Osteopatia wykorzystuje proste, powszech

Spis treści
Przedmowa do wydania polskiego . . . . . . . . . 11
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Prostymi słowami: osteopatia . . . . . . . . . . . . . 17
Pierwsza wizyta u osteopaty – jak przebiega
badanie i wywiad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Czas trwania i koszt terapii osteopatycznej . . . . . 25
Jak rozpoznać dobrego osteopatę . . . . . . . . . . . . . 26
Osteopatia: filozofia, nauka i sztuka . . . . . . . 33
Cztery zasady osteopatii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Różne obszary osteopatii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Osteopatia a inne metody lecznicze . . . . . . . . . . . 49
Kręgi, powięzi, membrany
– terminy wokół osteopatii . . . . . . . . . . . . . . . 53
Elementy składowe organizmu . . . . . . . . . . . . . . . 54
Układy krążenia, systemy transportujące,
połączenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Inne ważne funkcje organizmu . . . . . . . . . . . . . . . 82
7
OSTEOPATIA
Jak się miewasz? – inwentaryzacja . . . . . . . . 87
Pytania dotyczące anamnezy (w zakresie „historii
choroby”) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Pytania dotyczące funkcjonowania organizmu . . 92
Pytania na temat nawyków . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Pytania dotyczące pracy zawodowej i spędzania
wolnego czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Rozluźnienie mięśni i tkanek – najważniejsze
procedury osteopatyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Pytać, widzieć, czuć – droga do diagnozy . . . . . . .
Bezpośrednie techniki terapeutyczne . . . . . . . . . .
Techniki pośrednie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Techniki osteopatii czaszkowo-krzyżowej . . . . . . .
Techniki osteopatii wisceralnej . . . . . . . . . . . . . . .
Terapia układu limfatycznego . . . . . . . . . . . . . . . .
102
114
121
126
136
141
Na własnej skórze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
Kiedy terapia osteopatyczna jest uzasadniona? . . 146
Przykłady z praktyki osteopatycznej . . . . . . . . . . . 148
„Worek z kośćmi” – Andrew Still i początki
osteopatii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
Dobre samopoczucie i zachowanie zdrowia
– jak poprawić zdolność do samowyleczenia
i odporność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
Samopomoc – program treningowy . . . . . . . . 201
8
Spis treści
Ćwiczenia stabilizujące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ćwiczenia Fulforda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inne ćwiczenia rozciągające . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ćwiczenia oddechowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
System wisceralny/narządy . . . . . . . . . . . . . . . . . .
System czaszkowo-krzyżowy . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przepony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Co możemy zrobić dla układu limfatycznego . . .
Ćwiczenia na harmonizację energetyczną . . . . . .
Ćwiczenia rozluźniające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
204
208
218
222
227
230
233
236
238
241
Załącznik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Podziękowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
O autorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
Przedmowa
do wydania polskiego
Żyjemy w czasach dynamicznego rozwoju medycyny akademickiej, której fundamenty wykorzystuje
medycyna osteopatyczna – osteopatia.
Osteopata do mistrzostwa rozwija umiejętność
badania ręcznego – tzw. palpacji, które było kiedyś
dużo częściej wykorzystywane przez lekarzy. Zapomniane badanie palpacyjne może pokazać elastyczność, konsystencję oraz witalność ludzkiego
organizmu, których nie jest w stanie odzwierciedlić
rezonans magnetyczny, USG, tomograf komputerowy i inne badania obrazowe. Stanowi tym samym
bardzo dobre wsparcie medycyny akademickiej.
Osteopatia powstała pod koniec XIX wieku
w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej.
W Polsce pojawiła się niestety dopiero przed kilkoma laty.
11
OSTEOPATIA
Na rynku polskim literatura specjalistyczna
z zakresu osteopatii dopiero powstaje. Książkę tę
określiłbym raczej jako informacyjną. Jest ona adresowana do osób, które są na drodze do odzyskania swojego zdrowia i chcą kompleksowego do niego podejścia, holistycznego ujęcia istoty człowieka.
Z lektury tej mogą również skorzystać studenci
kierunków medycznych, którzy zastanawiają się
nad swoją drogą zawodową. Jest to również lektura dla początkujących osteopatów. Bardzo polecam
im rozdział opisujący dolegliwości pacjentów i sposób myślenia oraz leczenia osteopatycznego prowadzonego przez doświadczonych dyplomowanych
osteopatów.
Książka ta pokazuje piękno istoty człowieka oraz
leczenia pacjenta w prosty, a zarazem nieinwazyjny
sposób, z największym należnym mu szacunkiem,
tak aby bez użycia medykamentów powrócił do stanu równowagi i harmonii.
Artur Bieroza D.O., OSD, MSc (PT)
Wstęp
Dlaczego napisaliśmy tę książkę
Medycyna jest obecnie rozwinięta jak nigdy dotąd. Dostępne są lekarstwa, terapie i operacje prawie na wszystkie choroby i dolegliwości. Jednak
w większości gabinetów lekarskich i szpitali leczy
się tylko poszczególne części organizmu: głowę,
plecy, żołądek. „Ale gdzie szukać specjalisty, który
zajmuje się leczeniem całego człowieka?”, pytają
coraz częściej pacjenci. Dlatego też mamy dziś do
czynienia z boomem tak zwanych metod „kompleksowych”. Jedną z nich jest osteopatia lub medycyna osteopatyczna. Została ona zainicjowana
około 120 lat temu przez amerykańskiego lekarza,
dr. Andrew Taylora Stilla i od tego czasu nieustannie się rozwija. W Stanach Zjednoczonych nauka nazywana nieporęcznym, częściowo wprowadzającym w błąd terminem „dolegliwości układu
13
OSTEOPATIA
kostnego” – co jest dosłownym tłumaczeniem słowa „osteopatia” – cieszy się uznaniem na równi
z medycyną akademicką; w Niemczech i w Polsce
dopiero się popularyzuje.
Chcielibyśmy, aby dzięki tej książce osteopatia rozpowszechniała się – i od samego początku
była poprawnie rozumiana. Nie jest ona bowiem
nową, wątpliwą metodą leczenia, lecz kompleksowym systemem opartym na solidnym fundamencie. Osteopaci muszą dysponować rozległą wiedzą
medyczną, zwłaszcza w zakresie anatomii i fizjologii. (Anatomia jest nauką o budowie organizmu,
a fizjologia o chemiczno-fizycznych procesach zachodzących w organizmie). Oprócz tego powinni
opanować filozoficzne i teologiczne podstawy zawodu. Nieodzowna jest również wrażliwość rąk, które
będą w stanie „prowadzić rozmowę” z ciałem człowieka. Osiągnięcie takiego poziomu trwa lata.
Na osteopacie, który spełnia wspomniane warunki, można polegać. Poświęci on czas na szczegółową diagnostykę, a ostrożnymi ruchami dłoni
pomoże naszemu organizmowi wrócić do zdrowia.
Wielu pacjentów już po pierwszej wizycie dostrzega wyraźną poprawę. Dobry osteopata zna również
granice swoich kompetencji i poleci odpowiedniego lekarza specjalistę, gdy nie będzie w stanie uleczyć naszych dolegliwości.
14
Wstęp
Osteopaci praktykują na całym świecie; możliwości kształcenia w tym kierunku są obecnie dostępne na przykład w Wielkiej Brytanii, Francji,
Belgii i od niedawna również w Niemczech oraz
w Polsce. Mechanizmy działania osteopatii zostały
potwierdzone naukowo, a metody są stale doskonalone. Myśl przewodnia osteopatii brzmi: „życie
jest ruchem”. Dotyczy to również samej nauki.
Torsten Liem
Christine Tsolodimos
Prostymi słowami:
osteopatia
Osteopatia wykorzystuje proste, powszech>>
nie obowiązujące zasady. Twórca osteopatii, Andrew Taylor Still, nadał owym zasadom formę, którą można przekazać i przyswoić.
Ludzki organizm może pełnić niemal nieskończoną ilość funkcji. Są one uzależnione od elementów strukturalnych, z których jest on zbudowany.
Kości są ze sobą połączone stawami, które umożliwiają ruch, mięśniami wprawiającymi w ruch
oraz więzadłami, które ruch ograniczają. Impulsy inicjujące i kontrolujące ruch kierowane są do
wszystkich tkanek ciała. Ruch może odbywać się
w dużym lub małym zakresie i może dotyczyć każdej struktury organizmu – każdej komórki, a nawet
składników chemicznych.
17
OSTEOPATIA
Metody terapii osteopatycznej nie są niczym
więcej niż zestawem narzędzi. Lekarz o odpowiednich umiejętnościach może za ich pomocą wpływać na elementy strukturalne, które umożliwiają
i warunkują funkcjonowanie organizmu.
Organizm człowieka jest tak skonstruowany,
żeby przez całe życie działać bez zakłóceń i podtrzymywać swoje standardowe funkcje (innymi
słowy: być zdrowym), o ile dostarcza się mu dostatecznych ilości pożywienia, wody i innych substancji niezbędnych dla życia.
Gdy organizm nie działa prawidłowo, nie ma to
związku z jego budową. Przyczyną jest raczej niedostateczne zaopatrzenie w niezbędne elementy
lub kierowanie przez „użytkownika” nieprawidłowych komend za pośrednictwem systemu nerwowego.
To podstawa osteopatycznego myślenia i działania. Ruch jest przejawem sił witalnych, które wyrażają się jako funkcjonowanie organizmu.
Alan R. Becker nauczył się podstaw osteopatii czaszkowo-krzyżowej (kranio-sakralnej) od jej
twórcy, Williama Garnera Sutherlanda. Do dzisiaj
Becker swoimi pracami znacząco wpływa na osteopatyczne badania naukowe oraz na wiedzę w tym
zakresie. Amerykanin jest głównym członkiem
18
Prostymi słowami: osteopatia
najważniejszych stowarzyszeń osteopatycznych,
a w przeszłości był przewodniczącym Amerykańskiej Akademii Osteopatii (American Academy of
Osteopathy).
Pierwsza wizyta u osteopaty
– jak przebiega badanie
i wywiad
Rozmowa przebiega na początku w standardowy sposób: pacjent opowiada o swoich dolegliwościach, osteopata robi notatki, a potem przystępuje
do anamnezy, czyli wywiadu na temat wcześniejszych chorób, wypadków, operacji, a także codziennych nawyków i warunków pracy. W tym momencie mogą się pojawić pierwsze trudności, gdy
osteopata będzie chciał się dowiedzieć, czy w ostatnim czasie skręciłeś sobie nogę, czy w dzieciństwie
doznałeś upadku bądź czy rodzice relacjonowali ci
przebieg porodu.
Ale jaki to ma związek na przykład z bólem lewego barku? Być może bardzo ścisły. Nawet drobne
uszkodzenia kości, mięśni i tkanek, do których dochodzi choćby wskutek upadku, mogą powodować
zaburzenia. Większość owych zaburzeń organizm
21
OSTEOPATIA
jest w stanie „naprawić” lub skompensować samodzielnie. Przeciążone mięśnie lub stawy automatycznie są odciążane, a ich funkcję w miarę możliwości przejmują inne części ciała.
Jeżeli stan taki przeciągnie się i wystąpią inne obciążenia, mogą nieoczekiwanie pojawić się pozornie
niewytłumaczalne problemy ze stawami, mięśniami
czy organami wewnętrznymi. Jeżeli osteopata skupiłby się tylko na tych dolegliwościach, wkrótce powróciłyby one. Warunkiem trwałej poprawy jest wykrycie
przyczyny i jej usunięcie.
Pierwsze informacje o stanie swojego zdrowia
przekazałeś już nieświadomie osteopacie, wchodząc do gabinetu – poprzez chód i postawę. Czy
stoisz lub chodzisz pochylony do przodu, czy twoje
ciało odchyla się do tyłu? Czy jedno z ramion jest
wyżej niż drugie? Czy kolana są proste, czy przegięte?
Takie oznaki dostarczają ważnych wskazówek
na przykład o wrodzonej słabości tkanki łącznej,
o asymetrycznej postawie czy nadmiernej ruchomości mięśni lub stawów. Nogi wielu osób mają od
urodzenia nierówną długość. Gdy różnica ta jest
większa, człowiek może pochylać się na bok i tym
samym przemieszczać ciężar ciała.
Najważniejszym środkiem pozwalającym postawić diagnozę osteopatyczną jest badanie fizykalne
22