PLAN HIGIENY Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w

PLAN HIGIENY Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w

PLAN HIGIENY
Samodzielny
Publiczny Zakład
Opieki Zdrowotnej w
Hajnówce
Podstawowe strefy sanitarne:
- strefa I -,,ciągłej czystości”
- strefa II- ,,ogólnej czystości medycznej”
- strefa III - ,,czystości zmiennej”
- strefa IV -,,ciągłego skażenia”
STREFA I
Ciągłej
czystości
Wolny od
flory
patogennej
- magazyn
zasobów
czystych
(apteka,
oddział,
pralnia)
-magazyny
materiałów
sterylnych
STREFA II
Ogólnej czystości medycznej
STREFA III
Czystości zmiennej
Pozbawiony
ryzyka
Niskiego ryzyka
Wysokiego ryzyka
-korytarze
wewnętrzne
-windy
- klatki
schodowe
-biura
- pomieszczenia
techniczne
- szatnie
- kuchnia
- stołówka
- dyżurki
lekarskie,
pielęgniarskie
- ogólne sale chorych
- gabinety
nieinwazyjne
(RTG, USG)
- blok operacyjny
- trakt porodowy
- gabinety zabiegowe
- gabinety diagnostyki
inwazyjnej
- sale OIT, SOR
- sale chorych o obniżonej
odporności
- izolatki
- pomieszczenia
laboratoryjne (ogólne)
strefa
strefa
dotykowa bezdotykowa
strefa
dotykowa
strefa
bezdotykowa
Mycie oraz
dezynfekcja
niskiego
stopnia
Preparaty o
spektrum
(B,F) oraz
Vosłonkowe
(HBV,
HCV, HIV)
Mycie
oraz
dezynfekcja
średniego
stopnia
Preparaty o
spektrum
(B,F,V,Tbc)
wirusy
osłonkowe i
nieosłonkowe
Mycie oraz
dezynfekcja
niskiego stopnia
dezynfekcja
średniego stopnia
oraz mycie
Preparaty o
spektrum (B,F)
oraz Vosłonkowe
(HBV, HCV,
HIV)
Preparaty o
spektrum (B,F,V,
Tbc) wirusy
osłonkowe
i nieosłonkowe
Mycie oraz
dezynfekcja
niskiego
stopnia
mycie
Preparaty o
spektrum (B,F)
oraz Vosłonkowe
(HBV, HCV,
HIV)
Profesjonalny
detergent
mycie
Profesjonalny
detergent
STREFA IV
Ciągłego
skażenia
Bardzo
wysokiego
ryzyka
- toalety i
łazienki
- brudowniki
- pomieszczenia
składowania
odpadów
- pomieszczenia
pro morte i
prosektorium
- pomieszczenia
laboratoryjne
(mikrobiologia)
Z uwagi na organizację pracy, zalecany jest proces jednoetapowy, wykonywany przy użyciu preparatu
myjąco- dezynfekującego nie wymagającego spłukiwania
W przypadku skażenia ludzkim materiałem biologicznym (np. krew, płyn mózgowo – rdzeniowy, mocz, kał,
plwocina, treść żołądkowa )dezynfekcja średniego stopnia (B,F,V,Tbc) wykonywana po uprzednim usunięciu
materiału biologicznego.
Pomieszczenia zakładu opieki zdrowotnej ze względu na rzeczywistą funkcjonalność zostały
podzielone na obszary (strefy) sanitarne, w których pod uwagę wzięto ich funkcjonalność czyli
rodzaj wykonywanych procedur medycznych (diagnostycznych, leczniczych i pielęgnacyjnych)
i
higienicznych (mycie i dezynfekcja niskiego stopnia, dezynfekcja średniego stopnia).
Jako kryterium definiujące rzeczywisty poziom zagrożenia ,przyjęto zasadę podziału środowiska
szpitalnego na dwie , umownie nazywane strefy: Strefę bezdotykową i strefę dotykową.
Strefa bezdotykowa obejmuje wszystkie powierzchnie, które nie mają bezpośredniego, ( za
pośrednictwem rąk personelu, pacjentów, osób odwiedzających oraz sprzętu medycznego), kontaktu
z pacjentem. Ryzyko kontaminacji tych obszarów jest niewielkie. W środowisku szpitalnym do strefy
bezdotykowej zaliczono m.in. podłogi, ściany, okna.
Strefa dotykowa , obejmuje wszystkie powierzchnie, z którymi pacjent , personel i osoby
odwiedzające kontaktują się często, ale nie zostały one skażone wydalinami i wydzielinami
pochodzenia ludzkiego (np. krew, mocz, płyn mózgowo-rdzeniowy, treść żołądkowa, kał, plwocina).Z
uwagi na częsty kontakt za pośrednictwem rąk lub sprzętu medycznego, ryzyko kontaminacji tych
obszarów jest duże. Podobnie jak ryzyko przeniesienia znajdującego się na tych powierzchniach
zanieczyszczenia na każdą kontaktującą się z nimi osobę. W środowisku szpitalnym do strefy
dotykowej zaliczono m.in. klamki i uchwyty, kontakty i słuchawki telefoniczne, ramy łóżek i poręcze
krzeseł, blaty robocze, strefę wokół umywalki. Dodatkowo obszar ten obejmuje także zewnętrzne
powierzchnie sprzętu i aparatury medycznej m.in. pomp infuzyjnych, respiratorów, inhalatorów,
kardiomonitorów.
CZYNNOŚĆ
OBSZAR DEZYNFEKCJI NISKIEGO
STOPNIA
OBSZAR DEZYNFEKCJI
ŚREDNIEGO STOPNIA
PROFESJONALNY DETERGENT
PREPARATY O SPEKTRUM
(B,F) oraz V- OSŁONKOWE
(m.in.HBV, HCV, HIV)
PREPARATY O
SPEKTRUM (B, F, V, Tbc)
wszystkie V (osłonkowe i
nieosłonkowe)
- korytarze
- klatki schodowe
- windy
- poczekalnie dla pacjentów
- kuchnia i stołówka
- biura
- świetlica
- pomieszczenia techniczne
-szatnie
- magazyny zasobów czystych
(apteka, oddział, pralnia)
- ogólne sale chorych
- pokoje socjalne personelu
- gabinety diagnostyki
nieinwazyjnej
- korytarze zewnętrzne
- klatki schodowe
- biura
- świetlica
- pomieszczenia techniczne
- szatnia
- kuchnia stołówka
- pokoje socjalne personelu
- pokoje zabiegowe (lekarskie i
pielęgniarskie)
- gabinety diagnostyki inwazyjnej
- toalety i łazienki
- sale chorych ( OIT, SOR, Dializy)
- sale chorych z immunosupresją
- sale chorych oparzonych
- izolatki
- pomieszczenia laboratoryjne
(ogólne)
- sterylizatornia ( strefa
materiałów czystych, materiałów
sterylnych)
- blok operacyjny
- trakt porodowy
- brudowniki
- pomieszczenia składowania
odpadów, brudnej bielizny
- pomieszczenia pro morte i
prosektorium
- pomieszczenia laboratoryjne
( mikrobiologia)
- sterylizatornia (strefa
materiałów skażonych)
- pralnia (strefa brudna)
- korytarze wewnętrzne
- windy
- poczekalnia dla pacjentów
- sterylizatornia ( strefa
materiałów czystych, materiałów
sterylnych)
- magazyny zasobów czystych
(apteka, oddział, pralnia)
- ogólne sale chorych
- gabinety diagnostyki
nieinwazyjnej
- pralnia (strefa czysta)
- blok operacyjny
- trakt porodowy
- pokoje zabiegowe ( lekarskie i
pielęgniarskie)
- gabinety diagnostyki
inwazyjnej
- toalety i łazienki
- sale chorych ( OIT, SOR,
Dializy)
- sale chorych z
immunosupresją
- sale chorych oparzonych
- izolatki
- pomieszczenia laboratoryjne
(ogólne i mikrobiologia)
- pomieszczenia pro morte i
prosektorium
-brudowniki
- pomieszczenia składowania
odpadów, brudnej bielizny
- sterylizatornia (strefa
materiałów skażonych)
-pralnia (strefa brudna)
STREFA DOTYKOWA
STREFA BEZDOTYKOWA
PREPARAT
OBSZAR MYCIA
Przedstawiony Zakres dekontaminacji określa standardowe wymagania dotyczące mycia i dezynfekcji
w obszarze szpitalnym. Nie dotyczy dekontaminacji interwencyjnej, podczas której, z uwagi na
poziom i obszar skażenia wymagane jest zastosowanie bardziej rygorystycznych metod
dekontaminacji.
Dekontaminacja jest procesem niszczenia mikroorganizmów ( biologicznych czynników
chorobotwórczych ) poprzez mycie , dezynfekcję lub sterylizację. Jest działanie które skuteczność
zależy od myjących lub dezynfekujących właściwości zastosowanego preparatu, czasu trwania
procesu, poziomu kontaminacji (skazenia0 i rodzaju powierzchni , która została poddana
dekontaminacji. W zależności od przeznaczenia, powierzchnie wole od zanieczyszczeń organicznych,
wymagają mycia ( zwykłego a okresowo także gruntownego ) lub dezynfekcji. W przypadku
zanieczyszczenia powierzchni wydalinami lub wydzielinami pochodzenia ludzkiego np. krew, mocz,
kał, plwocina , należy w pierwszej kolejności, bezpośrednio ( zawsze gdy jest to możliwe)po skażeniu ,
usunąć za pomocą higroskopijnego materiału jednorazowego (lignina, ręcznik papierowy) znajdujący
się na powierzchni materiał biologiczny, a następnie wykonać miejscową dezynfekcję średniego
stopnia przy użyciu preparatów o spektrum bakterio- , grzybo-, wiruso- i
pratkobójczym,
działającego w czasie nie dłuższym niż 15 minut.
ZASADY DEFINIUJĄCE KOLEJNOŚĆ MYCIA POWIERZCHNI.
Zasada I
Mycie poszczególnych fragmentów należy rozpocząć od fragmentów najwyżej położnych lub od tych
które uważane są za najczystsze, a kończyć na najniżej położonych lub najbardziej zabrudzonych.
Zasada II
W przypadku zanieczyszczenia powierzchni wydalinami lub wydzielinami pochodzenia ludzkiego np.
krew, mocz, kał, plwocina , należy w pierwszej kolejności, bezpośrednio ( zawsze gdy jest to
możliwe)po skażeniu , usunąć za pomocą higroskopijnego materiału jednorazowego (lignina, ręcznik
papierowy) znajdujący się na powierzchni materiał biologiczny, a następnie wykonać miejscową
dezynfekcję średniego stopnia przy użyciu preparatów o spektrum bakterio- , grzybo-, wiruso- i
prątkobójczym.
Zasada III
W przypadku powierzchni nie zanieczyszczonych ludzkim materiałem biologicznym, nie zaleca się
codziennej dezynfekcji podłóg, przeprowadzanej w sposób rutynowy. Wyjątkiem od tej zasady są
dwa obszary zakładu, w których w zależności od poziomu zagrożenia stosujemy odpowiednio
dezynfekcję niskiego lub średniego stopnia:
Obszary wymagające podwyższonego poziomu czystości - np. pokoje zabiegowe ( lekarskie i
pielęgniarskie), gabinety diagnostyki inwazyjnej, sale OIT, SOR, dializy, sale operacyjne i
trakty porodowe, sterylizatornia ( strona czysta i sterylna).Dezynfekcja w tym obszarze ,
dotyczy :
- powierzchni dotykowych - np. klamki, kontakty, telefony, powierzchnie robocze, uchwyty,
ramy łóżek, stoliki przyłóżkowe,
- podłóg.
Obszary o podwyższonym poziomie skażenia – sale na których hospitalizowani są pacjenci
wymagający izolacji, sanitariaty, łazienki , brudowniki, pomieszczenia magazynowania
odpadów, sterylizatornia (strona brudna).Dezynfekcja w tym obszarze dotyczy:
- powierzchni dotykowych – np. klamki, kontakty, telefony, powierzchnie robocze, uchwyty,
ramy łóżek, stoliki przyłóżkowe,
- podłóg.
SPRZĄTANIE
Utrzymanie właściwego poziomu czystości w każdej strefie higienicznej wymaga zastosowania
odpowiedniego sprzętu do mycia i dezynfekcji powierzchni, użycia właściwych preparatów myjącodezynfekujących oraz przestrzegania procedur higienicznych obowiązujących w poszczególnych
strefach. Do każdego typu sprzątania (zasadniczego i gruntownego) wykorzystywane są maszyny i
urządzenia, sprzęt do manualnego utrzymania czystości, profesjonalne preparaty myjące i
dezynfekujące.
- Wózek, przy pomocy którego przeprowadzana jest dezynfekcja lub mycie pomieszczeń, powinien
zostać umyty bezpośrednio po usunięciu roztworów roboczych, a w przypadku skażenia ludzkim
materiałem biologicznym oraz po zakończeniu cyklu pracy, czyli po posprzątaniu wszystkich
pomieszczeń, poddany dezynfekcji średniego stopnia. Dezynfekcji należy poddać wszystkie elementy,
które mogły ulec zabrudzeniu lub skażeniu podczas pracy. Po upływie czasu niezbędnego do
prawidłowego zadziałania preparatu dezynfekcyjnego, należy wytrzeć do sucha wszystkie elementy
wózka.
- Mopy- jest to tkana lub szyta nakładka bawełniana z dodatkiem poliestru, mikrofazy lub włókna
ceramicznego. Mopy po użyciu należy włożyć do worka umieszczonego przy wózku i po zakończeniu
sprzątania przekazać do pralni do prania dezynfekcyjnego.
- Ściereczki- do powierzchni ponadpodłogowych powinny być w miarę możliwości bezpyłowe,
wysokochłonne, odporne na działanie preparatów chemicznych (myjących i dezynfekujących).
Sprzątając należy wydzielić ściereczkę do sprzątania mebli i sprzętów znajdujących się w
pomieszczeniu np. sali chorych. Inną ściereczką sprzątać powierzchnie i sprzęty w łazienkach i
sanitariatach z uwzględnieniem, że deskę sedesową, muszlę klozetową i pisuar sprzątamy na samym
końcu.
Wszystkie ściereczki oraz nakładki na mopa, przy pomocy których przeprowadzono mycie i
dezynfekcję uważa się za skażone. Przy poddawaniu procedurze prania powinny być poddane praniu
dezynfekcyjnemu.
SPRZĄTANIE CODZIENNE (RUTYNOWE)
Polega na wykonaniu czynności sprzątających w pomieszczeniach w czasie ich normalnego
funkcjonowania. Czynności te w zależności od potrzeb wykonuje się wielokrotnie w ciągu dnia.
SPRZĄTANIE OKRESOWE (GRUNTOWNE)
Polega na myciu i dezynfekcji całego pomieszczenia , wraz z jego wyposażeniem i wszystkimi
elementami dodatkowymi ( np. lampy sufitowe, kratki wentylacyjne, okna, elementy trwale
przymocowane do sufitu, ścian. W trakcie wykonywania sprzątania okresowego, w pomieszczeniu nie
może znajdować się pacjent. Wykonywane w określonych terminach zgodnie z obowiązującym
planem higieny lub wykonywane w określonych sytuacjach epidemiologicznych.
CZYNNOŚCI WYKONYWANE PODCZAS SPRZĄTANIA
Czynności wykonywane nie rzadziej niż raz dziennie
- dezynfekcja wysięgników, stojaków ,szafek przyłóżkowych, ram łóżek, słuchawek telefonicznych,
klamek, zewnętrznych pojemników na mydło i środek dezynfekcyjny oraz podajników na ręczniki
jednorazowe, papier toaletowy.
- mycie i dezynfekcja umywalek , baterii kranowych oraz powierzchni wokół umywalek,
- mycie luster i osłon żarówek,
- opróżnianie i umycie stelaży/ kubłów na śmieci, zakładanie worków w odpowiednik kolorze,
- opróżnianie, mycie i dezynfekcja kaczek, basenów, misek nerkowatych,
- mycie podłóg i cokołów.
Czynności wykonywane okresowo:
- wycieranie powierzchni lamp oświetleniowych,
- mycie kaloryferów i drzwi,
- mycie krat i wywietrzników,
- rozmrażanie i mycie lodówek.
- mycie ścian, żaluzji, rolet.
Czynności wykonywane rzadko (np. raz na kwartał)
- mycie okien- żaluzji, rolet.
- doczyszczanie i konserwacja podłóg.
DEFINICJE PODSTAWOWYCH POJĘĆ
ASEPTYKA – zespół działań mający na celu zminimalizowanie lub usunięcie potencjalnego ryzyka
skażenia mikrobiologicznego.
ANTYSEPTYK- produkt leczniczy, który jest stosowany miejscowo na żywe tkanki (błony śluzowe,
nieuszkodzona skora, uszkodzone tkanki) w celu zniszczenia lub zahamowania wzrostu biologicznych
czynników chorobotwórczych.
BIOLOGICZNY CZYNNIK CHOROBOTWÓRCZY – Posiadające zdolność wywoływania objawów
chorobowych drobnoustroje komórkowe ( bakterie, wirusy, grzyby) lub wytwarzane przez nie
produkty ( toksyny), zewnętrze i wewnętrzne pasożyty człowieka lub wytwarzane przez nie produkty,
cząstki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego.
BIOLOGICZNY CZYNNIK ALARMOWY (PATOGEN ALARMOWY) – biologiczny czynnik chorobotwórczy
o szczególnej zjadliwości lub oporności.
DEKONTAMINACJA – Proces niszczenia mikroorganizmów
chorobotwórczych) poprzez mycie, dezynfekcję i sterylizację.
(biologicznych
czynników
DEZYNFEKCJA – Proces redukcji biologicznych czynników chorobotwórczych poprzez zastosowanie
metod fizycznych lub chemicznych.
DEZYNFEKCJA CHEMICZNA - Proces redukcji biologicznych czynników chorobotwórczych poprzez
zastosowanie jako czynnika aktywnego chemicznego preparatu dezynfekcyjnego.
DEZYNFEKCJA
FIZYCZNA - Proces redukcji biologicznych czynników chorobotwórczych z
zastosowaniem
jako czynnika aktywnego czynnika fizycznego np. temperatury, pary wodnej,
ciśnienia, promieniowania UV.
DEZYNFEKCJA NISKIEGO STOPNIA – Proces redukcji wegetatywnych form bakterii (oprócz
Mycobacterium tuberculosis), wirusów osłonkowych (np..HBV, HCV, HIV) i grzybów ( oznaczenie
preparatu B, F)
DEZYNFEKCJA ŚREDNIEGO STOPNIA - Proces redukcji wegetatywnych form wszystkich gatunków
bakterii (w tym
Mycobacterium tuberculosis), wszystkich wirusów(w tym osłonkowych i
bezosłonkowych) oraz grzybów ( oznaczenie preparatu B, F,V, Tbc)
DEZYNFEKCJA WYSOKIEGO STOPNIA -Proces redukcji wszystkich wegetatywnych form biologicznych
czynników chorobotwórczych (bakterie ,wirusy, grzyby)z wyjątkiem dużej ilości form
przetrwalnikowych( oznaczenie preparatu B, F,V,Tbc,S)
DEZYNFEKCJA MANUALNA –Obniżenie ilości mikroorganizmów na narzędziach , przedmiotach,
powierzchniach, poprzez ręczne zmywanie, przecieranie, spryskiwanie, zanurzanie, wypełnianie
płynem dezynfekcyjnym itp..
DEZYNFEKCJA MASZYNOWA - ilości mikroorganizmów na narzędziach , przedmiotach,
powierzchniach, poprzez użycie myjni- dezynfektorów, komór dezynfekcyjnych i innych urządzeń.
DEZYNSEKCJA – Zwalczanie szkodników , głównie stawonogów (muchy, komary, pchły, wszy,
karaczany ), ich jaj i larw metodami fizycznymi lub chemicznymi.
GABINETY DIAGNOSTYKI INWAZYJNEJ – Pokoje zabiegowe lub inne pomieszczenia, w których
wykonywane są świadczenia zdrowotne z użyciem aparatury i sprzętu, który penetruje do układu
naczyniowego, sterylnych jam i tkanek ciała lub kontaktuje się z błonami śluzowymi lub uszkodzoną
skóra m.in. pracownie endoskopowe.
GABINETY DIAGNOSTYKI NIEIWAZYJNEJ – Pokoje zabiegowe lub inne pomieszczenia, w których
wykonywane są świadczenia zdrowotne z użyciem aparatury i sprzętu, który kontaktuje się wyłącznie
z nieuszkodzoną skóra m.in. pracownie USG, EKG, ECHO serca.
MYCIE –Etap dekontaminacji, usuwający zarówno zabrudzenia (brud, kurz, substancje organiczne) jak
i pewną ilość biologicznych czynników chorobotwórczych.
PREPARAT MYJĄCY – Preparat usuwający zanieczyszczenia poprzez zmianę pH, obniżanie twardości
wody, rozkład cząstek organicznych lub ułatwianie mieszania się z wodą.
PREPARAT DEZYNFEKCYJNY –Preparat chemiczny zdolny do dezynfekcji, dopuszczony do obrotu w
Polsce.
PREPARAT DEZYNFEKCYJNY BAKTERIBÓJCZY (B) – Preparat chemiczny o działaniu bójczym na
wegetatywne formy bakterii ( oprócz prątków gruźlicy Mycobacterium tuberculosis).
PREPARAT DEZYNFEKCYJNY GRZYBOBÓJCZY
odniesieniu do grzybów.
(F)– Preparat chemiczny o działaniu
bójczym w
PREPARAT DEZYNFEKCYJNY PRĄTKOBÓJCZY (Tbc) – Preparat chemiczny bakteriobójczy o działaniu
bakteriobójczym, także w odniesieniu do prątków gruźlicy Mycobacterium tuberculosis .
PREPARAT DEZYNFEKCYJNY WIRUSOBÓJCZY (V)– Preparat chemiczny wykazujący działanie bójcze
w odniesieniu do wirusów.
SKAŻENIE (KONTAMINACJA) – Zanieczyszczenie biologicznymi czynnikami chorobotwórczymi
powierzchni przedmiotów, sprzętu i aparatury medycznej, wody lub powietrza.
SPRZĄTANIE – Proces , który ma na celu utrzymanie pomieszczenia w czystości oraz uniknięcie
gromadzenia się zanieczyszczeń mechanicznych ( kurz, substancje organiczne) wraz z biologicznymi
czynnikami chorobotwórczymi.