realizacji celów
-otwartość na innych ludzi i
planów/celów –
-skuteczność działania w
zachodzące zmiany
dostosowywania się do
zmieniających się warunkach
-niezależność
zmieniających się warunków
-wykorzystanie pojawiających
-wytrwałość
-dostrzeganie szans dla
się możliwości
-odpowiedzialność
osiągnięcia celów
-podejmowanie działań
-tolerancja
-rozwiązywanie problemów,
innowacyjnych i ponoszenie
-twórczość i kreatywność
podejmowanie decyzji
ryzyka
-świadomość mocnych i
indywidualnie i grupowo
-dbałość o własny rozwój
słabszych stron
-współdziałanie w zespole
-skuteczne komunikowanie się i
negocjowanie
-korzystanie z nowoczesnych
źródeł informacji i selekcja
informacji
Uczestnicy warsztatu będą mieli okazję samooceny punktowej swojej przedsiębiorczości za
pomocą narysowanego przez nich wykresu. Na osi pionowej znajduje się skala punktowa 0-10, na
poziomej – umiejętności i cechy przedsiębiorcze przypisane poszczególnym cyfrom (1-wiara w
siebie i optymizm, 2-stawianie sobie celów, 3-planowanie działań, 4-konsekwencja w realizacji
celów, 5-podejmowanie odpowiedzialnych decyzji, 6-inicjatywa i nawiązywanie kontaktów, 7współpraca zespołowa, 8-umiejętność prezentacji własnego zdania, 9-wewnętrzne motywy do
uczenia się i działania, 10-korzystanie z różnych źródeł informacji). Jest to o tyle ważne, iż ludzie o
charakterze przedsiębiorczym nawet w okresach wzrostu bezrobocia nie odczuwają kryzysu i nie
mają trudności ze znalezieniem pracy, a w oczekiwaniu na nią są skłonne podjąć aktywność i
rozpocząć własną działalność gospodarczą. Zmianę postrzegają oni nie jak kryzys, a potencjalną
3
szansę na rozwój.
Należy jednak wskazać, iż niesatysfakcjonujący wynik testu nie jest powodem do
postrzegania siebie jako osoby pozbawionej zdolności przedsiębiorczych, ponieważ potencjał ten
można rozwijać. Sprzyjają temu nauka w szkole czy też studia, ponieważ stwarzają możliwości
uczestnictwa w rozmaitych kołach zainteresowań, działalności samorządu szkolnego czy
studenckiego, organizacjach studenckich czy zdobywania doświadczenia w ramach wolontariatu
(taka możliwość istnieje również w Stowarzyszeniu KEN). Aktywność taka może być pomocna w
późniejszym poszukiwaniu pracy zawodowej.
Omówienie zagadnień związanych z rozwiązywaniem problemów i kreatywnością.
Heurystyka czy też metody heurystyczne – nauka o twórczym rozwiązywaniu problemów. Te
rozwiązuje się albo rutynowo (gdy znamy rozwiązanie lub jego istotne elementy) albo twórczo
(niekonwencjonalne i nieznane /rozwiązującemu problem/ rozwiązania). Podstawowe zasady
dotyczą właściwego zdefiniowania problemu = zadania, doboru odpowiednich technik, zespołów
itd. Istnieje wiele technik /metod/ heurystycznych wykorzystywanych w życiu, biznesie,
gospodarce. Krótkie omówienie metod, np.: ANKOT, antytemat, burza mózgów, CERMA, EM-ESER, metoda delficka (ankietowa), porównania, synektyka.
Ćwiczenie (10 – 15min) – burza mózgów na dowolny temat – najważniejsze to zdefiniować
kryteria oceny pomysłów przed sesją i ważne, aby prowadzący nie dopuścił do oceniania pomysłów
w trakcie sesji – aby nie ograniczać kreatywności. Omówienie wyników, zwrócenie uwagi na to, jak
cechy rozwiązań (pomysłów) mogą zależeć od cech grupy (np. grupy inżynierów, krawcowych czy
innych profesji będą miały swoje specyficzne podejście) – stąd ważny dobór zróżnicowanych osób
w skład grupy.
Ważne aby podkreślić, że umiejętność kreatywnego (twórczego a co za tym idzie może też
przedsiębiorczego) myślenia można ćwiczyć i trenować np. poprzez zabawę = alternatywne
zastosowania dla przedmiotów
Informacja o wykorzystywaniu ww. metod w praktyce – kilka przykładów.
Przedstawienie schematu oraz podstawowych elementów komunikacji personalnej.
Poznanie przez uczniów podstawowych zasad (przygotowanie do rozmowy na dany temat,
używanie języka zrozumiałego dla rozmówcy, mówienie o swoich wrażeniach i odczuciach w
pierwszej osobie, sprawdzenie, czy właściwie rozumie się odbiorcę za pomocą technik aktywnego
słuchania
(odzwierciedlanie,
parafrazowanie,
klaryfikacja,
potwierdzanie).
Przestawienie
wewnętrznych oraz zewnętrznych barier komunikacyjnych.
Ukazanie roli skutecznej autoprezentacji w przekonywaniu innych do swoich pomysłów.
(83% informacji człowiek pozyskuje za pomocą wzroku, 11%-słuchu, 6%-reszta zmysłów).
Wskazanie na znaczenie cech fizycznych, mowy ciała oraz pomocy prezentacyjnych przy
4
przekazywaniu informacji. Przedstawienie podstawowych problemów, z jakimi ludzie spotykają się
podczas publicznych prezentacji (wzrost temperatury ciała, drżenie mięśni, przyspieszenie
oddechu) i sposobów na radzenie sobie z nimi.
Przeprowadzenie prostego ćwiczenia na uspokojenie oddechu na uczestnikach warsztatu (należy
stanąć w rozkroku, rozsunąć stopy na szerokość ramion, umieścić dłonie na plecach, poniżej klatki
piersiowej, wziąć głęboki oddech i spróbować wydychać powietrze tak, aby trwało to mniej więcej
25 sekund). Ukazanie znaczenia mowy ciała (postawa, odruchy, skrzyżowanie ramion lub gesty
otwarcia, kontakt wzrokowy).
Wskazanie sposobów skutecznej autoprezentacji (istotność odpowiedzi na pytania: kto, do
kogo, w jakim celu, co, jak, kiedy). Przedstawienie podstawowych kategorii, w jakich postrzegany
jest prezentujący (czy jest kompetentny, uczciwy, inteligentny oraz sympatyczny).
Zadanie dla uczniów: opracowanie planu autoprezentacji na ewentualną rozmowę z pracodawcą w
oparciu o poniższy schemat:
WAŻNE PYTANIA
TWOJE ODPOWIEDZI
Kim jesteś w czasie tej rozmowy?
Do kogo będziesz mówił?
W jakim celu będziesz mówił?
Jak chcesz to przekazać?
Kiedy chcesz to przekazać?
W jaki sposób zadbasz o komunikację
niewerbalną (pozycję i ruchy ciała, wyraz
twarzy)
Przedstawienie struktury prezentacji, która powinna zawierać przedstawienie siebie i tematu
prezentacji, zaangażowanie słuchaczy, trzymanie się ram czasowych oraz podsumowanie i
zakończenie.
Część druga – przedsiębiorczość a tolerancja
W tym panelu uczestnicy warsztatu dowiedzą się, w jaki sposób planować swoją karierę
zawodową, jak również w jaki sposób przeciwdziałać dyskryminacji w pracy. Panel uwzględnia
przygotowanie przez uczestników warsztatów planów własnych karier zawodowych w oparciu o
cztery elementy (jasne określenie celu rozwoju zawodowego, bilans własnych silnych i słabych
5
stron, określenie etapów realizacji planu oraz określenie sposobu kontroli realizacji planu).
Przedstawienie podstawowych cech, jakimi powinien odznaczać się życiorys oraz list
motywacyjny oraz podstawowych zasad zachowania się podczas rozmowy kwalifikacyjnej
(opanowanie, otwartość i komunikatywność, rzeczowe odpowiedzi, podawanie tylko prawdziwych
informacji, zadawanie pytań w razie potrzeby i pozytywne nastawienie).
Zadanie: uczestnicy warsztatu opracowują pytania, jakie ich zdaniem mogą paść w trakcie
rozmowy kwalifikacyjnej. Następnie próbują znaleźć na nie najlepszą odpowiedź na forum
grupowym.
Inne zadanie: jeden z uczestników warsztatów wciela się w rolę pracodawcy, inny w rolę
ubiegającego się o pracę i przeprowadzają rozmowę kwalifikacyjną. Na forum grupy odbywa się
dyskusja o mocnych i słabych stronach przeprowadzanej inscenizacji.
Po części wprowadzającej uczestnicy dowiedzą się, czym jest dyskryminacja w miejscu
pracy oraz poznają sposoby jej zapobiegania. Dowiedzą się również, czym jest mobbing. Innym
poruszonym aspektem będzie zagadnienie przeciwdziałania dyskryminacji w miejscu pracy ze
względu na płeć (kodeks pracy, rozdział II „Równe traktowanie w zatrudnieniu”). Przywołanie
aktów prawa Unii Europejskiej regulujących tę tematykę (Dyrektywa 2000/78/EC). Uczestnicy
warsztatów wspólnie zastanowią się, co można zrobić, aby przyczynić się do wyeliminowania
zjawiska dyskryminacji w miejscu pracy.
Przy tworzeniu scenariusza korzystaliśmy z:
R. B. Mellor (red.), Przedsiębiorczość, Warszawa 2011
R. Sobiecki (red.), Podstawy przedsiębiorczości w pytaniach i odpowiedziach, Warszawa 2003
J. Antoszkiewicz, Metody heurystyczne. Twórcze rozwiązywanie problemów, PWN Warszawa 1990,
wyd. II.
6