Obowiązek ogłoszenia „małego wezwania”

40
OBOWIĄZEK
ogłoszenia wezwania
Zwiększanie stanu posiadania w spółkach publicznych
poddane jest restrykcyjnemu reżimowi związanemu
z obowiązkami notyfikacyjnymi oraz – niejednokrotnie –
z koniecznością ogłaszania wezwań. Również objęcie
akcji spółki publicznej w ramach emisji prywatnej może
w niektórych przypadkach aktualizować po stronie podmiotu
obejmującego akcje obowiązek ogłoszenia wezwania do
zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji.
Alicja Piskorz, Karol Szymański
spółkach publicznych obowiązek ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji pojawia się także
w sytuacji objęcia akcji w ramach emisji prywatnej.
Zgodnie z art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r.
o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu
obrotu oraz o spółkach publicznych (tj. Dz. U. 2009 r.
Nr 185, poz. 1439 ze zm. – dalej jako: „Ustawa”),
nabycie akcji spółki publicznej w liczbie powodującej
zwiększenie udziału w ogólnej liczbie głosów o więcej
niż 10 proc. w okresie krótszym niż 60 dni lub więcej
niż 5 proc. w okresie krótszym niż 12 miesięcy przez
podmiot, którego udział w ogólnej liczbie głosów w tejże
spółce wynosi odpowiednio mniej lub więcej niż 33 proc.,
może nastąpić wyłącznie w wyniku ogłoszenia wezwania
do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę tych akcji.
W
Obowiązek ogłoszenia „małego wezwania”
Aby w sposób należyty odczytać zakres zdarzeń,
które objęte zostały hipotezą normy prawnej wynikającej
z powyższego przepisu, należy określić precyzyjnie co
ustawodawca rozumie poprzez pojęcie „nabycie” akcji
spółki publicznej.
Przede wszystkim oznacza ono każdą sytuację nabycia tych papierów wartościowych na podstawie określonej czynności prawnej w ramach obrotu na rynku
wtórnym. Ale czy tylko? Zakres powyższego terminu
rozszerzono także na zdarzenia prawne wymienione
w art. 5 Ustawy. Zgodnie bowiem z jego treścią: „Objęcie papierów wartościowych w obrocie pierwotnym
lub w ramach subskrypcji lub sprzedaży na podstawie
pierwszej oferty publicznej uważa się za nabycie papierów wartościowych w rozumieniu przepisów ustawy”.
Z brzmienia cytowanej regulacji wynika jednoznacznie,
iż na płaszczyźnie Ustawy prawodawca odróżnia pojęcie „nabycia” od pojęcia „objęcia” akcji oraz wyłącznie
niektóre kategorie tych drugich zdarzeń zrównuje
w skutkach prawnych z czynnościami dokonywanymi
w ramach obrotu wtórnego. Przypadki „objęcia” akcji
niewymienione w art. 5 Ustawy aktualizować będą po
stronie akcjonariuszy konkretne obowiązki tylko wtedy,
gdy zostanie to wyraźnie przewidziane w ramach przepisu szczególnego.
Aby ustalić czy objęcie akcji w ramach emisji
prywatnej zawiera się w pojęciu „obrót pierwotny” –
a tym samym powoduje (przy spełnieniu dodatkowych
kryteriów) powstanie obowiązku ogłoszenia „małego
wezwania” – należy sięgnąć dodatkowo do definicji legalnej ww. terminu, która sformułowana została w art.
4 pkt 3 Ustawy. Stosownie do wskazanego przepisu
przez „obrót pierwotny” rozumie się „(…) dokonywanie
oferty publicznej przez emitenta lub subemitenta usługowego, której przedmiotem są papiery wartościowe
nowej emisji, oraz zbywanie lub nabywanie papierów
wartościowych na podstawie takiej oferty (…)”. Łączna
wykładnia przywołanych regulacji przesądza o tym, iż
w pojęciu „nabycia” akcji mieści się jedynie objęcie akcji
w obrocie pierwotnym lub pierwszej ofercie publicznej,
a więc wyłącznie w wyniku czynności, o których mowa
41
Obowiązek ogłoszenia „dużego wezwania”
Z odmienną sytuacją mamy natomiast do czynienia
na tle obowiązku ogłoszenia wezwania, o którym mowa
w art. 73 oraz 74 Ustawy. Literalne brzmienie ust. 1
każdej z przywołanych regulacji wskazuje, iż „obowiązki
wezwaniowe” dotyczą sytuacji związanych z verba legis
„przekroczeniem” 33 proc. lub 66 proc. ogólnej liczby
głosów w spółce publicznej. Przez cytowane pojęcie
należy – wobec braku szczególnej definicji ustawowej
– rozumieć w istocie każdą sytuację, która prowadzi
do zwiększenia udziału konkretnego akcjonariusza
w ogólnej liczbie głosów spółki publicznej ponad jeden
z ww. progów, a w konsekwencji również objęcie akcji
nowej emisji (w odróżnieniu od wyraźnego wskazania
w art. 72 Ustawy – „nabycie akcji spółki publicznej”).
Co istotne, w przypadku objęcia akcji spółki publicznej
w ilości powodującej przekroczenie którejś z ww. kwalifikowanych wielkości, powstaje obowiązek następczego
ogłoszenia wezwania. W świetle bowiem art. 73 ust. 2
Ustawy w przypadku, gdy przekroczenie progu 33 proc.
ogólnej liczby głosów nastąpiło w wyniku m.in. objęcia
akcji nowej emisji spółki publicznej akcjonariusz obowiązany jest, w terminie trzech miesięcy od tego zdarzenia, do
ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub
zamianę akcji tej spółki w liczbie powodującej osiągnięcie
66 proc. ogólnej liczby głosów albo zbycia akcji w liczbie
powodującej osiągnięcie nie więcej niż 33 proc. ogólnej
liczby głosów, chyba że w tym terminie udział akcjonariusza w ogólnej liczbie głosów ulegnie zmniejszeniu do nie
więcej niż 33 proc. ogólnej liczby głosów, odpowiednio
w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego, zmiany
statutu spółki lub wygaśnięcia uprzywilejowania jego akcji. Natomiast zgodnie z art. 74 ust. 2 Ustawy analogicznie
uregulowano sytuację podmiotu, który przekroczył próg
66 proc. ogólnej liczby głosów z zastrzeżeniem, iż w tym
przypadku obowiązek ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji dotyczy wszystkich
pozostałych udziałowych papierów wartościowych spółki.
Niemniej również w omawianej sytuacji ww. powinność
dezaktualizuje się, jeżeli w terminie trzech miesięcy udział
akcjonariusza w ogólnej liczbie głosów ulegnie zmniejszeniu do nie więcej niż 66 proc.
Na marginesie należy wskazać, iż w sytuacji, gdy
udział akcjonariusza w ogólnej liczbie głosów spółki
publicznej na skutek objęcia akcji nowej emisji wzrósł
jednorazowo z poziomu poniżej 33 proc. do wielkości
ponad 66 proc., a następnie w konsekwencji zdarzeń
wymienionych w art. 74 ust. 2 Ustawy zmalał poniżej
drugiego z ww. progów, wówczas w dalszym ciągu
aktualny pozostaje obowiązek ogłoszenia przez niego
następczego wezwania do zapisywania się na sprzedaż
lub zamianę akcji w liczbie zapewniającej osiągnięcie
66 proc. ogólnej liczby głosów.
Odmienne cele ogłoszenia
„małego” i „dużego” wezwania
Rozróżnienie powyższych sytuacji związane jest
z odmiennymi celami nałożenia obowiązku ogłoszenia
wezwania ustanowionego w art. 72 oraz w art. 73 i art.
74 Ustawy. Ratio legis pierwszego z ww. przepisów jest
zmniejszenie wpływu nabywania papierów wartościowych na wahania cen rynkowych przy skupowaniu
znaczącej liczby akcji, co zapobiegać ma tzw. „efektowi
popytowemu”. Warto również dodać, iż „małe wezwanie”
leży poza zakresem regulacji dyrektywy 2004/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r.
w sprawie ofert przejęcia, gdyż nie jest nakierowane na
przejęcie kontroli w spółce ani nie jest wezwaniem obowiązkowym w rozumieniu art. 5 ust. 1 tejże dyrektywy.
Natomiast podstawowym celem wprowadzenia obowiązku ogłoszenia wezwania w związku z przekroczeniem
ogólnej liczby głosów dającej praktyczną kontrolę nad
spółką publiczną, określonego w art. 73 oraz art. 74
Ustawy, jest umożliwienie pozostałym akcjonariuszom
„wyjścia” ze spółki po cenie, w jakiej nowy akcjonariusz
nabywał ww. kontrolę. Przyjmuje się bowiem, że zdolność
wywierania decydującego wpływu na spółkę publiczną
jest wartością majątkową (osobną od wartości akcji jako
ułamka kapitału zakładowego) wyrażoną w kwocie, którą
określa się powszechnie „premią” za kontrolę.
Odmienne cele „małego” oraz „dużego” wezwania
uzasadniają zatem inny sposób regulacji przedmiotowej instytucji, tj. wyłączenie ww. obowiązku w sytuacji
obejmowania akcji w ramach oferty prywatnej w ilości
nieprzekraczającej progu 33 proc ogólnej liczby głosów.
ALICJA PISKORZ
radca prawny w domu maklerskim i towarzystwie
funduszy inwestycyjnych
KAROL SZYMAŃSKI
współpracownik Kancelarii
KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy – Radcowie Prawni
spółka partnerska z siedzibą w Warszawie
prawo kapitałowe
w art. 3 ust. 3 Ustawy. W związku z tym objęcie akcji
nowej emisji w ramach oferty prywatnej tj. skierowanej
do indywidualnie oznaczonych adresatów w liczbie
nie większej niż 100, pozostaje poza zakresem pojęcia
„nabycia” akcji.
Powyższy sposób interpretacji powinien rozstrzygać
o tym, iż objęcie akcji spółki publicznej w ofercie prywatnej nie skutkuje powstaniem obowiązku ogłoszenia
wezwania, o którym mowa w art. 72 Ustawy. Brzmienie
omawianej normy nie pozostawia bowiem wątpliwości,
iż obowiązek ogłoszenia wezwania powstaje jedynie
w związku z – rozumianym w powyższy sposób – nabyciem akcji spółki publicznej, oczywiście przy uwzględnianiu wyjątków wskazanych explicite w art. 75 Ustawy.