6. Szpital jako instytucja społeczna

11/14/2013
Szpital jako instytucja społeczna
dr n. hum. Jan Domaradzki
Pracownia Socjologii Zdrowia i Patologii Społecznych
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego
w Poznaniu
[email protected]
MODELE OPIEKI SZPITALNEJ
wg r. m. COE
1
11/14/2013
Wymiar
Modele opieki nad pacjentami
opiekuńczy
klasyczny
Rehabilitacyjny
Prognoza przebiegu
choroby
Nieuleczalna
Cel
wyrażany
oficjalnie
Pokrzepienie
Opieka
Przywrócenie
sprawności
Leczenie
Sporadyczne
Centralne
Uzupełniające
Rola chorego
Trwała
Przejściowa
Motywacja pacjenta
Posłuszeństwo
wobec przepisów
instytucji
Posłuszeństwo
wobec „rozkazów”
lekarzy
Osiągnięcie
niezależności
Wynikający
z
powyższego model
instytucjonalny
Instytucja totalna
Szpital ogólny
(choroby ostre)
Ośrodek
rehabilitacyjny
Odwracalna
Zmienna
Przerywana
PSYCHOSPOŁECZNE SKUTKI
HOSPOTALIZACJI.
Szpital jako źródło stresu
2
11/14/2013
ETAP 1. DIAGNOZA
-
świadomość poważnej choroby,
-
przekonanie, że jest się chorym na raka,
-
lęk przed śmiercią,
-
obawy związane z możliwością zmian w obrazie ciała,
-
obawa o utratę znaczącego narządu,
-
lęk o utratę ról społecznych,
- lęk przed warunkami szpitalnymi.
ETAP 2. HOSPITALIZACJA
1. brak lub niedostateczna informacja,
- na co się choruje (nieznajomość diagnozy),
- brak pewności, co do diagnozy,
- o lekach, ich działaniu i skutkach ubocznych
- organizacja szpitala,
- organizacja dnia,
- lekarz prowadzący
- termin wypisu,
- o efektach stosowanego leczenia,
- o terminie i metodach leczenia
- - „leżenie i czekanie”,
2. przyjęcie do szpitala,
3. nieotrzymanie środków przeciwbólowych, gdy się ich potrzebuje,
4. bycie otoczonym dziwnymi urządzeniami,
5. konieczność używania szpitalnych ubrań,
6. spanie w obcym łóżku,
7. jedzenie posiłków w wyznaczonych porach (innych niż w domu),
8. brak intymności: konieczność dzielenia sali z nieznaną osobą,
9. poczucie osamotnienia: brak osoby, z którą można przedyskutować swój stan,
10. operacja, skierowanie na dodatkowe konsultacje,
11. depersonalizacja: traktowanie przedmiotowe
12. inni chorzy i umierający pacjenci,
13. niezrozumiała terminologia,
14. konieczność podporządkowania
15. postawa paternalistyczna personelu.
3
11/14/2013
ETAP 3. WYPIS
-
instytucjonalizacja,
-
lęk przed powrotem do ról społecznych,
-
lęk przed zakażeniem (choroby jatrogenne),
-
lęk przed śmiercią,
-
lęk przed piętnem.
Wpływ cech społeczno-demograficznych
na proces leczenia
CHOROBA
PACJENT
płeć
wiek
wykształcenie
dochód
pochodzenie społeczne
miejsce zamieszkania
wyznanie
pochodzenie etniczne
zawód
stan cywilny
przyczyna choroby
4
11/14/2013
MODELE REALCJI
PERSONEL – PACJENT
TALCOTT PARSONS – PROFESJONLIŚCI I LAICY
To aktorzy, którzy grają swe role społeczne, które są względem siebie komplementarne.
Obie związane z pewnymi społecznymi oczekiwaniami, zawierającymi zarówno prawa, jak i
obowiązki. Podkreślał ich wzajemne porozumienie.
Pacjent
(rola chorego)
Lekarz
(rola zawodowa)
Powinności = obowiązki
1.
Chęć
wyzdrowienia
(wola,
motywacja
wyzdrowienia)
2. Okazywanie zaufania lekarzowi i akceptacja jego
umiejętności zawodowych
1. Działanie w celu zapewnienia pacjentowi opieki
(kierowanie współpracą, wykonywanie samodzielnych
czynności)
2. Przestrzeganie etyki lekarskiej
3. Stałe doskonalenie kwalifikacji zawodowych i ich
profesjonalne wykorzystywanie
4. Obiektywność podejścia i emocjonalna neutralność;
5. Zawodowa samokontrola i samokrytycyzm
Przywileje = prawa
1. Zwolnienie z wykonywania normalnych obowiązków 1. Ingerencja w intymne i poufne sfery życia pacjenta
(ról społecznych i zadań)
2. Niezależność podejmowania decyzji
2. Zwolnienie z odpowiedzialności za stan chorobowy 3. Posiadanie autorytetu zawodowego
5
11/14/2013
ELIOT FREIDSON
DYLEMATY I KONFLIKTY
Podkreślał „zderzenie perspektyw” obu stron.
To dwa inne światy, różne interesy, oczekiwania i stany wiedzy, co
sprawia, że istnieję między nimi nieustanny, potencjalny konflikt.
Jego nasilenie zależy zaś o różnych czynników sytuacyjnych, wartości i
oczekiwań obu uczestników i sytuacji, w jakiej się znajdują.
To zupełnie dwie różne „kultury”, środowiska, a stąd i wartości i
priorytety.
Różnice w podejściu do problemu medycznego – obiektywna
(medyczna) vs subiektywna.
Nieuwzględnianie lub ignorowanie przez lekarza objawów zgłaszanych
przez pacjenta lub rutynowego podchodzenia do wszystkich pacjentów.
6