Nad przedsiębiorczością w murach uczelni uwag kilka

1
Nad przedsiębiorczością w murach uczelni uwag kilka
Wstęp
Wiek XXI poprzez prasę edukacyjną i instytucje naukowe bywa nazywany „stuleciem
wiedzy”. Szczyt Lizboński określił potrzebę lepszego dostosowania systemu edukacji
i szkoleń do wymagań społeczeństwa opartego na wiedzy i poprawie jakości zatrudnienia.
Warunkiem spełnienia tego postulatu jest znaczący wzrost inwestycji w rozwój kapitału
ludzkiego, a w szczególności intensyfikacja nakładów na wykorzystanie technologii
informacyjnych i komunikacyjnych w procesie nauczania.
Wiele wskazuje na to, Ŝe wiedza stawać się będzie w coraz większym stopniu
wyznacznikiem społecznej pozycji, przy czym wiedza ta będzie musiała być nieustannie
weryfikowana i sukcesywnie aktualizowana. Oznacza to konieczność dostarczania nowych
moŜliwości systematycznego uzupełniania wiedzy lub uzyskiwania jej w nowych
dziedzinach, ze szczególnym uwzględnieniem praktycznych aspektów nabywania wiedzy
i utrwalania jej w case study. Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na fakt, iŜ przeciętnie kilka
razy w Ŝyciu człowiek będzie zmieniać wykonywany zawód, a to pociąga za sobą potrzebę
uzyskiwania i weryfikowania kwalifikacji. Wzrasta więc rola i znaczenie instytucji
dostarczających usługi kształcenia zgodnie z ideą Life Long Learning tj. kształcenia przez
całe Ŝycie. Rynek edukacyjny jest potencjalnie bardzo duŜym rynkiem, gdyŜ obejmuje nie
tylko ludzi przygotowujących się do rozpoczęcia samodzielnego Ŝycia zawodowego, ale
równieŜ osoby zawodowo czynne oraz te, które zakończyły juŜ aktywność zawodową. Celem
poniŜszych rozwaŜań, jest zwrócenie uwagi na znaczenie edukacji przedsiębiorczej
w kształtowaniu aktywnej postawy absolwenta WyŜszej Szkoły Ekonomii i Informatyki
i przygotowania go do zmagań na rynku pracy.
Przedsiębiorczość w opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Przedsiębiorczość definiowana jest niejednokrotnie jako zdolność osoby do wcielania
pomysłów w czyn. Obejmuje więc ona twórczość, innowacyjność i podejmowanie ryzyka,
a takŜe zdolność do planowania przedsięwzięć i kierowania nimi dla osiągnięcia
zamierzonych celów. Stanowi wsparcie dla wszystkich w codziennym Ŝyciu prywatnym i
społecznym, zaś pracownikom pomaga uzyskać świadomość kontekstu ich pracy i zdolność
wykorzystywania szans; jest podstawą bardziej konkretnych umiejętności i wiedzy
potrzebnych osobom podejmującym przedsięwzięcia o charakterze społecznym lub
komercyjnym. Przedsiębiorczość trzeba więc postrzegać z szerszej perspektywy niŜ
tradycyjna wizja jednostek tworzących i rozwijających przedsiębiorstwa w celach
gospodarczych i aby osiągnąć zyski.
Postawa przedsiębiorcza w edukacji skupia kluczowe rozwiązania w zakresie
kształtowania postaw obejmujących:
1. wczesny start, na który składają się / powinny składać się podstawy kształcenia
i szkolenia w zakresie przedsiębiorczości;
2. uzupełniające programy w zakresie przedsiębiorczości w ramach krajowych
programów nauczania, począwszy od szkoły podstawowej, aŜ po szkolnictwo wyŜsze;
3. pozytywną
i
skuteczną
współpracę
między
szkołami/uniwersytetami,
przedsiębiorstwami i organami rządowymi;
4. zaangaŜowanie nauczycieli jako wkład w ich rozwój osobisty;
1
2
5. zaangaŜowanie pracodawców i pracowników w sporządzenie programów
edukacyjnych na rzecz przedsiębiorczości,
6. silne zaangaŜowanie i obecność społeczeństwa obywatelskiego w procesie nauczania,
7. zwracanie uwagi w szkole na znaczenie kobiet przedsiębiorców w celu promowania
pozytywnej równowagi między kobietami a męŜczyznami;
8. krzewienie w równym stopniu przedsiębiorczości wśród osób niepełnosprawnych
i innych grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji;
9. większy transfer wiedzy pomiędzy instytucjami edukacyjnymi, w tym instytucjami
kształcenia wyŜszego i ustawicznego, w celu wymiany informacji i udoskonalenia
programów kierowanych do studentów szkół wyŜszych.
Przede wszystkim jednak przedsiębiorczość jest związana z mentalnością – niezaleŜnością,
motywacją indywidualną i zdolnością do podejmowania ryzyka. Jest związana takŜe
z kreatywnością i innowacyjnością, które pozwalają dostrzec szanse rynkowe i doprowadzić
do sukcesu firmy. Przedsiębiorczość więc to sposób myślenia oraz proces projektowania
i rozwijania działalności gospodarczej dzięki zdolności do podejmowania ryzyka,
kreatywności i innowacyjności połączonych z odpowiednim sposobem zarządzania.
Uczenie przez praktykę
Zadaniem szkolnictwa wyŜszego jest nie tylko kształcenie uŜyteczne dla rozwoju
rynku pracy, przygotowujące profesjonalistów, ale takŜe kształcenie, które rozwija w słuchaczach postawy uŜyteczne społecznie i słuŜy ich osobowemu rozwojowi . Student uczący się
jest nomadą (nomadic learning) , zdobywa wiedzę i umiejętności takŜe poza formalnymi
ramami wyznaczonymi przez instytucjonalną infrastrukturę, uczestniczy w projektach,
komunikuje się z innymi osobami uczącymi się, niezwiązanymi często Ŝadnymi formalnymi
kanałami .
Podstawę edukacji „przedsiębiorczości” stanowi załoŜenie, Ŝe programy te powinny
traktować naukę w tym obszarze, jako długotrwały proces, który wspomaga przedsiębiorcę na
kaŜdym etapie kariery w biznesie. Dzięki doświadczeniu w nauce przedsiębiorczości ustalono
zasady, które mogą stanowić podstawę edukacji:
• Przedsiębiorcą nie rodzimy się, lecz stajemy, dzięki Ŝyciowemu doświadczeniu;
• Przedsiębiorcy są bardzo zróŜnicowaną populacją ludzi, jednak ich cechą wspólną jest
gotowość do podejmowania ryzyka, w celu osiągania zysku;
• KaŜdy moŜe zostać przedsiębiorcą w kaŜdym wieku;
• Pomimo braku jednomyślności w ocenie wpływu wykształcenia na załoŜenie własnej
firmy, przyjmuje się, Ŝe przedsiębiorcy powinni kształcić się i zdobywać umiejętności
z zakresu komunikacji, zarządzania, marketingu, ekonomii, matematyki, finansów
oraz obsługi komputera;
• Inicjatywy gospodarcze podejmowane przez przedsiębiorców kreują nowe miejsca
pracy;
Przedsiębiorczości nie moŜna się nauczyć, ograniczając edukację jedynie do lektury ksiąŜek
akademickich, niezbędne są zajęcia warsztatowe, pozwalające na zdobycie praktycznych
umiejętności.
Kluczem do sukcesu w nauczaniu przedsiębiorczości jest więc kompleksowe podejście do jej
stymulowania przez dydaktyka. Całościowy program, odnoszący się do wszystkich
elementów procesu decyzji i tworzenia firmy, daje uczniom znacznie lepsze podstawy do
podjęcia decyzji o faktycznym załoŜeniu własnej firmy, a takŜe zwiększa szanse na ich
przetrwanie. Uzyskany w ten sposób efekt synergii róŜnych form edukacji: przekazu wiedzy,
ćwiczenia praktycznych umiejętności, wymiany poglądów, pomysłów i inspiracji
2
3
w znacznym stopniu umoŜliwił osiągnięcie zamierzonych rezultatów niŜ jednostronne
działania np. przekazu jedynie wiedzy teoretycznej dotyczącej róŜnych aspektów
prowadzenia biznesu.
Dni Kariery i Przedsiębiorczości
Podczas cyklu zajęć prowadzonych przez Centrum Wspierania Przedsiębiorczości
„Przedsiębiorczość – firma symulacyjna” przyjęto załoŜenie, Ŝe barierami powstrzymującymi
ludzi przed podejmowaniem samodzielnej działalności gospodarczej są:
• brak wiedzy o biznesie,
• odczucie braku wsparcia ze strony otoczenia,
• przekonanie o duŜych trudnościach związanych z wymogami formalnymi
prowadzenia biznesu,
• brak wiary we własne siły obniŜający pewność działania,
• brak zasobów materialnych, w tym brak kapitału,
• brak konkretnego, dobrze opracowanego planu działania.
Postawiono równieŜ tezę, Ŝe osoby które chcą prowadzić własne firmy mogą się nauczyć
przezwycięŜać te bariery, jednak by to faktycznie osiągnąć muszą uwierzyć w tę moŜliwość.
W związku z powyŜszym program warsztatów składał się z modułów zapewniających
moŜliwość kompleksowego rozwoju i wzmocnienia kompetencji oraz nabycia wiedzy
praktycznej i umiejętności zwiększających szanse osiągnięcia sukcesu w podejmowanej
w przyszłości działalności gospodarczej. Bazując na zdefiniowanych i konkretnie określonych
barierach, załoŜono osiągnięcie w czasie warsztatów następujących celów:
• wyposaŜenie uczestników warsztatów w wiedzę na temat samodzielnego prowadzenia
działalności gospodarczej,
• opanowanie podstaw efektywnego zarządzania finansami,
• wyposaŜenie w umiejętność opracowania koncepcji własnej firmy,
• nabycie umiejętności opracowania biznesplanu,
• rozwinięcie i wzmocnienie kompetencji związanych z psychologicznymi aspektami
bycia przedsiębiorcą – kształtowanie postaw przedsiębiorczych,
• wypracowanie platformy wymiany doświadczeń między uczestnikami warsztatów.
Kluczem do sukcesu, a właściwie kluczem do „otwarcia się” studentów na oferowane
moŜliwości są wykładowcy - praktycy, którzy mają doświadczenie w prowadzeniu
działalności gospodarczej lub na co dzień parają się doradztwem dla przedsiębiorców. Inaczej
przekazuje się wiedzę na temat prowadzenia działalności, jak się ją prowadziło, inaczej
przekazuje sie wiedzę na temat dotacji dla firm jak samemu pisało się takie wnioski.
Wiarygodność w oczach słuchaczy to coś więcej niŜ tylko przekonanie ich, Ŝe mówi się
prawdę. Istotną rolę w kształceniu przedsiębiorczości odgrywa udział studentów
w wydarzeniach typu Dni Kariery i Przedsiębiorczości. Podczas takich inicjatyw, w których
organizację włączają się lokalni aktorzy, instytucje działające na rzecz rozwoju
gospodarczego w regionie, studenci mają okazję poznać praktyczne mechanizmy wspierania
młodego biznesu. W tegorocznej imprezie udział wzięli m.in. przedstawiciele: Małopolskiej
Agencji Rozwoju Regionalnego S.A., Krakowskiego Parku Technologicznego Sp. z o.o. oraz
Punktu Konsultacyjnego KSU działającego przy Centrum Transferu Technologii Politechnika
Krakowska.
3
4
Podsumowanie
Zwiększenie zainteresowania korzystaniem ze szkoleń praktycznych podnoszących
kwalifikacje i umiejętności w środowisku akademickim będzie, więc podstawą do
efektywnego realizowania polityki w zakresie rozwoju gospodarki opartej na wiedzy.
Stworzenie przyjaznego nastawienia wśród potencjalnych uczestników spotkań z praktykami
w tej grupie odbiorców stanowi fundament do rozwoju wśród nich postaw przedsiębiorczych,
rozumianych jako interakcja z otoczeniem zewnętrznym przy wykorzystaniu posiadanego
potencjału rzeczowego i merytorycznego w postaci wiedzy i umiejętności. „Przedsiębiorca
włącza oczekiwania innych oraz uwarunkowania zewnętrzne do swoich pomysłów i działań.
Zatem refleksja i umiejętność interakcji stanowią kluczowy wymiar kompetencji
przedsiębiorczości. Uczenie się uwzględniające te kompetencje przyczynia się do
indywidualnego rozwoju. Jeśli podstawą szkoleń i kształcenia w zakresie przedsiębiorczości
uczynimy cel, jakim jest indywidualny rozwój, to stworzymy w ten sposób przestrzeń dla
pedagogiki przedsiębiorczości i wesprzemy działania przedsiębiorcze. Tak więc „nauczanie”
przedsiębiorczości rozumiane jako łączenie w jedno predyspozycji, motywacji, wiedzy
i umiejętności powinno opierać się na koncepcji indywidualnego rozwoju”.
Mgr Zofia Gródek-Szostak, Dyrektor Centrum Wspierania Przedsiębiorczości WSEI
4