ROZDZIAŁ III: IMPERIUM RZYMSKIE

ROZDZIAŁ III: IMPERIUM RZYMSKIE
Temat 1: Poznajemy początki starożytnego Rzymu.
1. Prezentujesz postacie legendarnych założycieli Rzymu: Romulusa i Remusa
2. Poprawnie posługujesz się terminami: Etruskowie, Italikowie, Latynowie, Lacjum, wilczyca kapitolińska,
patrycjusz, plebejusz, Galowie, „pyrrusowe zwycięstwo”
3. Lokalizujesz na mapie Italię i Rzym, omawiasz położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Italii,
wskazujesz na mapie terytoria w Italii podbite przez Rzymian.
Temat 2: Poznajemy zasady funkcjonowania republiki rzymskiej.
1. Poprawnie posługujesz się terminami: republika, zgromadzenie ludowe, senat, kolegialność, konsul, dyktator, pretor,
cenzor, edyl, kwestor, liktor, trybun ludowy, veto
2. Wymieniasz nazwy najważniejszych instytucji władzy w starożytnym Rzymie
3. Omawiasz zadania zgromadzenia ludowego, senatu i poszczególnych urzędników rzymskich
4. Przedstawiasz dokonania Cyncynata
Temat 3: Zapoznajemy się z podbojami starożytnego Rzymu.
1. Przedstawiasz dokonania postaci: Hannibala, Scypiona, Juliusza Cezara, Wercyngetoryksa
2. Poprawnie posługujesz się terminami: legion, oddział inżynieryjny, wojny punickie, Kartagina, Kanny,
Zama, Alezja, Imperium Rzymskie
3. Określasz przyczyny i skutki wojen punickich
4. Wskazujesz na mapie terytoria zajęte przez Rzymian podczas wojen punickich oraz w II i I w. p.n.e.
Temat 4: Omawiamy przyczyny i skutki upadku republiki rzymskiej.
1. Przedstawiasz dokonania postaci: Spartakusa, Gajusza Juliusza Cezara, Pompejusza Krassusa, Marka
Antoniusza, Oktawiana, Kleopatry
2. Poprawnie posługujesz się terminami: prowincja, namiestnik, łuk triumfalny, triumf, gladiator, sieciarz,
samnita, arystokracja, Farsalos, Akcjum, powstanie Spartakusa, niewolnik
3. Lokalizujesz na mapie miejsca bitew z okresu wojen domowych
4. Przedstawiasz przyczyny i skutki kryzysu republiki rzymskiej
Temat 5: Przedstawiamy organizację państwa rzymskiego w okresie cesarstwa.
1. Przedstawiasz dokonania postaci: Oktawiana Augusta, Trajana
2. Poprawnie posługujesz się terminami: pax romana, pryncypat, cesarz, cesarstwo, romanizacja, bursztynowy
szlak, barbarzyńcy, limes, Wał Hadriana, Dakowie, „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”
3.Określasz znaczenie dróg dla funkcjonowania Imperium Rzymskiego
4. Wskazujesz na mapie prowincje podbite przez Rzymian w okresie cesarstw, lokalizujesz na mapie
bursztynowy szlak
5. Przedstawiasz organizację państwa rzymskiego za czasów cesarstwa
Temat 6: Omawiamy życie w Wiecznym Mieście.
1. Poprawnie posługujesz się terminami: Forum Romanum, łaźnia (termy), amfiteatr, atrium, perystyl, Ołtarz
Pokoju, westalki, kuria
2. Podajesz imiona najważniejszych bogów rzymskich (Jowisz, Junona, Bachus, Diana, Westa, Mitra) i
określasz podobieństwa między religią rzymską a grecką.
3. Opisujesz wygląd starożytnego Rzymu
Temat 7: Poznajemy osiągnięcia starożytnych Rzymian.
1. Przedstawiasz dokonania postaci: Galena, Wespazjana, Tytusa, Justyniana, Wergiliusza, Horacego,
Owidiusza, Liwiusza, Tacyta, Swetoniusza, Mecenasa
2. Poprawnie posługujesz się terminami: mozaika, Koloseum, akwedukt, Prawo XII tablic, Kodeks Justyniana,
mecenas, mecenat
3. Wymieniasz osiągnięcia kultury i architektury rzymskiej
Temat 8: Poznajemy historię pierwszych chrześcijan.
1
1. Przedstawiasz dokonania postaci: Jezusa z Galilei, Heroda Wielkiego, Poncjusza Piłata, Pawła z Tarsu,
Trajana, Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego
2. Poprawnie posługujesz się terminami: Mesjasz, apostołowie, chrześcijaństwo, chrystogram, Pismo Święte,
Ewangelia, teologia, katolicy, sobór, papież, heretyk, zabobon, edykt mediolański
3. Charakteryzujesz działalność Jezusa, wymieniasz imiona autorów Ewangelii, omawiasz najważniejsze
zasady wiary chrześcijańskiej, określasz symbole chrześcijaństwa
4. Lokalizujesz na mapie zasięg chrześcijaństwa do V w. n.e.
Temat 9: Określamy koniec świata starożytnego.
1. Przedstawiasz dokonania postaci: Dioklecjana, Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego, Attyli,
Odoakra, Romulusa Augustulusa
2. Poprawnie posługujesz się terminami: wielka wędrówka ludów, barbarzyńcy, Wandal, wandal, Hun, Got
3. Wskazujesz na mapie linię podziału cesarstwa rzymskiego na część wschodnią i zachodnią, lokalizujesz na
mapie tereny cesarstwa objęte wędrówką ludów
4. Określasz wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku cesarstwa zachodniorzymskiego
wydarzenia związane z datami:
753 r. p.n.e.- legendarna data założenia Rzymu przez
Romulusa
509 r. p.n.e.- upadek królestwa i wprowadzenie republiki
w Rzymie.
389 r. p.n.e.- najazd Galów na Rzym.
264–241 r. p.n.e.- pierwsza wojna punicka
218–201 r. p.n.e.- druga wojna punicka
216 r. p.n.e.- bitwa pod Kannami,
202 r. p.n.e.- bitwa pod Zamą
149–146 r. p.n.e.- trzecia wojna punicka
52 r. p.n.e.-bitwa pod Alezją,
73- 71 r. p.n.e.-powstanie Spartakusa
60 r. p.n.e.- Gajusz Juliusz Cezar, Gnejusz Pompejusz i
Marek Krassus zawiązali I triumwirat
392 r.- cesarz Teodozjusz Wielki wprowadził
chrześcijaństwo jako religię państwową. Wszelkie inne
były odtąd nielegalne.
235 r.-początek kryzysu cesarstwa Zachodniorzymskiego.
48 r. p.n.e.- Bitwa pod Farsalos – starcie zbrojne, które
miało miejsce w Tesalii pomiędzy wojskami Cezara i
Pompejusza podczas rzymskiej wojny domowej.
44 r. p.n.e.-zamordowanie Juliusza Cezara,
31 r. p.n.e.-bitwa pod Akcjum, śmierć Kleopatry,
79 r. n.e.-wybuch Wezuwiusza, zniszczenie Pompejów.
72r.n.e.- początek budowy Koloseum.
449 r. p.n.e.- ogłoszenie prawa XII tablic.
125 r. n.e.-budowa rzymskiego Panteonu.
7–4 r. p.n.e.- narodziny Jezusa Chrystusa
313 r.- edykt Mediolański
380 r.- cesarz wschodniej części Imperium Rzymskiego
Teodozjusz I Wielki nakazał wszystkim podległym mu
ludom przyjęcie chrześcijańskiej wiary w Świętą Trójcę w
formie usankcjonowanej przez sobór nicejski w 325 roku.
451 r.-bitwa na polach Katalaunijskich pomiędzy
Cesarstwem Rzymskim a Hunami. Bitwa zakończyła się
zwycięstwem Rzymu.
476 r.- Upadek Cesarstwa Zachodno-rzymskiego.
395 r.- podział Imperium Rzymskiego na wschodnie i
zachodnie.
ROZDZIAŁ IV: POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA
Temat 1: Poznajemy historię Bizancjum.
1. przedstawiasz dokonania Justyniana I Wielkiego
2. poprawnie posługujesz się terminami: Bizancjum, Hagia Sophia, ogień grecki, ikona, katolicyzm,
prawosławie, bazylika, Nowy Rzym, Kodeks Justyniana
3. lokalizujesz na mapie Konstantynopol i cesarstwo bizantyjskie, wymieniasz nazwy terytoriów podbitych
przez Justyniana I Wielkiego
Temat 2: Omawiamy początki islamu na Półwyspie Arabskim.
1. przedstawiasz dokonania Mahometa
2. poprawnie posługujesz się terminami: islam, Allach, muzułmanie, hidżra, Koran, szariat, dżihad, meczet,
świątynia Kaaba, minaret, kalif, arabeska
2
3. lokalizujesz na mapie Półwysep Arabski oraz miasta: Mekkę i Medynę, omawiasz położenie geograficzne i
warunki naturalne panujące na Półwyspie Arabskim, wskazujesz kierunki i zasięg podbojów Arabów
4. wymieniasz filary wiary arabskiej
Temat 3: Charakteryzujemy początki Państwa Franków.
1. przedstawiasz dokonania postaci: Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Krótkiego, Karola Wielkiego i Einharda
2. poprawnie posługujesz się terminami: arianizm, majordom, marchia, margrabia, hrabia, hrabstwo, siedem
sztuk wyzwolonych, minuskuła, renesans karoliński, retoryka, dialektyka, kaligrafia, manuskrypt, miniatura
3. lokalizujesz na mapie pierwotne siedziby Franków, zasięg terytorialny państwa Franków, terytoria podbite
przez Karola Wielkiego
4. prezentujesz dokonania Karola Wielkiego
Temat 4 : Omawiamy Rzeszę Ottonów.
1. przedstawiasz dokonania postaci: Ludwika Pobożnego, Ludwika Niemieckiego, Karola Łysego, Lotariusza
(Lotara), Ottona I, Ottona III, Henryka II
2. poprawnie posługujesz się terminami: traktat w Verdun, Rzesza Niemiecka, uniwersalizm
3. wymieniasz postanowienia traktatu w Verdun
4. lokalizujesz na mapie państwa powstałe w wyniku podziału monarchii Karola Wielkiego
Temat 5: Charakteryzujemy okres najazdów Normanów.
1. przedstawiasz dokonania postaci: Leifa Erikssona, Roberta Giuscarda i Wilhelma Zdobywcy
2. poprawnie posługujesz się terminami: Normanowie (wikingowie), runy, drakkary, snekkary, kościół
klepkowy
3. lokalizujesz na mapie siedziby Normanów, kierunki ekspansji wikingów, państwa powstałe na terenie
Skandynawii
4. podajesz przyczyny wypraw organizowanych przez Normanów
Temat 6: Poznajemy początki państw Słowian i Węgrów.
1. przedstawiasz dokonania postaci: Samona, Rościsława, Cyryla, Metodego, Świętopełka, Włodzimierza
Wielkiego, Stefana Wielkiego
2. poprawnie posługujesz się terminami: Słowianie, głagolica, cyrylica, latopis, Lechowe Pole, Korona św.
Stefana, Słowianie wschodni, Słowianie zachodni, Słowianie południowi.
3. wskazujesz na mapie położenie pierwszych państw słowiańskich i Węgier
Temat 7: Charakteryzujemy stosunki między papiestwem a cesarstwem w średniowieczu.
1. przedstawiasz dokonania postaci: Sylwestra II, Grzegorza VII i Henryka IV
2. poprawnie posługujesz się terminami: Cluny, prawo kanoniczne, schizma wschodnia, ekskomunika,
prawosławie, dyktat papieski, inwestytura, Canossa, konkordat wormacki, synod
3. wymieniasz przejawy kryzysu w Kościele w X w.
4. lokalizuje na mapie Cluny, zasięg wpływów Kościoła katolickiego i prawosławnego
330 r. przeniesienie stolicy cesarstwa rzymskiego do
Konstantynopola
395 r. podział cesarstwa rzymskiego na część
wschodnią i zachodnią
527 r. cesarzem wschodniorzymskim został
Justynian I
622 r. hidżra – ucieczka Mahometa z Mekki do
Medyny.
630 r. Mahomet powrócił do Mekki
632 r. śmierć Mahometa
711 r. początek podboju półwyspu Iberyjskiego
przez Arabów
496 r. został ochrzczony Chlodwig król Franków
732 r. Karol Młot pokonał Arabów w bitwie pod
Poitiers
751 r. koronacja Pepina na króla Franków
756 r. utworzenie Państwa Kościelnego
3
800 r. koronacja Karola Wielkiego na cesarza
814 r. umiera Karol Wielki początek panowania
Ludwika I Pobożnego
843 r. traktat z Verdun
962 r. koronacja Ottona I na cesarza rzymskiego
995 r. początek rządów Ottona III
1000 r. zjazd gnieźnieński
1066 r. podbój Angli przez Wilhelma Zdobywcę
863 r. misja Cyryla i Metodego
955 r. pokonanie Węgrów na Lechowym Polu przez
Ottona I
988 r. chrzest Rusi kijowskiej
1001 r. chrzest władcy Węgrów króla Stefana
1054 r. wielka schizma wschodnia
1075 r. początek sporu o inwestyturę
1077 r. ukorzenie się cesarza Henryka IV przed
Grzegorzem VII w Kanossie.
1122 r. Konkordat wormacki
Dział V: POLSKA PIERWSZYCH PIASTÓW
Temat 1: Poznajemy pradzieje ziem polskich.
1. znasz ramy chronologiczne istnienia kultur archeologicznych na ziemiach polskich
2. podajesz wydarzenia związane z datami: 120 tys. lat p.n.e., VIII w p.n.e., VI w. p.n.e.
3. poprawnie posługujesz się terminami: kurhan, kamienne kręgi, kultura archeologiczna, kultura oryniacka,
kultura pucharów lejkowatych, kultura ceramiki sznurowej, kultura unietycka, kultura łużycka, kultura
przeworska, dymarka, Góra Ślęża
Temat 2: Omawiamy początki państwa polskiego.
1. znasz wydarzenia związane z datami: IX w., 966 r., 972 r., 992 r.
2. przedstawiasz dokonania postaci: Mieszka I, Dobrawy, Ibrahima ibn Jakuba, Jordana
3. poprawnie posługujesz się terminami: „Geograf Bawarski”, drużyna książęca, woj, szyszak, kolczuga,
danina, Dagome iudex, kmieć, ludność służebna
4. wymieniasz nazwy plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie i wskazujesz na mapie ich
siedziby, wskazujesz główne grody w państwie Mieszka I, tereny podbite przez Mieszka I
5. opisujesz okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I i wymieniasz korzyści wynikające z przyjęcia chrztu
Temat 3: Charakteryzujemy państwo Bolesława Chrobrego.
1. znasz wydarzenia związane z datami: 997 r., 1000 r., 1002–1018 r., 1025 r.
2. przedstawiasz dokonania postaci: Bolesława Chrobrego, Ody, biskupa Wojciecha, Ottona III, Radzima
Gaudentego, Galla Anonima, Thietmara, Henryka II, Świętopełka
3. poprawnie posługujesz się terminami: kasztelan, relikwie, czynszownik, metropolia, kanonizacja, włócznia
św. Maurycego, gród, Grody Czerwieńskie, pokój w Budziszynie
4. wymieniasz co najmniej 2 przyczyny i 2 skutki zjazdu gnieźnieńskiego
5. wskazujesz na mapie terytoria podbite przez Bolesława Chrobrego
Temat 4: Omawiamy kryzys i odbudowę państwa Piastów.
1. znasz wydarzenia związane z datami: 1025 r., 1031 r., 1034 r., 1039 r
2. przedstawiasz dokonania postaci: Mieszka II, Bezpryma, Konrada II, Jarosława Mądrego, Kazimierza
Odnowiciela, Miecława, Brzetysława,
3. poprawnie posługujesz się terminami: trybut, denar
4. wymieniasz co najmniej 2 przyczyny kryzysu i upadku państwa polskiego w XI w.
Temat 5: Omawiamy dzieje Polski za dwóch Bolesławów
1. znasz wydarzenia związane z datami: 1069 r., 1076 r., 1079 r., 1097 r., 1102 r., 1108 r., 1109 r., 1138 r.
2. przedstawiasz dokonania postaci: Bolesława Śmiałego, biskupa Stanisława ze Szczepanowa, Władysława
Hermana, Bolesława Krzywoustego, Zbigniewa, Sieciecha, Henryka V, Warcisława, Bernarda Hiszpana,
Ottona z Bambergu
3. poprawnie posługujesz się terminami: spór o inwestyturę, wojewoda
4. wyjaśniasz co najmniej 2 przyczyny i 2 skutki sporu między królem a biskupem oraz sporu między
Bolesławem Krzywoustym a Zbigniewem
Temat 6: Zapoznajemy się z początkiem rozbicia dzielnicowego.
1. wymieniasz postanowienia statutu Bolesława Krzywoustego
2. wskazujesz na mapie dzielnicę senioralną oraz ziemie przyznane poszczególnym synom i wdowie po
Bolesławie Krzywoustym
3. omawiasz dokonania Bolesława Krzywoustego
4. podajesz przyczyny powstania statutu Bolesława Krzywoustego
4