Pobierz plik

„Jak to naprawić”
propozycje planu pracy oraz zajęć
Temat przewodni: rozwiązywanie konfliktu
Ilość spotkań: 5 po 45 min
(o długości i ilości spotkań więcej przeczytasz w Pomocniczku)
Jeśli pracujesz z pacynką, podział Waszych ról zależy od Ciebie. Kursywą zaznaczone
są propozycje wypowiedzi nauczyciela lub/i pacynki. Kto je wypowiada, decydujesz sam/a.
Podobnie – kto czyta lub opowiada tekst. W podjęciu decyzji związanych z prowadzeniem
zajęć może pomóc Ci lektura Pomocniczka zamieszczonego na stronie. Sugerujemy zapoznać
się z jego zawartością, zanim zaczniesz pracować. Niektóre sformułowania zawarte w scenariuszach mogą być niejasne bez tej lektury.
Część zajęć prezentujemy wariantywnie – do wyboru. Te, których nie wykonasz w danym momencie możesz przeprowadzić na innym spotkaniu z „Opowieściami z Pacynkowa”
lub w trakcie innych Waszych zajęć.
Zestaw materiałów podany przed każdym scenariuszem odnosi się do wszystkich
ćwiczeń. Ich ostateczny dobór zależy od tego, na co się zdecydujesz.
Nauczyciel/ka lub pacynka może również wykonać zaproponowane przez nas zadania
plastyczne.
RAMOWY PLAN PRACY
Spotkanie I
Potrzeby
Spotkanie II
Co to jest konflikt?
Spotkanie III
Dlaczego się kłócimy?
Spotkanie IV
Stolik zgody
Spotkanie V
Współpraca
Wszelkie prawa zastrzeżone dla Fundacji "Drabina Rozwoju" z siedzibą w Warszawie.
SZCZEGÓŁOWY PLAN PRACY
Spotkanie I
Potrzeby
MATERIAŁY – ich ostateczny dobór uzależniony jest od wyboru ćwiczenia:
Ø małe ikony potrzeb, które znajdziesz w naszym panelu w części Ćwiczenie graficzne –
w ilości dla każdego uczestnika zajęć
Ø duże ikony potrzeb, które znajdziesz w naszym panelu w części Ćwiczenie graficzne w
jednym komplecie
Ø kartki A3 – dla każdego uczestnika po jednej
Ø nożyczki
Ø klej
Propozycja planu zajęć:
1. Ćwiczenie wstępne, rytuał rozpoczęcia lub pytanie o samopoczucie. W Pomocniczku
piszemy o tzw. rytuałach rozpoczęcia – możesz, ale nie musisz ich wykonywać.
2. Proponujemy, aby całe zajęcia zogniskować wokół omówienia zagadnienia potrzeb.
Wykorzystaj do tego naszą propozycję Ćwiczenia graficznego dostępną w panelu.
3. Pokaż dzieciom duże ikony potrzeb. Omów, czym są potrzeby. Podaj konkretne
przykłady.
4. Wykonaj – wg wskazówek w dziale Ćwiczenie graficzne – zadanie Piramidy lub
Kwiatu potrzeb.
5. Podsumuj zajęcia, np.: Widzę, że każda piramida jest inna. To znaczy, że różnie
układamy nasze potrzeby.
UWAGA: Zachowaj wydrukowane duże ikony potrzeb. Najlepiej byłoby, by na stałe
zawisły w sali. Jeśli nie jest to możliwe, zachowaj je. Jeśli prace dzieci też mogą pozostać
w sali przez jakiś czas, byłoby to również pomocne.
Wszelkie prawa zastrzeżone dla Fundacji "Drabina Rozwoju" z siedzibą w Warszawie.
Spotkanie II
Co to jest konflikt?
MATERIAŁY – ich ostateczny dobór uzależniony jest od wyboru ćwiczenia:
Ø materiały plastyczne zgodne z wybraną techniką – np.: kredki, gazety, materiały
śmieciowe (nakrętki)
Ø dzwonki chromatyczne
Ø poduszki, gazety lub baloniki
Propozycja planu zajęć:
1. Ćwiczenie wstępne, rytuał rozpoczęcia lub pytanie o samopoczucie. W Pomocniczku
piszemy o tzw. rytuałach rozpoczęcia – możesz, ale nie musisz ich wykonywać.
2. Zapytaj dzieci i porozmawiaj:
Ø Czy znają jakieś inne określenia słowa kłótnia? Spróbuj wprowadzić określenia:
konflikt, spór, wymiana, niezgodność zdań, sprzeczka itp.
Ø Co myślicie o kłótni?
Ø Dlaczego ludzie się kłócą?
Postaraj się, by padło jak najwięcej zróżnicowanych odpowiedzi. Daj się wypowiedzieć
możliwie każdemu, kto chce. Zbierz odpowiedzi. Pamiętaj o sugerowanych przez nas
zasadach zbierania odpowiedzi zamieszczonych w Pomocniczku. Dobrze jest podkreślić
różnorodność wypowiedzi, np.: Słyszę, że dajecie wiele bardzo różnych przykładów
konfliktów. Wydaje się, że ludzie często się o coś sprzeczają, kłócą.
3. Usiądźcie w kręgu. Zróbcie „rundki”, dokańczając następujące zdania (możesz wybrać
dowolną ich ilość):
•
•
•
•
•
Kłócę się z kimś, gdy...
Kłócę się z kimś, bo...
Gdy się z kimś kłócę, to…
Kiedy się kłócę, czuję…
Kiedy się kłócę, chcę…
Uwaga: Jeśli ktoś nie chce mówić, nie zmuszaj. Próbuj uzyskać różnorodność
wypowiedzi. Dzieci często powtarzają to, co ktoś już powiedział.
Podsumuj zebrane odpowiedzi wg naszych zasad, np.: Słyszę, że macie różne odczucia
związane ze sporami.
4. Wykonaj jedno lub maksymalnie dwa z poniższych ćwiczeń do wyboru:
Ø Wykonajcie pracę plastyczną na temat konfliktu, wybierz dowolną technikę,
dostosowaną do waszych możliwości (konflikt można skomponować z
guzików, nakrętek, wełny, plasteliny itp.) Po wykonaniu prac poproś dzieci o
Wszelkie prawa zastrzeżone dla Fundacji "Drabina Rozwoju" z siedzibą w Warszawie.
pokazanie uczuć, które wyrażają ich prace. Porozmawiajcie na temat: Jak się
czujecie podczas kłótni?
Ø Wymieniaj kolejno uczucia związane z kłótnią, które wcześniej nazwały
dzieci, uczestnicy zabawy niech spróbują znaleźć dla nich odpowiedni dźwięk
na dzwonkach chromatycznych.
Ø Zaproponuj dzieciom, aby przedstawiły tańcem uczucia towarzyszące kłótni.
Pokażcie, jaki taniec pasuje do kłótni, a jaki do zgody. Odegrajcie kłótnię
w parach lub zespołach 3-4 osobowych za pomocą pantomimy. To ćwiczenie
warto wykorzystać do zwrócenia uwagi na to, że konfliktom nierzadko
towarzyszy przemoc. Należy zwrócić uwagę na to, że choć się tak dzieje, nie
jest to właściwy sposób na rozwiązywanie spraw ze względu na zagrożenie
życia. Podkreśl, że w Waszej grupie nie ma na to zgody i miejsca.
Ø Dzieci stają w kręgu i pokazują uczucia, które towarzyszą im, gdy się z kimś
kłócą.
Ø Zaproponuj dzieciom zabawę pomagająca rozładować napięcie, które może
zgromadzić się w dzieciach rozmawiających o kłótni – bitwę na poduszki
(gazetowe kulki, balony). Poduszki powinny być niewielkie, lekkie, miękkie.
Ustalcie przed zabawą ważną zasadę: poduszkami (kulkami) tylko rzucamy
w przeciwników (nikogo nie bijemy). To ćwiczenie również można
wykorzystać do zwrócenia uwagi na to, że konfliktom nierzadko towarzyszy
przemoc. Należy zwrócić uwagę na to, że choć się tak dzieje, nie jest to
właściwy sposób na rozwiązywanie spraw ze względu na zagrożenie życia.
Podkreśl, że w Waszej grupie nie ma na to zgody i miejsca.
5. Podsumuj zajęcia, odwołując się do tego, co robiliście na spotkaniu, np.:
Rozmawialiśmy dziś o tym, co to jest konflikt, kłótnia, sprzeczka – nie są to dla nas
przyjemne sytuacje, ale niestety ciągle się z nimi spotykamy. Będziemy jeszcze o tym
rozmawiać na naszych kolejnych spotkaniach.
UWAGA: Poświęć te zajęcia przyjrzeniu się naturze konfliktu, a nie temu, jak go
rozwiązywać. Spróbuj wydobyć jak najwięcej cech kłótni, ale nie omawiaj ich szeroko.
Nie moralizuj.
Wszelkie prawa zastrzeżone dla Fundacji "Drabina Rozwoju" z siedzibą w Warszawie.
Spotkanie III
Dlaczego się kłócimy?
TEKST
Ø Monika Staniszewska „Jak to naprawić” – dostępny w panelu
MATERIAŁY – ich ostateczny dobór uzależniony jest od wyboru ćwiczenia:
Ø małe ikony potrzeb, które znajdziesz w naszym panelu w części Ćwiczenie graficzne –
w ilości dla każdego uczestnika zajęć
Ø wydrukuj rysunek do tekstu „Jak to naprawić” w ilości dla każdego uczestnika zajęć,
znajdziesz go w panelu, w dziale Ilustracja do tekstu
Ø jeśli nie ma ich w sali, przygotuj duże ikony potrzeb
Ø nożyczki
Ø gazety, poduszki
Propozycja planu zajęć:
1. Ćwiczenie wstępne, rytuał rozpoczęcia lub pytanie o samopoczucie.
2. Przypomnij o tym, o czym rozmawialiśmy przy okazji zajęć o potrzebach.
Przypomnij, co znaczą i zaprezentuj ich duże symbole. Jeśli w sali są prace dzieci,
przypomnij o nich.
3. Niech każde dziecko wytnie swoje ikony potrzeb. Rozdaj dzieciom przygotowane
ilustracje. Uprzedź dzieci, że za chwilę będziesz czytać lub opowiadać historię
Tomka, a przygotowane materiały będą nam pomocne przy tej lekturze.
4. Czytaj tekst, lecz co jakiś czas przerywaj go, zadając pytania o potrzeby i uczucia.
W dziale Tekst z pytaniami zaprezentowaliśmy propozycję miejsc, w których
należałoby się zatrzymać. Po zadaniu pytania, niech dzieci położą odpowiednią
potrzebę przy danym bohaterze. Jeśli jest taka sama może być pośrodku. Pamiętaj, że
niekiedy odpowiedzi mogą być różne, dzieci dostrzegą różne potrzeby za takim
zachowaniem. Nie szukaj na siłę jednej odpowiedzi. Oprócz potrzeb zapytaj również
o uczucia. Kiedy będziesz pytać o potrzeby aut, poproś o podniesienie symbolu danej
potrzeby do góry.
5. Podsumuj lekturę, np. Jak wiele uczuć i potrzeb pojawiło się w trakcie tego ćwiczenia.
Konflikt to trudna sprawa.
Jeśli nie wykonałaś/eś wcześniej tego ćwiczenia, proponujemy je na koniec tych zajęć:
6. Zaproponuj dzieciom zabawę pomagająca rozładować napięcie, które może
zgromadzić się w dzieciach rozmawiających o kłótni – bitwę na poduszki (gazetowe
kulki, balony). Poduszki powinny być niewielkie, lekkie, miękkie. Ustalcie przed
zabawą ważną zasadę: poduszkami (kulkami) tylko rzucamy w przeciwników (nikogo
nie bijemy). To ćwiczenie również można wykorzystać do zwrócenia uwagi na to, że
konfliktom nierzadko towarzyszy przemoc. Należy zwrócić uwagę na to, że choć się
Wszelkie prawa zastrzeżone dla Fundacji "Drabina Rozwoju" z siedzibą w Warszawie.
tak dzieje, nie jest to właściwy sposób na rozwiązywanie spraw ze względu na
zagrożenie życia. Podkreśl, że w Waszej grupie nie ma na to zgody i miejsca.
Wszelkie prawa zastrzeżone dla Fundacji "Drabina Rozwoju" z siedzibą w Warszawie.
Spotkanie IV
Stolik zgody
TEKST
Ø Christine Merz i Betina Gotzen-Beek „Małgosia i kłótnia w przedszkolu” lub
Katarzyna Klimowicz, Ola Klimowicz „Dokąd na wakacje” – dostępny w panelu
w dziale Propozycja zajęć.
Propozycja planu zajęć:
1. Przeczytaj jeden z zaproponowanych przez nas tekstów. Możesz – jak na poprzednich
zajęciach – znowu pytać o potrzeby i uczucia bohaterów.
2. Proponujemy dzieciom wybranie jakiegoś miejsca w Sali, które będzie służyło do
rozmowy w sytuacjach konfliktowych. Możesz je jakoś nazwać np. Stolikiem zgody
lub Dywanem porozumienia. Na środku kładziemy zabawkę lub jakiś inny przedmiot
i zapraszamy dwoje chętnych dzieci do odegrania sporu. Ochotnicy siadają
naprzeciwko siebie. Mają sobie wyobrazić, że chcą bawić się tą samą zabawką – w
jaki sposób rozwiążą ten problem? Prowadzący pomaga osiągnąć porozumienie. Jeśli
widzisz, że dzieci sobie nie radzą, pytaj grupę o sposoby rozwiązania. Kiedy sytuację
uznacie za rozwiązaną, zaproś następną parę, ale tym razem połóż na stole dwie kartki
– na jednej napisz Jedziemy w góry, na drugiej Jedziemy nad morze. Zadaniem dzieci
jest zamodelowanie sporu o cel wyjazdu na wakacje.
W zależności od czasu możesz podsunąć inne przedmioty sporu:
Ø Zabawa w chowanego – zabawa w berka
Ø Dwa różne filmy – tu najlepiej wciągnąć do sporu dziewczynkę i chłopca
Ø Pies czy rybki – jakie zwierzę wybrać do posiadania w domu (symulacja konfliktu
rodzeństwa)
Ø Jaki prezent kupić koledze
Ø Chcę chodzić po drzewach – nie chcę chodzić po drzewach
Ø Chcę teraz poczytać – chcę się teraz bawić
Ø Chcę się teraz bawić – chcę teraz jeść
Jeśli uważasz to za dobry pomysł, możesz powiększać grupę spierających się.
Przy każdym sporze zachęcaj dzieci do wyrażania swoich uczuć i potrzeb, np.: Jaka
Twoja potrzeba Bartku jest w tym, że nie masz ochoty teraz się bawić? Dlaczego Marysiu
chcesz kupić psa? (w domyśle – Marysia ma potrzebę zabawy z psem, a może też bycia
dla niego ważnym; w przypadku rybek nie będzie to możliwe).
3. Podsumuj ćwiczenie. Ustal z dziećmi, czy chcą mieć takie miejsce na stałe w klasie.
Jeśli tak – należałoby ustalić zasady dla tego miejsca, co jest dozwolone, a co nie, np.
nie ma zgody na przemocowe rozwiązywanie konfliktu. Być może jednak
wystarczający jest Wasz kodeks już istniejący.
Wszelkie prawa zastrzeżone dla Fundacji "Drabina Rozwoju" z siedzibą w Warszawie.
Spotkanie V
Współpraca
TEKST – do wyboru
Ø Roksana Jędrzejewska-Wróbel seria „Plastelinek” – książeczka: „Wojna o biały
fartuch”
Ø Zofia Stanecka, Marianna Oklejak „Basia i przedszkole”
MATERIAŁY – ich ostateczny dobór uzależniony jest od wyboru ćwiczenia:
Ø Szaliki, piłka, kartki, laski gimnastyczne (kijki, sznurki), klocki
Propozycja planu zajęć:
1. Ćwiczenie wstępne, rytuał rozpoczęcia lub pytanie o samopoczucie.
2. Przeczytaj jeden z zaproponowanych tekstów.
3. Po lekturze można jedynie krótko podsumować: Kiedy ludzie potrafią się ze sobą
dogadać, to może to przynieść ciekawe efekty.
4. Przeprowadź jedną lub więcej z podanych zabaw, które uczą współpracy. Zadania
można wykonać najszybciej, gdy partnerzy się nie kłócą, lecz ze sobą współpracują.
Ø Łączymy dzieci w pary i związujemy ich wewnętrzne nogi miękkimi szalikami.
Właśnie te związane nogi będą musiały poprowadzić piłkę do „bramki” (tzn. piłka
musi się przetoczyć pod krzesełkiem). Pary startują kolejno.
Ø Dzieci w parach stoją w szeregach naprzeciwko siebie w odległości 3-4 metrów.
Porozkładaj między parami kartki, które będą symbolizować kamienie wystające
z zimnej, górskiej rzeki. Zadaniem par jest przejście z jednego brzegu rzeki na
drugi bez zamoczenia nóg, czyli nie spadając z kamienia. Pary ,,przeprawiają się
przez rzekę" z dwu stron jednocześnie, spotykają się więc gdzieś po środku na
kamieniach. Muszą zadbać o to, aby nie zrzucić partnera przy mijaniu.
Ø W parach dzieci trzymają za końce laski gimnastycznej (kijka, sznurka) i nie
wypuszczając jej z ręki wykonują różne zadania, np. przechodzą przez przeszkody.
Jeszcze trudniej jest wykonywać polecenia jeśli dzieci połączą się w czwórki.
Ø Dzieci w grupach 4 osobowych budują wieże. Kto zbuduje najwyższą w
określonym czasie? Potrzebna jest tu współpraca.
Obserwuj dzieci w czasie ćwiczeń – czy się kłócą czy nie, jak współpracują. Omów
ćwiczenia, zwracając uwagę na to, co jest potrzebne, co pomaga, a co przeszkadza, kiedy
musimy współpracować. Powiedz o swoich obserwacjach, ale bez oceny.
Inne historie edukacyjne dotyczące konfliktu:
Ø Zofia Stanecka, Marianna Oklejak „Basia i przedszkole”
Ø Paulette Bourgeois, Brenda Clark „Franklin wybacza siostrzyczce”
Wszelkie prawa zastrzeżone dla Fundacji "Drabina Rozwoju" z siedzibą w Warszawie.
Ø Christine Merz i Betina Gotzen-Beek „Małgosia i kłótnia w przedszkolu”
Ø Anna Kozłowska „Zaczarowane bajki, które leczą dla dzieci i dorosłych” – rozdział
„O mądrym żółwiu Tartarudze, jego żonie żółwicy Czułej i o dzieciach: Okrąglutkiej i
Promyczku”
Ø Roksana Jędrzejewska-Wróbel seria „Plastelinek” – książeczki: „Wojna o biały
fartuch”, „Rodzeństwo starsze i młodsze”
Ø Rafał Królikowski „Bajkoterapia czyli dla małych i dużych o tym, jak bajki mogą
pomagać” – rozdział „Fik i Mik”
Ø Karolina Święcicka „Baśniowe mikstury” – rozdział „O dwóch myszkach i ich
dziwnym bracie”
Ø Doris Brett „Bajki, które leczą cz 2” – rozdział 12 „Rodzeństwo – jak ułatwić dziecku
trudne życie z bratem lub siostrą”
Ułóż własny scenariusz zajęć – chętnie zamieścimy go w naszych materiałach.
Wszelkie prawa zastrzeżone dla Fundacji "Drabina Rozwoju" z siedzibą w Warszawie.