docMAXymalizacja działań zarządzania mobilnością
download 
Reklamacja Transkrypt
MAXymalizacja działań zarządzania mobilnością
MAXymalizacja działań zarządzania mobilnością Przewodnik przedstawiający wyniki projektu MAX, który umożliwi rozpowszechnienie, standaryzację oraz usprawnienie działań zarządzania mobilnością n n n n n Jak zacząć Jakość Kampanie Planowanie przestrzenne Ocena MAX was an integrated project for advancing knowledge on innovative measures in urban transport, which was co-funded by the European Commission within the Sixth Framework Programme for Research and Technological Development Planowanie przestrzenne Polityka Zarządzanie mobilnością Planowanie/ Strategia Realizacja Zakres Badania MAX Zarządzanie mobilnością jest ściśle związane z planowaniem przestrzennym oraz planowaniem ruchu. Pakiet tych działań powinien obejmować jednocześnie następujące etapy: politykę, planowanie i strategię, wdrożenie oraz monitorowanie/ocenę. W ramach projektu MAX zostały opracowane narzędzia umożliwiające kontrolę wszystkich tych aspektów: Narzędzia MAX Planowanie ruchu Monitoring/ Ocena promocja EPOMM Pierwsze kroki w zarządzaniu mobilnością: MaxExplorer ........................................................6 Projekt MAX umożliwia zdefiniowanie, opisanie i wybór odpowiednich instrumentów w projektach zarządzania mobilnością. Jakość w zarządzaniu mobilnością – MaxQ .......................................................................... 8 MAXQ – system umożliwiający organizację, zapewnienie jakości oraz systematyczne usprawnianie zarządzania mobilnością. Kampanie na rzecz świadomego podróżowania – MaxTag ................................................... 10 Kampanie stanowią istotny element zarządzania mobilnością – projekt MAX umożliwia ich skuteczne zastosowanie. Planowanie przestrzenne i zarządzanie mobilnością – MaxLupo ...........................................12 Potencjał działań zarządzania mobilnością można wykorzystać w jeszcze większym stopniu poprzez jego integrację z planowaniem przestrzennym. W ramach projektu MAX zostały opracowane instrukcje dotyczące takiej integracji. Planowanie, monitorowanie oraz ocena za pomocą przewodnika MaxSumo ...........................14 MaxSumo to przewodnik umożliwiający standaryzację oceny wyników projektu na poziomie europejskim, który powinien być przydatny podczas planowania, monitorowania i oceny projektów zarządzania mobilnością. MaxEva – zdobywanie wiedzy .............................................................................................16 MaxEva jest aplikacją związaną z przewodnikiem MaxSumo. Im częściej aplikacja ta będzie używana i uzupełniana, tym więcej wyników zrealizowanych projektów zarządzania mobilnością będzie można porównać, a następnie wykorzystać w planowaniu nowych. MaxSem ...........................................................................................................................18 MaxSem jest nowym modelem umożliwiającym zrozumienie procesu zmian zachowań, w tym transportowych. Model ten umożliwia także przydzielenie osób, do których adresowane są działania, do różnych etapów procesu zmiany zachowań transportowych. Inne zasoby udostępniane w ramach projektu MAX i przez radę EPOMM ...............................16 Wyniki badań, analizy przypadków, umowa CWA (CEN Workshop Agreement), Internet Podsumowując: • Projekt MAX umożliwia rozszerzenie koncepcji zarządzania mobilnością dzięki integracji z planowaniem przestrzennym • Projekt MAX umożliwia usprawnienie zarządzania mobilnością za pomocą kilku nowych narzędzi (MaxExplorer, MaxSumo, MaxEva, MaxSem, MaxLupo), opracowanego systemu zarządzania jakością (MaxQ) oraz instrukcji dotyczących sposobów opracowywania i wdrażania skutecznych kampanii zarządzania mobilnością (MaxLupo). • Umożliwia on także standaryzację zagadnienia zarządzania mobilnością poprzez dostarczenie przejrzystych definicji, łatwych w użyciu aplikacji do monitorowania i oceny (MaxSumo i MaxEva) oraz zestawu standardowych procedur. Nowy system zarządzania jakością w zarządzaniu mobilnością może być także przyjęty na poziomie europejskim. Rada Platformy EPOMM (European Platform on Mobility Management) będzie pracowała nad promocją i rozpowszechnieniem nowych narzędzi zarządzania mobilnością. 2 Dla Państwa wygody usprawniliśmy i rozszerzyliśmy system zarządzania mobilnością oraz przeprowadziliśmy jego standaryzację Skoro czytają Państwo niniejszą broszurę, spodziewamy się, że świadomi są Państwo problemów powodowanych przez współczesną mobilność (samochodową) oraz rozwiązań, jakie oferują działania zarządzania mobilnością w rozwiązywaniu problemów zatłoczenia motoryzacyjnego. Nie będziemy więc Państwa zanudzać i udowadniać, jak ważna to kwestia – przedstawimy za to istotne fakty. Projekt MAX realizowany był w latach 2006 – 2009 i stanowił największy projekt badawczy w dziedzinie zarządzania mobilnością realizowany w ramach szóstego programu ramowego Unii Europejskiej. Konsorcjum MAX wraz z 28 partnerami pracowało nad rozbudową, standaryzacją oraz usprawnieniem koncepcji zarządzania mobilnością – prowadzone działania objęły zarządzanie jakością, realizację kampanii, opracowanie ocen, modelowanie oraz planowanie przestrzenne. W dziedzinach tych uzyskano szereg wyników badań, opracowano także cały zestaw narzędzi. Niniejsza broszura stanowi krótkie omówienie tych wyników i zastosowanych narzędzi. Mamy nadzieję, że zachęcimy Państwa do skorzystania z naszych narzędzi, a także usprawnienia projektów i działań zarządzania mobilnością. Unikalną cechą projektu MAX jest to, że nie jest on jednym z wielu projektów, które kończą się po wycofaniu ich finansowania. Wręcz przeciwnie, stanowi on jeden z niewielu projektów, który będzie rozpowszechniany jeszcze długo po jego zakończeniu. Dzieje się tak dlatego, że wiele prac prowadzonych w ramach projektu MAX było i będzie bezpośrednio wspieranych przez Radę Platformy EPOMM (European Platform on Mobility Management) w celu zapewnienia rozwoju, standaryzacji i rozpowszechnienia koncepcji zarządzania mobilnością w całej Europie. Po przepracowaniu ponad trzech lat na stanowisku koordynatora tego jakże rozbudowanego konsorcjum, muszę przyznać, że moje zadanie było wielkim wyzwaniem. Uważam, że osiągnęliśmy bardzo dobre wyniki. Zawsze jednak można wprowadzić pewne usprawnienia i dlatego zachęcamy Państwa do przekazywania nam wszelkich komentarzy. Życzę więc Państwu miłej lektury, a jeżeli życzą sobie Państwo otrzymać nieco więcej informacji, zapraszamy na stronę www.epomm.org. Znajdą Państwo na niej narzędzia i działania zarządzania mobilnością (także narzędzia MAX). Mogą Państwo również skontaktować się bezpośrednio z Radą Platformy EPOMM, pisząc na adres info@ epomm.org. Rada Platformy EPOMM gotowa jest także zorganizować, a nawet częściowo sfinansować sesje szkoleniowe i warsztaty, dzięki którym informacje dotyczące projektu staną się dostępne w Państwa kraju. Wiele materiałów (m.in. niniejsza broszura) zostało przetłumaczonych na 14 języków. Jeśli Państwa kraj uczestniczy lub będzie uczestniczyć w pracach Rady Platformy EPOMM, możliwe będzie przetłumaczenie także innych dokumentów. Karl-Heinz Posch MAX Coordinator EPOMM Coordinator 3 Pierwsze kroki w zarządzaniu mobilnością: MaxExplorer MaxExplorer to interaktywny przewodnik wspierający proces podejmowania decyzji w projektach zarządzania mobilnością. Jeśli nie są Państwo specjalistami w zarządzaniu mobilnością, dobrym pomysłem może być użycie narzędzia MaxExplorer, ułatwiającego pracę z różnorodnymi instrumentami zarządzania mobilnością. Pomaga on wybrać właściwe rozwiązania pozwalające na wyeliminowanie ewentualnych problemów na poziomie lokalnym. Czym jest MaxExplorer? Jak to działa? MaxExplorer to interaktywny przewodnik internetowy pomagający decydentom oraz osobom zajmującym się zarządzaniem mobilnością w wyborze odpowiednich instrumentów zarządzania mobilnością uznanych przez ekspertów konsorcjum MAX za najbardziej właściwe w określonej sytuacji. Przewodnik przeznaczony jest głównie dla początkujących, bądź mniej doświadczonych użytkowników z całej Europy. W odróżnieniu od istniejących już przewodników może on zostać wykorzystany przez różne organizacje – zarówno firmy, jak i samorządy, szkoły, operatorów transportu zbiorowego oraz służby publiczne (np. szpitale). To bardzo proste: aby rozpocząć korzystanie z przewodnika MaxExplorer, jego użytkownicy odpowiadają na kilka pytań na swój temat oraz na temat adresatów projektu, w tym skali i lokalizacji projektu. W sumie wystarczą cztery kliknięcia. Natychmiast udostępniany jest cały zestaw zalecanych instrumentów zarządzania mobilnością, czyli pakiet wyjściowy. Po kliknięciu jednego z instrumentów wyświetlany jest jego krótki opis oraz łącze do jednej ze starannie dobranych analiz przypadków lub do przykładów jego wdrożenia. Następne kliknięcie wystarczy, aby uzyskać dostęp do oceny poszczególnych instrumentów opartej na wielu kryteriach, umożliwiającej udzielenie odpowiedzi na istotne pytania: • W jaki sposób zastosowanie danego instrumentu przyczynia się do osiągnięcia celów polityki społecznej, takich jak bezpieczeństwo na drogach czy ograniczenie problemów z parkowaniem? • Jakie są główne czynniki stymulujące oraz ewentualne bariery stojące na drodze do skutecznego wdrożenia danego instrumentu? Na koniec, poprzez jedno kliknięcie można uzyskać dodatkowe informacje i zalecenia. Można także przejść do innych użytecznych narzędzi, takich jak przewodnik MaxSumo, pomocnych w dalszych etapach planowania, monitorowania oraz oceny instrumentów i projektów zarządzania mobilnością. Podsumowanie Narzędzie MaxExplorer ułatwia: • Szczegółowe zdefiniowanie konkretnego projektu w odniesieniu do charakterystyki grupy adresatów. • Wykorzystanie doświadczenia ekspertów projektu MAX w wyborze odpowiednich instrumentów. • Porównanie skuteczności różnych instrumentów zarządzania mobilnością, z uwzględnieniem określonej sytuacji. • Szybki dostęp do zrealizowanych przykładów umożliwiających ocenę doboru i skuteczności zastosowanych instrumentów. Podsumowując: narzędzie MaxExplorer stanowi dobry sposób na rozpoczęcie pracy przy projekcie zarządzania mobilnością w ciągu zaledwie kilku minut. 4 Dlaczego warto korzystać z przewodnika MaxExplorer? Dla kogo przeznaczony jest przewodnik MaxExplorer? • MaxExplorer pomaga odkryć świat zarządzania mobilnością poprzez udostępnienie wielu informacji o różnych instrumentach, które można wykorzystać. • Korzystając z przewodnika wspomagającego podejmowanie decyzji, użytkownik otrzymuje dostosowane do jego potrzeb porady uwzględniające specyfikę danych projektów, umożliwiające znalezienie odpowiednich instrumentów dla realizacji określonych celów i charakterystyki danej grupy adresatów. • MaxExplorer umożliwia porównanie trafności doboru oraz skuteczności różnego rodzaju instrumentów zarządzania mobilnością poprzez ocenę przeprowadzoną w oparciu o kilka kryteriów. • Użytkownik otrzymuje listę zalecanych instrumentów, opracowaną na podstawie rankingu ekspertów konsorcjum MAX. • MaxExplorer zawiera informacje o wszystkich najważniejszych działaniach zarządzania mobilnością stosowanych w Europie, od planów mobilności dla firm po szkolne autobusy oraz kampanie na rzecz świadomego podróżowania. MaxExplorer jest przewodnikiem dla początkujących i mniej zaawansowanych użytkowników zajmujących się zarządzaniem mobilnością. Użytkownikami przewodnika MaxExplorer mogą być menedżerowie ds. mobilności pracujący dla miast lub operatorów transportu zbiorowego, a także osoby zajmujące się zmianami zachowań transportowych, np. osoby odpowiedzialne za zarządzanie mobilnością w firmach, szkołach, przedsięwzięciach deweloperskich (np. osiedla mieszkaniowe) lub innych obiektach generujących ruch uliczny. Narzędzie sieciowe – podręcznik MaxExplorer Kategoria użytkownika: kim jesteś samorząd, uniwersytet, firma,… Adresat mieszkańcy, pracownicy, goście,… Lokalizacja centrum, miejsca pracy, obszar mieszkalny, wieś,… Skala adresatów liczba osób, do których adresowane jest działanie Pakiet wynikowy: oferowane opcje Wsparcie zarządcze Instrumenty zarządzania mobilnością, (klasyfikacja, opisy) Odpowiednie przykłady Łącze do baz danych i wybór przykładów Dodatkowe rekomendacje Opisy i łącza do innych narzędzi Czym jest zarządzanie mobilnością? Czym są instrumenty zarządzania mobilnością? Kto zdefiniował te pojęcia? Podejmowano wiele prób zdefiniowania pojęcia zarządzania mobilnością. Nie można tego uczynić za pomocą jednego zdania. Konsorcjum MAX opracowało definicję, która została zaaprobowana przez radę EPOMM: Zarządzanie mobilnością (Mobility Management – MM) to koncepcja promowania zrównoważonego transportu oraz zarządzania zapotrzebowaniem na korzystanie z samochodów poprzez zmianę postaw i zachowań podróżnych. U podstaw zarządzania mobilnością leżą „miękkie” środki, takie jak informacja i komunikacja, organizacja usług oraz koordynacja działań różnych partnerów. Środki „miękkie” najczęściej mają za zadanie poprawę skuteczności środków „twardych” stosowanych w transporcie miejskim (takich, jak nowe linie tramwajowe, drogi lub ścieżki rowerowe). Instrumenty zarządzania mobilnością (w porównaniu ze środkami „twardymi”) nie muszą wymagać wielkich inwestycji finansowych, przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego wskaźnika korzyści/koszty (BCR – Benefit Cost Ratio). Bardziej szczegółowe opracowanie obejmujące definicję oraz opis różnych instrumentów zarządzania mobilnością znajdą Państwo na stronie internetowej rady EPOMM. Narzędzie MaxExplorer oraz uzyskana lista instrumentów stanowią podstawę rozpoczęcia realizacji projektów zarządzania mobilnością. W następnym rozdziale omówione zostały sposoby zorganizowania projektu, zapewnienia odpowiedniej jakości oraz ciągłego jego usprawniania. 5 Jakość w zarządzaniu mobilnością MaxQ: System zarządzania jakością w zarządzaniu mobilnością Przywiązanie do siebie klientów i użytkowników oraz dostarczanie usług wysokiej jakości to główne cele każdej instytucji, a jakość to siła napędowa zapewniająca rozwój wydajnych i efektywnych usług. W ramach projektu MAX opracowano metodę zarządzania jakością, która stanowi sprawne narzędzie umożliwiające ogólne usprawnienie zarządzania mobilnością, ze szczególnym uwzględnieniem miast. Narzędzie to pomaga w zarządzaniu mobilnością w sposób zorganizowany i spójny, oraz w ciągłym jego ulepszaniu pod kątem zadowolenia i oczekiwań klientów. Działania prowadzone w ramach systemu zarządzania jakością w zarządzaniu mobilnością (MaxQ – Quality Management System for Mobility Management) koncentrują się na rozwoju, monitorowaniu, ocenie oraz usprawnianiu zarówno całościowej polityki zarządzania mobilnością, jak i poszczególnych jego instrumentów. Czym jest system MaxQ? System MaxQ jest procesem, który może być wykorzystany przez dowolną instytucję w celu zarządzania polityką mobilności i jej instrumentami. Działania prowadzone w ramach tego procesu koncentrują się na rozwoju, monitorowaniu, ocenie oraz usprawnianiu zarówno całej polityki zarządzania mobilnością, jak i poszczególnych instrumentów tego zarządzania. Proces ten obejmuje cztery główne etapy (polityka, strategia, wdrożenie oraz monitorowanie i ocena) oraz dwanaście etapów podrzędnych, które są przedstawione za pomocą kołowego schematu jakości: 1 4 Kierownictwo 3 6 Uchwalona polityka Ludzie Partnerstwo 2 Polityka definiuje wizję miasta lub instytucji, w tym sposób promowania zrównoważonego transportu. W ramach ogólnej polityki zarządzania mobilnością rozwijana jest strategia zarządzania mobilnością obejmująca wdrażany program zarządzania mobilnością oraz wszelkie kwestie związane z partnerstwem, budżetem oraz wewnętrzną organizacją i zasobami. Procesowi wdrożenia mogą towarzyszyć środki wspomagające. Właściwie opracowany plan oceny przyczynia się do osiągnięcia wysokiej jakości w projekcie zarządzania mobilnością. W odniesieniu do tego planu zalecane jest wykorzystanie metody aplikacji MaxSumo – patrz rozdział Ocena na stronie 12. Aby wdrożyć system MaxQ, konieczne jest zaangażowanie władz miasta lub odpowiednich instytucji. Powinny być one przygotowane do przeanalizowania i oceny aktualnie praktykowanych rozwiązań w odniesieniu do każdego z kryteriów. Następnie określa się, jakiego rodzaju zmiany mogą przyczynić się do wdrożenia projektów zarządzania mobilnością lub ich usprawnienia. Analizowane są dokumenty, prowadzone dwustronne rozmowy oraz wspólne dyskusje z zespołem zarządzania mobilnością i głównymi użytkownikami. Ocena końcowa stanowi podstawę dalszych usprawnień. W ramach projektu MAX opracowano procedurę audytu wspierającego wdrożenie systemu MaxQ. Procedura ta umożliwia ustalenie treści i roli każdego elementu schematu jakości w odniesieniu do stopnia rozwoju oraz pomaga we wdrożeniu dalszych usprawnień. Dlaczego warto korzystać z systemu MaxQ? • Wysoka jakość usług ma zasadnicze znaczenie • System zarządzania jakością to skuteczne narzędzie stosowane przez wiele instytucji i firm świadczących usługi. • Podejście i kultura negocjacji stosowane w ramach systemu zarządzania jakością zapewniają rzeczywistą poprawę jakości oraz obniżenie kosztów. • Zarządzanie jakością doskonale wpisuje się w system zarządzania mobilnością. • System umożliwia powiązanie ogólnej polityki oraz środków zarządzania mobilnością w spójny, systematyczny i zorganizowany sposób. • Dzięki wdrożeniu systemu wzrasta wiarygodność organizacji zarządzających mobilnością. Wszyscy korzystający z systemu zarządzania mobilnością (kierownictwo, pracownicy, użytkownicy) powinni być aktywnie zaangażowani w jego działanie. Jeżeli w danej organizacji funkcjonuje już system zarządzania jakością innych usług (np. w zakresie zarządzania odpadami, ochroną środowiska itp.), rozszerzenie go o system zarządzania mobilnością stanowić będzie prosty i logiczny sposób kontynuacji działań. • System MAXQ został wprowadzony i przetestowany w kilku europejskich miastach. • Elementy systemu MAXQ stosowane są w kodeksie postępowania (o roboczej formie) przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN). Dla kogo przeznaczony jest system MAXQ? System MAXQ przeznaczony jest głównie dla specjalistów zajmujących się zarządzaniem mobilnością w miastach, zwłaszcza na wyższych szczeblach zarządzania. W grupie tej znajdują się osoby reprezentujące władze miast, a także menedżerowie ds. mobilności pracujący dla miast, firm i organizacji. Każda osoba odpowiedzialna za strategię, politykę oraz instrumenty mobilności może czerpać korzyści płynące z zastosowania systemu MAXQ w swoich działaniach związanych z zarządzaniem mobilnością. Podsumowanie System MAXQ umożliwia: • Zastosowanie systemu zarządzania jakością w działaniach związanych z mobilnością. • Osiągnięcie wysokiego poziomu jakości poprzez przyjęcie odpowiedniej kultury jakości w ramach świadczonych usług. • Poprawę skuteczności i wiarygodności procesów zarządzania mobilnością. Analiza przypadku – Kortrijk W belgijskim mieście Kortrijk przetestowano system MAXQ i przeprowadzono audyt zgodnie z zastosowanym schematem jakości. Dokonywał on oceny planu transportowego w mieście, który umożliwił dokładną analizę projektu „Szkoły a mobilność”. W ramach systemu MAXQ dokonano także oceny możliwości rozszerzenia zakresu zarządzania mobilnością i jego pełniejszego wykorzystania w innych aspektach mobilności. Po wdrożeniu systemu określono zarówno zalety, jak i słabe punkty stosowanej polityki. Zalecenia wynikające z przeprowadzonej analizy zostaną użyte w mieście Kortrijk w celu przyszłego sformalizowania polityki mobilności. Wytyczne zastosowane w systemie MAXQ zostaną opisane w nowym planie transportowym w mieście. Test prototypu systemu MAXQ wdrożonego w Kortrijk umożliwił także wprowadzenie pewnych usprawnień. Szczegółowy raport z wdrożenia projektu w Kortrijk jest dostępny na stronie www.epomm.org. W tej sekcji omówiono zarządzanie mobilnością w aspekcie całościowym. W następnym rozdziale podano bardziej szczegółowe informacje na temat niezwykle istotnego elementu zarządzania mobilnością, jakim są kampanie. Opisane są w nim także sposoby ich skutecznej realizacji. 7 Kampanie na rzecz świadomego podróżowania Kampanie na rzecz świadomego podróżowania realizowane są w różnych formach i na różną skalę w całej Europie i stanowią kluczową część zarządzania mobilnością. W ramach projektu MAX zostały dokładnie określone elementy stanowiące o sukcesie kampanii na rzecz świadomego podróżowania, które z kolei złożyły się na opracowanie Przewodnika MAX po kampanii na rzecz świadomego podróżowania MaxTag. Z przewodnika może skorzystać każdy, niezależnie od wykonywanego zawodu czy doświadczenia w zakresie zarządzania mobilnością. Skorzystaj z Przewodnika MAX - MaxTag po kampanii na rzecz świadomego podróżowania! Czym jest Przewodnik MAX po kampanii na rzecz świadomego podróżowania - MaxTag? Przewodnik MaxTag po kampanii na rzecz świadomego podróżowania jest inspirującym narzędziem działającym w trybie online. Zawiera on wskazówki dla specjalistów zarządzania mobilnością, dzięki którym mogą oni krok po kroku opracować własną, skuteczną kampanię. Specjaliści zajmujący się zarządzaniem mobilnością zabierani są w podróż, podczas której zapoznają się z każdym etapem tworzenia kampanii, kluczowymi uwarunkowaniami powodzenia oraz sprawdzonymi i inspirującymi metodami działania. Podsumowanie Przewodnik MaxTag - kampania na rzecz świadomego podróżowania: • Zawiera dokładne wskazówki w zakresie projektowania własnej, skutecznej kampanii na rzecz świadomego podróżowania, od projektów realizowanych w małych miejscowościach i wioskach, po duże kampanie prowadzone w miastach lub całych regionach. • Zawiera dokładne wskazówki w zakresie planowania, wdrażania i oceny kampanii na rzecz świadomego podróżowania. • Zawiera inspirujące, sprawdzone metody realizacji kampanii na rzecz świadomego podróżowania w Europie i USA. 8 Osobom planującym kampanię na rzecz świadomego podróżowania narzędzie to umożliwia: • określenie celów, • wykonanie badań ukierunkowujących strategię postępowania z adresatem projektu, • komunikację z uczestnikami programu i społecznością, • opracowanie listy uwarunkowań środowiskowych, • sformułowanie zasad monitorowania i oceny. Bardziej zaawansowanym specjalistom ds. zarządzania mobilnością narzędzie oferuje funkcje określania adresatów oraz wyodrębnienia odbiorców, a także definiowania ściśle określonego, społecznego marketingu związanego z kampanią na rzecz świadomego podróżowania. W fazie końcowej kampanii, narzędzie zapewnia uzyskanie informacji otrzymywanych zwrotnie od uczestników oraz ocenę skuteczności kampanii. Przewodnik MaxTag po kampanii na rzecz świadomego podróżowania oferuje specjalistom ds. zarządzania mobilnością kompletne wskazówki w zakresie planowania, wdrażania i oceny kampanii na rzecz świadomego podróżowania. Sukces gwarantowany! Dlaczego warto skorzystać z przewodnika MaxTag? Kto może skorzystać z przewodnika MaxTag? • Umożliwia on uzyskanie dokładnych wskazówek, jak projektować własną kampanię na rzecz świadomego podróżowania. Z przewodnika może skorzystać każdy, niezależnie od wykonywanego zawodu czy doświadczenia w zakresie zarządzania mobilnością. Przewodnik może zostać wykorzystany przez osoby zaangażowane w projekty o dowolnej skali, od małych kampanii na rzecz świadomego podróżowania realizowanych w mniejszych miejscowościach lub przedsiębiorstwach po bardziej ambitne plany dotyczące dużych miast lub całych regionów. Wskazówki przeznaczone są zarówno dla osób planujących, jak i projektujących kampanie, a także dla tych, które zarządzają realizowaną już kampanią lub zajmują się oceną i wnioskami po jej zakończeniu. • Dzięki niemu można uzyskać informacje o uwarunkowaniach, które sprawią, że kampania okaże się sukcesem. • Zawiera informacje o kwestiach takich jak rola osoby przekazującej dane, wdrażanie powiązania kampanii wraz z infrastrukturą oraz z działaniami edukacyjnymi. • Jest źródłem inspiracji w zakresie sprawdzonych metod stosowanych w kampaniach na rzecz świadomego podróżowania prowadzonych w Europie i USA. • Dostarcza wskazówki dotyczące sposobów przekonywania decydentów do wdrożenia inicjatyw na rzecz świadomego podróżowania. Analiza przypadku – Het Nieuwe Rijden (nowy styl prowadzenia samochodu), Holandia Przesłanie holenderskiej kampanii Het Nieuwe Rijden (HNR) na rzecz ecodrivingu (ekologicznego prowadzenia samochodu) jest bardzo pozytywny i racjonalny – podkreśla korzyści zarówno dla poszczególnych kierowców, jak i całej społeczności. Ecodriving przedstawiono jako szybkie rozwiązanie spełniające wymagania zarówno kierowców, jak i polityków. Skuteczność kampanii została potwierdzona poprzez udowodnione oszczędności na paliwie i obniżenie innych kosztów użytkowników. Na stronie internetowej HNR kierowcy zainteresowani takim rozwiązaniem mogą znaleźć więcej informacji przedstawionych w formie „złotych zasad”. W przypadku firm oraz władz lokalnych przekaz kampanii skoncentrowany jest na konkretnych wynikach uzyskanych dzięki ecodrivingowi. W tej grupie adresatów oszczędności użytkowników stanowiły istotny czynnik motywujący do zainwestowania w proponowane rozwiązanie (argument zwrotu kosztów). Z kolei w kampaniach prowadzonych w mediach zastosowano bardziej emocjonalne podejście, umożliwiające skuteczniejsze rozpowszechnienie informacji o projekcie HNR. Kampanie są jednym z elementów systemu zarządzania mobilnością, które można zastosować w dowolnym aspekcie prowadzonej polityki. W następnym rozdziale opisano, w jaki sposób rozszerzyć zakres działań zarządzania mobilnością na dziedzinę dotychczas nieuwzględnianą w tej koncepcji, czyli na planowanie przestrzenne. 9 Planowanie przestrzenne i zarządzanie mobilnością MaxLupo: Wskazówki dotyczące integracji zarządzania mobilnością z planowaniem przestrzennym Wskazówki te, przeznaczone dla planistów, konsultantów ds. planowania, władz lokalnych, deweloperów oraz instytutów, zawierają praktyczne porady dotyczące poprawy integracji zrównoważonego transportu z planowaniem przestrzennym. Dzięki nim można dowiedzieć się, w jaki sposób uczynić zarządzanie mobilnością integralną częścią procesu uzyskiwania pozwoleń na budowę podczas realizacji nowych projektów budowlanych. Na czym polega integracja zarządzania mobilnością z planowaniem przestrzennym? W ramach projektu MAX prowadzone są prace nad integracją zarządzania mobilnością z planowaniem przestrzennym, zarówno na etapie planowania miejscowego, jak i w procesie uzyskiwania pozwoleń na budowę obiektów. Na wczesnym etapie procesu planowania, gdy opracowywane są plany przestrzenne, lokalne władze mogą sprawić, aby nowy obiekt powstał w miejscu, w którym będzie można zapewnić obsługę różnymi środkami transportu. Jest to warunek skutecznego wdrożenia systemu zarządzania mobilnością. Działania prowadzone w ramach wdrożenia instrumentów zarządzania mobilnością zwykle odnoszą się do konkretnych obiektów, takich jak biurowce, centra handlowe czy stadiony. Gdy planowany jest nowy obiekt, rozbudowa lub przebudowa obiektu istniejącego, zwykle wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę, co poprzedzane jest negocjacjami między inwestorem i wykonawcą a władzami miasta. Negocjacje są okazją do tego, aby zapewnić realizację zasad zarządzania mobilnością w odniesieniu do danego obiektu zarówno przed jego otwarciem, jak i w trakcie jego użytkowania. Dotyczą one: • parkowania; • infrastruktury transportu rowerowego, pieszego i zbiorowego; • nowych linii autobusowych; • promowania alternatywnych form transportu w podróżach (np. carpooling, carsharing). Sihlcity – centrum handlu i rozrywki w Zurychu. Aby uzyskać pozwolenie na budowę, w planach jego budowy konieczne było uwzględnienie kwestii związanych z zarządzaniem mobilnością. Źródło: Sihlcity AG 10 Dzięki temu użytkownicy obiektu mają możliwość wyboru środka lokomocji używanego w celu dojazdu do obiektu, począwszy już od pierwszej podróży, bowiem wówczas są najbardziej otwarci na wypróbowanie oferowanych sposobów transportu. W przypadku, gdy brak jest alternatywy wobec samochodu, użytkownicy przyzwyczajają się do korzystania z samochodu i później o wiele trudniej jest zmienić ich zachowania transportowe. Dlaczego warto skorzystać z dorobku projektu MAX i MaxLupo? Zalety integracji zarządzania mobilnością z planowaniem przestrzennym: • Ograniczenie zatłoczenia motoryzacyjnego i zanieczyszczeń powietrza powodowanych przez ruch zmotoryzowany przy nowych obiektach. • Zapewnienie wszystkim użytkownikom dostępu do obiektów, niezależnie od tego, czy posiadają samochód. • Ten system naprawdę działa: w Wielkiej Brytanii, w procesie uzyskiwania pozwoleń na budowę nowych obiektów szpitalnych w Cambridge i Edynburgu, uwzględniono kwestie związane z zarządzaniem mobilnością. Obecnie jedynie 40-50% ich personelu dojeżdża do pracy własnymi samochodami. Bez zastosowania instrumentów zarządzania mobilnością odsetek ten wynosiłby blisko 90%. Dzięki wdrożeniu instrumentów zarządzaniu mobilnością zmniejszono natężenie ruchu i zatłoczenie ulic, personel pracuje w zdrowszych warunkach, a poziom emisji dwutlenku węgla jest niższy. • Do wskazówek dołączony jest przydatny opis 38 przykładów integracji zrównoważonego transportu z zagospodarowaniem terenu oraz integracji zarządzania mobilnością z procesem uzyskiwania pozwoleń na budowę. • Wskazówki zawierają także opis i porównanie sposobu integracji zarządzania mobilnością z planowaniem przestrzennym w 9 krajach UE oraz w Szwajcarii. Do kogo adresowane są te zalecenia? • Planiści jednostek administracyjnych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym zajmujący się planowaniem przestrzennym i transportu lub ochroną środowiska. • Pracownicy jednostek administracyjnych na szczeblu lokalnym i regionalnym, posiadających kompetencję w zakresie udzielania pozwoleń na budowę. • Urbaniści i konsultanci ds. planowania transportu pełniący rolę ekspertów w dziedzinie zarządzania mobilnością w administracji publicznej, w firmach będących właścicielami obiektów lub bezpośrednio w firmach deweloperskich. • Deweloperzy. • Uczelnie, instytuty zajmujące się problematyką planowania przestrzennego i transportu, itp. Podsumowanie Dorobek projektu MAX – MaxLupo zwiera praktyczne rady, dzięki którym można dowiedzieć się: • W jaki sposób osiągnąć lepszą integrację planowania przestrzennego z planowaniem transportu. • W jaki sposób zintegrować zarządzanie mobilnością z procesem planowania przestrzennego. Analiza przypadku – Sihlcity, Zurych, Szwajcaria Sihlcity to wielofunkcyjne centrum handlu i rozrywki. Na powierzchni 97000 m² zlokalizowane są sklepy, punkty usługowe, placówki kulturalne, kina, hotele, kluby fitness i wellness, a nawet obiekty mieszkalne. Codziennie centrum odwiedza około 19000 gości, a pracuje w nim 2300 osób. Do obiektu można bez problemu dojechać autostradą, ale równie wygodnie można tam dotrzeć, korzystając z lokalnych linii kolejowych, tramwajowych oraz autobusowych. W Sihlcity dostępnych jest w sumie 850 miejsc parkingowych – jedno miejsce przypada na 110m² całkowitej powierzchni obiektu. W procesie uzyskiwania pozwolenia na budowę, w umowie prawnej zawartej między władzami i deweloperem określono surowe warunki dotyczące transportu: maksymalna liczba miejsc parkingowych została ograniczona do 850 z płatnym parkowaniem, wymagane było zapewnienie 600 miejsc parkingowych dla rowerów oraz uruchomienie usługi dostarczania zakupów do domu W poprzednich rozdziałach przedstawiono sposoklienta za pomocą roweru. Deweloper zobowiązany by analizowania, definiowania polityki, opracowywania był także do finansowania dodatkowych połączeń skutecznych kampanii oraz integrowania zarządzania autobusowych i tramwajowych przez pierwsze dwa mobilnością z planowaniem przestrzennym. Następny lata funkcjonowania obiektu. Wpływ transportu zorozdział dotyczy bardzo ważnego elementu zarządzastał przeanalizowany w oparciu o „model dostępu” nia mobilnością, jakim jest ocena. Przewodnik MaxSu(Access Contingent Model), umożliwiający wygenemo jest niezwykle pomocny w realizacji wszelkich prorowanie maksymalnie 8800 podróży samochodem jektów zarządzania mobilnością (czyli także w prowadziennie (taki wynik miał być osiągnięty po pięciu ladzeniu kampanii), zarówno jako element systemu zatach funkcjonowania centrum Sihlcity). rządzania jakością, jak i podczas integracji zarządzania mobilnością z planowaniem przestrzennym. 11 Planowanie, monitorowanie oraz ocena za pomocą przewodnika MaxSumo Dla wszystkich zajmujących się zarządzaniem mobilnością najważniejsze jest, aby wiedzieć i móc wykazać, że wykonane prace i poniesione koszty są uzasadnione. W ramach projektu MAX zostało opracowane narzędzie oceny MaxSumo w formie przewodnika, oparte na wcześniejszych badaniach prowadzonych w Europie oraz na systemie SUMO, który jest szeroko wykorzystywany w Szwecji. Narzędzie to oferuje łatwo dostępną, usystematyzowaną metodę oceny i planowania środków oraz projektów zarządzania mobilnością. Wykorzystanie przewodnika MaxSumo jest wspierane przez Radę Platformy EPOMM w celu wypracowania powszechnie uznawanego standardu oraz gromadzenia informacji, które zostaną użyte w europejskiej bazie danych dotyczących projektów zarządzania mobilnością pod nazwą MaxEva – patrz następny rozdział. Przewodnik MaxSumo Dzięki MaxSumo można skutecznie planować, monitorować i oceniać projekty zarządzania mobilnością. Narzędzie zapewnia użytkownikowi pomoc i prowadzi go przez wszystkie etapy projektu: ustalenie celu, definiowanie grup adresatów, wybór działań oraz opcji mobilności itd. W ten sposób złożony proces dokonywania się zmiany zachowań zostaje podzielony na etapy, które można skutecznie monitorować i oceniać. Można to porównać do schodzenia po kolejnych schodach zamiast skakania z najwyższego stopnia. Dzięki temu, że proces zmiany zachowań realizuje się kolejnymi, mały- mi krokami, ewentualne błędy można skorygować już na wczesnym etapie ich ujawnienia się. Etapy procedury w MaxSumo przedstawione są jako różne poziomy oceny (jak na poniższym schemacie). Każdy poziom oceny w sposób logiczny wynika z innego poziomu. Dla każdego poziomu należy określić cel, odpowiednie wskaźniki oraz sposób ich pomiaru. Pewne etapy można pominąć – w niektórych projektach monitorowanie wszystkich poziomów jest niemożliwe lub zbędne. Przewodnik MaxSumo może być stosowany zarówno w odniesieniu do pojedynczych działań, jak i do działań złożonych. Umożliwia on opracowanie wskaźników oceny w sposób znormalizowany. Nowe opcje mobilności Oddziaływania na system transportu 12 Oddziaływania na system transportu Ocena działań zapewniających zarządzanie mobilnością Działania zarządzania mobilnością A Zdefiniowanie zakresu działań i danych wejściowych B Ukształtowanie świadomości działań zapewniających zarządzanie mobilnością C Ukazanie przydatności działań zarządzania mobilnością D Ocena poziomu satysfakcji użytkowników z działań zapewniających zarządzanie mobilnością Ocena oferowanych opcji mobilności Zarządzanie mobilnością E Przyjęcie oferowanej opcji mobilności dla zamierzonej zmiany zachowań F Podjęcie realizacji oferowanej opcji mobilności G Ocena poziomu satysfakcji użytkowników z przyjętej opcji mobilności Efekty oddziaływania na system Poziomy oceny H Ocena długoterminowych skutków zmiany zachowań transportowych I Ocena oddziaływania na system transportowy, (natężenia ruchu, środowisko) Dlaczego warto używać przewodnika MaxSumo? • MaxSumo umożliwia skuteczną ocenę oraz zarządzanie projektami, poprzez zastosowanie prostego, ale jednocześnie usystematyzowanego i szczegółowego podejścia. • Przewodnik MaxSumo wspomaga i ułatwia ustalanie celów oraz wybór spójnych wskaźników na każdym z etapów: planowania, monitorowania i oceny. • Użytkownik może wykorzystać metodę działania umożliwiającą monitorowanie podczas realizacji projektu i po jego zakończeniu. Można więc korygować działania w trakcie realizacji procedury, tak aby była bardziej skuteczna. • Użytkownik może wprowadzić swoje wyniki do bazy danych MaxEva (patrz następny rozdział), umożliwiającej porównanie danego projektu z projektami wdrożonymi w innych krajach Europy, w odniesieniu do których zastosowano tę samą metodę oceny. • Wszystkie te rozwiązania ułatwiają przeprowadzenie procedury oceny, poprzez dostarczenie uzgodnionych i zrozumiałych mierników oceny. • Można wykazać, że działania przeprowadzone w ramach projektu zarządzania mobilnością mogą być skuteczne, a zamierzone inwestycje będą ekonomicznie uzasadnione. • Wykorzystanie uzyskanych wyników umożliwia optymalizację dalszych działań, co będzie wkładem w rozwój systemu w skali europejskiej. • Działanie MaxSumo zostało przetestowane, a jego poprzednik – procedura SUMO – sprawdziła się w realizacji ponad 100 projektów. Dla kogo przeznaczony jest przewodnik MaxSumo? MaxSumo jest przewodnikiem dla specjalistów zajmujących się zagadnieniami związanymi z zarządzaniem mobilnością. Mogą to być menedżerowie ds. mobilności, urbaniści, planiści i konsultanci zajmujący się transportem. Z narzędzia mogą także korzystać osoby zajmujące się zarządzaniem mobilnością w firmach, szkołach, przedsięwzięciach deweloperskich (np. osiedla mieszkaniowe) lub innych obiektach generujących ruch uliczny. Ponadto, MaxSumo może być przydatnym narzędziem wykorzystywanym przez naukowców pracujących na uczelniach lub w innych placówkach badawczych. Przewodnik MaxSumo powinien być stosowany w połączeniu z aplikacją MaxEva – patrz następny rozdział. Podsumowanie Przewodnik MaxSumo ułatwia: • ocenę, uporządkowanie oraz pilotowanie projektów; • monitorowanie i korygowanie działań oraz przedsięwzięć w trakcie realizacji procedury, tak aby były bardziej skuteczne; • interpretację uzyskanych wyników; • porównanie uzyskanych wyników z wynikami podobnych projektów oraz z początkowo założonymi celami. Przykład: bilety pracownicze /„scenariusze podróżowania – testowy podróżny” W firmie postawiono sobie za cel, aby więcej osób przyjeżdżało do pracy autobusem. W procesie MaxSumo szczegółowo określono działania oraz cele, przykładowo: • Po przeprowadzeniu kampanii informacyjnej 80% pracowników powinno być świadomych istnienia nowego programu. • Przynajmniej 6% pracowników powinno wyrazić zgodę na korzystanie z biletów pracowniczych i zostanie „testowym podróżnym”. • Przynajmniej 90% z nich powinno faktycznie podróżować autobusem. • Przynajmniej 50% z nich powinno wciąż korzystać z autobusu w ciągu roku po zakończeniu okresu próbnego. Mamy nadzieję, że niniejszy rozdział przekonał Państwa, • Emisja dwutlenku węgla powinna zostać iż warto wypróbować przewodnik MaxSumo. Aplikacja zredukowana o 20 ton/rok. MaxEva, opisana w następnym rozdziale, stanowi takW tej kampanii przeanalizowano wszystkie wyniki że użyteczne narzędzie. Oczekujemy także, że dzięki (zgodnie z planem oceny opracowanym na etapie korzystaniu z aplikacji MaxEva i MaxSumo powstanie planowania), a prawie wszystkie początkowo zaobszerna baza danych z dobrze opisanymi projektami łożone cele zostały osiągnięte (z wyjątkiem ograzarządzania mobilnością, która ułatwi osobom zajmuniczenia emisji dwutlenku węgla, która spadła „tyljącym się tym zagadnieniem zrozumienie, które instruko” o 18 ton/rok). menty zarządzania mobilnością działają w danych okolicznościach i dlaczego tak się dzieje. 13 MaxEva – zdobywanie wiedzy MaxEva – internetowe narzędzie oceny stosowane w projektach zarządzania mobilnością MaxEva to interaktywna, internetowa baza danych wykorzystywana do oceny projektów zarządzania mobilnością. Wykorzystuje ona dane generowane przez MaxSumo (patrz poprzedni rozdział) podczas sporządzania oceny projektów. W aplikacji MaxEva uzupełnia się pola w tabelach. Pomaga to w ocenie wdrożonych instrumentów zarządzania mobilnością. Wykorzystanie aplikacji MaxEva i przewodnika MaxSumo wspierane jest przez Radę Platformy EPOMM w celu wypracowania powszechnie uznawanego standardu oraz gromadzenia informacji, które z kolei zostaną wykorzystane w europejskiej bazie danych dotyczących projektów zarządzania mobilnością. Aplikacja MaxEva MaxEva to interaktywna baza danych stanowiąca źródło informacji dla specjalistów, umożliwiająca ocenę zastosowanych instrumentów zarządzania mobilnością. Głównym celem wykorzystania aplikacji MaxEva jest umożliwienie użytkownikom MaxSumo dodawania swoich wyników do bazy danych w trakcie procesu wdrożenia lub po zakończeniu projektu zarządzania mobilnością. Zastosowanie aplikacji MaxEva pozwala na dokonanie oceny wyników uzyskanych w ramach realizacji danego projektu. Umożliwia ona również porównanie wyników własnego projektu z wynikami projektów wdrożonych w innych krajach europejskich, w odniesieniu do których użyto tej samej metody oceny. Dzięki narzędziu MaxEva, zgromadzone zostaną dane dotyczące znacznej liczby wdrożonych działań zarządzania mobilnością. MaxEva stanie się wówczas interaktywną bazą danych, w której udostępnione zostaną wiarygodne informacje dotyczące skutecznego wdrożenia instrumentów oraz oferowanych w różnych uwarunkowaniach usług. Aplikacji MaxEva można użyć do oceny poszczególnych instrumentów, całościowych planów lub programów mobilności. Ocenie można poddać m.in. poniższe instrumenty: • Zindywidualizowane doradztwo w planowaniu w podróży (PTA) • Działanie obejmujące np. wdrożenie biletów pracowniczych lub „scenariuszy podróżowania” • Kampanie typu „podróżuj do pracy rowerem” • Systemy carpooling • Szkolne autobusy z dojściem pieszym lub dojazdem rowerem Struktura aplikacji MaxEva jest zgodna ze strukturą systemu MaxSumo (patrz poprzedni rozdział). Pola aplikacji MaxEva odpowiadają różnym poziomom procedury MaxSumo. Dzięki temu po prawidłowym wprowadzeniu danych do bazy za pomocą pól w tabelach, MaxEva umożliwia zebranie informacji, pomagających w planowaniu, monitorowaniu i ocenie projektów zarządzania mobilnością. MaxEva umożliwia także obliczenie poziomu emisji spalin z wykorzystaniem między innymi spodziewanych wartości używanego paliwa. Aby ułatwić dokonywanie porównań z innymi projektami, wyniki, w tym skutki (np. zmniejszenie rocznej emisji dwutlenku węgla) są poklasyfikowane według wybranych rodzajów działań. 14 Dlaczego warto używać aplikacji MaxEva? Dla kogo przeznaczone jest aplikacja MaxEva? • MaxEva umożliwia opracowanie oceny w systemowy, znormalizowany sposób. Dla każdego, kto może korzystać z narzędzia MaxSumo (patrz poprzedni rozdział). • Użytkownik aplikacji dowiaduje się, jakie parametry należy oszacować. • MaxEva prowadzi użytkownika przez procedury aplikacji MaxSumo. • MaxEva umożliwia prostą i szybką analizę wyników projektu. • MaxEva umożliwia oszacowanie wpływu projektu na środowisko. • MaxEva można wykorzystać jako narzędzie umożliwiające porównanie podobnych projektów i ich wyników. • Użytkownik narzędzia może sprawdzić, jakich wyników może się spodziewać dzięki zastosowaniu określonych instrumentów zarządzania mobilnością. • MaxEva umożliwia określenie kluczowych wskaźników efektywności oraz oszacowanie ryzyka, co może pomóc decydentom w ustaleniu strategicznych inwestycji z uwzględnieniem zarządzania mobilnością. Podsumowanie Aplikacja MaxEva ułatwia: • Gromadzenie danych i ocenę projektów zarządzania mobilnością. • Oszacowanie wpływu realizowanych projektów na środowisko. • nterpretację uzyskanych wyników. • Porównanie uzyskanych wyników z wynikami podobnych projektów oraz z celami założonymi na początku projektu. Przyszła europejska baza danych dotyczących projektów zarządzania mobilnością Użyteczność bazy aplikacji MaxEva uzależniona będzie od częstości jej uzupełniania o nowe wyniki projektów zarządzania mobilnością. Im więcej opisanych rezultatów projektów w bazie danych, tym skuteczniejszym narzędziem porównawczym i planistycznym stanie się MaxEva. W przyszłości możliwe będzie np.: • porównanie wyników podobnych planów mobilności stosowanych w firmach, zależnie od wielkości i lokalizacji przedsiębiorstwa; • dokładniejsze określenie czynników decydujących o powodzeniu (lub niepowodzeniu) projektu; • uzyskanie dokładnych danych dotyczących skuteczności różnego rodzaju instrumentów zarządzania mobilnością; • dokonanie oceny spodziewanego ograniczenia poziomu emisji spalin, zatłoczenia motoryzacyjnego lub zmia- ny podziału zadań przewozowych w przeliczeniu na każde zainwestowane 1 euro – w ten sposób można sprawdzić, jak efektywnie wykorzystywane są pieniądze na realizację instrumentów zarządzaniu mobilnością; • wykazanie (na podstawie danych z poprzedniego punktu), że w wielu przypadkach realizacja instrumentów zarządzania mobilnością jest bardziej opłacalna niż inwestowanie w „twarde” środki planowania transportu. Wszystkie narzędzia Max mają za zadanie doprowadzenie do zmiany zachowań transportowych. W następnym rozdziale opisano model MaxSem, który objaśnia taką zmianę. Umożliwia on zrozumienie procesu zmian zachowań i przydzielenie osób, do których adresowane są działania, do różnych etapów procesu zmiany zachowań transportowych. 15 MaxSem – nowy model zmiany zachowań Zarządzanie mobilnością ma na celu zmianę preferencji związanych ze sposobem podróżowania. Aby skutecznie działać w tym zakresie, należy przede wszystkim poznać proces zmiany zachowań. W ramach projektu MAX opracowano nowy model psychologiczny o nazwie MaxSem. Korzystając z tego modelu można stwierdzić, że proces zmiany zachowań obejmuje kilka etapów. Pytania dotyczące kwestii diagnostycznych pomagają we wdrożeniu modelu – umożliwiają ocenę gotowości do zmian oraz przypisanie respondentów do jednego z czterech określonych etapów zmiany postawy osób, od których oczekuje się zmiany zachowań. Informacje te pomagają w wyborze oraz opracowaniu właściwych i skutecznych działań zarządzania mobilnością dla wybranej grupy adresatów. Czym jest MaxSem? MaxSem (Max SElf-Regulation Model) jest nowym modelem opisującym podstawy teoretyczne procesu zmiany zachowań. Został on opracowany i zatwierdzony na podstawie badania wielokulturowej próby kierowców w siedmiu krajach europejskich. MaxSem wykorzystuje najważniejsze typy psychologicznych modeli zmian zachowań, obejmujących m.in. prawdopodobieństwo osiągnięcia celów. Model ten zapewnia czasowy wymiar procesu zmian, odnoszący się do czterech kluczowych „etapów”: Działania zarządzania mobilnością powinny być wykorzystywane we wszystkich etapach zmiany zachowań, a uczestnicy programu powinni przechodzić do kolejnych, „wyższych” etapów i nie wracać do etapów „niższych”. Jeśli nie jest możliwe wdrożenie działań zarządzania mobilnością we wszystkich etapach, należy wybrać etapy najistotniejsze w danej sytuacji i starać się je zrealizować. Model MaxSem umożliwia określenie, jaki stan świadomości panuje w grupie respondentów, co ułatwia podjęcie odpowiednich decyzji. Etap 4 Etap 3 Etap 2 Etap 1 Etap 1: Początkowy stan świadomości Jest to stan, w którym kierowcy nie zamierzają ograniczyć użytkowania swoich samochodów. Celem tego etapu jest skłonienie grupy osób do rozważenia możliwości zmiany. Etap 2: Dojrzały stan świadomości Jest to stan, w którym osoby dopuszczają myśl o ograniczeniu korzystania z samochodu; dojrzały już do osiągnięcia celu związanego z ograniczeniem jego użycia. Celem tego etapu jest przedstawienie grupie respondentów atrakcyjnych opcji zmian zachowań. Etap 3: Przygotowanie do zmiany zachowań i działania realizujące te zmiany Osoby na tym etapie wybrały określoną strategię zachowań umożliwiającą osiągnięcie celu polegającego na ograniczeniu użytkowania samochodu (np. podróżowanie do pracy rowerem zamiast samochodem) lub przynajmniej okazjonalnie wypróbowały nowe zachowania komunikacyjne. Celem tego etapu jest skłonienie grupy respondentów do wypróbowania nowych zachowań transportowych wraz z zapewnieniem działań ułatwiających ich stosowanie. Etap 4: Utrzymanie stanu zmian zachowań Osoby na tym etapie przyjęły nowy model zachowań i utrwaliły nowe przyzwyczajenia. Celem tego etapu jest zapewnienie nagrody wynikające ze zmiany przyzwyczajenia i zapobieganie przed powrotem do dawnych zachowań. 16 W poprzednich rozdziałach opisano najważniejsze narzędzia opracowane przez konsorcjum MAX. Projekt MAX to jednak coś więcej niż tylko zestaw przydatnych narzędzi. W dalszej części znajdują się informacje na temat innych produktów dostępnych w ramach projektu MAX. Inne produkty udostępniane w ramach projektu MAX i przez radę EPOMM Proces badawczy i wyniki badań Rozbudowane konsorcjum obejmujące wiele kultur MAX to duży projekt badawczy. Partnerzy konsorcjum MAX reprezentowali 16 krajów europejskich, w tym cztery nowe kraje członkowskie UE (Polskę, Litwę, Słowenię i Estonię). Byli oni konsultantami, przedstawicielami uniwersytetów i miast. Szeroki zakres kulturowy projektu był bardzo istotny, gdyż umożliwiał współdzielenie bogatych doświadczeń oraz poglądów dotyczących sposobu wdrażania zarządzania mobilnością w różnych kontekstach. Zaangażowano także wielu ekspertów – czy to osób pracujących przy analizowaniu i testowaniu rozwiązań, czy też uczestniczących w bezpośrednich dyskusjach i warsztatach. Dzięki temu możliwe było wykorzystanie doświadczeń większości krajów europejskich oraz krajów Ameryki Północnej. Etapy badawcze Konsorcjum MAX składało się z czterech głównych grup (nazywanych zespołami roboczymi), pracujących nad czterema zagadnieniami obejmującymi: kampanie, ocenę i modelowanie, jakość oraz integrację z systemem planowania przestrzennego. Wszystkie te grupy, pracując wspólnie lub niezależnie, przeszły przez trzy etapy badawcze. Na etapie przygotowawczym analizowano uwarunkowania dla każdej dziedziny badawczej oraz przeprowadzono ponad 300 analiz przypadków i projektów. Przeanalizowane uwarunkowania umożliwiły zdefiniowanie brakujących danych badawczych oraz opracowanie planu badań. Konieczne stało się opracowanie spójnej definicji zarządzania mobilnością i instrumentów zarządzania mobilnością w celu ustalenia wspólnej platformy roboczej. Na etapie głównym przeprowadzono dokładne analizy zgodnie z planem badań. W ramach każdej grupy utworzono zespoły zadaniowe (podgrupy) badające określone zagadnienia. Przykładowo, w grupie zajmującej się kampaniami funkcjonował zespół zadaniowy ds. skuteczności propagowania kampanii, sprawdzający, w jaki sposób najlepiej „sprzedać” kampanię decydentom. Zarząd koordynował pracę różnych grup, co pozwoliło skoncentrować się na osiągnięciu zintegrowanych wyników. Badania stanowiły bazę w opracowaniu odpowiednich narzędzi, które były testowane dla konkretnego przypadku (nazwane analizą przypadku). Wyniki pośrednie tego etapu przedstawiono w raportach zespołów zadaniowych oraz raportach z analizy przypadku – często miały one formę aneksów do raportów z badań. Wyniki te mogą być przydatne, jeżeli istnieje konieczność zapoznania się z badaniami, na podstawie których opracowano konkretne narzędzia i wskazówki. Na etapie finalizacji wszystkie wyniki zostały zebrane i zintegrowane w raportach końcowych każdego zespołu roboczego oraz w dwóch ogólnych raportach końcowych – jednym przeznaczonym do publikacji i drugim, przeznaczonym dla Komisji. Główne produkty – najbardziej użyteczne dla osób zajmujących się w praktyce zarządzaniem mobilnością – stanowią narzędzia opisane w niniejszej broszurze, a także materiały szkoleniowe oraz inne produkty dostępne w witrynie internetowej. Wszystkie te raporty można znaleźć w sekcji z materiałami do pobrania na stronie internetowej. 17 Raporty dotyczące uwarunkowań Etap przygotowawczy Uwarunkowania Plan badań Program badawczy Definicja zarządzania mobilnością Witryna internetowa MAX Success Etap główny Dokładne analizy Opracowanie narzędzia Testowanie narzędzia Raporty z badań, raporty zespołów zadaniowych i aneksy Raporty pośrednie Raporty z analizy przypadku Narzędzia Etap finalizacji Materiały szkoleniowe Raporty końcowe Sekcja projektu MAX na stronie internetowej EPOMM Zasoby sieciowe Materiały szkoleniowe Witryna internetowa Max www.max-success.eu została opracowana w celu dostarczania informacji dotyczących projektu i publikowania pośrednich wyników w trakcie jego realizacji. Narzędzia i większość wyników końcowych projektu, dostępne są już na głównej europejskiej witrynie internetowej zarządzania mobilnością: www.epomm.org. Witryna działa i jest regularnie aktualizowana. Co więcej, niektóre jej elementy dostępne są w wielu innych językach europejskich. Jeśli dany kraj uczestniczy w działalności Rady Platformy EPOMM, można poprosić o przetłumaczenie określonych treści oraz przekazanie informacji o sesjach szkoleniowych i warsztatach. Partnerami w projekcie MAX było 11 uniwersytetów. Każdy z nich opracował jeden lub kilka kursów dla studentów. Ponadto, każdy zespół roboczy opracował jedną lub kilka prezentacji w programie PowerPoint oraz modelowy kurs szkoleniowy. Wszystkie te materiały dostępne są na stronie epomm.org. Dzięki witrynie internetowej można: • uzyskać dostęp do wszystkich raportów MAX; • uzyskać w trybie online dostęp do kilku narzędzi opracowanych przez konsorcjum MAX, przede wszystkim do systemów MaxExplorer oraz MaxEva; • uzyskać dostęp do wszystkich wskazówek; • uzyskać dostęp do wszystkich analiz przypadków; • uzyskać dostęp do wszystkich materiałów szkoleniowych. 18 Analizy przypadków Rada EPOMM rozpoczęła gromadzenie analiz przypadków w roku 2000, a od roku 2006 współpracuje z organizacją ELTIS (European Local Transport Information Sernice). W tym czasie wszystkie analizy przypadków zostały przetworzone na standardowy, łatwy do odczytu format ELTIS. Obecnie (stan na wrzesień 2009) dostępnych jest ok. 430 analiz przypadków w samej dziedzinie zarządzania mobilnością. W procesie badawczym konsorcjum MAX przeanalizowało ogromną liczbę przypadków i przykładów projektów związanych z zarządzaniem mobilnością oraz przeprowadziło prezentacje narzędzi MAX. Wszystkie te materiały będą dostępne w wygodnym formacie ELTIS, a odnośniki do nich zostaną umieszczone w narzędziach MAX oraz w witrynach EPOMM. Dla konkretnej analizy przypadku, w formacie ELTIS, będzie można także znaleźć dane kontaktowe jego autora oraz zasięgnąć bardziej szczegółowych informacji. Kodeks postępowania w odniesieniu do jakości w zarządzaniu mobilnością Projekt CEN Workshop MOBIMA został zainicjowany z pomocą konsorcjum MAX w celu opracowania standardu dokumentu, tzw. umowy CEN Workshop Agreement (CWA), zatytułowanej „Kodeks postępowania podczas wdrażania jakości w zarządzaniu mobilnością w małych i średnich miastach” (Code of Practice for Implementing Quality in Mobility Management in Smaller and Medium Sized Cities). CEN to Europejski Komitet Standaryzacji (European Committee for Standardization) opracowujący normy europejskie w 30 krajach członkowskich UE. Kodeks postępowania stanowi pierwszy krok w kierunku opracowania normy europejskiej. Jest on dostępny obecnie na stronie www.epomm.org, a w przyszłości będzie go można także znaleźć na stronie CEN www.cen.eu. Kontynuacja działań z zakresu zarządzania mobilnością Jeśli zainteresowała Państwa treść niniejszej broszury, być może chcą Państwo bardziej zaangażować się w działania związane z zarządzaniem mobilnością. Dostępna jest oczywiście witryna www.epomm.org. Istnieją także inne możliwości: Warsztaty Można zorganizować warsztaty lub sesję szkoleniową – z pomocą rady EPOMM. Platformy EPOMM Aby uzyskać większe wsparcie na szczeblu krajowym, warto postarać się o członkostwo kraju w Radzie Platformy EPOMM. Jeśli dany kraj należy już do Rady, można skontaktować się z siecią krajową, której budowę wspiera EPOMM. Więcej informacji można uzyskać, pisząc na adres [email protected] Tworzenie sieci Dla EPOMM tworzenie sieci to podstawa: pomaga budować sieci krajowe i organizuje dla nich warsztaty tematyczne, a także coroczne konferencje ECOMM (European Conference for Mobility Management) oraz spotkania EMMNET (European Mobility Management Network Meeting). E-update Można subskrybować usługę EPOMM e-update i otrzymywać co miesiąc biuletyn z określonymi informacjami na temat zarządzania mobilnością oraz aktualnościami dotyczącymi narzędzi MAX. 19 Kontakt Karl-Heinz Posch, Koordynator MAX, Koordynator EPOMM [email protected], +43 316 810 451-26 Sekretariat rady EPOMM: c/o Eurocities, Square de Meeus 1, 1000 Brussels, Belgium: [email protected] Strony internetowe www.max-success.eu – witryna internetowa konsorcjum MAX www.eltis.org – European Local Transport Information Service www.epomm.org – European Platform on Mobility Management www.allinx.eu – European Community for Mobility Management Partnerzy projektu MAX Austriacka Agencja ds. Badań nad Mobilnością, FGM-Amor (lider projektu) – Austria Mobiel 21 – Belgia ILS Instytut Badania Rozwoju Miast i Wsi – Niemcy Eric N. Schreffler, konsultant ds. transportu – Stany Zjednoczone Zespół Techniczny ds.Transportu i Zagospodarowania Przestrzeni, ETT – Hiszpania FIT Cousulting – Włochy Międzynarodowa Spółka Lyle Bailie z o.o. – Wielka Brytania Synergo – Szwajcaria Konsultant w Aachen Timo Finke – Niemcy Traject – Belgia Austriacki Instytut Standaryzacji – Austria Trivector – Szwecja Uniwersytety Uniwersytet Piraeus – Centrum Badań Uniwersytet w Mariborze, Wydział Inzynierii Lądowej – Słowenia Politechnika Krakowska – Polska Uniwersytet Arystotelesa w Salonikach – Grecja Uniwersytet w Lyonie – CNRS-LET – Francja Uniwersytet Napier w Edynburgu – Wielka Brytania Uniwersytet Centralnej Lancashire – Wielka Brytania Wileński Uniwersytet Techniczny Gediminas – Litwa Uniwersytet w Giessen, Instytut Badań Społecznych Doświadczalnych i Stosowanych – Niemcy Uniwersytet Otto-von-Guericka w Magdeburgu – Niemcy Asystenci Miejska Agencja Energetyki w Almadzie, Portugalia Samorząd Miasta Almada – Portugalia Przedsiębiorstwo Transportowe w Lazio COTRAL – Włochy Samorząd Miasta Kortrijk – Belgia Samorząd Miasta Tallinn – Estonia Samorząd Miasta Monachium – Niemcy Imprint Concept and design: FGM-AMOR, Schönaugasse 8a, 8010 Graz, AUSTRIA, www.fgm.at | Photos: FGM, www.sxc.hu (Andrew Bissky), Harry Schiffer, www.hetnieuwerijden.nl, City of Kortrijk, www.sihlcity.ch | Published by FGM-AMOR on behalf of the MAX-consortium, October 2009 FGM-AMOR Austrian Mobility Research Neither the European Commission, nor any person acting on behalf of the Commission, is responsible for the use which might be made of the information contained in this publication. The views expressed in this publication have not been adopted or in any way approved by the Commission and should not be relied upon as a statement of the Commission‘s views.
