Kropka Przecinek Średnik - Gimnazjum im. Polskich Olimpijczyków

ZASADY ORTOGRAFICZNE DO ĆWICZENIA 20 kwietnia
do 20 maja 2016
Kropka
Przecinek
KROPKĘ STAWIA SIĘ:
Na końcu zdania lub
równoważnika zdania,
np. Mój kot lubi ryby.
Rozkład zajęć.
Na końcu skrótu, który
zawiera początkową
część wyrazu, np.
str. –strona
gen.- generał
W skrótach więcej niż
jednego wyrazu, np.
br.- bieżącego
roku
cdn. – ciąg dalszy
nastąpi
Po cyfrach arabskich
oznaczających liczebniki
porządkowe, np.
1. Przemówienie.
2. Rozdanie nagród.
W zapisie daty
zawierającym tylko cyfry
arabskie, np.
06. 03. 1969
PRZECINEK STAWIAMY:
W zdaniu pojedynczym,
oddzielając równorzędne człony
zdania (przydawki, dopełnienia,
okoliczniki), np.
Zaprosił na imprezę Anię, Zosię,
Maćka.
Młody, kulturalny ustąpił miejsca
kobiecie.
W zdaniu pojedynczym,
oddzielając dopowiedzenia,
wołacze i wykrzykniki, np.
Zrozumiał to, niestety, za późno.
Zosiu, podejdź tutaj.
Och, jaki piękny zachód słońca.
W zdaniach złożonych
współrzędnie przed spójnikami
przeciwstawnymi: a, ale, lecz,
jednak oraz wynikowymi: więc,
zatem, toteż, np.
Przeczytaliśmy lekturę, ale nie
obejrzeliśmy jej filmowej
adaptacji.
W zdaniach złożonych
współrzędnie połączonych
bezspójnikowo, np. Słońce
świeciło, deszcz padał.
W zdaniach złożonych
podrzędnie, oddzielając zdania
składowe nadrzędne od
podrzędnych lub imiesłowowych
równoważników, np. Wiem, że
tego nie zrobiłeś.
Szedł ulicą, oglądając wystawy
sklepowe.
NIE STAWIA SIĘ KROPKI:
W skrótach
zawierających ostatnią
literę skracanego
wyrazu, np. nr – numer.
Po skrótach polskich
jednostek monetarnych,
np. zł – złoty.
Po skrótach nazw
jednostek miary i wagi,
PRZECINKA NIE STAWIAMY:
W zdaniach złożonych
współrzędnie przed spójnikami
łącznym: i, oraz, ani, ni, a także
przed spójnikami rozłącznymi:
albo, lub,czy, np.
Pójdziemy do muzeum i obejrzymy
najnowszą wystawę.
Odwiedzę babcię albo zostanę w
domu.
Średnik
ŚREDNIK STAWIAMY:
Między
równorzędnymi
członami tekstu, np.
Wspominali przeszłość:
to, co było radosne; to,
co było smutne; to, co
przeżyli wspólnie.
Między
wypowiedzeniami
pojedynczymi lub
złożonymi, które łączą
się logicznie, tworząc
całość, np.
Zachodziło słońce;
mrok pokrywał las
i łąkę; przyroda
usypiała.
Między składnikami
wyliczenia zapisanymi
w formie punktów, np.
Przed korzystaniem
z komputera należy:
a) wpisać się do
rejestru użytkowników;
b) sprawdzić stan
sprzętu;
c) zgłosić nauczycielowi
usterki.
np. km – kilometr, kg –
kilogram.
Po skrótach terminów
matematycznych i
symboli chemicznych,
np. sin, Ca, H2SO4.
W skrótowcach: głoskowcach
i literowcach, np.
PAP, PZU, PS.
Po cyfrach rzymskich i
w zapisach daty je
zawierających, np. XIX
wiek, 31 I 2011
ZAPAMIĘTAJ!
Przed spójnikami łącznymi: i, oraz,
ani, ni, a także spójnikami
rozłącznymi: albo, lub, czy stawiamy
przecinek, jeśli te spójniki są
powtórzone, np.
Do jutra ani nie przeczytam książki, ani
nie obejrzę filmu.
Albo przyjdziesz do mnie teraz, albo
spotkamy się wieczorem.
Ćwiczenie 1.
Podane niżej wyrazy i wyrażenia zastąp skrótami, stosując właściwą interpunkcję.
A.
a) numer – nr
b) profesor –
c) ulica –
d) magister –
e) złoty –
f) ciąg dalszy nastąpi –
g) i tak dalej –
h) na przykład –
i) między innymi –
j) bieżącego roku –
k) kilogram –
l) rok –
m) dekagram –
n) północny –
o) południowy –
p) milimetr –
B.
a) Uniwersytet Warszawski – UW
b) Wyższa Szkoła Pedagogiczna –
c) Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe –
d) Polski Czerwony Krzyż –
e) Polskie Koleje Państwowe –
f) Bataliony Chłopskie –
g) Polska Akademia Nauk –
h) Ministerstwo Edukacji Narodowej –
i) Akademia Sztuk Pięknych –
j) Polska Agencja Prasowa –
k) Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji –
Ćwiczenie 2.
Wstaw brakujące przecinki.
a) Odrobiłem lekcje poszedłem do kina.
b) Zżółkły liście nastanie jesień.
c) Od dawna nie padał deszcz trawa uschła.
d) Helena uczy się pilnie więc ma dobre stopnie.
e) Pójdę do kina lub wybiorę się do czytelni.
f) Buntowała się ale w końcu ustąpiła.
g) Gdy skończyłem zadanie oddałem kartkę.
h) Albo koń się przestraszył albo furman go uderzył.
i) Będę u Jadzi albo szukaj mnie w kawiarni.
j) Uczył się długo dlatego że chciał dobrze napisać klasówkę.
k) Danusia kupiła pomidory i ogórki i rzodkiewkę i ser i mleko.
l) Ojciec nie pytało nic mimo że miał do tego powody.
m) Kończymy klasę pierwszą czyli zostało nam dwa lata do matury.
n) Zatrzymawszy się przez chwilę nie wiedział co ma ze sobą począć.
o) Nie zdawał sobie sprawy z tego jak bardzo było już późno.
p) Był blady jak trup i nic nie mówił.
q) To jest ten chłopak o którym ci mówiłem.
Ćwiczenie 3.
Wstaw brakujące znaki interpunkcyjne w datach.
8 XI 1999 r
28 10 1992 r
ur 29 XII 1964
ur 29 grudnia 1964
zm 6 04 2011 r
Ćwiczenie 4.
Uzupełnij brakujące przecinki w podanych grupach zdań, sformułuj zasady ich użycia.
a) Grusze jabłonie i śliwy rosły w jednym rzędzie.
Kupiłam wyjątkowo soczyste winogrona pomarańcze mandarynki.
Pogodny słoneczny ciepły dzień sprzyjał spacerom.
Szukałam psa w domu na podwórku na ulicy i w ogrodzie.
Przecinkami oddzielamy ……………………………….. części zdania.
b) Usuwać należy przyczyny a nie objawy.
Gospodyni była barwna zatem ładna.
Koleżanka jest bardzo poważna jednak zawsze życzliwa.
Książka była wesoła więc dobra.
W domu stało się pusto toteż smutno.
Przecinki stawiamy przed spójnikami ………………………………. i
……………………………………. .
c) Książka ukazywała dzieje rodziny Kozietulskich do wojny to jest do 1939 roku.
Pożyczam ci ten film na krótko to znaczy na trzy dni.
Na wystawie oglądaliśmy maszyny rolnicze jak na przykład kombajny żniwiarki
snopowiązałki.
Siedziałam cały wieczór w domu czyli w swoim pokoju.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………
d) Piesku nie patrz tak groźnie.
Ach jaki piękny dzień się rozpoczyna.
No moi państwo czas skończyć to biesiadowanie.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………
e) W chacie mieszkał gajowy imieniem Antoni.
Podróżny rodem z Włoch przybył do miasta.
Ów człowiek nazwiskiem Zamojski okazał się niezastąpionym gawędziarzem.
Jan Gutenberg wynalazca druku urodził się w Moguncji.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………..
f) Czas mijał wesoło i szybko.
Dwór oraz budynki gospodarcze utrzymywał należytym porządku.
Wieczorem wychodziła na spacer do sadu albo na łąki.
Odrobię lekcje z tobą lub sam.
Z brzegu nie widziała łodzi ni okrętów.
Na uszycie spódnicy czy bluzki ten materiał się nie nadawał.
Ani z oddali ani z bliska nie dochodził najmniejszy szmer.
W rzędzie leżały i rzodkiewki i koper i świeży szczypiorek.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………,ale należy pamiętać, że
………………………………………….., kiedy te spójniki się powtarzają.
Ćwiczenie 5.
Podane zdania uzupełnij wtrąceniami (typu: moim zdaniem, krótko mówiąc itp.).
Pamiętaj
o znakach interpunkcyjnych.
Ten pokój …………………………………………. można było posprzątać.
…………………………………… nie możesz pożyczyć tej książki. Taki bukiet
…………………………………………… jest najpiękniejszy. Tamta praca
…………………………………………………… była nie do przyjęcia.
Ćwiczenie 6.
Wstaw w poniższym tekście brakujące znaki interpunkcyjne.
Piątego dnia znów dzięki barankowi odkryłem nową tajemnicę Małego Księcia
Gwałtownie bez żadnego wstępu zapytał mnie jak gdyby po długim zastanowieniu się
w samotności
Jeżeli baranek zjada krzaki to je także kwiaty
Baranek je wszystko co napotka
Nawet kwiaty które mają kolce
Tak nawet kwiaty które mają kolce
A więc do czego służą kolce
Nie wiedziałem Byłem w tym momencie zajęty luzowaniem zbyt ściągniętego
sworznia motoru Niepokoiłem się bardzo ponieważ zacząłem rozumieć że
uszkodzenie jest poważne a woda do picia się kończy Myślałem o najgorszym
Do czego służą kolce
Mały Książę nigdy nie rezygnował z postawionego raz pytania Byłem zdenerwowany
stanem mojej maszyny i odpowiedziałem byle co
Kolce nie służą do niczego To tylko złośliwość kwiatów
Ćwiczenie 7.
Uzupełnij zasady interpunkcyjne. Uzupełnienia wpisz w formie M. ,l.poj.
a. Od tekstu odautorskiego słowa wypowiedziane bądź pomyślane przez postaci
utworu oddziela …………………………………… .
b. Równorzędne człony zdania, zwłaszcza te człony, które są już oddzielone
przecinkami, oddziela ……………………. .
c. Dziedzinę gramatyki, która zajmuje się znakami interpunkcyjnymi, nazywamy
……………………………………… .
d. Przerwanie lub niedokończenie wypowiedzi w tekście oznacza
………………………………… .
e. Zdanie oznajmujące kończymy ……………………………. .
f. Zwroty i wyrazy określające stosunek do własnego tekstu oddziela
………………………….. .
g. Przed przytoczeniem słów lub myśli cudzych albo własnych stawiamy
…………………………. .
h. Zdania składowe w zdaniach złożonych podrzędnie oddziela zawsze
…………………………….. .
i. Zdania wykrzyknikowe kończy ………………………………… .
j. Przezwiska osób, żartobliwe i ironiczne nazwy ujmujemy w ………………………. .
k. Zdania pytające kończy ………………………………….. .
l. Wyrazy, zwroty, zdania, jeżeli zawierają treść uboczną, wyjaśniającą,
dodatkową bierzemy w ……………………………………. .