Prezentacja programu PowerPoint

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
17 grudnia 2002 r. w sprawie stacji
wczesnego wykrywania skażeń
promieniotwórczych i placówek
prowadzących pomiary skażeń
promieniotwórczych
Joanna Walas
Łódź, 2014
Zgodnie z rozporządzeniem wczesne wykrywanie
skażeń promieniotwórczych należy do „stacji wczesnego
ostrzegania”, a pomiary są prowadzone w „placówkach”.
Stacje
podstawowe
wspomagające
Placówki
podstawowe
specjalistyczne
1
Stacje wczesnego wykrywania skażeń
Stacje podstawowe (całodobowe), których zadaniem są pomiary mocy
dawki i pomiary spektrometryczne promieniowania gamma, umożliwiające
wykrycie wzrostu mocy dawki o 25 nSv/h powyżej wartości średniej dla
poprzednich 24 h; stacje są wyposażone w filtry umożliwiające zbieranie
aerozoli atmosferycznych i wykrywanie stężeń 131I i 137Cs (na poziomie
pojedynczych mikrobekereli na metr sześcienny powietrza, μBq/m³) oraz
całkowitego promieniowania alfa i beta (na poziomie pojedynczych Bq/m³
po 1 godzinie pobierania)
Stacje wspomagające, których zadaniem są pomiary mocy dawki
promieniowania gamma w ich otoczeniu co 1 godzinę oraz określanie
średniej wartości mocy dawki promieniowania gamma za
okres 24 godzin
2
Stacje ASS-500- są to terenowe urządzenia do ciągłego
pobierania próbek aerozoli atmosferycznych. Cząstki zawieszone
w powietrzu są zatrzymywane na filtrze Petrianowa, przez który
wentylator przetłacza strumień powietrza pobieranego z
wysokości 1,5 m nad poziomem gruntu. Przetłoczenie objętości
rzędu 10³ m³ umożliwia jakościową i ilościową spektrometryczną
analizę naturalnych i sztucznych radionuklidów od poziomu
0,5 μBq/m³
3
Stacje PMS- umożliwiają ciągły, bezobsługowy monitoring radiacyjny.
Wyniki pomiarów są automatycznie kierowane do bazy PMS w PAA i do
europejskiej bazy wymiany danych radiologicznych EURDEP (European
Radiological Data Exchange Platform). Transmisja odbywa się co
godzinę w sytuacji normalnej i co 10 minut w sytuacji awaryjnej.
4
Stacje IMiGW i MON
Stacje Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej wykonują ciągłe
pomiary mocy dawki promieniowania gamma, badania aerozoli
atmosferycznych (aktywność całkowita i sztuczna promieniowania
alfa i beta) oraz badania próbek wody opadowej (zawartość 137Cs w
próbkach tygodniowych i miesięcznych, aktywności całkowitej
promieniowania beta w próbkach dobowych i miesięcznych).
Stacje należące do MON – określane jako „wspomagające” – są
zlokalizowane na terenach jednostek wojskowych. Wykonują
automatyczne pomiary mocy dawki promieniowania gamma (wyniki
są przekazywane do COAS).
5
Placówki pomiarowe
W placówkach pomiarowych wykonywane są laboratoryjne analizy
skażeń promieniotwórczych w próbkach środowiskowych (powietrze,
woda, gleba) oraz w żywności i paszach.
Zadaniami placówek podstawowych jest prowadzenie pomiarów zawartości
izotopów promieniotwórczych w:
∙próbkach wody powierzchniowej, w szczególności wody z rzek,
∙wody do picia z sieci wodociągowej,
∙mleka oraz innych produktów żywnościowych stanowiących podstawowe
składniki przeciętnej racji pokarmowej
∙pasz surowych
6
Do zadań specjalistycznych placówek pomiarowych należy prowadzenie
bardziej rozbudowanych analiz, określających poziomy radioaktywności w
próbkach:
•mleka, wody do picia oraz produktów żywnościowych — sztucznych
izotopów alfa promieniotwórczych, w szczególności plutonu Pu-239 i
ameryku Am-241,
•wody powierzchniowej ,
•wody do picia:
• wodoru H-3
• naturalnych izotopów alfa promieniotwórczych,
• mleka i produktów żywnościowych — sztucznych izotopów gamma
promieniotwórczych,
• materiałów środowiskowych, w tym:
• gleby
• osadów dennych ,
•opadu całkowitego
7
Efekty
Ocena stopnia zagrożenia na podstawie wyników pomiarów
-dane uzyskiwane ze stacji PMS wczesnego wykrywania skażeń
analizuje na bieżąco (całodobowo) Centrum Zdarzeń Radiacyjnych
(CEZAR). Na podstawie tych danych jest sporządzana aktualna mapa
rozkładu mocy dawki promieniowania gamma w Polsce. Sytuacja na
obszarze kraju, aktualna w każdym dniu, jest prezentowana na stronie
internetowej PAA, wraz z komentarzem dotyczącym poziomu
zagrożenia
8
Modelowanie rozprzestrzeniania się w środowisku
Poza oceną aktualnego poziomu zagrożenia wyniki monitoringu
radiacyjnego pozwalają określać szybkość i kierunki zmian tego
poziomu. Umożliwia to szybkie identyfikowanie przyczyn wzrostu
aktywności i podejmowanie decyzji dotyczących sposobów ochrony
ludności przed promieniowaniem. W takich przypadkach użytecznym
narzędziem są programy umożliwiające modelowanie rozprzestrzeniania
się zanieczyszczeń w atmosferze, glebie i gruncie. Wyniki modelowania
pozwalają ustalać położenie obiektu, z którego radionuklidy zostały
uwolnione, oraz przewidywać kierunek i szybkość ich przemieszczania
się w oparciu o dane dotyczące sytuacji meteorologicznej .
9
Katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu
Istotnym zdarzeniem w historii systemu była awaria elektrowni
jądrowej w Czarnobylu, do której doszło 28 kwietnia 1986 roku.
O sytuacji alarmowej rząd PRL został poinformowany dzięki
pomiarom wykonywanym w stacji monitoringu radiacyjnego
Służby Pomiaru Skażeń Promieniotwórczych w Mikołajkach,
nadzorowanej przez CLOR w Warszawie. Analiza
promieniotwórczych zanieczyszczeń powietrza wykazała –
przed uzyskaniem informacji o wypadku w Czarnobylu – że ich
źródłem jest awaria reaktora jądrowego.
Reaktor Maria w Świerku
Jedyny (od 1995 r.) działający polski reaktor jądrowy wysokiej mocy
(pierwszy polskiej produkcji).
Maria jest reaktorem doświadczalno-produkcyjnym. Posiada bardzo
korzystne położenie geograficzne (izolacja od osiedli ludzkich) i dzięki
temu uniknął losu wielu europejskich badawczych reaktorów jądrowych,
które zostały zamknięte ze względów bezpieczeństwa. Do głównych zadań
reaktora należą:
 wytwarzanie izotopów promieniotwórczych, wykorzystywanych w
medycynie, eksportowanych m.in. do USA (Maria jest jednym z siedmiu
reaktorów na świecie, w których produkuje się tego typu izotopy)
 modyfikacja materiałów poprzez napromieniowywanie
 badania na wiązkach neutronów
 badania radiochemiczne z użyciem wypalonych prętów paliwowych
 terapia neutronowa
11
12
Dziękuję za
uwagę