Ryzyko w procesie zarządzania

Akademia Młodego Ekonomisty
Ryzyko w procesie zarządzania
dr Mirosław Wójciak
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
27 lutego 2012
1
Gdzie spotykamy się z ryzykiem?
Praktycznie w każdej dziedzinie życia.
Ryzyko:
• prawne,
• medyczne,
• ryzyko siły wyższej,
• ryzyko polityczne,
• itd.
Szczególne miejsce ryzyko ma w ekonomii !!
2
3
Skąd się bierze ryzyko?
Ryzyko wynika głównie z konieczności prognozowania, a zatem
niepewność, co do przyszłości jest głównym czynnikiem
występowania ryzyka.
Czynnik ryzyka jest to zdarzenie, działanie, które przyczynia się do
powstania ryzyka lub jego zwiększenia / zmniejszenia.
4
Co to jest ryzyko?
Definicja ryzyka według Małego słownika języka polskiego (1969):
„Przedsięwzięcie, którego wynik jest nieznany, zależny od
przypadku; możliwość, że coś się uda lub nie uda...”.
Jest to tak zwana negatywna koncepcja ryzyka.
5
Co to jest ryzyko?
Ryzyko jest też definiowane jako przedsięwzięcie, którego wynik
nie jest znany (neutralna koncepcja ryzyka).
Czyli możemy sformułować dwa pojęcia ryzyka:
1. Ryzyko rozumiane negatywnie (ryzyko jako zagrożenie) – ryzyko
oznacza możliwość nieosiągnięcia oczekiwanego efektu.
2. Ryzyko rozumiane neutralnie (ryzyko jako zagrożenie i szansa) –
ryzyko oznacza możliwość uzyskania efektu różniącego się od
oczekiwanego.
6
Czy lubimy ryzyko?
Jeśli nie lubimy, to dlaczego je podejmujemy?
Im wyższe ryzyko, tym większa premia…
7
Czy ryzyko można zmierzyć?
Jeśli nie możemy uzyskać konkretnej liczby, możemy powiedzieć, że
coś jest mniej lub bardziej prawdopodobne.
Jeśli nie można czegoś zmierzyć,
należy zmierzyć to tak, jak się da. (Knight)
Jak mierzymy ryzyko?
Modele matematyczne, statystyczne, ekonometryczne.
8
Pomiar ryzyka
26 0
700
24 0
W a r t o ś ć o c ze k iw a n a (ś r e d n i d o c h ó d )
22 0
600
20 0
500
18 0
Liczba obs.
16 0
400
14 0
300
12 0
10 0
200
80
60
100
ry zy k o
40
0
20
-100
0
-15 , 5%
-10 , 7%
-13 , 1%
-6 ,0 %
-8 ,4 %
-1 ,3 %
-3 ,7 %
3 , 4%
1, 0 %
S to p a zwr o t u
8 , 1%
5,8%
1 2, 8 %
10,5%
-200
1
50
99
148 197 246 295 344 393 442 491 540 589 638 687
Proces1
Proces2
Proces3
9
Czy ryzykiem można sterować?
Najlepiej chyba jest go unikać 
Jeśli nie możemy go unikać to są od tego np. ubezpieczenia,
gwarancje, odpowiednie instrumenty finansowe.
10
Czy ryzyko trzeba kontrolować?
Ryzyko występuje cały czas. Konieczne jest jego monitorowanie, aby
w przypadku wzrostu ryzyka można było jemu przeciwdziałać.
11
Etapy zarządzania ryzykiem
Zarządzanie ryzykiem podmiotu (w uproszczeniu) obejmuje
następujące etapy:
• Identyfikacja ryzyka – na jakie ryzyka jesteśmy narażeni?
• Pomiar ryzyka – jaki jest jego poziom?
• Sterowanie ryzykiem – najczęściej próba jego zmniejszenia do
akceptowalnego poziomu.
• Monitorowanie i kontrola ryzyka – jak ryzyko zmienia się w czasie?
12
Stop!! Ryzyko czy niepewność??!!
W przypadku niepewności będziemy mieli do czynienia ze zmianami,
dla których nie można oszacować prawdopodobieństwa wystąpienia.
W przypadku ryzyka wynik w przyszłości też nie jest znany, ale znane
są jego alternatywy wraz z prawdopodobieństwami wystąpienia.
13
Ryzyko
Przykład 1
Gra 1
Kolega oferuje nam grę. Jeśli wypadnie orzeł przy rzucie monetą to
kupuje nam Coca Colę 0,5l. Jeśli reszka to my musimy mu kupić ową
butelkę Coca Coli.
Gra 2
Kolega oferuje nam grę. Jeśli wypadnie przy rzucie kostką jedno oczko
lub dwa to kupuje nam Coca Colę 0,5l. Jeśli wypadną 3, 4, 5 lub 6
oczek to my musimy mu kupić ową butelkę Coca Coli.
Którą grę wybierzecie?
14
Niepewność
Przykład 2
Jakie jest prawdopodobieństwo, że 1$ będzie jutro po 3,15 zł?
????!!!!!
15
Ryzyko w procesie zarządzania
dr Mirosław Wójciak
Dziękuję za uwagę
16