wykwintna kuchnia polska
Transkrypt
wykwintna kuchnia polska
00APaniPrezWstep.qxp:Layout 1 8/26/12 12:17 PM Page 3 W YKWINTNA KUCHNIA POLSKA WSZYSTKIE SMAKI ROKU 00APaniPrezWstep.qxp:Layout 1 8/26/12 12:17 PM Page 4 00APaniPrezWstep.qxp:Layout 1 8/26/12 12:17 PM Page 5 Tradycje polskiej kuchni – bogatej, ró˝norodnej – si´gajà setek lat. W pami´tnikach i relacjach zachowały si´ opisy wspaniałych uczt i wykwintnych daƒ, zadziwiajàcych biesiadników zasiadajàcych przy królewskich, magnackich czy prezydenckich stołach. Nie mniej wa˝ne sà rodzinne przekazy – kroniki czy zapiski – zawierajàce przepisy na potrawy lubiane i podziwiane przez domowników i goÊci. Ka˝dy z nas nosi w pami´ci smaki, które kojarzà mu si´ z dzieciƒstwem, z rodzinà, miejscem urodzenia, ojczyznà, zarówno tà małà jak i tà du˝à. Przepisy dziedziczone z pokolenia na pokolenie to skarb, który trzeba chroniç i rozwijaç, którym warto i trzeba si´ chwaliç. Tworzà one bowiem szczególny klimat tradycji rodzinnych, lokalnych i regionalnych, sà istotnym elementem naszego narodowego dziedzictwa kulturowego. Album, który trzymajà Paƒstwo przed sobà, zaprasza do rozsmakowania si´ w polskiej kuchni. Czasy si´ zmieniajà, dlatego te˝ tradycyjne potrawy przedstawione zostały w bardziej nowoczesnej formie. Utalentowani, uznani i utytułowani szefowie kuchni proponujà wykwintne menu, wybierajàc smaki z ró˝nych regionów Polski i wykorzystujàc lokalne produkty typowe dla ka˝dej z czterech pór roku. Polska kuchnia Êwietnie odnajduje si´ we współczesnych klimatach i Êwiatowych kulinarnych koncepcjach. Jest doskonałà wizytówkà naszego kraju. Takà właÊnie kuchni´ chcemy proponowaç prezydenckim goÊciom, tak aby na uroczystym stole spotykały si´ tradycja, nowatorstwo i oryginalnoÊç. Do przedstawionych przez szefów kuchni menu pozwalam sobie dołàczyç mojà domowà propozycj´ daƒ na spotkanie z rodzinà i przyjaciółmi. Aptior est dulci mensa merumque ioco – Stół i wino sprzyjajà przyjemnej zabawie – mawiano w staro˝ytnoÊci, zach´cam wi´c do sp´dzania czasu przy stole, by czerpaç radoÊç z odkrywania niezwykłych smaków polskiej kuchni. ANNA KOMOROWSKA MAŁ˚ONKA PREZYDENTA RP BoszKuchBraWersja-2.qxp:Layout 1 8/26/12 12:20 PM Page 8 prof. Jerzy Bralczyk Polski j´zykoznawca, specjalista w zakresie j´zyka mediów, reklamy i polityki. BoszKuchBraWersja-2.qxp:Layout 1 8/26/12 12:20 PM Page 9 Âwiat poznajemy wzrokiem, słuchem, w´chem, dotykiem i smakiem. A zwyczaje j´zykowe podpowiadajà nam, jak te zmysły i ich wartoÊç poznawczà powinniÊmy traktowaç. Wzrok jest doÊç wiarygodny, jeÊli widzimy coÊ na własne oczy (na cudze trudno zresztà), to to coÊ jest naprawd´ i na ogół jest te˝ takie, jakim to widzimy. Kiedy coÊ słyszymy, nasza pewnoÊç poznania jest mniejsza, a gdy tylko o tym słyszymy, nawet na własne uszy, wàtpliwoÊci sà cz´stsze. Gdy coÊ wywàchamy albo gdy nam czymÊ pachnie, to mo˝e to byç Êwiadectwem naszej wnikliwoÊci i intuicji, ale ten zmysł bywa cz´sto omylny. Dotyk jest ju˝ pewniejszy – dotykajàc czegoÊ, wiemy, ˝e mamy do czynienia z czymÊ namacalnym. Ale jeÊli najbardziej bezpoÊrednio i bezkompromisowo traktujàce Êwiat dzieci chcà byç zupełnie przekonane co do cech postrzeganej rzeczy, odwołujà si´ do zmysłu smaku: biorà do ust i smakujà. Chcà spróbowaç, do czego si´ to nadaje. Âwiat ma dla nas obrazy, dêwi´ki, zapachy i kształty – ale najwa˝niejsze, ˝eby miał dla nas smak. ˚eby nam smakował. To oczywiÊcie przenoÊnia, ale tak to czujemy. A o ludziach, którzy znajà si´ na tym, jak rozpoznawaç to, co w Êwiecie naprawd´ pi´kne, mówimy, ˝e majà dobry smak. Smak czujemy na j´zyku, j´zykiem próbujemy potraw. Tym samym j´zykiem, którego u˝ywamy do mówienia. Choç wiele cz´Êci naszego ciała uczestniczy w procesie mowy, to właÊnie nazwa j´zyka w naszym j´zyku do okreÊlenia j´zyka słu˝y. I na wiele jeszcze sposobów te ró˝ne j´zyki sà ze sobà powiàzane, nie bez powodów przecie˝. I nasze mówienie – ze smakowaniem, a mówiàc po prostu – z jedzeniem i piciem. Po pierwsze wi´c: nazywamy to, co jemy (i pijemy) – to oczywiste. Ale nie dosyç na tym. Nazwy, łàczàc si´ z potrawami i napojami, potrafià te˝ dodaç im smaku. Kiedy rozmawiamy o jedzeniu, u˝ywamy nazw, przywołujàc w wyobraêni smakowite potrawy. I napoje. Po drugie: wiele j´zyków, mniej skàdinàd ekspansywnych, mo˝e poszczyciç si´ tym, ˝e jakieÊ ich słowa przenikajà do innych, tak˝e tych dominujàcych – i to sà w ogromnej cz´Êci właÊnie nazwy tego, co si´ je i pije. Po trzecie wreszcie: przy jedzeniu nie sposób nie rozmawiaç. Brak konwersacji przy biesiadzie uchodzi słusznie za znak ponurego nastroju lub – co gorsza – braku dobrego wychowania. O jedzeniu na ogół lubimy mówiç. I wtedy, gdy jedzenia pod dostatkiem – wtedy to mówienie smaku mu dodaje. I wtedy, gdyÊmy najedzeni – miło wspominaç, kiedy jeÊç ju˝ nie mo˝na. I przed jedzeniem – apetyt si´ apetycznie wzmaga. I nawet gdyÊmy głodni, a jeÊç nie ma co – takie rozmowy o jedzeniu mogà wprawdzie niektórych silnie zdenerwowaç, ale dla wielu w jakiÊ sposób samo jedzenie sà w stanie zastàpiç. A jak i co mówimy? Lubimy smakowicie przeciàgaç sylaby, dobitnie akcentowaç nazwy potraw, które smakujà nam szczególnie. Słowa, gdy je wyraênie artykułowaç, myÊlàc przy tym o ich znaczeniach, bywajà podobne do rzeczy, które nazywajà. Chrrrupkie rogaliki sà apetyczniejsze, kruchchutkie zrazy rozpływajà si´ na j´zyku. Tłuszcz z tłłusstych kottletów lÊni na wargach, a chuudy twaróg na pewno nie przysporzy zb´dnych kalorii. Słowo miód brzmi słodziej nawet ni˝ słowo cukier, przy dobrze wymówionej cytrynie musimy si´ kwaÊno skrzywiç, słona zupa wykrzywia nam usta, a piołun czujemy gorzko a˝ w gardle. Jak si´ dobrze zastanowiç, to i wyraz cebula wydziela silnà woƒ, i burak nie grzeszy nadmiernà elegancjà, i grzyb wydaje si´ nieco zgrzybiały. Choç z kolei BoszKuchBraWersja-2.qxp:Layout 1 10 8/26/12 12:20 PM Page 10 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA grzybek, zwłaszcza marynowany, jest niekwestionowanie apetycznà zakàskà. A wyobraêmy sobie Êledzika z cebulkà, a do tego pieczywko i masełko, i oczywiÊcie kieliszeczek wódeczki… Z całà pewnoÊcià Êledê z cebulà wraz z chlebem z masłem temu nie dorówna, nawet wzbogacony o kieliszek wódki. A młode kartofelki ze słoninkà czy z masełkiem i – koniecznie – z koperkiem? Gdy wymawiajàc nazw´ potrawy, przypominamy sobie jej smak, słowa mogà smakowaç niemal jak sama ta potrawa, i to w jej idealnej postaci. Smaczne sà zdrobnienia, ale i zgrubienia si´ czasem przydajà. Mi´cho z kapuchà czy kiełbacha z piwskiem brzmià mo˝e trywialnie, ale czy taka przaÊnoÊç nie bywa niekiedy po˝àdana? Kluchy mo˝na próbowaç obrzydzaç z pozycji elegancji i wykwintu, ale wielu z nas i tak widzi w nich coÊ nieodparcie swojskiego… Sàczenie winka daje si´ porównaç ze ˝łopaniem piwska – wszystko zale˝y od zapotrzebowania i okolicznoÊci. Słowa tak˝e zapisane mogà robiç smakowite wra˝enie, zwłaszcza jeÊli mamy do czynienia z dobrà literaturà. Gdy Mickiewicz pół˝artem pisze o półmiskach kontuzów, arkasów, blemasów, z ingredyjencyjami pomuchl, figatelów, cybetów, pi˝m, dragantów, pinelów, brunelów – to mało kto z nas rozumie z tego choç słowo, ale jak to smakowicie wyglàda! Literackie opisy potraw nale˝à do najch´tniej przypominanych, a jeÊli ktoÊ czytał „Syren´” Czechowa, w której jeden z urz´dników wyprowadza z równowagi i z gabinetu swoich kolegów, kuszàco opowiadajàc im o skàdinàd wcale niewymyÊlnych daniach – nie zapomni tego nigdy. Niektórym z nas najapetyczniej brzmià słowa swojskie, dobrze znane, łàczàce si´ z domowymi wspomnieniami i bardziej mo˝e m´skà, ale zdrowà prostotà, Êwiadczàcà o dobrym zdrowiu i zdrowym podejÊciu do ˝ycia. Inni nad te cechy i cnoty przedkładajà elegancj´ zagranicznych nazw, za którà idzie wyrafinowany smak, jeszcze innym pachnie najlepiej egzotyka trudnych słów i oryginalnych przypraw. J´zyk ka˝dego narodu zdaje si´ jakoÊ dopasowany do jego kuchni, a charakterystyczne okreÊlenia lokalnych kulinarnych specjalnoÊci wywołujà ch´ç ich spróbowania… Niemo˝liwe do wymówienia gruziƒskie i ormiaƒskie słowa gwarantujà wyjàtkowy kaukaski smak, mocne niemieckie wyra˝enia zapewniajà, ˝e nic lekko zdrowego czy zdrowo lekkiego nam si´ nie trafi, pełne kresek i akcentów nazwy francuskie stawiajà nam wysokie wymagania, ale na pewno b´dziemy kontenci, bo musimy, jeÊli sami przed sobà chcemy uchodziç za smakoszy, albo przynajmniej za ludzi Êwiatowych. Bronisław Abramowicz, Uczta u Wierzynka, 1876; olej na płótnie, 157 × 315 cm, własnoÊç Muzeum Narodowego w Krakowie BoszKuchBraWersja-2.qxp:Layout 1 8/26/12 12:21 PM Page 11 P O LS K I E S MAK I Frans Geffels, Uczta w Jaworowie, 1684; olej na płótnie, 93 × 135 cm, własnoÊç Muzeum Narodowego we Wrocławiu To, ˝e nazwy potraw sà powszechnie zapo˝yczane i ˝e j´zyki si´ nimi wymieniajà, jest doÊç naturalne – jak przetłumaczyç wyraz oznaczajàcy coÊ, co wyst´puje tylko w jednym miejscu na Êwiecie? No, ÊciÊle mówiàc, wyst´powało, bo właÊnie chcemy tego spróbowaç gdzie indziej. A przy tym po co przekładaç, skoro ta inna nazwa na pewno nie odda smaku, czyli znaczenia? Cieszymy si´, ˝e cudzoziemcy znajà naszà kiełbas´ i z ˝adnym wurstem jej nie pomylà. Nie przeszkadza nam specjalnie, ˝e superpolski bigos wziàł nazw´ z niemieckiego beigossen – słowo i potrawa sà nasze i mo˝emy je eksportowaç. Mogà sobie pierogi byç etymologicznie litewskie czy jakie tam chcà, ale dla nas sà nasze i za takie majà przed Êwiatem uchodziç. I to wszystko ma innym smakowaç i nawet przed naszymi plackami majà le˝eç plackiem. A my za to ju˝ kilometr za południowà granicà b´dziemy zachwycaç si´ mdłymi, ale nazywanymi sympatycznie knedlikami i na podobne do naszych ziemniaki mówiç brambory. A dalej na południe zjemy najprawdziwszy gulasz, albo nawet gulyás i oczywiÊcie leczo, a nawet jeszcze ostrzejsze od niego lecsó. Na wschodzie, pami´tajàc o ró˝nych naszych kresowych i wywołujàcych liczne j´zykowe skojarzenia kołdunach i chołodêcach, b´dziemy si´ ze smakiem zatykaç tym, co tak pi´knie si´ zwie blinami, watruszkami i pielmieniami, przejadajàc zupami o całkiem jednak nieoczekiwanie apetycznych nazwach ucha albo zgoła, o dziwo – szczi. To wszystko zjeÊç mo˝emy i u nas, pod tymi samymi nazwami, choç nie tak cz´sto jak ju˝ dobrze przyswojone i swobodnie w rozmowie przywoływane tortellini i cannelloni, tagliatelle i gnocchi, a tak˝e lasagne, popularnoÊcià 11 BoszKuchSilver-2.qxp:Layout 1 8/24/12 11:42 AM Page 28 Obiad roboczy w Pałacu Prezydenckim z uczestnikami XVII Spotkania Prezydentów Paƒstw Europy Ârodkowej i goÊciem honorowym szczytu, Prezydentem Barackiem Obamà (27 maja 2011) BoszKuchSilver-2.qxp:Layout 1 8/24/12 11:42 AM Page 28 Obiad roboczy w Pałacu Prezydenckim z uczestnikami XVII Spotkania Prezydentów Paƒstw Europy Ârodkowej i goÊciem honorowym szczytu, Prezydentem Barackiem Obamà (27 maja 2011) 01ABoszKuchFilipkiewicz.qxp:Layout 1 42 8/27/12 9:39 AM Page 42 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA Troç z cukinià I SZPARAGAMI GOTOWANYMI Z KWIATAMI ROZMARYNU Ryb´ wyfiletowaç, naciàç skór´, doprawiç solà i białym pieprzem, sma˝yç na oliwie ok. 4 min. Wszystkie szparagi (400 g) umyç, przyciàç koƒcówki, spakowaç pró˝niowo z kwiatami rozmarynu i oliwà, gotowaç na parze al dente, aby pozostały chrupkie, w temperaturze 85°C ok. 15 min. Najładniejsze odło˝yç. Przygotowaç sos: cebulk´ podsma˝yç na maÊle, zalaç winem i zredukowaç, dodaç wywar warzywny i przygotowane wczeÊniej szparagi (100 g), gotowaç ok. 5 min, dodaç Êmietan´, zmiksowaç i przecedziç, doprawiç solà i pieprzem. Cukini´ pokroiç w cienkie paski, skropiç oliwà i delikatnie zeszkliç, zwinàç w dekoracyjne ruloniki. Młodà cebulk´ z p´dami zeszkliç na maÊle. Ryb´ podawaç ze szparagami, cukinià, zeszklonà cebulkà i sosem szparagowym. TROå 500 g fileta z troci N oliwa z oliwek N sól N biały pieprz SZPARAGI 300 g szparagów N 3 kwiaty rozmarynu N 20 ml oliwy z oliwek SOS SZPARAGOWY 100 g szparagów N młoda cebulka N 40 ml białego wina N 20 ml wywaru warzywnego N 100 ml Êmietany N masło N sól N pieprz CUKINIA 100 g cukinii N oliwa z oliwek MŁODA CEBULKA młoda cebulka z p´dami N masło 01ABoszKuchFilipkiewicz.qxp:Layout 1 8/27/12 9:39 AM Page 43 ME NU WI O S E NNE 43 02ABoszKuchStrucinski.qxp:Layout 1 52 8/26/12 12:56 PM Page 52 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA Gołàbki z sandacza W MŁODEJ KAPUÂCIE Z PODPIWKIEM WARMI¡SKIM Z kapusty wyciàç tzw. głàb i sparzyç liÊcie, tak aby były mi´kkie. Warzywa obraç, pokroiç i przesma˝yç na oleju, nast´pnie dodaç Êwie˝e masło i przyprawy, dusiç do mi´kkoÊci. Sandacza dodaç do warzyw, chwil´ dusiç, a nast´pnie podlaç odrobinà białego wina. Farsz ostudziç, posiekaç, wbiç jajko, doprawiç odrobinà rozgniecionego zielonego pieprzu, posiekanà natkà pietruszki, solà i czarnym pieprzem. LiÊcie kapusty układaç w chochelce, w to wkładaç farsz i zawijaç. Przeło˝yç do ˝aroodpornego naczynia, podlaç odrobinà bulionu i zapiekaç w temperaturze 160°C ok. 30 min. W rondlu skarmelizowaç cukier, dodaç suchy podpiwek, wlaç wino i redukowaç o połow´, nast´pnie dodaç Podpiwek Warmiƒski i te˝ zredukowaç o połow´. Kolejno dodaç sos demi-glace i Êwie˝e masło, ciàgle mieszajàc. Powoli wysadzaç sos, a˝ otrzymamy odpowiednià konsystencj´, doprawiç solà i pieprzem. Zapieczone gołàbki wyjàç z naczynia i polaç sosem. GOŁÑBKI 500 g fileta z sandacza N główka młodej kapusty N 100 g marchewki N 100 g selera korzeniowego N 50 g pora N 50 g cebuli N liÊç laurowy N ziele angielskie N zielony pieprz N 50 g masła N sól N czarny pieprz N natka pietruszki N 50 ml oleju N 50 ml białego wina N jajko N bulion warzywny SOS 20 g suchego podpiwka N 200 ml Podpiwka Warmiƒskiego N 200 ml czerwonego wina N 50 g cukru N 200 ml sosu pieczeniowego demi-glace N 100 g masła N sól N czarny pieprz 02ABoszKuchStrucinski.qxp:Layout 1 8/26/12 12:56 PM Page 53 ME NU WI O S E NNE 53 03BoszKuchWidomski.qxp:Layout 1 68 8/26/12 1:13 PM Page 68 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA 03BoszKuchWidomski.qxp:Layout 1 8/26/12 1:13 PM Page 69 ME NU WI O S E NNE Razowe piero˝ki Z MAZURSKIM SANDACZEM I POREM NA KREMOWYM SOSIE Z BRYNDZY I Z MASŁEM SZAFRANOWYM PIEROGI FARSZ: 400 g fileta z sandacza N 100 ml klarowanego masła N 100 g pora (biała cz´Êç) N sól N biały pieprz CIASTO: 200 g màki razowej N 150 g màki pszennej N 100 ml mleka N 50 ml wody N jajko SOS Z BRYNDZY 150 g bryndzy podhalaƒskiej N 100 g szalotki N 50 ml białego wina N 200 ml Êmietany 33% N 50 ml klarowanego masła N 10 g Êwie˝ego szczypiorku N 10 g natki pietruszki N sól N pieprz MASŁO SZAFRANOWE 100 ml klarowanego masła N małe opakowanie szafranu DEKORACJA Êwie˝e zioła Por pokroiç w kosteczk´, obsma˝yç na klarowanym maÊle, odstawiç do wystygni´cia. Usunàç wszystkie oÊci z sandacza, pokroiç w drobnà kostk´, dokładnie wymieszaç z zimnym porem, doprawiç solà i białym pieprzem. Wszystkie składniki na ciasto umieÊciç w mikserze i mieszaç do uzyskania elastycznej masy. Rozwałkowaç na cienki arkusz. Z ciasta wyciàç kółka, na kółko nało˝yç farsz, przykryç drugim kółkiem i zagnieÊç dokładnie po kraw´dziach. Gotowaç w osolonej wodzie, a˝ wypłynà. Przygotowaç sos: szalotk´ pokroiç w kosteczk´, zrumieniç na klarowanym maÊle, dolaç wino, odparowaç, nast´pnie dodaç Êmietan´, bryndz´, szczypiorek i natk´ pietruszki, gotowaç na małym ogniu, mieszajàc, do uzyskania jednolitej konsystencji sosu, doprawiç do smaku. Zredukowaç i przecedziç przez g´ste sito. Do ciepłego klarowanego masła dodaç szafran, wymieszaç i zostawiç w kàpieli wodnej, aby nie wystygło. Gotowe piero˝ki uło˝yç na sosie z bryndzy, całoÊç polaç masłem szafranowym, udekorowaç Êwie˝ymi ziołami. 69 04ABoszKuchAmaro.qxp:Layout 1 86 8/26/12 1:23 PM Page 86 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA Comber z królika Z P¢DAMI ZIELONEGO GROSZKU I CHIPSAMI Z MŁODYCH ZIEMNIAKÓW Combry z królika z koÊcià zapakowaç pró˝niowo w worku z szałwià, any˝em, olejem i masłem, wstawiç do kàpieli wodnej o temperaturze 59°C, gotowaç przez 45 min. Grzyby oczyÊciç za pomocà p´dzla, jeÊli sà du˝e, przeciàç na pół. Usma˝yç na złoty kolor na klarowanym maÊle; dolaç wywar, wsypaç sparzony i obrany zielony groszek, odparowaç wywar całkowicie. Pod koniec zdjàç patelni´ z ognia, dodaç płatek zimnego masła, kwiaty tymianku i sól. Do rondla wło˝yç posiekany czosnek niedêwiedzi, wlaç Êmietan´ i dodaç masło. Zagotowaç i odstawiç na 5 min; przecedziç, wlaç do purée z ziemniaków, dokładnie wymieszaç i doprawiç solà; przetrzeç przez sito, rozsmarowaç na macie silikonowej i wstawiç do pieca o temperaturze 60°C na ok. 4 godz. Zagrzaç wywar z koÊci drobiowych z dodatkiem popiołu z siana łàkowego. Po wyj´ciu combrów z kàpieli wodnej odstawiç na 5 min, nast´pnie odciàç comberki od koÊci, doprawiç solà i poło˝yç na talerzu; ły˝kà nało˝yç grzyby z zielonym groszkiem, udekorowaç p´dami zielonego groszku wymieszanymi z olejem mi´towym i polaç sosem z palonego siana. Połamaç na kawałki wysuszony chips z purée z ziemniaków i poło˝yç na wierzchu kompozycji. COMBER Z KRÓLIKA 2 combry z królika N gałàzka szałwii N gwiazdka any˝u N 15 ml oleju z pestek dyni N 15 g masła N sól GRZYBY Z ZIELONYM GROSZKIEM 150 g sezonowych grzybów (kurki, rydze, borowiki) N 50 g zielonego groszku N 40 ml wywaru drobiowego N 15 g klarowanego masła N 30 kwiatów tymianku N masło N sól CHIPSY Z MŁODYCH ZIEMNIAKÓW 400 g purée z młodych ziemniaków N 100 ml Êmietany 36% N 100 g masła N 50 g czosnku niedêwiedziego N sól SOS Z PALONEGO SIANA 30 ml wywaru z koÊci drobiowych N 5 g palonego siana łàkowego z korà d´bu ARAN˚ACJA 50 g p´dów zielonego groszku N 15 ml oleju mi´towego 04ABoszKuchAmaro.qxp:Layout 1 8/26/12 1:23 PM Page 87 ME NU LE TNI E 87 05ABoszKuchLabuda.qxp:Layout 1 100 8/26/12 1:51 PM Page 100 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA Filet z lina NA SOSIE Z WÑTRÓBKI Z DORSZA Z CIEPŁÑ SAŁATKÑ Z FASOLI I KAPUSTY WŁOSKIEJ Klarowane masło aromatyzowaç gałàzkami koperku i natkà pietruszki, nast´pnie przecedziç, na tym sma˝yç lina od strony skóry, aby była chrupiàca; pod koniec sma˝enia dodaç surowe masło. Ryb´ przyprawiç płatkami soli morskiej. Fasol´ namoczyç, ugotowaç do mi´kkoÊci z rozmarynem i obraç ze skórki. Surowy boczek pokroiç w drobnà kostk´ i podsma˝yç na suchej patelni, zlaç nadmiar tłuszczu, dodaç obranà fasol´ i pokrojonà kapust´, podlaç wermutem, dodaç posiekany koperek i przyprawiç solà oraz pieprzem. Wàtróbk´ do sosu podsma˝yç na suchej patelni i odstawiç do schłodzenia. Pokrojony w plastry czosnek zeszkliç na klarowanym maÊle, podlaç winem i zredukowaç, dolaç wywar i nadal redukowaç, dodaç Êmietan´ i jeszcze redukowaç. Do sosu przeło˝yç połow´ podsma˝onej wàtróbki, sok z cytryny i przyprawy, zmiksowaç, a nast´pnie przetrzeç przez g´ste sito. Ryb´ podawaç na sałatce z warzyw z ciepłym sosem i odło˝onymi kawałkami wàtróbki z dorsza. FILET Z LINA 600 g fileta z lina N 80 g klarowanego masła N 3 gałàzki koperku N 2 gałàzki natki pietruszki N 30 g masła N sól morska w płatkach SAŁATKA 100 g suchej białej fasoli N 130 g kapusty włoskiej N 80 g surowego boczku N 50 ml wytrawnego wermutu N rozmaryn N ły˝eczka siekanego koperku N sól N pieprz SOS 150 g wàtróbki z dorsza N 2 zàbki czosnku N 40 g klarowanego masła N 60 ml białego wina N 100 ml wywaru warzywnego N 80 ml Êmietany N ły˝eczka soku z cytryny N sól N pieprz 05ABoszKuchLabuda.qxp:Layout 1 8/26/12 1:51 PM Page 101 ME NU LE TNI E 101 06ABoszKuchRabek.qxp:Layout 1 112 8/27/12 9:45 AM Page 112 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA 06ABoszKuchRabek.qxp:Layout 1 8/27/12 9:45 AM Page 113 ME NU LE TNI E Kaczka z purée z rukwi wodnej, GRILLOWANYM POREM I ANCHOIS Piersi z kaczki zamknàç pró˝niowo w worku z tłuszczem ka4 piersi z kaczki N ły˝ka tłuszczu kaczego N 2 gałàzki czym i tymiankiem, gotowaç w kàpieli wodnej w temperatutymianku rze 60°C przez 1 godz., nast´pnie schłodziç w lodowatej wodzie. Po wyj´ciu z worka sma˝yç od strony skórki, a˝ b´dzie PURÉE Z RUKWI WODNEJ 400 g rukwi wodnej N zàbek czosnku N mała szalotka złota i chrupiàca. Na maÊle delikatnie przysma˝yç drobno pokrojony czosnek N 100 g masła N 150 ml wywaru drobiowego N sól i szalotk´, dodaç rukiew wodnà i wywar drobiowy, doprowaSZPIK KOSTNY dziç do wrzenia i zmiksowaç w termomiksie, doprawiç do sma8–10 szpików kostnych N zredukowany wywar ku solà. z kaczki N 200 ml wody N 15 g soli Przygotowaç szpik kostny: rozpuÊciç sól w ciepłej wodzie, ostudziç i zalaç szpik, odstawiç na 24 godz. Wypchnàç szpik DODATKI 2 pory (białe cz´Êci) N liÊcie zielonego musztardowca z koÊci; cztery sztuki zachowaç do dalszego obsma˝enia, a reszt´ rozpuÊciç na małym ogniu i przecedziç przez drobne sito. N wysuszone anchois Otrzymany tłuszcz dodaç do ciepłego wywaru z kaczki, tworzàc sos. Por zamknàç pró˝niowo w worku, gotowaç w kàpieli wodnej w temperaturze 85°C przez 15 min. Po wyj´ciu z worka grillowaç do uzyskania bràzowego koloru i chrupkiej skórki. Na talerzu rozprowadziç purée z rukwi wodnej, na tym uło˝yç kaczk´, kawałki obsma˝onego szpiku, grillowany por, liÊcie zielonego musztardowca; polaç sosem i posypaç anchois. KACZKA 113 07ABoszKuchBudynek.qxp:Layout 1 126 8/26/12 2:33 PM Page 126 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA Pierogi z w´dzonym w´gorzem i rydzami PODAWANE Z MUSEM Z PIECZONYCH BIAŁYCH WARZYW I CHRZANU Do przesianej màki wlaç maÊlank´ o temperaturze pokojowej, dodaç sól i wyrobiç ciasto. Odstawiç na ok. 1 godz. w chłodne miejsce. Mi´so z w´gorza zmiksowaç ze Êmietanà i masłem, przetrzeç przez sito. Rydze pokroiç w drobnà kostk´ i sma˝yç z cebulà na klarowanym maÊle ok. 5 min, doprawiç solà, pieprzem i tymiankiem. Po wystudzeniu przeło˝yç do masy z w´gorza, dodaç sok z cytryny i dobrze wyrobiç. Z rozwałkowanego ciasta wyciàç koła, na których uło˝yç farsz i formowaç pierogi. Gotowaç ok. 5–6 min w osolonej wodzie. Nast´pnie sma˝yç na klarowanym maÊle do uzyskania złotego koloru. Przygotowaç mus: oczyszczone i rozdrobnione warzywa skropiç olejem, doprawiç solà i pieprzem, wło˝yç do pieca nagrzanego do temperatury 180°C na ok. 35–40 min. Po wystudzeniu przetrzeç w termomiksie z dodatkiem masła i Êmietany. Gdy mus b´dzie idealnie gładki, dodaç starty chrzan. Pierogi uło˝yç na ciepłym musie z warzyw i skropiç w´dzonà oliwà. PIEROGI CIASTO: 500 g màki pszennej N 400 ml maÊlanki N 20 ml klarowanego masła N 5 g soli FARSZ: 300 g w´dzonego w´gorza N 150 g Êwie˝ych rydzów N 100 g cebuli N 80 ml kwaÊnej Êmietany N sok z połowy cytryny N 80 g masła N 20 ml klarowanego masła N tymianek cytrynowy N sól N pieprz MUS 100 g pora (biała cz´Êç) N 100 g pietruszki N 100 g cebuli N 80 g selera korzeniowego N 80 g masła N 80 ml Êmietany N 100 g korzenia chrzanu N olej N sól N pieprz ARAN˚ACJA w´dzona oliwa 07ABoszKuchBudynek.qxp:Layout 1 8/26/12 2:33 PM Page 127 ME NU J E S I E NNE 127 08ABoszKuchKomar.qxp:Layout 1 142 8/26/12 2:40 PM Page 142 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA 08ABoszKuchKomar.qxp:Layout 1 8/26/12 2:40 PM Page 143 ME NU J E S I E NNE Krem z białych warzyw Z RURKAMI ORZECHOWYMI I BITÑ ÂMIETANÑ KREM Z BIAŁYCH WARZYW 100 g kalafiora N 25 g cebuli N 75 g selera korzeniowego N 50 g pietruszki N 25 g pora (biała cz´Êç) N 50 g ziemniaków N 750 ml bulionu warzywnego N 250 ml Êmietany 36% N sól N pieprz RURKI ORZECHOWE 100 g orzechów laskowych N 75 g selera korzeniowego N 50 g ciasta filo N 50 g masła N sól N pieprz Warzywa oczyÊciç, pokroiç, wło˝yç do bulionu; ugotowaç, nast´pnie zmiksowaç, dodaç połow´ Êmietany, doprawiç. Wykonaç rurki: orzechy piec przez ok. 5 min w temperaturze 175°C. Seler pokroiç na małe kawałki, ugotowaç i zmiksowaç z połowà orzechów. Ciasto pociàç w paski o wymiarach 10 × 20 cm, posmarowaç roztopionym masłem, na brzeg ka˝dego płata wycisnàç z worka cukierniczego mas´ selerowo-orzechowà i zwinàç, aby powstała rurka; piec w temperaturze 180°C a˝ do zrumienienia. Ubiç pozostałà Êmietan´. Goràcà zup´ wlaç do talerzy i dekorowaç rurkami orzechowymi, ubità Êmietanà i pozostałymi orzechami laskowymi. 143 09BoszKuchWieloch.qxp:Layout 1 158 8/26/12 2:48 PM Page 158 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA Dzik z pietruszkà, KARMELIZOWANYM BURAKIEM, KOPYTKAMI MAKOWYMI I SOSEM Z BIAŁEJ MORWY Szynk´ z dzika oczyÊciç z błon, skalibrowaç, obsypaç solà peklowanà, pokrojonymi warzywami i ziołami, spakowaç pró˝niowo i wstawiç do lodówki na 7–10 dni, codziennie obracaç. Po tym czasie mi´so oczyÊciç z przypraw i warzyw, osuszyç na r´czniku papierowym i pokroiç na mniejsze kawałki, które ponownie nale˝y spakowaç pró˝niowo i gotowaç w kàpieli wodnej w temperaturze 65°C przez 45 min. Pol´dwiczki oczyÊciç z błon, obsypaç solà i pieprzem, obsma˝yç na rozgrzanej patelni i sflambirowaç ˝ubrówkà, dodaç masło i odstawiç w ciepłe miejsce. Pietruszk´ pokroiç w grube frytki, obsma˝yç na maÊle, dodaç miód, sól i pieprz, wło˝yç do pieca o temperaturze 160°C na ok. 12 min. To, co zostało z pietruszki po wykrojeniu frytek, ugotowaç w niewielkiej iloÊci bulionu drobiowego i zmiksowaç na purée, doprawiç do smaku. Z buraczków wykroiç kostki i ugotowaç w czerwonym winie z dodatkiem octu, cukru i soli; odcedziç. Na patelni zrobiç karmel, dodaç masło i buraczki, doprawiç do smaku. Wykonaç kopytka: zemleç ziemniaki, połàczyç z jajkiem, màkà ziemniaczanà i pszennà, zarobiç szybko ciasto, dodaç mak i formowaç kluseczki w formie kopytek. Gotowaç we wrzàcej wodzie ok. 5 min, nast´pnie przesma˝yç na suchej patelni. Morwy namoczyç we wrzàcej wodzie. Do sosu demi-glace z dziczyzny dodaç morwy i Êmietan´; odparowaç sos do jednej trzeciej obj´toÊci i zag´Êciç zimnym masłem. CałoÊç uło˝yç finezyjnie na talerzu, udekorowaç gałàzkami tymianku. SZYNKA Z DZIKA 500 g szynki z dzika N 80 g marchewki N 60 g selera naciowego N 60 g cebuli N 3 zàbki czosnku N czàber N tymianek N jałowiec N gałka muszkatołowa N 12 g soli peklowanej N kilka ziaren czarnego pieprzu POL¢DWICA Z DZIKA 300 g pol´dwiczek z dzika N 50 ml ˝ubrówki N 60 g masła N sól N rozgnieciony czarny pieprz PIETRUSZKA 400 g pietruszki N 50 g miodu N masło N bulion drobiowy N sól N pieprz KARMELIZOWANY BURAK 200 g buraków N 200 ml czerwonego wina N ocet spirytusowy N masło N cukier N sól KOPYTKA 300 g ugotowanych ziemniaków N 30 g maku N 100 g màki pszennej N 70 g màki ziemniaczanej N jajko SOS 40 g suszonej białej morwy N 200 ml sosu demi-glace z dziczyzny N 80 ml Êmietany N 100 g masła DEKORACJA 2 gałàzki tymianku 09BoszKuchWieloch.qxp:Layout 1 8/26/12 2:48 PM Page 159 ME NU J E S I E NNE 159 10BoszKuchBaranski.qxp:Layout 1 172 8/26/12 2:56 PM Page 172 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA 10BoszKuchBaranski.qxp:Layout 1 8/26/12 2:56 PM Page 173 ME NU Z I MO WE Troç w´drowna NA SOSIE RYBNYM Z KRWAWNIKIEM TROå W¢DROWNA troç w´drowna N 3 litry wosku pszczelego SOS RYBNY 65 g kopru włoskiego N 40 g cebuli N 30 g selera korzeniowego N 40 g marchewki N 50 ml 10-letniej starki N litr wywaru rybnego N oliwa N tymianek N estragon N natka pietruszki N any˝ N biały pieprz N pyłek kwiatowy PUDER Z PYŁKU KWIATOWEGO pyłek kwiatowy N ziarna słonecznika N płatki karmelizowanego ciasta francuskiego DODATKI listki krwawnika Troç wyfiletowaç i Êciàgnàç skór´. Wosk pszczeli podgrzaç do temperatury 60°C. Ryb´ uło˝yç na silikonowej macie, zalaç ciepłym woskiem i pozostawiç na 12 min. Delikatnie Êciàgnàç wosk, by nie uszkodziç filetów. Warzywa pokroiç w drobnà kostk´, przesma˝yç na oliwie, nie koloryzujàc, podlaç starkà i odparowaç. Dodaç wywar rybny i zioła. Gotowaç, a˝ połowa płynu odparuje. Pyłek kwiatowy zemleç na puder w młynku do kawy i dodaç do wywaru. Przygotowaç puder z pyłku kwiatowego, miksujàc wszystkie składniki. Na talerzu rozlaç sos, posypaç pudrem, uło˝yç filet z troci i udekorowaç listkami krwawnika. 173 11ABoszKuchLOkrasa.qxp:Layout 1 188 8/26/12 3:03 PM Page 188 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA Filet z jesiotra W MAÂLANCE I KMINKU Z SAŁATKÑ Z ZIELONEJ SOCZEWICY I KISZONEJ KAPUSTY, CHRUPIÑCÑ CZARNÑ RZEPÑ ORAZ SOSEM CHLEBOWYM Jesiotra oczyÊciç i zamarynowaç pró˝niowo z maÊlankà, rozgniecionym kminkiem i pokrojonym w plasterki czosnkiem, odstawiajàc na 24 godz. Nast´pnie osuszyç i przesma˝yç z tymiankiem. Kiszonà kapust´ drobno pokroiç i poddusiç na miodzie z dodatkiem skórki z cytryny; dodaç soczewic´ i odrobin´ oliwy i jeszcze poddusiç, doprawiajàc pomidorami confit. Rzep´ obraç i pokroiç w słupki, obgotowaç, a nast´pnie poddusiç na maÊle z szalotkà pokrojonà w çwiartki i gałkà muszkatołowà. Przygotowaç sos: wino zagotowaç z przyprawami i skórkà chleba, zredukowaç do dwóch trzecich obj´toÊci. Dodaç sos demi-glace, miód i gotowaç ok. 30 min na wolnym ogniu. Masło zagotowaç w rondlu i zgasiç je sosem. Wszystko przetrzeç przez sito i dodaç pokrojony drobno chleb razowy. Serwowaç natychmiast po przygotowaniu. Kawałki jesiotra uło˝yç na talerzu, obok podaç sałatk´, czàstki czarnej rzepy i sos. FILET Z JESIOTRA 600 g fileta z jesiotra N 150 ml maÊlanki N zàbek czosnku N 15 g kminku N 4 gałàzki tymianku SAŁATKA 300 g kiszonej kapusty N 320 g ugotowanej soczewicy N 15 g miodu N 30 g suszonych pomidorów confit N skórka z cytryny N oliwa CZARNA RZEPA 250 g czarnej rzepy N 10 g szalotki N 30 g masła N 1 gałka muszkatołowa SOS CHLEBOWY 150 ml sosu demi-glace z ciel´ciny N 50 g chleba razowego na zakwasie N 250 ml wytrawnego czerwonego wina N 50 g masła N 15 g miodu N trawa ˝ubrowa N goêdzik 11ABoszKuchLOkrasa.qxp:Layout 1 8/26/12 3:03 PM Page 189 ME NU Z I MO WE 189 12ABoszKuchOszczyk.qxp:Layout 1 202 8/26/12 3:12 PM Page 202 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA Pol´dwica z jelenia PIECZONA W KAPUÂCIE Z GRATIN Z SELERA I GRUSZEK Z SOSEM SMARDZOWYM Z DYMKÑ Pol´dwic´ z jelenia oczyÊciç z błon, posypaç solà, pieprzem i obsma˝yç na patelni na dobrze rozgrzanym oleju. LiÊcie kapusty zblanszowaç, osuszyç na bibule. Zawinàç pol´dwic´ z jelenia w liÊcie kapusty, a nast´pnie całoÊç bardzo dokładnie owinàç kilkukrotnie folià spo˝ywczà, zabezpieczajàc szczelnie brzegi. W du˝ym garnku podgrzaç wod´ do temperatury 58°C, wło˝yç pol´dwic´ i parzyç ok. 25 min, utrzymujàc zadanà temperatur´. Wyjàç mi´so z wody, odwinàç z folii, osuszyç i delikatnie obsma˝yç na Êwie˝ym maÊle. Przygotowaç gratin: masło rozpuÊciç w rondlu, dodaç listki tymianku i zgniecione nasiona czarnuszki. Podgrzewaç kilka minut na niewielkim ogniu tak, by masło nabrało aromatu. Seler umyç, obraç i pokroiç w plastry gruboÊci maks. 1 mm. To samo zrobiç z gruszkami. Dno niewielkiego naczynia ˝aroodpornego posmarowaç za pomocà p´dzelka przygotowanym uprzednio aromatycznym masłem i układaç plastry selera, tak by lekko zachodziły na siebie. Posypaç solà i pieprzem, posmarowaç masłem. W taki sam sposób uło˝yç plastry gruszek. Warstwy układaç na przemian, pami´tajàc o przyprawach i maÊle. CałoÊç zakoƒczyç warstwà selerowà. Naczynie przykryç folià aluminiowà i piec w temperaturze 175°C przez 45 min, po czym usunàç foli´ i kontynuowaç pieczenie przez 20 min. Wykrawaç prostokàty wielkoÊci 2,5 × 5 cm. Smardze namoczyç w niewielkiej iloÊci wody, nast´pnie zagotowaç i odstawiç na 10 min. Grzyby przekroiç na pół i odło˝yç, natomiast wywar odparowaç, tak by pozostało 50 ml. Cebulki obraç. Na patelni´ z grubym dnem wysypaç cukier i podgrzewajàc, przygotowaç lekki karmel. Dodaç połow´ masła i dymki. Rolowaç cebulki kilka minut, zdeglasowaç octem i winem, dusiç na wolnym ogniu ok. 15 min. Dodaç wywar ciel´cy i smardzowy, gotowaç wolno przez 10 min, po czym wycedziç cebulki. W oddzielnym rondelku podgrzewaç masło do momentu powstania lekko bràzowej piany, wtedy dodaç wywar, a nast´pnie cebulki i smardze. Doprawiç do smaku, a tu˝ przed podaniem dodaç stark´. Ziemniaki obraç, ugotowaç w lekko osolonej wodzie. Goràce zmiksowaç ze Êmietanà i masłem, doprawiç do smaku. Na niewielkiej iloÊci musu ziemniaczanego uło˝yç dwa plastry pol´dwicy pieczonej w kapuÊcie, obok gratin z selera i gruszek oraz sos smardzowy z dymkà dokoła. POL¢DWICA 480 g pol´dwicy z jelenia N 4 liÊcie kapusty włoskiej N olej N masło N sól N pieprz GRATIN Z SELERA I GRUSZEK 320 g selera N 240 g gruszek N 120 g masła N 2–3 gałàzki tymianku N kilka nasion czarnuszki N sól N pieprz SOS SMARDZOWY Z DYMKÑ 10 g suszonych smardzów N 50 g dymki N 25 g cukru N 90 g masła N 15 ml octu winnego N 50 ml białego wina N 100 ml ciemnego wywaru ciel´cego N 10 ml starki N sól N pieprz MUS Z ZIEMNIAKÓW 280 g kremowych ziemniaków N 40 g masła N 70 g kwaÊnej Êmietany N gałka muszkatołowa N sól N pieprz 12ABoszKuchOszczyk.qxp:Layout 1 8/26/12 3:12 PM Page 203 ME NU Z I MO WE 203 13BoszKuchWegWiosna.qxp:Layout 1 220 8/26/12 3:22 PM Page 220 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA 13BoszKuchWegWiosna.qxp:Layout 1 8/26/12 3:22 PM Page 221 WI O S E NNE ME NU WE G E TARI A¡S K I E Mus czekoladowy Z ˚ELKÑ TRUSKAWKOWÑ I WANILIOWYM SEMIFREDDO ˚ELKA TRUSKAWKOWA 200 g Êwie˝ych truskawek N 50 g cukru pudru N 3 g agaru N 50 ml wody N sok z cytryny do smaku MUS CZEKOLADOWY 150 ml mleka sojowego N laska wanilii N 50 g cukru N 120 g czekolady deserowej min. 70% N 200 g ubitej Êmietany roÊlinnej CHRUPIÑCY SPÓD 60 g płatków kukurydzianych N 40 g zmielonych orzechów laskowych N 50 g czekolady deserowej N 20 ml oliwy z orzechów laskowych lub oliwek SEMIFREDDO WANILIOWE 200 g ubitej roÊlinnej Êmietany N 50 ml mleka sojowego N 48 ml syropu klonowego N laska wanilii SOS TRUSKAWKOWY 150 g Êwie˝ych truskawek N 50 g cukru pudru N 20 ml likieru poziomkowego DEKORACJA Êwie˝e truskawki Truskawki zmiksowaç z cukrem pudrem, podgrzaç do temperatury ok. 50°C. Agar namoczyç w wodzie i zagotowaç, połàczyç ze zmiksowanymi truskawkami; je˝eli masa jest zbyt słodka, dodaç sok z cytryny. CałoÊç przeło˝yç do foremek i schłodziç. Przygotowaç baz´ do musu: mleko zagotowaç z cukrem i laskà wanilii, nast´pnie z wanilii wyjàç nasionka i ponownie dodaç do mleka, gotowaç jeszcze przez chwil´. Czekolad´ zalaç goràcà bazà do musu, delikatnie mieszajàc, doprowadziç do całkowitego rozpuszczenia. W temperaturze ok. 40°C połàczyç z ubità Êmietanà. Przygotowaç chrupiàcy spód: czekolad´ rozpuÊciç, dodaç oliw´ oraz pokruszone płatki kukurydziane i zmielone orzechy. Mas´ rozło˝yç mi´dzy dwoma pergaminami i rozwałkowaç na gruboÊç ok. 3–4 mm. Wstawiç do lodówki. Gdy masa st´˝eje, wyciàç kółka odpowiednich rozmiarów. Wykonaç semifreddo: mleko zagotowaç z syropem klonowym i laskà wanilii, nast´pnie z wanilii wyjàç nasionka, ponownie dodaç do mleka i gotowaç jeszcze przez chwil´. Mas´ wystudziç i dodaç do ubitej Êmietany. Semifreddo przeło˝yç do formy i zamroziç. Zmiksowaç wszystkie składniki na sos truskawkowy. Na talerzu rozło˝yç ˝elk´ truskawkowà, kółka chrupiàcego spodu, a na nich mus czekoladowy, obok sos truskawkowy, Êwie˝e truskawki, na samym koƒcu semifreddo waniliowe, pami´tajàc o tym, ˝e powinno byç podawane lekko zmro˝one. 221 14BoszKuchWegLato.qxp:Layout 1 228 8/26/12 3:35 PM Page 228 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA Sałatka z salsefii Z OLIWÑ Z PESTEK DYNI Ziemniaki dokładnie umyç i gotowaç w osolonej wodzie do mi´kkoÊci. Salsefi´ i białe szparagi umyç i obraç. Salsefi´ gotowaç w osolonej wodzie ok. 30 min, hartowaç w wodzie z lodem; białe szparagi gotowaç ok. 10 min w słonej wodzie, hartowaç w wodzie z lodem. Dzikie szparagi umyç, odciàç koƒce i parzyç we wrzàtku ok. 1 min. Rukol´ umyç i osuszyç. Z oliwy i soku z cytryny przygotowaç winegret; doprawiç do smaku solà i pieprzem. Warzywa uło˝yç na talerzu i polaç sosem. SAŁATKA 200 g salsefii N 200 g białych szparagów N 100 g młodych ziemniaków N p´czek dzikich szparagów N p´czek rukoli N sól SOS 50 ml oliwy z pestek dyni N sok z cytryny N sól N pieprz 14BoszKuchWegLato.qxp:Layout 1 8/26/12 3:35 PM Page 229 LE TNI E ME NU WE G E TARI A¡S K I E 229 15BoszKuchWegJesien.qxp:Layout 1 244 8/26/12 3:42 PM Page 244 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA Consommé ze smardzów Z PIECZONÑ W MIODZIE SKORZONERÑ I SMA˚ONYMI SMARDZAMI CONSOMMÉ ZE SMARDZÓW 80 g suszonych smardzów litr mocnego wywaru warzywnego SKORZONERA 100 g skorzonery 20 g miodu sok z połowy cytryny 20 ml Êmietany 30% 20 g masła tymianek pietruszka sól pieprz SMA˚ONE SMARDZE 50 g Êwie˝ych smardzów klarowane masło Suszone smardze moczyç w zimnej wodzie ok. 10–12 godz. Odcedziç, pociàç w cienkie paski i gotowaç w bulionie warzywnym ok. 4 godz. Skorzoner´ obraç, moczyç w wodzie z sokiem z cytryny ok. 30 min. Po wyj´ciu z wody polaç miodem, przyprawiç solà i pieprzem oraz ziołami, piec w temperaturze 160–170°C ok. 20 min. Nast´pnie przetrzeç z dodatkiem Êmietany i masła, a˝ powstanie puszyste purée. Âwie˝e smardze pociàç w plastry i usma˝yç na klarowanym maÊle. Consommé scedziç przez gaz´, podawaç ze sma˝onymi smardzami i purée ze skorzonery. 15BoszKuchWegJesien.qxp:Layout 1 8/26/12 3:42 PM Page 245 J E S I E NNE ME NU WE G E TARI A¡S K I E 245 16BoszKuchWegZima.qxp:Layout 1 260 8/26/12 3:53 PM Page 260 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA 16BoszKuchWegZima.qxp:Layout 1 8/26/12 3:53 PM Page 261 Z I MO WE ME NU WE G E TARI A¡S K I E Mus piernikowo-makowy Z GORÑCYMI WIÂNIAMI W CZERWONYM WINIE Przygotowaç ciasto czekoladowe: mleko podgrzaç do temperatury ok. 45°C, dodaç cukier, siemi´ lniane oraz kakao i dokładnie wymieszaç; dodaç pozostałe składniki. Gotowà mas´ wlaç do formy wyło˝onej pergaminem. Piec w piekarniku nagrzanym do temperatury ok. 200°C przez 15–20 min. Czas pieczenia zale˝y od gruboÊci ciasta. zmielonego siemienia lnianego Wykonaç mus makowy: agar zagotowaç z wodà i cukrem pudrem, połàczyç z ubità Êmietanà oraz makiem. Rozło˝yç od MUS MAKOWY razu do foremek, poniewa˝ agar bardzo szybko ˝eluje, schło50 g zaparzonego i zmielonego lub roztartego dziç, nast´pnie wyjàç z foremek. maku N 200 g ubitej Êmietany roÊlinnej N 50 g cukru Przygotowaç baz´ do musu piernikowego, zagotowujàc pudru N 3 g agaru N 50 ml wody mleko, cukier i przypraw´ do piernika. Czekolad´ zalaç goràcà bazà do musu, delikatnie mieszajàc, doprowadziç do całkowiMUS PIERNIKOWY tego rozpuszczenia. W temperaturze 40°C połàczyç z ubità 150 ml mleka sojowego N 50 g cukru Êmietanà. N 3 g przyprawy do piernika N 120 g czekolady WiÊnie zagotowaç z winem, cukrem oraz skórkà z pomaraƒdeserowej 70% N 200 g ubitej Êmietany roÊlinnej czy i cynamonem. Z màki ziemniaczanej i soku z pomaraƒczy WIÂNIE zrobiç zawiesin´ i wlaç do gotujàcych si´ wiÊni, energicznie wy200 g wydrylowanych wiÊni N 200 ml wytrawnego mieszaç. czerwonego wina N 50 g cukru N szczypta cynamonu Z ciasta czekoladowego wyciàç spód i umieÊciç go w okràgN ły˝eczka màki ziemniaczanej N 50 ml soku łej foremce (aby osiàgnàç właÊciwy efekt deseru, musi ona byç z pomaraƒczy N 10 g otartej skórki z pomaraƒczy na tyle du˝a, aby swobodnie zmieÊcił si´ w niej mus makowy). Na ciasto nało˝yç niewielkà warstw´ musu piernikowego, na Êrodku umieÊciç mus makowy, a nast´pnie całoÊç foremki napełniç musem piernikowym. Wło˝yç do lodówki na ok. 1 godz., po czym wyjàç z foremki. Gotowy mus uło˝yç na talerzu, udekorowaç elementami z czekolady, obok musu nało˝yç goràce wiÊnie. CIASTO CZEKOLADOWE 250 g màki pszennej N 2 płaskie ły˝eczki proszku do pieczenia N pół płaskiej ły˝eczki sody N 30 g kakao N 160 g cukru trzcinowego N 120 g czekolady deserowej (mielonej lub startej na tarce) N 250 ml mleka sojowego N 76 ml oleju roÊlinnego N 3 ły˝ki 261 17PaniPrezPrzepisy.qxp:Layout 1 266 8/26/12 3:59 PM Page 266 WYKWINTNA KUCHNIA PO LS KA 17PaniPrezPrzepisy.qxp:Layout 1 8/26/12 3:59 PM Page 267 ME NU MAŁ˚ O NK I P RE Z YDE NTA RP Szparagi z sosem holenderskim SZPARAGI p´czek zielonych szparagów N pół p´czka białych szparagów N 1 ły˝eczka cukru N 1 ły˝eczka soli SOS HOLENDERSKI 5 ˝ółtek N kostka masła N sok z połowy cytryny Białe szparagi obraç i gotowaç ok. 10 min; zielone szparagi gotowaç 5 min w posłodzonej i osolonej wodzie. Masło sklarowaç; delikatnie podgrzewaç w rondlu, a˝ pozostanie tylko tłuszcz. ˚ółtka wło˝yç do miski, dodaç sok z cytryny i ubijaç na parze, a˝ masa b´dzie biała i g´sta; dolewaç powoli klarowane masło; doprawiç do smaku. Na talerzu uło˝yç szparagi, obok podaç sos. 267 17PaniPrezPrzepisy.qxp:Layout 1 8/26/12 4:00 PM Page 279 SPIS TREÂCI Słowo wst´pne 5 Polskie smaki 9 Menu wiosenne 33 Marcin Filipkiewicz 34 Dariusz Struciƒski 48 Marek Widomski 62 Menu letnie 77 Wojciech Modest Amaro 78 Grzegorz Labuda 92 Krzysztof Rabek 106 Menu jesienne 121 Marcin Budynek 122 Adam Komar 136 Przemysław Wieloch 150 Menu zimowe 165 Dariusz Baraƒski 166 Karol Okrasa 180 Paweł Oszczyk 194 Menu wegetariaƒskie 209 Wiosenne menu wegetariaƒskie 210 Letnie menu wegetariaƒskie 224 Jesienne menu wegetariaƒskie 238 Zimowe menu wegetariaƒskie 252 Menu Mał˝onki Prezydenta RP 263 17PaniPrezPrzepisy.qxp:Layout 1 8/26/12 4:00 PM Page 280 WST¢P Anna Komorowska TEKST © Jerzy Bralczyk AUTORZY DA¡ © Anna Komorowska, Wojciech Modest Amaro, Dariusz Baraƒski, Marcin Budynek, Tomasz Deker, Marcin Filipkiewicz, Adam Komar, Grzegorz Labuda, Paweł Małecki, Paweł Mieszała, Karol Okrasa, Paweł Oszczyk, Krzysztof Rabek, Dariusz Struciƒski, Marek Widomski, Przemysław Wieloch PROJEKT I OPRACOWANIE GRAFICZNE Andrzej Barecki ZDJ¢CIA Leszek Wdowiƒski POZOSTAŁE FOTOGRAFIE Agencja BE&W: 8; Archiwum Fundacji Klubu Szefów Kuchni: 63; Archiwum Kancelarii Prezydenta RP: 26, 27, 28–29; Mirosław Baryga: 92; Marcin Filipkiewicz: 34; Waldemar Gajda: 181; GM Studio: 46–47, 60–61, 90–91, 104–105, 134–135, 148–149, 178–179, 192–193, 222–223, 236–237, 250–251, 266–267, 268–269, 270–271, 272–273, 274–275; Piotr Ligier: 15; Milena Machczyƒska: 137; Jarosław Magiera: 210; Olga Majrowska: 78; Małgorzata Opala: 106; Waldemar Panów: 6–7, 74–75, 118–119, 162–163, 206–207; Zbigniew Panów: 276–277; Arkadiusz Podstawka: 11; Łukasz Radzi´ta: 122; Silesia Business & Life: 166; Nela Struciƒska: 48; Katarzyna Styczeƒ: 151; Bartosz Wardziak: 195; Krzysztof Wilczyƒski: 13 ZDJ¢CIA ARCHIWALNE Narodowe Archiwum Cyfrowe: 18–19, 20, 21, 22–23, 24, 25, 30–31 REDAKCJA I KOORDYNACJA PRAC REDAKCYJNYCH Joanna Kułakowska-Lis, Agnieszka Rymarowicz WSPÓŁPRACA Milena Machczyƒska KOREKTA Jolanta Spodar Stylizacja stołów w Belwederze oraz aran˝acja daƒ Mał˝onki Prezydenta RP Anna Litwora-Bryt, Blumprojekt, współpraca Janusz Wickowski PRZYGOTOWANIE DO DRUKU Studio Kolor, Rzeszów DRUK Gorenjski tisk storitve, Kranj Printed in Slovenia Copyright by BOSZ Olszanica 2012 WYDAWCA Wydawnictwo BOSZ 38-722 Olszanica 311 Biuro: ul. Przemysłowa 14, 38-600 Lesko tel. +48 13 469 90 00, +48 13 469 90 10 faks +48 13 469 61 88 [email protected] www.bosz.com.pl ISBN 978-83-7576-178-8 Wydawnictwo składa podzi´kowania inicjatorom projektu oraz wszystkim, którzy pomogli w pracach nad tà publikacjà, szczególnie zespołowi restauracji Belvedere w Warszawie oraz pani Beacie Adamczyk i pozostałym pracownikom Rezydencji Prezydenta RP Belweder. Wydrukowano na papierze GardaPat 13 KIARA