Szwajcaria. Zarys ogólny: System polityczny

Szwajcaria. Zarys ogólny: System
polityczny
2015-12-27 20:19:58
2
Struktura federalistyczna. Szwajcaria jest narodem woli, czyli państwem utworzonym dobrowolnie przez wiele
grup ludowych, posługujących się różnymi językami i wierzącymi w różne religie. Założenie nowoczesnego
państwa szwajcarskiego miało miejsce w 1848 r. Przed tą datą Szwajcaria była luźnym związkiem niezależnych
kantonów. Skrót CH dla Szwajcarii, który znany jest przede wszystkim z adresów internetowych, pochodzi od
oficjalnego łacińskiego określenia „Confederatio Helvetica”.
Składa się z 26 kantonów, różnorodnych regionów o dużej samodzielności i uprawnieniach w polityce
podatkowej, oświatowej, prawnej i gospodarczej, posługujących się 4 językami urzędowymi (niemiecki, francuski,
włoski, retoromański) o wielowiekowych tradycjach republikańskich. Nadrzędny charakter prawny referendów
obywatelskich wykształcił specyficzną cechę państwowości szwajcarskiej, to jest koncyliacyjność. Każda
regulacja prawna może być uchylona w drodze referendum. Rząd składa się tylko z 7 ministrów, delegowanych
przez 4 największe partie parlamentarne, mające różnorodne, nierzadko sprzeczne programy polityczne. Nie ma
instytucji premiera. Obradami rządu kieruje rotacyjnie najstarszy stażem minister, równolegle pełniący
dodatkowo przez okres jednego roku funkcję głowy państwa (prezydenta).
Struktura państwa jest federalistyczna i dzieli się na trzy polityczne poziomy: federację, kantony i gminy.
Federacja odpowiada w sytuacjach, do których uprawnia ją konstytucja – np. w polityce zagranicznej i
bezpieczeństwa, w polityce celnej i finansowej, w ustawodawstwie obowiązującym całą Konfederację
Szwajcarską oraz w obronności. Szwajcarskie kantony na tle innych krajów na świecie, mają największą
autonomię. Opieka zdrowotna, oświata i kultura należą do tych obszarów politycznych, w których kantony
dysponują swobodą działania. Kantony, jako małe i elastyczne jednostki polityczne konkurują ze sobą w różnych
obszarach. System federalistyczny wyróżnia się częstym kontaktem obywateli i władz na płaszczyźnie
gospodarczej. Dzięki temu gminy i kantony mające dużą autonomię wykonują wiele zadań publicznych oraz
mogą wdrażać najbardziej odpowiednie rozwiązania dla konkretnych, lokalnych potrzeb.
Podział władzy na poziomie federalnym.
Zgodnie z konstytucją naród szwajcarski jest najważniejszym mającym prawo głosu organem krajowym, czyli
najwyższą instancją polityczną wybierającą parlament. Ponadto każdy obywatel Szwajcarii uprawniony do
głosowania ma prawo współuczestniczyć w referendum lub inicjatywach ludowych mających na celu zmiany i lub
uzupełnienia konstytucji oraz innych przepisów prawa. Władza ustawodawcza na poziomie federalnym to
parlament, składający się z dwóch izb: Rady Narodu, w skład której wchodzi 200 członków oraz Rady Kantonów,
czyli izby reprezentującej dwadzieścia sześć kantonów przez czterdziestu sześciu deputowanych łącznie. Rada
Narodu wybierana jest przez naród w wyborach bezpośrednich co cztery lata. Każdy kanton tworzy jeden okręg
wyborczy. Liczbę przedstawicieli danego okręgu wyborczego oblicza się na podstawie liczby ludności. Każdy
kanton musi być reprezentowany przez przynajmniej jednego przedstawiciela. Rząd federalny nazywa się Radą
Federalną i jest urzędem kolegialnym, liczącym siedmiu członków. Każdy z członków wybierany jest z
utworzonego z dwóch izb parlamentu Zgromadzenia Federalnego i prowadzi jedno z siedmiu ministerstw
(departamentów). Każdego roku, wraz z upływem rocznej kadencji, następuje zmiana przewodniczącego rządu
federalnego, który nosi tytuł Prezydenta Federacji. Najwyższą władzą sądowniczą w Szwajcarii sprawują Trybunał
Federalny w Lozannie, Szwajcarski Sąd Ubezpieczeniowy w Lucernie, Federalny Sąd Karny w Bellinzonie i
Federalny Sąd Administracyjny w St. Gallen.
Demokracja bezpośrednia i system zgodności.
Szwajcaria jest jednym z nielicznych krajów świata, w którym naród ma tak duże prawa o współdecydowaniu.
Obywatele Szwajcarii mogą domagać się referendum w wybranej przez nich sprawie, proponować zmiany lub
uzupełnienia w konstytucji (inicjatywa ludowa), a następnie decydować o tym w wyborach (referendum). Długa
demokratyczna tradycja oraz stosunkowo mała powierzchnia i liczba ludności kraju, jak również wysoka stopa
alfabetyzacji i różnorodna oferta medialna mają decydujące znaczenie dla funkcjonowania tej szczególnej formy
państwowej. Osoby uprawione do głosowania są zapraszane, z reguły cztery razy do roku, do decydowania o
projektach zmian w ramach referendum. Unikalną cechą polityki szwajcarskiej jest system zgodności. Od
dziesięcioleci najważniejsze siły polityczne w państwie wystawiają w formie koalicji łącznie siedmiu członków
3
Rządu Federalnego. Do parlamentu dostają się nie tylko zwycięzcy wyborów, ale członkowie wszystkich partii,
proporcjonalnie do uzyskanej przez partie liczby głosów. W rządzie decyzje zapadają większością głosów, w
zależności od zajmowanego stanowiska przez deputowanego. W ten sposób możliwie dużo ugrupowań może
wyrazić swoje zdanie na dany temat i dążyć do tak lubianego w Szwajcarii kompromisu. Dążenia do konsensusu
na zasadach kolegialnych, zgodnie z zasadą zgodności, istotnie przyczyniają się do politycznej stabilności
Szwajcarii.
Stabilność polityczna i pokój społeczny.
Zgodnie z przeprowadzanymi badaniami na temat bezpieczeństwa, własności prywatnej, więzi społecznej oraz
politycznej stabilności Szwajcaria zajmuje w zestawieniach międzynarodowych regularnie czołowe miejsca.
Szwajcarzy przywiązują dużą wagę do swojej niezależności. Mimo koegzystencji różnych grup językowych i
kulturowych, wewnętrzna stabilność jest duża. Tolerancja i wolność osobista są tu oczywiste. Zasada konsensusu
dotyczy także stosunków między pracodawcami i pracownikami, czy ich przedstawicielami. Obie strony
zobowiązane są do rozwiązywania swoich problemów w drodze negocjacji. Dzięki pokojowi społecznemu wzrasta
od dziesięcioleci ogólny poziom dobrobytu.
Ostatnia aktualizacja: 03.06.2014
4