Alergia na nikiel w ortodoncji

Prace oryginalne
Original papers
2005
tom 1 nr 3
Alergia na nikiel w ortodoncji – Nickel allergy in orthodontics –
– przegląd piśmiennictwa
– a review
Małgorzata Łysiak-Seichter1
Małgorzata Łysiak-Seichter1
Poradnia Ortodontyczna
Zespół Przychodni Lekarskich OLK w Toruniu
Orthodontic Clinic OLK, Toruń
Abstract
Streszczenie
Alergia na nikiel stała się obecnie narastającym problemem. Codzienny kontakt z różnego rodzaju instrumentami oraz narzędziami, jak i biżuterią czy oprawkami
okularów zawierającymi nikiel powoduje częstą ekspozycję na uwalniające się jony tego metalu. U uczulonych pacjentów objawy alergiczne mogą zamanifestować się
podczas leczenia ortodontycznego. Wzrost stężenia jonów
niklu w ślinie i osoczu po założeniu stałego aparatu ortodontycznego jest bowiem wystarczający dla wywołania reakcji alergicznej. Artykuł zawiera informacje o częstości
występowania oraz charakterystyce immunologicznej
i objawach alergii na nikiel. Podaje też praktyczne wskazówki dla ortodontów odnośnie diagnozowania i leczenia
pacjentów z takimi zaburzeniami. Podkreśla konieczność
ustalenia czy pacjent cierpiał na atopię i czy wstąpiło
u niego uczulenie przed założeniem aparatu ortodontycznego. Problemy pojawiające się u osób należących do grupy wysokiego ryzyka mogą być w różnym stopniu nasilone
-od łagodnych objawów skórnych do Zespołu Przewlekłego Zmęczenia. Objawy zewnątrzustne występują częściej
niż wewnątrzustne, przy czym zmiany nie mają jednego
charakterystycznego obrazu. Zaobserwowane symptomy
należy różnicować z kandidozą, opryszczkowym zapaleniem jamy ustnej, nadżerkami na skutek mechanicznego
podrażnienia oraz alergią na inne materiały. Diagnoza powinna zostać potwierdzona przez dermatologa przy pomocy testu skórnego plasterkowego z użyciem 5% siarczanu
niklu na podłożu wazelinowym. W takich przypadkach
ortodonta powinien zastosować leczenie z użyciem bezpiecznych materiałów. Sensytyzacja w trakcie leczenia ortodontycznego występuje rzadko, ponieważ może działać
mechanizm wywoływania tolerancji na skutek kontaktu
substancji z błoną śluzową jamy ustnej. (Forum Ortod.
2005; 1:81-6)
SŁOWA KLUCZOWE:
alergia na nikiel
leczenie ortodontyczne
wywołanie tolerancji
zespół przewlekłego zmęczenia
__________
1
lekarz stomatolog, asystent
Adres do korespondencji:
ul. Plac 18-tego Stycznia 4, 87-100 Toruń
tel.56/6226666, fax.56/6228011
e-mail:[email protected]
Nickel allergy is an increasing problem nowadays. Everyday contact with various kinds of instrument and tools,
consume jewelry or eyeglass frames containing nickel means
frequent exposure to the releasing ions. Allergic symptoms
may manifest during orthodontic therapy among sensitized
patients. Increased level of nickel ions in saliva and serum
after the insertion of fixed appliance can evoke allergic
reaction. The author describes in detail the incidence, immunological characteristics and symptoms of nickel allergy, and gives practical indications for orthodontist to
diagnose and treat patients with such a condition. The most
crucial issue is to determine whether the patient is athopic
and sensitized before fixed appliance therapy. Problems
occurring among individuals belonging to a risk group may
range from mild skin symptoms to Chronic Fatigue Syndrome. Extraoral reactions are more common then intraoral ones, and lesions are not characteristic. Symptoms
appeared, should be differentiated from oral candidiasis,
herpetic stomatitis, ulcers due to mechanical irritation or
allergies to other materials. The diagnosis is confirmed by
a dermatologist using patch testing with 5% nickel sulphate in petroleum jelly. In such cases orthodontist should
provide treatment with safe materials, which are listed in
the article. Sensitizing during orthodontic therapy is rather
rare because orally-induced tolerance takes place. (Orthod.
Forum 2005; 1:81-6)
KEY WORDS:
chronic fatigue syndrome
induction of tolerance
nickel allergy
orthodontic treatment
Introduction
Adverse reactions to different kinds of substances are
nowadays a relatively common issue. These can be caused
both by exogenus and endogenus factors. The pathomechanism of disturbances is either of allergic (hypersensivity)
or toxic nature (irritation). Recognition of aethiological
__________
bachelor of dentistry assistant
Address for correspondence:
ul. Plac 18-tego Stycznia 4, 87-100 Toruń
tel.56/6226666, fax.56/6228011
e-mail:[email protected]
1
81
2005
Prace oryginalne
Original papers
tom 1 nr 3
Wstęp
factors and the type of lesion is crucial in preventing and
treatment of adverse reactions.
A lot of materials used in orthodontics evoke adverse
reactions among doctors and patients. The study conducted on members of the Norwegian Orthodontic Society (1)
revealed that about a half of the orthodontic personnel had
experienced problems such as dermatoses comprising: dryness, redness, itching, thickening, reduced tactile sensitivity, fissuring, soreness/desquamation and pain of hands and
fingers. The residual were respiratory reactions, eye reactions or reactions of a general nature. Many of the dermatoses were of moderate severity, attributed to seasonal
floating of pollen. Other often caused by hand washing procedures, work involving composites and acrylics, or model materials, alcoholic disinfectants, latex gloves, alignates
etc.. About 1 % of patients experienced dermal reactions
as: redness, eczema, itching and fissuring in facial, neck or
perioral areas, mostly attributed to metallic parts of extraoral appliances. Intraoral reactions consisted of redness,
soreness and swelling of the oral mucosa, gingiva and/or
lips and were associated with metal elements of fixed appliance, labial wires, bonding procedures or acrylic appliances.
Some of the reactions were caused by irritating properties of materials, others were of allergic type.
Reakcje niepożądane występujące na skutek kontaktu
z różnymi substancjami substancjami są obecnie zjawiskiem
stosunkowo częstym. Czynniki je wywołujące są zewnątrz
lub wewnątrzpochodne, a patomechanizm zmian ma
podłoże alergiczne (nadwrażliwość na związki drobnocząsteczkowe), bądź toksyczne (z podrażnienia). Ustalenie
czynników etiologicznych oraz charakteru zmian to kluczowa sprawa w zapobieganiu i leczeniu reakcji niepożądanych.
Wiele materiałów używanych w ortodoncji wywołuje
reakcje niepożądane zarówno wśród pracowników medycznych jak i pacjentów. Badanie przeprowadzone pośród
członków Norweskiego Towarzystwa Ortodontycznego (1)
wykazało, że około połowa personelu ortodontycznego
podawała występowanie dolegliwości skórnych takich jak
suchość, rumień, świąd, obrzęk, obniżona wrażliwość dotykowa, pękanie skóry, bolesność, łuszczenie się skóry dłoni i palców. Rzadko natomiast odnotowywano reakcje ze
strony układu oddechowego, reakcje oczne oraz układowe.
Wiele dermatoz było umiarkowanie nasilona, związana
z sezonowym pyleniem. Pozostałe wiązane były często
z procedurami mycia rąk, pracą z materiałami zawierającymi żywice epoksydowe i akryl, materiałami do wykonywania modeli, alkoholowymi roztworami dezynfekcyjnymi,
rękawiczkami lateksowymi, masami alginatowymi itp. Także wśród ok. 1% pacjentów odnotowano reakcje skórne
takie jak: rumień, egzema, świąd i pękanie skóry twarzy,
karku lub okolicy ust, najczęściej związane z elementami
aparatów zewnątrzustnych. Wewnątrzustne reakcje obejmowały natomiast zaczerwienienie, bolesność i obrzęk błony śluzowej, dziąseł lub warg i były związane z metalowymi
elementami aparatów stałych, łukami wargowymi, bondingiem lub aparatami akrylowymi.
Uważa się, że niektóre z tych reakcji spowodowane są
przez właściwości drażniące materiałów, pozostałe mają
charakter alergiczny.
Nickel allergy is the most frequent one, as the metal is
very common in our environment. Investigations demonstrate that this strong sensitizer was the most common cause
of hospitalization due to contact allergy in The Clinic of
Dermatology and Venerology, Medical University of Warsaw (2) and Bialystok (3). Statistical data show that nickel
is the most common allergen affecting females (4) . This
metal produces more allergic reactions than all other metals put together (5). Nickel as a compound of metal alloys
is widely used in orthodontics.
Alergia na nikiel
The incidence
Uczulenie na nikiel jest najpowszechniejszym zjawiskiem, gdyż metal ten jest bardzo rozpowszechniony w naszym środowisku. Badania wykazują że ten silny alergen
był najczęstszą przyczyną reakcji u hospitalizowanych
z powodu alergii kontaktowej w Klinikach Dermatologii
i Wenerologii, Akademii Medycznych w Warszawie (2)
oraz w Białymstoku (3). Badania statystyczne wskazują że
nikiel częściej uczula kobiety (4). Metal ten wywołuje więcej przypadków reakcji alergicznych niż sumarycznie
wszystkie inne metale (5). Nikiel jako składnik stopów
metali jest szeroko stosowany w ortodoncji.
The incidence of nickel allergy investigated among Finnish adolescents from 14 to 18 years of age was 30% of girls
and 3% of boys (6). The authors advocate that ear piercing
affects the prevalence of nickel sensitization, whereas allergy was found in 31% of those who had experienced ear
piercing and 2% in the others. Statistical data from The
Clinic of Dermatology and Venerology, Medical University of Warsaw shows that an overwhelming majority of patients with nickel allergy admitted dermatologist before
the age of 25, while the group of individuals over 35 was
significantly smaller (2). The incidence of nickel allergy is
connected with exposure to sensitizer while wearing costume jewelry, fasteners, buttons, eyeglass frames or contact
with nickel containing objects like: cigarette lighters, doorknobs, keys, kitchen utensils, lipstick holders, needles, paper clips, pins, pens, pocket knives, scissors, and vacuum
cleaners. That exposition is the cause of increased number
Częstość występowania
Częstość występowania alergii na nikiel badana u fińskiej młodzieży w wieku 14-18 lat, wynosi 30% dziewcząt
i 3% chłopców (6). Autorzy stwierdzili uczulenie na nikiel
Nickel allergy
82
Prace oryginalne
Original papers
2005
tom 1 nr 3
u 31% u osób z przekłutymi uszami i 2% u pozostałych,
skąd wnioskują że zabieg przekłuwania uszu zasadniczo
wpływa na częstość występowania alergii. Przeważająca
większość chorych zgłaszająca się do Kliniki Dermatologii i Wenerologii, Akademii Medycznej w Warszawie
z powodu alergii na nikiel była w wieku do 25 lat, a grupa
osób po 35. roku życia była wyraźnie mniejsza (2). Występowanie uczulenia na nikiel wiązane jest z ekspozycją na
alergen podczas noszenia sztucznej biżuterii, zapięć, guzików, oprawek okularów, lub kontakt z przedmiotami zawierającymi w składzie nikiel takimi jak: zapalniczki,
klamki, klucze, sprzęt kuchenny, oprawki szminek, igły,
spinacze, pinezki, długopisy, noże, nożyczki, odkurzacze.
Właśnie ekspozycja na nikiel jest przyczyną zwiększonej
ilości przypadków uczulenia w grupie zawodowej galwanizerów względem populacji ogólnej(2).
Charakterystyka immunologiczna
Alergia jest spowodowana zmienioną odczynowością
układu odpornościowego, która prowadzi do mylnie skierowanej odpowiedzi immunologicznej. Nikiel wywołuje
kontaktowe zapalenie skóry, które jest typem IV opóźnionej reakcji nadwrażliwości (7). Zjawisko to ma dwie fazy.
Faza I podczas której dochodzi do kontaktu organizmu
z alergenem co prowadzi do rozpoznania substancji przez
układ odpornościowy i wytworzenia odpowiedzi immunologicznej. Faza II- ponowna ekspozycja na alergen, skutkuje reakcją alergiczną. Pierwsze narażenie na alergen może
być bezobjawowe, następne prowadzą do bardziej widocznych symptomów.
U chorych z alergią kontaktową na nikiel w obecności
tego metalu obserwuje się proliferację limfocytów krwi
obwodowej (8). Jony niklu wywołują także odpowiedź immunologiczną typu 2 (IgG i IgM zależną) i znaczący brak
odpowiedzi typu 1 (IFN-?) jako marker u pacjentów uczulonych na nikiel (9). Istnieje alergia krzyżowa między niklem a innymi metalami. Nie należą do rzadkości reakcje
krzyżowe z kobaltem, chromem i palladem (2).
Poziom niklu wywołujący reakcję
Poziom jonów niklu w ślinie i osoczu wzrasta znacząco
po założeniu stałego aparatu ortodontycznego (10). Uważa się, że może dojść do wywołania reakcji uczuleniowej
podczas leczenia ortodontycznego. Stężenie ok. 30 ppm
niklu może być wystarczające dla wywołania odpowiedzi
cytotoksycznej (11). Skóra twarzy jest bardziej wrażliwa na
nikiel niż błona śluzowa jamy ustnej stąd częściej odnotowuje się objawy zewnątrzustne niż wewnątrzustne (12).
Zawartość niklu w elementach aparatów
ortodontycznych
of nickel sensitivity in occupational group of galvanizers in
comparison to general population (2).
Immunological characteristics
Allergy is caused by an oversensitive immune system,
which leads to a misdirected immune response. N i c k e l
elicits contact dermatitis, which is a Type IV delayed hypersensitivity immune response (7). The process has two
phases. The first phase while the contact with allergen occurs triggers the immune system to recognize the substance
and to develop immune response. The second phase- the
repeated exposure to sensitizer results in an allergic reaction. The first exposure to allergen can be asymptomatic,
while the subsequent one leads to more visible symptoms.
Among people with nickel contact allergy in presence
of nickel ions, the stimulation of proliferation of lymphocytes in peripheral blood is observed (8). Nickel ions
induce type 2 immune response and a marked lack of type
1 immunity (interferon gamma, IFN ă) as the hallmarks of
nickel-sensitive patients (9). There is a cross allergy between nickel and other metals. Cross-reactions between
cobalt, chromium and palladium are not very rare(2).
The level of nickel which evokes reaction
The investigation showed that the level of nickel in saliva and serum increases significantly after the insertion of
fixed orthodontic appliance (10). It is considered that orthodontic therapy can potentially provoke development
of allergic reaction. It has been suggested that a threshold
concentration of approximately 30 ppm of nickel may be
sufficient to elicit a cycotoxic response (11). Oral mucosa
is less sensitive than face skin, therefore extraoral reactions
are more common (12).
Nickel content in fixed appliance elements
The potential for orthodontic metals to cause allergic
reactions is related to the pattern and mode of corrosion,
with subsequent release of metal ions, such as nickel, into
the oral cavity. Jia et al.(13) suggest that this is dependent
not only on the composition of the metal, but also the temperature, pH of the environment, and wear of the wire due
to friction from sliding mechanics, abrasion, presence of
solder, and stain of the wire. Nickel-titanium alloys may
contain 50% of nickel and potentially release nickel ions
into oral environment in the amount provoking allergic
reaction. Stainless steel has lower nickel content –about
8% and is considered to be a safe material (14).
Safe elements of orthodontic appliances
Zdolność metali ortodontycznych do wywołania reakcji alergicznych jest uzależniona od struktury i właściwości
korozyjnych, które wpływają na ilość uwalnianych jonów
metali, takich jak nikiel, do środowiska jamy ustnej. Jia
Orthodontic wires:
1) stainless steel- nickel ions bound in the crystal lattice of
alloys binding have decreased chemical activity (4),
2) titanium,
83
2005
Prace oryginalne
Original papers
tom 1 nr 3
i wsp.(13) podają, że zależy to nie tylko od składu stopu ale
także temperatury i pH środowiska, stopnia zmęczenia
materiału w wyniku tarcia pod wpływem elementów mechaniki ślizgowej, abrazji, obecności lutowań, lub plam
korozyjnych na łuku. Stopy niklowo-tytanowe mogą zawierać około 50% niklu i potencjalnie uwalniać jony niklu do
środowiska jamy ustnej w ilości wywołującej reakcje alergiczne. Stal nierdzewna ma niższą zawartość niklu –około
8% i jest uważana za materiał bezpieczny (14).
Bezpieczne elementy aparatów
ortodontycznych
Łuki ortodontyczne:
1) stalowe – jony niklu usieciowane w strukturze krystalicznej stopu wykazują obniżoną aktywność chemiczną (4),
2) tytanowe,
3) tytanowo-molibdenowe,
4) chromowo-kobaltowe,
5) niklowo-tytanowe powlekane złotem/ żywicą/ plastikiem,
6) niklowo-tytanowe implantowane jonami azotu – amorficzna warstwa powierzchniowa ogranicza korozję
i uwalnianie jonów niklu (12).
Zamki ortodontyczne:
1) ze stali nierdzewnej – dostępne są także zamki stalowe
z obniżona zawartością niklu-0,2%,
2) tytanowe,
3) chromowo-kobaltowe,
4) złote,
5) złoto-palladowe,
6) ceramiczne (polikrystaliczne aluminium, szafir, cyrkonia),
7) poliwęglanowe,
8) z włókien szklanych,
9) uretanowe,
10)kompozytowe,
11)plastikowe,
12)powlekane złotem.
Elementy zewnątrzustne – ze względu na wrażliwość
skóry na niższe stężenia jonów niklu, elementy takie jak
ramiona headgeara należy pokryć warstwą ochronną (farbą poliuretanową lub nawet plastrem), bądź zastosować
elementy fabrycznie powlekane plastikiem.
Charakterystyka zmian
Reakcja uczuleniowa na nikiel nasila się przy mechanicznym drażnieniu, maceracji skóry, lub uszkodzeniu błony śluzowej jamy ustnej, a wszystkie te czynniki mogą
wystąpić podczas leczenia ortodontycznego. Temperatura
otoczenia i czas trwania ekspozycji mają także znaczący
wpływ. Miejsca objęte kontaktowym zapaleniem jamy ustnej nie wykazują jednego charakterystycznego obrazu
zmian. Świąd nie jest typową cechą kontaktowego zapalenia jamy ustnej, a zewnątrzustne reakcje są częstsze niż
wewnątrzustne (15).
3)
4)
5)
6)
titanium-molibden,
chromium-cobalt,
nickel-titanium gold/ resin/ plastic coated,
nickel-titanium nitrogen ion-implanted –amorphous
surface layer restricts corrosion and displacing nickel
ions (12).
Orthodontic brackets:
1) stainless steel-stainless steel ‘nickel-lite’ brackets containing 0,2% of nickel are also available,
2) titanium,
3) chromium-cobalt,
4) gold,
5) gold-palladium,
6) ceramic (polycrystalline aluminia, sapphire, zirconia),
7) polycarbonate,
8) glass fibers,
9) urethane,
10)composite,
11)plastic,
12)gold-plated.
Extraoral elements – due to greater sensitivity of the
skin, components including metal studs in headgear should
be covered with protective layer (polyurethane paint or
sticking-plaster), or originally plastic-coated elements can
be used.
Characteristics of lesions
Allergic reaction to nickel is increased by mechanical
irritation, skin maceration, or oral mucosal injury, all of
which may occur during orthodontic treatment. Environmental temperatures and duration of exposure may also
influence. The lesions of contact stomatitis may be variable and may be barely visible. Itching is not a common
feature of contact stomatitis, and extraoral are more common than intraoral relations (15).
Combination of symptoms of nickel allergy due to orthodontic appliances based on Lindsten and Kurol (16)
and Rahilly and Price(12):
1) Extra-oral symptoms
Perioral papular rash,
Angular cheilitis,
Generalized urticaria,
Widespread vesicular eczema,
Flare-up of allergic dermatitis,
Exacerbation of pre-existing contact eczema.
2) Intra-oral symptoms
Stomatitis (from mild to severe erythema, with intensive soreness of mucosa),
Loss of taste or metallic taste,
Numbness,
Burning sensation,
Various degrees of hypertrophic gingivitis in the absence of dental plague,
By coexistence of recurrent aphthous stomatitis longlasting intensive exacerbation of lesions.
84
Prace oryginalne
Original papers
2005
tom 1 nr 3
Zestawienie objawów alergii na nikiel zawarty w aparatach ortodontycznych w oparciu o opracowania Lindstena
i Kurola (16) oraz Rahilly’ego i Price’a (12):
1) Objawy zewnątrzustne
Osutka grudkowa wokół ust
Zapalenie kątów ust
Uogólniona pokrzywka
Rozległy wyprysk pęcherzykowy
Reaktywacja alergicznego kontaktowego zapalenia skóry
Zaostrzenie istniejącego wcześniej wyprysku kontaktowego
2) Objawy wewnątrzustne
Zapalenie jamy ustnej (od postaci łagodnej po ciężki
rumień, z nasiloną bolesnością błony śluzowej),
Utrata smaku lub metaliczny posmak,
Uczucie drętwienia,
Uczucie pieczenia,
Różnego stopnia przerostowe zapalenie dziąseł przy
braku obecności płytki nazębnej,
Przy współistniejącym nawracającym aftowym zapaleniu jamy ustnej długotrwałe silne rzuty zmian.
Diagnostyka różnicowa
Cechy sugerujące diagnozę alergii na nikiel to:
odpowiedź alergiczna na kolczyki, metalową sprzączkę paska bądź kopertę zegarka w wywiadzie,
- obecność objawów alergii krótko po założeniu aparatu
z obecnością niklu,
- obecność ograniczonej osutki na skórze w okolicy kontaktującej z łukiem zewnętrznym headgeara.
Dermatolog powinien potwierdzić diagnozę przez test
skórny plasterkowy (skin patch test) z użyciem 5% siarczanu niklu na podłożu wazelinowym.
Przed postawieniem rozpoznania, należy wykluczyć
inne przyczyny takie jak:
- kandidoza, jak radzi Komorowska i Dunin-Wilczyńska
(17)
- opryszczkowe zapalenie jamy ustnej,
- nadżerka na skutek podrażnienia mechanicznego,
- alergia na inne materiały (akryl, żywice epoksydowe).
-
Differential diagnosis
Features suggesting a diagnosis of nickel allergy:
history of allergic response after having worn earrings,
metal belt fastener or watch case,
- appearance of allergy symptoms shortly after the insertion of orthodontic appliance containing nickel,
- confined extra-oral rash adjacent to headgear studs.
A dermatologist should confirm the diagnosis by skin
patch testing using 5% nickel sulphate in petroleum jelly.
Before making diagnosis, lesions due to other causes
should be eliminated:
- candidiasis, according to Komorowska and Dunin-Wilczyńska (17)
- herpetic stomatitis,
- ulcers due to mechanical irritation,
- allergies to other materials (such as acrylic, composite
resins).
-
Chronic Fatigue Syndrome
A lot of published researches indicate a role of heavy
metals as causative agents in Chronic Fatigue Syndrome
(CFS). According to Gliński and Rudzki (18) CFS occurs
mainly in athopic individuals wearing metal elements in
oral cavity. Symptoms present in this syndrome are: unexplained, persistent, chronic fatigue, reduction in previous
levels of general activity, impairment in short-term memory or concentration, sore throat, tender lymph nodes, muscle and multi-joint pain, headaches of a new type and
pattern, unrefreshing sleep or nausea, malaise.
Orally-induced tolerance
Slow long-term (over 24 months) release of nickel ions
from orthodontic appliance may lead to oral tolerance
mechanisms that modulate nickel sensitivity, among patients who were not nickel sensitized before treatment (9).
Lindsten and Kurol (16) discuss this phenomenon in terms
of orally-induced tolerance.
Zespół Przewlekłego Zmęczenia
Procedure
Wiele opublikowanych wyników badań wskazuje na
silne uczulenie na metale jako czynnik sprawczy Zespołu
Przewlekłego Zmęczenia (ZPZ). Jak podają Gliński i Rudzki (18) ZPZ spotykany jest głównie u osób obciążonych
atopią, noszących metalowe elementy w jamie ustnej. Wśród
objawów tego zespołu podaje się: uporczywe przewlekłe
objawy zmęczenia o niewyjaśnionej etiologii, spadek dotychczasowej ogólnej aktywności, zaburzenia pamięci krótkotrwałej i koncentracji, ból gardła, bolesność węzłów
chłonnych, bóle mięśniowo-stawowe, bóle głowy o nowym
charakterze i częstości, nieefektywny sen bądź bezsenność,
złe samopoczucie.
During medical history taking specific questioning relating to nickel sensitivity and nickel athopy should be undertaken to identify whether patient belongs to a risk
group. Suspected cases should be referred to a dermatologist, who can order auxiliary examination (patch testing
with 5% nickel sulfate). If nickel allergy is diagnosed, orthodontic treatment with use of safe elements of appliances – that means nickel-free, low-nickel or coated is
recommended.
If nickel allergy symptoms, confirmed by a dermatologist, are seen in patient during orthodontic treatment, all
nickel containing elements must be immediately removed
85
2005
Prace oryginalne
Original papers
tom 1 nr 3
or replaced by safe alternative materials. If needed complementary treatment can be conducted by a dermatologist.
Zjawisko wywołania tolerancji
Wolne, długotrwałe (powyżej 24 miesięcy) uwalnianie
się niklu z aparatu ortodontycznego może wywołać tolerancję niklu u pacjentów, którzy nie manifestowali objawów uczulenia przed leczeniem (9). Lindsten i Kurol (16)
określają zjawisko to jako tolerancję wywołaną przez kontakt ze śluzówką jamy ustnej.
Postępowanie
Podczas zbierania wywiadu, należy zadawać pacjentowi szczegółowe pytania dotyczące wrażliwości na nikiel
i atopii, celem ustalenia czy pacjent jest on w grupie zwiększonego ryzyka. W przypadku podejrzenia alergii należy
skonsultować się z dermatologiem, który może zlecić badania dodatkowe (test plasterkowy z użyciem 5% z siarczanem niklu). Jeśli rozpoznano u pacjenta uczulenie na
nikiel należy zaplanować leczenie z użyciem bezpiecznych
elementów aparatów -tzn. bezniklowych, niskoniklowych,
bądź powlekanych.
W przypadku zaobserwowania objawów alergii na nikiel u pacjenta podczas leczenia ortodontycznego, potwierdzonych badaniem dermatologicznym, należy natychmiast
usunąć elementy aparatu mogące uwalniać nikiel, bądź
zamienić je na materiały bezpieczne. W razie potrzeby dermatolog może wdrożyć leczenie uzupełniające.
Wnioski
Chociaż objawy alergii na nikiel nie stanowią bezpośredniego zagrożenia życia, ortodonta musi wykazywać
czujność w dostrzeganiu tego typu zaburzeń. Świadomość
problemu i prawdopodobieństwa jego wystąpienia jest kluczową sprawą w diagnostyce. Ortodonta powinien zatem
posiadać podstawową wiedzę o częstości występowania,
predylekcji płci, objawach alergii na nikiel (które mogą
czasem bardzo przypominać typowe zmiany dziąsłowe
podczas leczenia ortodontycznego dojrzewającej młodzieży) jak i Zespołu Przewlekłego Zmęczenia. Prawidłowa
diagnoza pozwoli zastosować najlepsze alternatywy terapii, aby w tych przypadkach móc przeprowadzić bezpieczne, najbardziej efektywne leczenie.
Piśmiennictwo
References
1. Jacobsen N, Hensten-Pettersen A, Occupational health problems
and adverse patient reactions in orthodontics. Eur J Orthod
1989; 11(3): 254-64.
2. Rudzki E, Rebaudel P, Parapura K, Najczęstsze i najnowsze alergeny kontaktowe. Przegl Dermatol 2000; 87: 103-9.
3. Reduta T, Laudońska H, Chodynicka B, Alergia kontaktowa
u chorych hospitalizowanych w Klinice Dermatologii i Wenerologii w ostatnim pięcioleciu. Przegl Dermatol 2002; 3/89: 193-197.
4. Toms AP, The corrosion of orthodontic wire. Eur J Orthod 1988;
10: 87-97.
Conclusions
While the symptoms of nickel sensitivity may not
present an extreme medical risk, the orthodontist must be
alert in catching this kind of disturbances. Awareness of
the problem and the likelihood of its incidence is crucial in
diagnosing patients with this condition. The practitioner
should possess a basic understanding of the occurrence rate,
sex predilection, and signs and symptoms of allergy to nickel
(which may sometimes closely mimic those of typical gingival changes during orthodontic therapy of circumpubertal
children) and Chronic Fatigue Syndrome. Proper diagnosis
enables choosing the best possible alternative modes of treatment, to provide the safest, most effective care.
5. Bass JK, Fine H, Cisneros GJ, Nickel hypersensitivity in the
orthodontic patient. Am J Orthod Dentofacial Orthop 1993;
103(3): 280-5.
6. Kerosuo H, Kullaa A, Kerosuo E, Kanerva L, Hensten-Pettersen
A, Nickel allergy in adolescents in relation to orthodontic treatment and piercing of ears, Am J Orth Dentofacial Orthop 1996;
109(2): 148-54.
7. van Loon LA, van Elsas PW, Bos J D, ten Harkel-Hagnaar HC,
Krieg SR, Davidson CL, T-lymphocyte and Langerhans cell distribution in normal and allergically-induced oral mucosa in contact
with nickel-containing dental alloys. J Oral Path 1988; 17: 129-37.
8. Grimsdottir MR, Hensten-Pettersen A, Kullmann A, Proliferation
of nickel-sensitive human lymphocytes by corrosion products of
orthodontic appliances. Biomaterials 1994; Nov: 15(14): 1157-60.
9. Marigo M, Nouer DF, Genelhu MC, Malaquias LC, Pizziolo VR,
Costa AS, Martins-Filho OA, Alves-Oliveira LF, Evaluation of
immunologic profile in patients with nickel sensitivity due to use
of fixed orthodontic appliances. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2003; 124(1): 46-52.
10. Agaoglu G, Arun T, Izgu B, Yarat A, Nickel and chromium levels
in saliva and serum of patients with fixed orthodontic appliances.
Angle Orthod 2001; 71: 375-79.
11. Bou H, Nicolas JF, Garrigue JL, Demidem A, Schmitt D, Establishment of nickel-specific T cell lines from patients with allergic contact dermatitis: Comparison of three different protocols.
Clin Immunol Immunopathol 1994; 73: 142-5.
12. Rahilly G, Price N, Nickel allergy and orthodontics. J Orthod
2003; 30(2): 171-4.
13. Jia W, Beatty MW, Reinhardt RA, Petro TM, Cohen DM, Maze
CR, Strom EA, Hoffman M, Nickel release from orthodontic
archwires and cellular immune response to various nickel concentrations. J Biomed Mat Res 1999; 48: 488-95.
14. Janson GR, Dainesi EA, Consolaro A, Woodside DG, de Freitas
MR, Nickel hypersensitivity reaction before, during, and after
orthodontic therapy. Am J Orthod Dentofacial Orthop.1998;
113(6): 655-60.
15. Veien NK, Borchorst E, Hattel T, Laurberg G, Stomatitis or
systemically-induced contact dermatitis from metal wire in orthodontic materials. Contact Dermatitis 1994; 30(4): 210-3
16. Lindsten R, Kurol J, Orthodontic appliances in relation to nickel
hypersensitivity. A review. J Orofac Orthop.1997; 58(2): 100-8.
17. Komorowska A, Dunin-Wilczyńska I, Retrospektywna ocena aparatu quadhelix. Ortodoncja Współczesna 1999; 4: 5-10
18. Gliński W, Rudzki E, Alergologia dla dermatologów. Czelej; 2002:
156-65.
86