Szkocja Scotland

Szkocja
Scotland
kocji
z
S
a
g
a
Fl
Herb Szkocji
Znak
Sz
Język : szkocki, angielski,
Stolica : Edynburg
kocja
Szkocja – część składowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i
Irlandii Północnej, dawniej niezależne królestwo. Obejmuje północną
część wyspy Wielkiej Brytanii oraz Hebrydy, Orkady i Szetlandy. Na
południu graniczy z Anglią. Krajobraz w przeważającej części wyżynny
i górski. Klimat umiarkowanie ciepły, wybitnie morski. Stolicą Szkocji
jest Edynburg, a największym miastem Glasgow.
Na północy Szkocji Góry Kaledońskie i, na południu Wyżyna
Południowo szkocka. W centrum niewielka Nizina Środkowo szkocka
skupiająca większą część ludności.
Patronem Szkocji jest św. Andrzej. Kwiatem charakteryzującym
Szkocję jest popłoch pospolity (często błędnie utożsamiany z ostem).
W 2005 r. 42% ludności Szkocji należało do kalwińskiego Kościoła
Szkocji, który jest od 1560 r. Kościołem narodowym. Kościół Szkocji
nie jest kościołem państwowym (od 1921 roku), a „narodowym” , a
zatem Szkocja ma formę pośrednią między rozdziałem kościoła od
państwa (Walia, Irlandia Północna) a kościołem ustanowionym jak w
Anglii.
Historia …
Szkocja jest zamieszkana co najmniej od V tysiąclecia p.n.e. Od początku była
obszarem, na którym dochodziło do konfrontacji różnych kultur i ludów (Piktlowie,
Celtowie, Normanowie, Rzymianie, Anglowie), jednakże jej dzika przyroda zawsze
stawała po stronie bieżących władców tych ziem.
Walki o wpływy w Szkocji ciągną się przez całą jej historię. Z czasem Szkocja została
połączona z Anglią, najpierw unią personalną gdy Jakub VI z dynastii Stuartów zasiadł
na tronie angielskim po śmierci Elżbiety I, potem zaś unią realną w 1707, kiedy
powstało Królestwo Wielkiej Brytanii.
Jako jednolity organizm społeczny i gospodarczy, istnieje od IX w., kiedy to Kenneth
MacAlpin władca celtyckiego królestwa Dalriady, zdobył koronę królestwa Piktów
(jego matka pochodziła z piktyjskiego rodu królewskiego) jednocząc oba państwa.
W końcu XIII wieku Szkocja została najechana przez Anglików, po czym na 2 wieki
odzyskała suwerenność, mimo coraz większych angielskich wpływów. W 1297
wybuchł bunt Williama Wallace, a w 1314 Robert I Bruce został uznany za faktycznego
króla Szkocji (po bitwie pod Bannockburn). Od 1603 Szkocja i Anglia miały wspólnego
władcę (unia personalna), a od 1707 wspólny parlament. Szkoci nigdy nie pogodzili się
z angielską dominacją, co wraz z poparciem dla legitymistycznej dynastii Stuartów
doprowadzało wiele razy do powstań.
W maju 1999 Szkoci wybrali swój własny parlament, w odpowiedzi na referendum z
1997, w którym chęć posiadania własnej władzy ustawodawczej wyraziło 75%
głosujących.
… historia …
Powołanie pierwszego od trzech stuleci szkockiego parlamentu było możliwe dzięki
polityce brytyjskiego premiera Tony’ego Blaira, który realizując swe obietnice
przedwyborcze, znacznie złagodził politykę w stosunku do części składowych Wielkiej
Brytanii.
Niejako zapowiedzią tej zmiany polityki był zwrot Szkocji (1996) kamienia koronacyjnego
dawnych królów szkockich, który od siedmiu stuleci służył też królom brytyjskim i jako
taki przechowywany był w Anglii.
W 2007 premier rządu szkockiego Alex Salmond ze Szkockiej Partii Narodowej
przedstawił projekt ustawy o przeprowadzeniu referendum niepodległościowego, które
miałoby umożliwić odłączenie się Szkocji od Wielkiej Brytanii. 15 października 2012 roku
premier Wielkiej Brytanii David Cameron oraz Alex Salmond podpisali w Edynburgu
porozumienie, na mocy którego referendum odbyło się 18 września 2014 roku. W
przeprowadzonym referendum ponad 55% Szkotów opowiedziało się za pozostaniem w
Zjednoczonym Królestwie.
Kultura i Kuchnia
Dudy, kilt i whisky to najbardziej znane produkty szkockiej kultury. Dudy pochodzą
z Azji Mniejszej, mają jednak w kulturze Szkocji szczególne znaczenie i kojarzone
są właśnie z nią. Kilt jako męska spódnica znany był już w czasach podbojów
rzymskich na Wyspach Brytyjskich. Charakterystyczny materiał, z którego
wykonany jest kilt, wytwarzany jest z owczej wełny, a wzór kiltu (charakterystyczna
krata) nazywa się tartanem. Słowo to wywodzi się z francuskiego tartanie i oznacza
po prostu tkaninę w kratę. Każdy z klanów szkockich ma swój unikatowy wzór
kiltu. Whisky – jest kwestią sporną pomiędzy Szkotami a Irlandczykami – bowiem
do dziś nie jest wyjaśnione, który z narodów wynalazł ten alkohol.
Nie ulega natomiast wątpliwości, iż szkocka whisky znana jest i ceniona na całym
świecie. Do najpopularniejszych marek w kategorii blended należą: Johnnie Walker,
Teacher's, Whyte & Mackay, Chivas Regal. Mimo że to trunki z tej kategorii są
najbardziej rozpowszechnione na świecie, prawdziwym powodem do dumy
Szkotów są jednak single malt whisky.
Szkocka kuchnia znana jest z shortbread (maślane pieczywo chrupkie), kidney pie
oraz haggis. Haggis to owczy żołądek napełniony mieszaniną złożoną z
posiekanych owczych podrobów (serce, płuca i wątroba), płatków owsianych,
cebuli i przypraw, zaszyty i ugotowany. Zazwyczaj podaje się go z ziemniakami.
Kuchnia szkocka charakteryzuje się sporą ilością potraw zawierających owies.
Przykładem może być tu cranachan. Tradycyjne szkockie śniadanie składa się
zazwyczaj z owsianki, jajek smażonych na bekonie lub też wędzonych ryb. Znanym
deserem szkockim jest spotted dick.
Emigracja
Niezbyt żyzne góry i przeludnione niziny od wieków zmuszały Szkotów do emigracji.
Emigrowali też często z przyczyn politycznych, niechętni angielskiej dominacji, prześladowani z
powodów religijnych lub popierania dynastii Stuartów. Do emigracji zachęcały też władze –
tytuł baroneta Nowej Szkocji został ustanowiony jako zachęta dla osiedlania się w Ameryce
Północnej.
Szkoci, zwłaszcza bitni górale, zasilali oddziały najemników w całej Europie. Od czasu wojny
trzydziestoletniej, gdy szkocka piechota zasłynęła, walcząc po stronie protestanckiej, szkockie
gwardie pojawiły się w wielu armiach, także prywatnych. Szkocki pułk gwardii, złożony z
jakobickich emigrantów mieli królowie Francji, szkoccy piechurzy byli także na polskich
dworach magnackich. Szkockie pułki, Np. sławna „Czarna gwardia” („Black Watch”) – 42.
Pułk Królewskiej Piechoty Szkockiej, czy pułk „Cameronians” – były wykorzystywane w
najdalszych zakątkach imperium – od Indii po Amerykę Północną. Dziś to elitarne jednostki,
służące często jako straż przyboczna brytyjskim królom.
Szkoci osiedlali się w Polsce, m.in. w Gdańsku (dzielnica Nowe Szkoty), w Lublinie (zachowała
się Original Records of those Scots in Poland known as the Scottish Brotherhood At Lublin), w gminie
Raczki, w Kiejdanach. W połowie XVII wieku mieszkało w Polsce około 30 tys. Szkotów.
Wykonali :
Dominik Stańczyk
i
Łukasz Bartczak
Informacje : wikipedia
Zdjęcia : google