Ergonomia w projektowaniu stanowisk pracy

Krakowska Akademia
im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Karta przedmiotu
obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
WydziałNauk o Bezpieczeństwie
Kierunek studiów: Bezpieczeństwo narodowe
Profil: Ogólnoakademicki
Forma studiów: Stacjonarne
Kod kierunku: BN
Stopień studiów: I
Specjalności:
1
2
Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy
Przedmiot
Nazwa przedmiotu
Ergonomia w projektowaniu stanowisk pracy
Kod przedmiotu
WNOB BNA1S SP1 12/13
Kategoria przedmiotu
Moduł Przedmiotów specjalnościowych
Liczba punktów ECTS
5
Język wykładowy
polski
Forma zajęć, liczba godzin w planie studiów
Semestr
4
W
0
C
0
K
40
S
0
L
0
Legenda: W — WykładC — Ćwiczenia, Lektorat K — KonwersatoriumS — SeminariumL — Labolatorium, WarsztatyI — Inne
I
0
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
3
Cele przedmiotu
Cel 1 Zapoznanie studentów z problematyką układu człowiek-technika-środowisko,w tym: prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka - jego predyspozycji psychofizycznych, wpływu rozwoju nauki i techniki na
dążenie do komfortu pracy, podstawowych wymagań ergonomii, roli pracowników w kształtowaniu bezpiecznych warunków pracy, podstaw projektowania narzędzi, urządzeń, maszyn lub obiektu w sposób spełniający
podstawowe wymagania ergonomii wraz z analizą istniejących stanowisk pracy.
Cel 2 Przygotowanie studentów do praktycznego wykorzystania wiedzy z zakresu organizowania stanowisk pracy
zgodnie z wymogami ergonomii, oceny możliwości psychicznych i fizycznych człowieka oraz kształtowania
aktywnej postawy wobec potrzeby diagnozowania i modelowania układu człowiek-technika-środowisko
4
Wymagania wstępne
1 Brak wymagań wstępnych
5
Modułowe efekty kształcenia
MW1 dokona interpretacji pojęcia ergonomia z perspektywy nauk: społecznych, medycznych, technicznych i organizacyjnoekonomicznych oraz przedstawi podstawowe aspekty ergonomii warunków pracy
MW2 identyfikuje czynniki wpływające na sposoby i formy zapewnienia ergonomicznych warunków pracy
MW3 omówi istotę i uwarunkowania bezpieczeństwa organizacyjnego wynikającego z układu człowiek-narzędziepraca-otoczenie
MU4 przeprowadzi analizę społecznych i technicznych aspektów ergonomicznego projektowania stanowisk pracy
MK5 ocenia i analizuje relacje zachodzące między człowiekiem, jego działaniem w procesie pracy a środowiskiem
oraz rozumie potrzebę ciągłego kształtowania postaw i przekonań dotyczących ochrony najwyższych wartości
jakimi są zdrowie i życie człowieka
6
Treści programowe
Lp
K1
K2
K3
K4
K5
Konwersatorium
Tematyka zajęć
Opis szczegółowy bloków tematycznych
Teoretyczne rozważania nad ergonomią: podstawowe zagadnienia ergonomii jako
wiedzy praktycznej, interdyscyplinarny charakter przedmiotu i zadań
ergonomii, ergonomia korekcyjna i koncepcyjna, podstawowe treści układu
człowiek-technika, ergonomia a bezpieczeństwo pracy
elementy psychologii i socjologii pracy: osobowość - zespół
warunków wewnętrznych, podejmowanie decyzji; potrzeby, motywacja
i działanie; postawy wobec pracy; grupy społeczne i role społeczno-zawodowe;
wybrane zagadnienia psychologii organizacji i zarządzania, psychologiczne
instrumenty zarządzania
fizjologiczny aspekt procesu pracy: organizm człowieka - prawidłowe
funkcjonowanie (układy, przemiana materii i energii, reakcja na bodźce,
zdolność do adaptacji, regeneracji i kompensacji uszkodzeń ciała), systemy
funkcjonalne (sterowanie człowieka, sensoryczny, somatyczny
i wiscerosensoryczny), parametry charakteryzujące sylwetkę człowieka
antropometria, pozycje ciała, antropometryczne zasady kształtowania
obszarów pracy)
Złożoność pracy człowieka, obciążenie organizmu człowieka pracą - wydatek
energetyczny, ocena obciążenie statycznego, obciążenie psychiczne człowieka,
efekt fizjologiczny obciążenia człowieka pracą
Materialne czynniki w środowisku pracy: czynniki niebezpieczne i szkodliwe
oraz związane z nimi zagrożenia i uciążliwości w aspekcie zasad ergonomii.
Strona 2/6
Liczba godzin
4
4
4
3
2
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Lp
K6
K7
K8
K9
K10
K11
Konwersatorium
Tematyka zajęć
Opis szczegółowy bloków tematycznych
Ergonomiczna charakterystyka procesu pracy: zasady prawidłowej organizacji
pracy - okresy pracy, zasady stosowania przerw, organizacja stanowiska pracy,
zdarzenia w procesie pracy, wymagania dla stanowisk pracy
Analiza istniejących stanowisk pracy oraz formułowanie zaleceń polepszających
warunki pracy - ergonomia korekcyjna; kształtowanie granic przestrzeni
roboczej, przestronność stanowiska pracy, kształtowanie granic przestrzeni
manipulacyjnej, kształty i wymiary siedzisk, strefy wygody i identyfikacji
wzrokowej, warunki rozmieszczania urządzeń informacyjnych i sterujących.
Projektowanie narzędzi, urządzeń, maszyn, stanowisk pracy - spełniających
podstawowe wymagania ergonomii - ergonomia koncepcyjna; projektowanie
relacji między członem biologicznym (człowiek) a członem technicznym
(maszyna), projektowanie ergonomiczne (cele i fazy), opracownie koncepcji
rozwiązania (założenia i projekt), zatwierdzenie założeń (szczegóły, nadzór i
weryfikacja), decyzja o wdrożeniu
Kształtowanie warunków pracy: czynniki ergonomiczne w projektowaniu, istota
procesów projektowania, wybrane zasady i zalecenia ergonomiczne
w projektowaniu, wybrane zalecenia ergonomiczne i wymagania bezpieczeństwa
w projektowaniu procesów technologicznych i obiektów
Analiza relacji zachodzących między człowiekiem, jego działaniem w procesie
pracy a środowiskiem: wypadki przy pracy i choroby zawodowe - podstawy
prawne, warunki pracy i skutki społeczno-ekonomiczne, choroby i wypadki
spowodowane złym stanem bezpieczeństwa pracy i ergonomii); ryzyko
zawodowe: występowanie niepożądanych zdarzeń, niepewność informacyjna,
wartościowanie i potrzeba podejmowania decyzji, żródła, skutki i ocena ryzyka.
Projektowanie stanowiska pracy biurowej jako podstawowy przykład
zastosowania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
zarówno w fazie projektowania i wyposażania pomieszczeń i stanowisk pracy jak
i podczas wykonywania pracy.
Razem
7
Metody dydaktyczne
M16.
M10.
M5.
M8.
Wykłady
Prezentacje multimedialne
Dyskusja
Praca w grupach
Strona 3/6
Liczba godzin
4
5
5
3
3
3
40
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
8
Obciążenie pracą studenta
Średnia liczba
godzin na
zrealizowanie
aktywności
Forma aktywności
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim, w tym:
Godziny wynikające z planu studiów
40
Konsultacje przedmiotowe
20
Egzaminy i zaliczenia w sesji
5
Godziny bez udziału nauczyciela akademickiego wynikające z nakładu pracy studenta, w tym:
Przygotowanie się do zajęć, w tym studiowanie zalecanej literatury
30
Opracowanie wyników
0
Przygotowanie raportu, projektu, prezentacji, dyskusji
30
Sumaryczna liczba godzin dla przedmiotu wynikająca z
125
całego nakładu pracy studenta
5
Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu
9
Metody oceny
Ocena podsumowująca
P1. Egzamin pisemny
Warunki zaliczenia przedmiotu
1 Zaliczenie wykładów: - dwa typy pytań:1. pytania otwarte mające na celu zweryfikować zamierzony efekt
kształcenia polegający na umiejętności racjonalnego podejścia do zagadnień ergonomicznego projektowania
stanowisk pracy oraz przedstawienia przemyśleń i wniosków powstałych w trakcie realizacji przedmiotu, 2.
pytanie odtwórcze mające zweryfikować stopień opanowania treści wykładanego przedmiotu
Kryteria oceny
Na ocenę 3
Na ocenę 3.5
Na ocenę 4
Na ocenę 4.5
wiedza: wykazuje braki w wiedzy, ale nie uniemożliwiają one dalszej edukacji
i mogą one być usunięte, rokuje nadzieję, że zrozumie zdobyte wiadomości;
umiejętności - rozwiązuje problemy typowe, o niewielkim stopniu trudności,
poczynił nieznaczne postępy w obszarze planowania i organizacji pracy w grupie,
postawy: pracuje niesystematycznie
wiedza: opanował podstawowe wiadomości, pozwalające na zrozumienie
większości zagadnień; poprawnie odtwarza wiedzę, słaby poziom wnioskowania;
umiejętności: rozwiązuje problemy typowe, poprawnie operuje informacją,
prawidłowo ilustruje zagadnienia odpowiednimi przykładami; postawy: przejawia
przeciętną aktywność.
wiedza: opanował materiał w stopniu zadowalającym, samodzielnie korzysta ze
źródeł informacji,poprawnie rozumuje sytuacje, zasady i metody stosowane
w ergonomii; umiejętności: wykazuje dobre przygotowanie w sferze komunikacji
i umiejętności interpersonalnych, potrafi przenieść procedury ćwiczeniowe na
rzeczywiste podczas działań praktycznych, kreatywność na średnim poziomie;
postawy: jest aktywny, podejmuje wybrane zadania dodatkowe.
wiedza: zdobył pełen zakres wiedzy przewidziany w programie nauczania,
sprawnie wykorzystuje informacje zdobyte podczas zajęć do rozwiązywania zadań
problemowych z zakresu przedmiotu; umiejętności: dostrzega błędy popełniane
podczas rozwiązywania określonych zadań, w sferze rozwiązywania
problemów umiejętnie dokonuje oceny problemów, procesów, zjawisk oraz osób;
postawy: zainteresowany aktualną problematyką przedmiotu, jest kreatywny
i aktywny na zajęciach;
Strona 4/6
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Na ocenę 5
10
Macierz realizacji przedmiotu
Modułowe
efekty
kształcenia dla
przedmiotu
MW1
MW2
MW3
MU1
MK1
11
wiedza: zdobył wiedzę wykraczającą poza zakres materiału programowego;
pochodzi ona z różnych źródeł - nie tylko z literatury podstawowej; umiejętności:
trafnie wykorzystuje wiedzę teoretyczna w rozwiązywaniu
problemów praktycznych, student twórczy i nowatorski w odpowiedzi,
nieszablonowy, ma własne zdanie, umie wykorzystać wiadomości z różnych
dziedzin podczas rozwiązywania problemów; postawy: aktywny, chętnie stawia
pytania i przedstawia problemy do dyskusji, przywiązuje dużą wagę do jakości
i estetyki wykonywanych zajęć, wysoka kultura słowa mówionego.
Odniesienie do
efektów
kierunkowych
K_W03, K_W04,
K_W06, K_W07,
K_W08, K_W12,
K_W17
K_W03, K_W04,
K_W07, K_W08,
K_W09, K_W13,
K_W15, K_W17,
K_W19
K_W03, K_W04,
K_W08, K_W09,
K_W13, K_W15,
K_W19
K_U02, K_U03,
K_U04, K_U05,
K_U08, K_U12,
K_U17
K_K01, K_K02,
K_K05, K_K09
Treści programowe
Metody
dydaktyczne
Sposoby oceny
K1, K3, K6, K7, K8,
K9, K11
M16, M10, M5,
M8
P1
K3, K4, K5, K6, K9,
K11
M16, M10, M5,
M8
P1
K2, K3, K4, K5, K6,
K7, K8, K9, K10, K11
M5, M8
P1
K2, K3, K4, K5, K7,
K8, K9, K10, K11
M5, M8
P1
K1, K2, K4, K5, K6,
K7, K8, K9, K10, K11
M5, M8
P1
Wykaz literatury
Literatura podstawowa:
[1] S. Wieczorek — Ergonomia, Kraków-Tarnobrzeg, 2008, Tarbonus
[2] B. Rączkowski — BHP w praktyce, Gdańsk, 2010, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr
[3] M. Wykowska — Ergonomia, Kraków, 1994, Wydawnictwo AGH
Literatura uzupełniająca:
[1] Opracowane przez Międzynarodowe Biuro Pracy we współpracy z Międzynarodowym Towarzystwem Ergonomicznym — Ergonomiczna lista kontrolna, Łódź, 1998, Oficyna Wydawnicza Instytutu
Medycyny Pracy im. prof. dra med. Jerzego Nofera
[2] W.M.Horst, N.Horst — Ergonomia z elementami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w pracy. Wprowadzenie., Łódź, 2011, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
Strona 5/6
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
[3] W.M.Horst, N.Horst — Ergonomia z elementami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w pracy. Zasady i wymagania związane z indywidualnymi cechami człowieka., Łódź, 2011, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
[4] W.M.Horst, N.Horst, G. Dahlke, A. Górny, W. F. Horst, W. Korchut — Ergonomia z elementami
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w pracy. Zasady i wymagania związane z odbiorem i przetwarzaniem bodźców.,
Łódź, 2011, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
[5] W.M.Horst, N.Horst, G. Dahlke, A. Górny, W. F. Horst — Ergonomia z elementami bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia w pracy. Zasady i wymagania związane z materialnym środowiskiem pracy., Łódź, 2011,
Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
12
Informacje o nauczycielach akademickich
Oboba odpowiedzialna za kartę
mgr Anna Kremel (kontakt: [email protected])
Oboby prowadzące przedmiot
mgr Anna Kremel (kontakt: [email protected])
Strona 6/6