Na czym polega `fair play`?

Scenariusz godziny wychowawczej dla klas gimnazjalnych
Autor: mgr Teresa Szczygieł
Czas trwania: 45 minut
Na czym polega „fair play”? Czy „fair play” powinno obowiązywać również
kibiców?
Cele szczegółowe (operacyjne):
Po zajęciach uczeń powinien:
Zapamiętać:
− w sporcie pojęcie fair play oznacza uczciwą, szlachetną, honorową, zgodną
z obowiązującymi regułami grę, walkę,
− nagrodę fair play otrzymuje zawodnik za nienaganną postawę w zawodach
sportowych, za wykazanie się koleżeńskością i kulturą.
Rozumieć:
− rolę i konieczność przestrzegania w czasie zawodów sportowych zasad fair play,
− że sport warto uprawiać przede wszystkim dla osiągania coraz lepszych wyników
przez pokonywania własnej słabości i ograniczeń, z zachowaniem szlachetnych
założeń walki fair play,
− zasady fair play powinny być przestrzegane nie tylko przez zawodników, ale także
trenerów i kibiców,
− prawdziwy sportowiec nie wspomaga się niedozwolonymi środkami dopingującymi.
Umieć:
− podać nazwę organizacji, która przyznaje corocznie Trofeum P. de Coubertina,
− wskazać przykłady polskich sportowców, którzy otrzymali jedno z tych zaszczytnych
wyróżnień.
Metody pracy:
pogadanka, dyskusja, wykład.
Środki dydaktyczne:
1. Leksykon Sport - Wydawnictwo Naukowe PWN W-wa 2000.
2. Fotografie wyróżnionych przez UNESCO nagrodą Fair Play polskich sportowców.
3. Kartki z zapytaniem o problem zachowania kibiców.
Przebieg zajęć:
1. Część organizacyjna. Sprawdzenie obecności, podanie tematu lekcji.
2. Część właściwa.
Nauczyciel w formie dyskusji z uczniami ustala definicję pojęcia "fair play". Następnie
zapoznaje uczniów z ogólnie przyjętą definicją: "Fair play - gra, lub walka sportowa
prowadzona w sposób uczciwy, szlachetny, zgodny z przepisami; pojęcie służące do
określania najważniejszych wartości, które powinny cechować współzawodnictwo
sportowe".
Nauczyciel opowiada historię Greka, startującego w rzucie dyskiem w czasie
I Olimpiady, który podzielił się swoją wiedzą sportową z zawodnikiem amerykańskim
i przez to utracił prowadzenie w zawodach, w rezultacie zaś nie odniósł zwycięstwa.
Uczniowie wyrażają
swoje opinie na temat takiego zachowania sportowca.
Odpowiadają na pytanie czy opisane zachowanie greckiego zawodnika to była
naiwność z jego strony czy też właściwie rozumiana rywalizacja sportowa.
Kolejny etap lekcji poświęcony jest odejściu współczesnego sportu od założeń, jakie
głosił baron Pierr de Coubertin - animator nowożytnych igrzysk.
Nauczyciel podkreśla, że w sporcie, z którym dziś się spotykamy coraz większą rolę
odgrywają środki materialne. Sport stał się towarem, na którym można bardzo dużo
zarobić, niestety coraz częściej w nieuczciwej i bezkompromisowej walce. Uczniowie
zastanawiają się, w jakich dyscyplinach skomercjalizowanie sportu może przynieść
najbardziej niepożądane efekty.
Nauczyciel nawiązuje do miejsca i roli kibiców w świecie sportu, jako niezbędnego
elementu atrakcyjnego przebiegu zawodów.
Uczniowie otrzymują od nauczyciela kartki z poleceniami, na wykonanie których mają
kilka minut.
a) Scharakteryzuj krótko postawę (zachowanie) kulturalnego kibica.
b) Jakie, Twoim zdaniem, zachowania pseudokibiców są najbardziej naganne i do
czego może doprowadzić eskalacja (rozszerzanie się) tego rodzaju zachowań?
Wypowiedzi uczniów nauczyciel powinien omówić np. na następnej lekcji lub też
odczytując analizować na bieżąco. W czasie realizacji tego tematu można wspomnieć
również o poszanowaniu symboli narodowych, które coraz częściej są wykorzystywane
przez kibiców w różnych zawodach sportowych. Nauczyciel podkreśla fakt, że polscy
kibice potrafią godnie reprezentować kraj i kulturalnie dopingować nie tylko "swoich"
zawodników (przykładem zawody narciarskie w Zakopanem).
W formie pogadanki nauczyciel przedstawia sylwetki znanych polskich sportowców,
którzy wykazali się nienaganną postawą, uznając za ważniejsze od zwycięstwa
wartości, jakie niesie zasada "fair play".
Przykładem jest Andrzej Bachleda-Curuś, który zgłosił się do sędziów i poprosił
o dyskwalifikację, ponieważ w czasie pokonywania trasy slalomu specjalnego pominął
bramkę, czego sędziowie nie zauważyli. Był pierwszym narciarzem na świecie, który
otrzymał nagrodę Fair Play UNESCO. Tym samym wyróżnieniem może się poszczycić
inny, wspaniały polski sportowiec, kolarz - Ryszard Szurkowski, który został
nagrodzony za dżentelmeńskie oddanie własnego roweru rezerwowego największemu
rywalowi - Zygmuntowi Hanusikowi. Dzięki temu Hanusik zdobył tytuł mistrza Polski.
Informacje o sportowcach mogą również przygotować uczniowie w formie referatu
i przedstawić je w czasie lekcji.
Jako bardzo istotny problem nauczyciel omawia z uczniami stosowanie sztucznego,
a jakże niebezpiecznego dla człowieka, wspomagania się niedozwolonymi środkami
dopingującymi, jako sposobu na bicie rekordów.
Nauczyciel przytacza treść Deklaracji Lozańskiej w Sprawie Dopingu w Sporcie
z 1999 r. Według tej Deklaracji niedozwolony doping jest to "stosowanie podstępu
(w postaci substancji lub metody), potencjalnie niebezpiecznego dla zdrowia
sportowców i/lub umożliwiającego poprawę uzyskiwanych przez nich wyników lub
obecność w organizmie sportowca substancji, lub stwierdzenie stosowania metody
znajdującej się na liście Komisji Medycznej MKOL".
Następnie na bazie przedstawionego tekstu odbywa się dyskusja.
3. Podsumowanie
Na zakończenie lekcji uczniowie wymieniają te wartości, które w sporcie są
najważniejsze. Ustalają, jakie cechy powinien mieć sportowiec i jak powinien
zachowywać się prawdziwy kibic.