tematy na maturalny egzamin ustny z języka polskiego w roku

TEMATY NA MATURALNY
EGZAMIN USTNY
Z JĘZYKA POLSKIEGO
W ROKU SZKOLNYM 2012-2013
LITERATURA
1. W jak różny sposób literatura polska opisuje wiarę człowieka w siebie?
Odwołaj się do dwóch epok.
2. Porównaj sposób opisywania, wartościowania krajobrazu polskiego
w wybranych utworach różnych autorów.
3. Porównaj cel przywołania, sposób wartościowania antyku w wybranych
utworach Jana Kochanowskiego i Zbigniewa Herberta.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
4. Wybierz najpiękniejszy, najwartościowszy według Ciebie tekst literacki opisujący
szkołę. Określ kryteria wyboru. Uzasadnij powody odrzucenia innych, wybranych,
konkurujących dzieł.
5. Określ cechy felietonu, odwołując się do felietonistów współczesnych
(współpracujących na przykład z „Polityką”, „Rzeczpospolitą”, „Tygodnikiem
Powszechnym”, „Gazetą Wyborczą”). Porównaj styl pisania, oceniania
rzeczywistości przez wybranych dziennikarzy.
6. Przywołaj, oceń (z różnych punktów widzenia) polskie nagrody literackie.
Odwołaj się do współczesności.
1
7. Umieść polskie nagrody literackie na tle innych europejskich.
Określ, oceń kryteria nagradzania twórców. Oceń wybrane, nagrodzone dzieła
(na przykład z lat ostatnich).
8. Sposób, cel opisywania, wartościowania polityków
w wybranych dziełach literackich. Odwołaj się do różnych przykładów.
9. Realistyczne zainteresowanie szczegółem. Przywołaj wybrane dzieła literackie
europejskich realistów (zwracając uwagę na znaczenie realizmu
i jego związek z dążeniami epoki).
10. Przemiany psalmu. Odwołując się do Jana Kochanowskiego,
Tadeusza Nowaka (i ewentualnie innego twórcy), określ cel innowacji.
11. Co było egzotyczne w wybranej epoce dawnej Polski?
Co egzotyczne bywa dzisiaj? Odwołaj się do światopoglądu epoki i jej sposobu
definiowania egzotyczności w wybranych dziełach literackich.
12. Tytuł, motto, scena końcowa jako klucze do odczytywania sensu utworu.
Odwołaj się do wybranych przykładów z różnych epok (pomiń utwory z podstawy
programowej z poziomu podstawowego).
13. Bohater literatury greckiej i rzymskiej - co ich łączy,
co dzieli? Odwołaj się do wybranych przykładów.
14. Człowiek w drodze - omów różne realizacje motywu, odwołując się do
wybranych dzieł wieku XIX i XX.
15. Ewolucja ballady od Mickiewicza do Leśmiana - zaprezentuj zagadnienie,
odwołując się do wybranych utworów.
16. Jak poeci opowiadają o sobie?
Odwołaj się do wybranych przykładów z różnych epok.
17. Mój głos w sprawie czytania całych dzieł lub fragmentów arcydzieł literatury.
Odwołaj się do wybranych utworów.
18. Czy spór między klasykami i romantykami jest dla mnie interesujący?
Odpowiedz, eksponując zalety polemiki literackiej.
2
19. Zdrajcy wśród pisarzy - prawda czy fikcja? Odpowiedz, przywołując wybrane,
konkretne przykłady (na przykład słynna sprawa Mochnackiego, Żeromskiego,
twórców z „Hańby domowej” Trznadla, bohaterów „Zniewolonego umysłu”
Miłosza).
20. Sposób, cel opisywania Węgrów lub Ukraińców w literaturze polskiej.
Odwołaj się do wybranych dzieł.
21. Czy literatura polska utrwala stereotypy? Odpowiedz, odwołując się do
argumentów zaczerpniętych z wybranych utworów literackich.
22. Jednakowo czy radykalnie różnie pojmowane jest szczęście w wybranych
dziełach, pochodzących z dwóch niesąsiadujących ze sobą epok?
Odwołaj się do wybranych przykładów.
23. Poświęcanie szczęścia osobistego dla kraju jest literackim ideałem
czy życiową, potwierdzoną prawdą?
Odwołaj się do wybranych dzieł literackich z różnych epok.
24. Jak na problemy mojego pokolenia zareagowałby Mickiewicz
lub Sienkiewicz? Odpowiedz, odwołując się do dzieł wybranego twórcy
(ewentualnie do wybranych utworów obu pisarzy).
25. W jakim celu literatura eksponuje wady, błędy człowieka?
Określ, odwołując się do wybranych dzieł, ideałów epok,
w których powstawały.
26. Smutek i melancholia jako motywy literackie. Przedstaw ich funkcjonowanie w
wybranych utworach literatury rodzimej i obcej.
27. „Słowacki wielkim poetą był”. Odwołując się do wybranych dzieł wieszcza
narodowego, podaj przyczyny, dla których Twoje pokolenie odrzuca lub aprobuje
wielkość Słowackiego.
28. Profesor Pimko i jego zachwyty. Które dzieła literackie nie są przez Ciebie
akceptowane (na przykład ze względu na przesłanie, dydaktyzm)?
Uzasadnij swoje poglądy.
29. Przywołując wybrane przykłady komizmu (odwołując się do różnych epok),
określ przemiany, jakim podlega poczucie humoru.
3
30. Odwołując się do pisarzy-mieszkańców wielkich miast i pisarzy z małych
miejscowości, zbadaj czy miejsce tworzenia arcydzieł ma ścisły związek
z miejscem zamieszkania. Przywołaj konkretne przykłady, analizy.
31. Jak dzisiaj ustosunkować się do „Chłopów” Reymonta jako epopei chłopskiej?
Zachwycać się, dystansować czy ignorować? Jak dzisiaj oceniać fabułę, narrację
dzieła noblisty? Przywołaj konkretne argumenty, umieść dzieło Reymonta
w kontekście epoki, w której powstało.
32. Mój dialog z programem szkolnym. Określ wartość wybranych dzieł, których
nie obejmuje program szkolny (odwołaj się do literatury Europy Środkowej, na
dzieł wydanych przez „Czarne” czy „Pogranicze”).
33. Kariera Nikodema Dyzmy zawsze aktualna. Odwołaj się do wybranych dzieł
eksponujących motyw nieoczekiwanej kariery i oceń jego walory artystyczne.
34. Moja ocena barokowych konceptów. Odwołaj się do wybranych liryków kilku
twórców barokowych. Wyeksponuj cele literatury barokowej.
35. Jakie trudności trzeba pokonać, by sprostać zadaniu, które zapisał Mickiewicz
w słynnym zdaniu o zbłądzeniu „Pana Tadeusza” pod strzechy? Jakiej kultury
potrzebuje dzisiejsza wieś i prowincja? Odpowiedz, odwołując się do wybranych
przykładów literackich, ankiet przeprowadzonych przez siebie
w wybranym, innym niż duże miasta środowiskach.
36. Które książki przeczytać, by przedstawić przedwojenny obraz Sokołowa jako
miasta wielokulturowego? Odwołaj się do wybranych przykładów. Omów, oceń
zjawisko wielokulturowości.
37. „Nos Kleopatry: gdyby był krótszy, cale oblicze ziemi wyglądałoby inaczej”.
W jakie sposób niezależne od człowieka drobiazgi, sytuacje, właściwości decydują
o wielkich przemianach? Odwołaj się do wybranych bohaterów literackich.
38. Czy literat nadal jest chudy? Czy satyrę Niemcewicza „Chudy literat” - można
dziś odłożyć do lamusa? Odwołaj się do wybranych utworów, ukazujących
kondycję pisarza (można brać pod uwagę publicystykę).
39. „Nieobecni nigdy nie maja racji”. Określ aktualność przesłania wybranych dzieł
z Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego dla swojego pokolenia.
40. Literatura zaangażowana - jakie są jej zalety, jakie wady?
Odwołaj się do wybranych dzieł z różnych epok.
4
41. „Chodząc po ziemi, trzymać głowę w niebie” („Emancypantki” Prusa) - jakie są
dobre i złe skutki zalecenia? Odwołaj się do wybranego dzieła pozytywistycznego
oraz innych, wybranych utworów.
42. Specyfika polskiego pojmowania wolności. Opisz, oceń, odwołując się do
wybranych przykładów z różnych epok.
43. Określ różne funkcje motywu drzewa, odwołując się do wybranych
różnorodnych przykładów z dzieł literackich.
44. Idealizacja i krytyka. Zaprezentuj postawy wobec historii,
odwołując się do wybranych dzieł literackich z różnych epok.
45. Motywy fantastycznych zwierząt (na przykład jednorożca) – sposoby
funkcjonowania, znaczenia. Odwołaj się do różnorodnych przykładów z różnych
epok, kultur.
46. Określ stosunek pisarza i jego bohaterów literackich
do przeszłości narodowej. Odwołaj się do różnych utworów literackich.
47. Określ różne sposoby wartościowania dadaizmu.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
48. Porównaj cechy bohatera dramatu romantycznego i współczesnego.
Wskaż cechy wspólne i różniące; określ ich znaczenie i związek z epoką.
49. Obyczajowość polskiej szlachty w literaturze wieku XIX. Omów, odwołując się
do wybranych przykładów.
50. Jakie utwory nazwiesz arcydziełami? Określ wyznaczniki, odnieś je
do wybranych dzieł. Porównaj swe wybory z recepcją tekstów
w epoce, w której powstały. Odwołaj się do wybranych przykładów.
51. Czy utwory pisane przez kobiety charakteryzują się specyficznymi cechami?
Czy zasadne jest mówienie o literaturze kobiecej?
Omów teksty potwierdzające Twoje zdanie.
52. Funkcja utworów parabolicznych.
Określ, odwołując się do wybranych przykładów (pomiń „Folwark zwierzęcy”
Orwella i bajki Krasickiego).
5
53. Czy dom może być modelem rzeczywistości?
Odpowiedz, odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok.
54. Utopijne i antyutopijne sposoby, cele opisywania rzeczywistości.
Opisz, oceń, odwołując się do wybranych przykładów.
55. Konflikt szczęścia osobistego z obowiązkiem. Opisz, oceń, odwołując się
do wybranych bohaterów literackich z różnych epok (poza Wallenrodem,
Judymem; inni bohaterowie z wymienionych dzieł mogą być brani pod uwagę).
56. Biblia jako źródło różnorodnych postaw.
Omów, oceń odwołując się do wybranych, niestandardowych przykładów.
Nazwij, opisz sposób nawiązania do Biblii.
57. Miłość jako temat literatury XVI i XVII wieku.
Zaprezentuj różne ujęcia tematu, oceń, określ funkcje.
58. Literackie sposoby określania, oceniania spraw społecznych i/lub politycznych
w dwudziestoleciu międzywojennym. Określ, oceń, odwołując się do wybranych
utworów.
59. Opisz motywy baśniowe i wskaż ich funkcje w wybranych utworach
romantycznych i modernistycznych.
60. W labiryncie historii. Odwołując się do utworów z różnych epok, opisz, oceń
dzieje wybranych postaci literackich. Wyeksponuj motyw labiryntu.
61. Podlasie w utworach literackich. Wskaż teksty zawierające wątki, motywy
związane z regionem, oceń ich przesłanie, rolę.
62. Twórcy literatury wywodzący się z Podlasia. Określ cechy charakterystyczne
ich pisarstwa, znaczenie.
63. Gdańsk jako inspiracja twórców literatury. Odwołaj się do wybranych
przykładów, by uzasadnić przekonanie o atrakcyjności kulturowej miasta.
64. Różne sposoby funkcjonowania motywu/wątku Krakowa
w utworach literackich. Określ, odwołując się do wybranych utworów
z różnych epok.
65. Jaka jest wartość szantów?
Określ, odwołując się do różnych, wybranych przykładów z XX wieku
i lat ostatnich (polskich i zagranicznych).
6
66. Rola przedmiotów, rekwizytów w świecie wybranych utworów poetyckich,
narracyjnych, dramatycznych. Określ, oceń, odwołując się do wybranych
przykładów.
67. Istota sporów o sztukę i jej twórców.
Określ, odwołując się do wybranych przykładów.
68. Najwartościowsze symbole w literaturze polskiej.
Określ kryteria wyboru, oceń rolę wskazanych przez siebie symboli
funkcjonujących w wybranych utworach.
69. Wyraźny podział na bohaterów na postaci pozytywne i negatywne to cecha
świadcząca o słabości czy wielkości dzieła literackiego?
Jakie są wady i zalety radykalnego podziału?
Odwołaj się do wybranych przykładów.
70. Psychoterapia z pomocą literatury - prawda czy żart? Odwołując się
do wybranych przykładów, określ swe stanowisko.
Podaj przekonujące argumenty, oparte na analizie recepcji dzieł.
71. Jaką prawdę o świecie przekazuje proza lat 80. i 90?
Odwołaj się do wybranych przykładów literatury polskiej i/lub powszechnej.
72. Średniowiecze jako inspiracja dla twórców z późniejszych epok.
Odwołując się do wybranych przykładów, wskaż sposób, cel
przeniesienia cech charakteryzujących średniowiecze.
73. Jaka jest wartość literackich eksperymentów?
Odwołując się do wybranych dzieł, rozważ relacje pomiędzy nadawcą i odbiorcą
dzieła literackiego, w określonym, wybranym kontekście kulturowym.
74. „Nie nęci mnie tamten świat, / Tak bardzo temu jestem rad” – słowa
Sztaudyngera odnieś do pasji wybranych bohaterów literackich.
Określ hierarchię wartości postaci, siłę
pozwalającą im na intensywne odczuwanie radości życia.
75. Kto, z jakich powodów, w jaki sposób, z jakim skutkiem wysławiał
Tatry i życie w górach? Odwołaj się do wybranych przykładów.
76. Bieszczady w opisach literackich. Odwołaj się do wybranych przykładów.
Określ różnice pomiędzy modą na Tatry i Zakopane a fascynacją Bieszczadami.
Wskaż cel tych różnic.
7
77. Co literatura polska zawdzięcza krakowskiej cyganerii? Odwołując się do
wybranych przykładów literackich, określ cechy charakteryzujące krakowskie
środowisko artystyczne, siłę i jakość jego oddziaływania.
78. Cel nie uświęca środków. Potwierdź tezę,
odwołując się do wybranych pisarzy, dzieł literackich.
Określ warunki, cele i skutki działań pisarzy i ich bohaterów.
79. Określ zależność wybranych dzieł od koncepcji filozoficznych.
W jakim celu autor odwołuje się do filozofii, w jaki sposób?
Czy jego wybory są zgodne z dążeniami epoki, w której żyje?
80. Określ zróżnicowanie tematyczne polskiego eseju, odwołując się do wybranych
przykładów esejów Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta.
81. Określ, oceń funkcje sztuki, odwołując się do „Fortepianu Chopina” Norwida,
„Apolla i Marsjasza” Herberta oraz innych wybranych wierszy.
82. Określ specyfikę relacji podróżniczych,
odwołując się do wybranych przykładów.
83. Czy wartość dzieł Fredry zdewaluowała się?
Określając swe stanowisko, odwołaj się miedzy innymi do wypowiedzi
krytycznoliterackich Boya Żeleńskiego.
84. Fascynacja Francją i negacja francuszczyzny.
Wskaż różne reakcje wybranych pisarzy polskich i ich bohaterów,
określ cel zajmowania różnych stanowisk.
85. Określ funkcje, cel wprowadzenia w świat przedstawiony utworu
motywu lalki, marionetki. Odwołaj się do wybranych dzieł.
86. Określ, oceń motywy wyjazdu z Polski Norwida oraz wybranych twórców.
Odwołaj się do wybranych utworów.
87. Określ powody, dla których zachodnia Europa szybciej niż Polska uznała
wartość myśli literackiej wybranych twórców (na przykład Conrada,
Witkiewicza, Gombrowicza).
88. Określ cele krytyki literackiej, obierając za punkt wyjścia wybrane teksty
Jana Błońskiego i Mariana Stali lub dwóch innych krytyków literatury
(z dowolnej epoki literackiej).
8
89. Jakie są skutki zaniku sztuki pisania listów? Odpowiadając,
odwołaj się do korespondencji Słowackiego
oraz wybranego twórcy z dwudziestolecia międzywojennego.
90. Jak ewoluowała liryka skamandrytów? Odwołaj się do wybranych utworów
Wierzyńskiego i Tuwima. Wskaż przyczyny zróżnicowań,
odwołaj się do biografii pisarzy.
91. Literacie kreacje rycerza, żołnierza, spiskowca - porównaj funkcjonowanie typu
postaci, odwołując się do wybranych przykładów.
92. Przedstaw, oceń sposób funkcjonowania motywu rodzeństwa
w wybranych dziełach polskich i obcych.
93. Wybrany przeze mnie sposób opisywania piękna ciała człowieka.
Odwołaj się do wybranych przykładów z różnych epok.
94. Wskaż, oceń odwołania do muzyki Chopina w wybranych przykładach
literackich.
95. Czy czytanie starych czasopism służy współczesnemu badaczowi literatury?
Odwołaj się na przykład do „Bluszczu”, „Chimery”.
96. Oceń wartość pamiętników, dzienników wielkich pisarzy (na przykład Jarosława
Iwaszkiewicza, Jana Józefa Szczepańskiego).
97. Cele i różne sposoby odwołań do prawa, sprawiedliwości, sądownictwa.
Omów, odwołując się do wybranych przykładów literackich z różnych epok.
98. Rycerz średniowieczny a rycerz z twórczości Tolkiena i Sapkowskiego.
Porównaj i oceń kreacje bohaterów, odwołując się do wybranych przykładów.
99. Specyfika tekstów Sapkowskiego jako wyraz poszukiwań nowych sposobów
kreowania świata i bohatera w literaturze fantasy.
100. Fantastyka literacka - jej cele i formy. Omów temat, analizując wybrane
utwory.
9
KORESPONDENCJA SZTUK
101. Określ wartość istnienia, działania bohemy artystycznej,
odwołując się do wybranych dzieł modernistycznych.
10
102. Porównaj, oceń opisy ogrodu w wybranych dziełach
oświeceniowych i romantycznych.
103. Określ, oceń sposób przedstawiania wybranych bohaterek opowieści
starotestamentowych.
104. Wskaż, opisz stereotypowe i niekonwencjonalne ujęcia arkadii.
Odwołaj się do dzieł z różnych epok.
105. Określ, oceń funkcję propagandową sztuki, odwołując się do dzieł
z dwudziestolecia międzywojennego i czasu wojny.
106. Wskaż różne sposoby wartościowania propagandowych dzieł
socrealistycznych, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
107. Oceń różne cele idealizowania kobiety, odwołując się do wybranych epok.
108. Piękno przedmiotów codziennego użytku. Przywołaj, opisz rzeczy pojawiające
się na obrazach malarskich (i ewentualnie w obrazach filmowych), określ cel ich
przywołania.
109. Z jakich powodów następstwem realizmu stał się naturalizm?
Jakie okoliczności zadecydowały o współistnieniu poetyki realistycznej
i naturalistycznej? Odwołaj się do wybranych utworów.
110. Różne sposoby przedstawienia morza, oceanu w wybranych tekstach kultury.
Określ funkcję, charakter przywołanych opisów marynistycznych (literatura,
malarstwo i ewentualnie film).
111. Różne sposoby i cele przedstawiania świętości, w odwołaniu do wybranych
dzieł średniowiecznych i współczesnych.
112. Kwiaty na obrazach dawnych mistrzów, w wybranych utworach literackich.
Przywołaj wybrane przykłady, określ ich znaczenie (na przykład symboliczne).
113. Na przykładach pochodzących z literatury wieku XIX, zaprezentuj literackie
przedstawienia salonu.
114. Co można zmienić w szkole? Za punkt wyjścia swych rozważań
obierz analizę oceny szkoły w „Ferdydurke” i dwóch innych,
wybranych tekstach kultury.
115. Symbolika światła w wybranych dziełach romantycznych
(literackich i malarskich, na przykład Blake’a, Friedricha).
Opisz, oceń, określ zależność od wzorca biblijnego.
116. Urok groteski - oceń, określ, odwołując się do wybranych tekstów kultury (na
przykład iluminacji średniowiecznych, współczesnego dramatu).
117. Piękno ciała, uzależnienie piękna od kanonów epoki. Wybierz, opisz, oceń
teksty kultury, pozwalające na opis różnie pojmowanego piękna ciała człowieka.
118. Co mogą symbolizować zwierzęta? Odwołaj się do wybranych dzieł literackich
i malarskich. Określ funkcję motywu zwierzęcia w różnych epokach.
119. Wskaż, oceń motywy autobiograficzne w twórczości Żeromskiego
i Wyspiańskiego, odwołując się do wybranych dzieł.
120. Dlaczego Konopnicka jest niemodna? Odpowiedz, zgadzając się
z przekonaniem o anachroniczności poezji Konopnickiej lub z nim polemizując,
odwołując się do wybranych utworów pisarki.
121. Muzea literackie, które ciekawią i muzea niezachęcające do zwiedzania.
Jak powinny funkcjonować muzea literackie? Odwołaj się do wybranych
przykładów (opierając się między innymi na własnym doświadczeniu).
122. Opisz piękno obyczaju rosyjskiego, białoruskiego i ukraińskiego,
w oparciu o wybrane teksty kultury. Można wyeksponować znaczenie festiwali
(na przykład w Kazimierzu Dolnym).
123. W jaki sposób dzieła filmowe przedstawiają udział przeciętnego człowieka
w tworzeniu wielkiej historii? Odpowiedz, odwołując się do wybranych dzieł
filmowych (na przykład opisujących czasy napoleońskie, drugą wojnę światową,
rewolucję).
124. Kamienne rękawiczki z epitafium Kochanowskiego i inne rekwizyty wielkich
ludzi. Przywołaj wybrane przez siebie przykłady, oceń wartość motywu
(odwołując się do zasad cenionych w danej epoce).
11
125. Jak opisać świat jazzu? Przywołaj wybrane dzieła (z motywem, wątkiem
czy tematem jazzowym), określ możliwości odzwierciedlania żywiołu muzyki
w literaturze (na przykład wczesne liryki Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej,
obrazy Picassa, filmy muzyczne).
126. Za pomocą których dzieł kultury opisać szkolną rzeczywistość?
Uzasadnij, wybierając odpowiednie różnorodne przykłady.
127. Dlaczego oglądam seriale filmowe, mimo iż kultura wysoka odnosi się
do nich przeważnie krytycznie? Jakie są moje zapotrzebowania na fabuły, wątki,
motywy? Odpowiedz, odwołując się do konkretnych argumentów.
128. Określ, porównaj symbolikę bieli i złota (lub innej pary barw), odwołując się
do wybranych przykładów literackich i malarskich (ewentualnie filmowych).
129. Moje wizyty w teatrze. Oceń wartość oglądanych,
wybranych sztuk teatralnych.
130. „Preteksty” w kontekście zapotrzebowań młodego twórcy sztuki.
Odwołując się do własnej pracy aktorskiej (lub swoich przeżyć odbiorcy),
oceń adaptacje sceniczne wykorzystywane przez szkolną grupę teatralną.
131. Które teksty kultury należy przyswoić, by dostrzec inne niż przekazywane
przez kulturę masową obrazy egzotycznej, wybranej kultury
innego kontynentu? Odwołaj się do własnych doświadczeń czytelniczych,
sposobu wartościowania kulturowej odmienności.
132. Obrazy codzienności w sztuce. Porównaj różne ujęcia, odwołując się
do wieku XIX.
133. Na czym polega fenomen Jamy Michalika i Piwnicy Pod Baranami?
Odpowiedz, odwołując się do wybranych twórców legendy.
134. Jakie książki filmy powinna koniecznie zawierać filmoteka koszarów
wojskowych? Jaka definicja patriotyzmu, jaka refleksja o sile i słabości człowieka
winna być przekazywana polskim żołnierzom udającym się na wojnę? Czy nadal
obowiązuje mesjanizm i pojmowanie Polski jako przedmurza? Odwołaj się do
wybranych tekstów kultury.
135. „Awangardzistów było bardzo wielu. Podziwu godny jest z nich tylko
Przyboś”. Polemizuj z oceną Miłosza, wskazując na własny przykład wzorowego
awangardzisty. Odwołaj się do wybranych tekstów kultury.
12
136. Urok dorożek, lamp naftowych, sklepów kolonialnych, edukacyjnych wojaży
po Europie, prywatnych guwernerów... – w których utworach odnaleźć ten świat
i jak go oceniać? Czy sentymentalizm jest modny?
Odwołaj się do wybranych tekstów kultury.
137. Wskaż, określ różnorodne funkcje motywu, wątku tańca,
odwołując się do tekstów kultury z różnych epok
(poza „Weselem” i „Tangiem”).
138. Wskaż, opisz cechy określ impresjonizmu, odwołując się do wybranych
tekstów. Wśród wybranych utworów umieść dzieła polskie i obce.
139. Perswazyjność dzieł opowiadających o wielkiej historii.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
140. Wykaż związek poezji turpistycznej z malarstwem Jerzego Dudy-Gracza.
Określ różne sposoby oceniania turpizmu.
141. Określ, oceń związek prozy Brunona Schulza z malarstwem
Marca Chagalla.
142. Określ, oceń polskie spojrzenie na sprawy Indian.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
143. Rola rekwizytów w utworach dramatycznych.
Określ, oceń, odwołując się do wybranych dzieł.
144. Określ różnorodne funkcje symboli, odwołując się do wybranego filmu,
dzieła malarskiego i poetyckiego.
145. Krajobraz jako motyw w literaturze, malarstwie twórców młodopolskich.
Omów jego funkcję, odwołując się do wybranych przykładów.
146. Różnorodne realizacje motywu labiryntu w wybranych tekstach kultury.
147. Inspiracje malarskie w literaturze. Oceń zależność między dziełem malarskim
a literackim, odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok.
148. Przywołaj różne sposoby, funkcje opisywania natury,
odwołując się do wybranych dzieł z różnych epok.
149. Dokonaj analizy porównawczej zapisu doświadczeń powstańczych,
odwołując się do wybranych dzieł kultury.
13
150. Określ rolę artysty z przełomu wieku XIX i XX,
odwołując się do wybranych przykładów.
151. Wskaż różnorodne sposoby prezentowania ludzi władzy,
odwołując się do wybranych dzieł kultury z różnych epok.
152. Udział polskiej sztuki (literatura i wybrana dziedzina) w kanonie wiedzy
młodego, współczesnego Europejczyka. Zaproponuj kilka przykładów.
Uzasadnij wybór.
153. Omów, porównaj, oceń sposoby przedstawiania innego narodu (na przykład
rosyjskiego, węgierskiego, romskiego) w wybranych dziełach kultury polskiej.
154. Określ, oceń związek wybranej epoki polskiej kultury z kulturą europejską.
155. Symbolika stroju - omów, analizując wybrane dzieła sztuki.
156. Rola retrospekcji w kompozycji dzieła literackiego i filmowego.
Określ, odwołując się do wybranych przykładów.
157. Miasto futurystów. Opisz, oceń, odwołując się do wybranych przykładów.
158. Różne sposoby wywierania wpływu na odbiorcę dzieła sztuki.
Odwołując się do wybranych dzieł barokowych, wskaż je, nazwij,
określ ich skuteczność.
159. Różnorodne ujęcia, cele przedstawiania karnawału w wybranych
tekstach kultury. Wskaż stopień zależności opisu od dążeń epoki.
160. W jaki sposób, w jakim celu motywy łowieckie przedstawia
literatura polska? Odwołaj się do wybranych przykładów.
161. Jaki jest cel i stopień uzależnienia polskiej pop-kultury od amerykańskiej?
odwołaj się do konkretnych, wybranych zjawisk kulturowych.
Dokonaj ich analizy, przedstaw swe stanowisko.
162. Motyw wakacji w wybranych dziełach kultury.
Określ cel, funkcję, odwołując się do różnorodnych przykładów.
163. W jaki sposób sztuka wpływa na poczucie tożsamości narodowej? Odwołując
się do wybranych tekstów kultury, określ, oceń siłę oddziaływania sztuki na stopień
utożsamienia się z własnym narodem.
14
164. Jak futuryści i dadaiści oceniali tradycję? Odwołując się do wybranych tekstów
kultury, określ stanowiska przedstawicieli kierunków awangardowych, ich
motywacje i skutki działań.
165. Prawda i fikcja w dziele sztuki. Odwołując się do wybranych dziel,
wskaż prawdę i fikcję, określ spełnianą przez nie rolę (w kontekście epoki).
166. Jak Witkacy odzwierciedlił Teorię Czystej Sztuki w swej twórczości?
Odwołaj się do wybranego utworu Witkacego i jego wybranych dzieł malarskich.
167. Jak romantycy oceniali przeszłość narodu? Odwołując się do wybranych dzieł
literackich i malarskich, określ przyczyny, sposób, cel odwołań do historii.
168. Wskaż teksty kultury przekonujące swych odbiorców o tym, iż opis śmierci
może służyć wartościom piękniejszym i silniejszym niż śmierć. Uzasadnij wybór.
169. Postaci historyczne w wybranych tekstach kultury.
Określ sposób przedstawienia, cel, funkcję bohaterów.
Odwołaj się do różnych epok.
170. Istota postawy tyrtejskiej.
Określ ją, oceń, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
171. Portret sarmaty. Wskaż różnorodność ocen sarmaty,
odwołując się do wybranych tekstów kultury z różnych epok.
172. Określ, oceń sposoby, cele przywołania motywów mitologicznych.
Odwołaj się do wybranych tekstów kultury z różnych epok.
173. W jaki sposób poza religijnym oceniać sposoby przedstawiania
Sądu Ostatecznego. Odwołaj się do wybranych przykładów.
174. Aluzje do średniowiecznego tańca śmierci w różnych tekstach kultury.
Przedstaw ich cel, funkcje, odwołując się do wybranych przykładów
pochodzących z epok późniejszych.
175. Cele i różne sposoby odwołań do prawa, sprawiedliwości, sądownictwa.
Omów, odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok.
176. Motywy/wątki batalistyczne w twórczości romantyków. Przedstaw różne
funkcje, odwołując się do wybranych przykładów.
177. Opisz różne małżeństwa, na podstawie wybranych dzieł literackich i
malarskich.
15
178. Motyw kobiety fatalnej w tekstach kultury wybranych epok.
Przedstaw funkcjonowanie motywu.
179. Określ znaczenie folkloru w działaniach swoich i Twoich rówieśników.
Odwołaj się do wybranych, konkretnych przykładów.
180. Różne cele odwołań do motywów egipskich. Wybierz przykłady ze
współczesności i z innej wybranej epoki, na przykład pozytywizmu.
181. Zaprezentuj wpływ teatru elżbietańskiego na polski dramat romantyczny.
Odwołaj się do literatury oraz adaptacji scenicznych.
182. Omów wpływ kultury masowej na sztukę wieku XX.
183. Człowiek wobec sacrum w poezji i innych, wybranych dziełach sztuki
barokowej i współczesnej.
184. Współczesna piosenka jako źródło wiedzy o człowieku i jego codzienności.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
185. Literatura faktu, dokument filmowy jako diagnoza rzeczywistości. Przedstaw
temat, odwołując się do wybranych dzieł.
186. Między science fiction a fantasy - przyszłość jako parabola współczesności.
Zaprezentuj na wybranych przykładach dzieł literackich i filmowych.
187. Scenariusz jako literacki projekt dzieła filmowego. Na wybranych przykładach
literackich i filmowych, omów istotę pisania scenariuszy.
NAUKA O JĘZYKU
188. Język młodych mieszkańców Sokołowa i okolic. Przeprowadź samodzielnie
badania i - na podstawie zebranego materiału - określ zróżnicowanie językowe
i przyczyny jego występowania.
189. Scharakteryzuj, oceń retoryczną stronę wybranych przemówień noblowskich.
190. Scharakteryzuj język powojennej prozy polskiej, odwołując się do wybranych
przykładów (nie tylko do tekstów opisujących wojnę).
16
191. Scharakteryzuj język XX-wiecznego dramatu,
odwołując się do wybranych utworów.
192. Emocje a język bohatera literackiego. Wpływ emocji na kształt wypowiedzi,
dobór środków językowych. Omów na wybranych przykładach.
193. Podaj przykłady stylizacji literackiej. Wskaż, oceń jej różne funkcje.
194. Przyczyny i skutki zapożyczeń. Określ, oceń, odwołując się do różnych epok.
195. Określ cechy, funkcje stylu języka współczesnej publicystyki,
odwołując się do wybranych przykładów.
196. Co wpływa na różnorodność stylistyczną? Wskaż, oceń odmiany stylu,
odwołując się do przykładów z różnych epok.
197. Funkcje neologizmów z poezji XX wieku.
Omów, odwołując się do wybranych przykładów.
198. Wartość frazeologizmów o genealogii biblijnej i mitologicznej.
Omów na podstawie analizy wybranych testów literackich.
199. Naruszenie normy językowej.
Wskaż celowość zjawiska, odwołując się do wybranych utworów XX wieku.
200. Neologizmy obiegowe i artystyczne. Wskaż, oceń różnice,
analizując odpowiednie przykłady z wybranych utworów.
201. Język kształtujący wartości najwyższe i komunikacja podporządkowana
manipulacji. Przedstaw wybrane, ilustrujące zagadnienie przykłady.
Sformułuj własną opinię na temat możliwości wykorzystywania znaczeń słów.
202. Przedstaw zmiany zachodzące w polszczyźnie oficjalnej, przykłady ilustrujące
kształtowanie się nowego typu języka publicznego.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
203. Charakteryzuj wybrane odmiany środowiskowe języka polskiego. Zaprezentuj
zebrane przez siebie przykłady.
204. Stopień funkcjonalności neologizmów we współczesnej polszczyźnie. Omów
zagadnienie, w oparciu o analizę słownictwa związanego
z ważną dziedziną życia, na przykład komputeryzacją.
17
205. Komizm językowy. Ukaż wielość zabiegów językowych
służących wyzwalaniu śmiechu. Przywołaj wybrane przykłady.
206. Główne tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny.
Oceń, zilustruj, podając przykłady z wybranych tekstów
(na przykład publicystycznych, scenariuszy filmowych).
207. Przemówienie polityka. Jakie środki językowe służą perswazji?
Omów zagadnienie na przykładzie zarejestrowanego przez siebie
materiału fonograficznego.
208. Okiem poety i reportera. Określ różnice w sposobie opisywania, oceniania
rzeczywistości. Odwołaj się do wybranych przykładów.
209. Oceń znaczenie, funkcje synkretyzmu językowego.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
210. Określ cechy, funkcje języka środowiska szkolnego,
odwołując się miedzy innymi do własnych badań (ankiety, wywiady).
211. Określ stopień funkcjonalności neologizmów w języku współczesnej emigracji
polskiej w Irlandii i Wielkiej Brytanii.
212. Piękno języka legend i apokryfów – opisz je, odwołując się do polskiej
literatury średniowiecznej i wybranej legendy Jakuba de Voragine’a.
213. Odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok, wskaż funkcje:
parodii, pastiszu, ironii.
214. Dokonaj analizy języka, którym posługują się uczestnicy konferencji.
Oprzyj się na materiałach wydanych po konferencji i jej dotyczących.
Uzgodnij z nauczycielem temat, charakter analizowanej konferencji.
215. Jaki jest cel stylizacji językowej? Zwróć uwagę na różnorodność zjawiska
stylizacji. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich.
216. Jaki jest cel naruszania norm językowych? Jakie przyczyny? Odwołaj się do
wybranych, współczesnych utworów lirycznych dwóch, trzech autorów
(na przykład Mirona Białoszewskiego, Stanisława Grochowiaka,
Stanisława Barańczaka).
217. Słownictwo wybranych forów internetowych. Scharakteryzuj, wykorzystując
odpowiednie przykłady. Oceń kulturę języka, jego funkcje.
18