Opracował: Janusz Żmijski SPACER EDUKACYJNY SPACER

Opracował: Janusz Żmijski
SPACER EDUKACYJNY
SPACER EDUKACYJNY (ang. Learning Walk), to strategia dzielenia się doświadczeniem
przez nauczycieli szkolnych oraz upowszechniania dobrych praktyk wypracowana na
Uniwersytecie w Pittsburgu (USA).
Najprościej rzecz ujmując polega ona na tym, że w określonych dniach podczas trwania zajęć
specjalnie wybrana i przygotowana grupa nauczycieli i innych pracowników dydaktycznych
wędruje po swojej szkole, odwiedzając wybranych nauczycieli pracujących aktualnie z
klasami. Seria takich spacerów przeprowadzana jest co pewien czas, na przykład raz na miesiąc
bądź co dwa miesiące. Dla przykładu, w jednej amerykańskich szkół każda seria składa się z
pięciu odrębnych spacerów, a odwiedzani są na przemian nauczyciele początkujący oraz
doświadczeni. Zanim dojdzie do wędrówki nauczycieli specjalny zespół złożony z
przedstawicieli władz szkoły i nauczycieli odpowiedzialnych za organizację SPACERÓW
EDUKACYJNYCH ustala, które klasy będą w danym roku szkolnym odwiedzane i kiedy,
podejmuje też decyzję, którzy nauczyciele i członkowie zespołu kierowniczego będą brali
udział w seriach odwiedzin w roli „spacerujących” obserwatorów, a którzy będą udostępniali
swoje lekcje oraz jakie elementy procesu dydaktycznego będą w danym roku podlegały
obserwacji.
Podczas SPACERU EDUKACYJNEGO grupa obserwatorów składa krótką wizytę
w kolejnych klasach. Odwiedziny trwają zwykle nie więcej niż 10 minut i nie mniej niż 4.
Goście przyglądają się pracy uczniów i różnym klasowym artefaktom, rozmawiają z uczniami
oraz mogą zadać pytania nauczycielowi. Po wyjściu z klasy członkowie grupy mają kilka minut
na prowizoryczne wykonywanie szybkich notatek z obserwacji przy pomocy laptopów,
dyktafonów, tabletów etc. Zespół organizujący te przedsięwzięcia często opracowuje specjalne
kwestionariusze, ułatwiające formułowanie szybkich obserwacji zogniskowanych na
wybranym problemie. Po sporządzeniu notatek grupa odwiedza kolejną klasę i powtarza cykl.
Najogólniej mówiąc, przedmiotem obserwacji jest to, jak uczniowie się uczą i jak nauczyciele
ich nauczają. Uczestnicy SPACERU EDUKACYJNEGO starają się też uwzględnić w swoich
obserwacjach „ekologię” danej klasy, czyli różne pozytywne aspekty środowiska
edukacyjnego, takie jak organizacja przestrzeni, wystrój pomieszczenia, klimat społeczny - w
tym wzajemne relacje uczniów oraz uczniów i nauczyciela. „Spacerującym” nie wolno
krytycznie oceniać, co nauczyciel robił podczas odwiedzin, a czego nie robił, choć ich zdaniem
powinien. Strategia ta służy wyłącznie identyfikowaniu efektywnych praktyk i metod, które
obserwatorzy bądź inni nauczyciele z danej szkoły mogliby wdrożyć w swoich klasach,
upowszechnianiu informacji o nich i dokonywaniu refleksji nad ich miejscem w procesie
uczenia/nauczania się.
W jednej ze szkół sformułowano dla ułatwienia listę obszarów i elementów do dokonywania
i porządkowanie obserwacji w trakcie SPACERU EDUKACYJNEGO
Obszar: Program

Komunikowanie celów zajęć uczniom w sposób skuteczny, precyzyjny i jasny.

Zgodność celów ze standardami właściwymi dla danej grupy wiekowej.

Dominujący rodzaj operacji umysłowych ćwiczonych w klasie.
Obszar: Lekcja

Metody, techniki i strategie wykorzystywane w procesie uczenia się.

Sposób angażowania uczniów w ocenianie.
Obszar: Uczniowie

Elementy środowiska klasowego sprzyjające uczeniu się.

Oznaki wzajemnego szacunku i uwagi.

Oznaki pozytywnych interakcji społecznych, zaangażowania i motywacji własnej
uczniów.
Obszar: Praca

Angażowanie się poszczególnych uczniów w działania edukacyjne.

Poziom zaangażowania całej klasy.
Jako kluczowy temat poszczególnego SPACERU EDUKACYJNEGO może być wybrany
jeden ze wskazanych obszarów. Po zakończeniu spaceru uczestnicy podsumowują swoje
obserwacje i porządkują wrażenia, wykonując rzeczowe notatki. Są one następnie udostępniane
w specjalnej bazie, dostępnej dla personelu pedagogicznego. Każdy zainteresowany może
zapoznać się z zamieszczonymi tam spostrzeżeniami, uzupełnionymi o wyniki badań,
przeprowadzonych w szkole i dotyczących kluczowych aspektów uczenia się uczniów.
Pozwala to na postawienie kluczowych pytań dotyczących zaobserwowanych faktów,
włączanie nowych praktyk do własnej działalności i rozwijanie refleksji nauczycielskiej.
Mocne strony SPACERU
EDUKACYJNEGO
Słabe strony SPACERU
EDUKACYJNEGO
Umożliwia dialog pomiędzy nauczycielami Wprowadza pewne zamieszanie w codzienną
biorącymi udział w „Spacerze” i działalność szkoły
pokazującymi swoje zajęcia
Może przyczyniać się do zwiększenia
Pomaga w stworzeniu wspólnoty nauczycieli poziomu stresu nauczycieli odwiedzanych
badających własną praktykę i dokonującym podczas sesji
refleksji nad nią- fundamentu szkoły jako
organizacji uczącej się.