Szkolny system współpracy z rodzicami

SZKOLNY SYSTEM
WSPÓŁPRACY
Z RODZICAMI
Opracował zespół w składzie:














Lucyna Błeszyńska – przewodnicząca zespołu
Lidia Dejewska
Małgorzata Gierlasińska
Lidia Goss
Renata Janicka
Barbara Kopczyńska
Krzysztof Kucharski
Iwona Letkiewicz
Maria Niziołek
Małgorzata Pawlik
Magdalena Smoczyńska
Ilona Waloch
Alicja Wolter
Aleksandra Zach
Wprowadzenie
Warunkiem skutecznej współpracy z rodzicami uczniów jest jasne określenie celów
i zasad. Wspólnym celem, do którego dążą rodzice i nauczyciele jest wszechstronny rozwój
dziecka.
Rodzice ponoszą pełną odpowiedzialność za wychowanie swojego dziecka
i przyswajanie przez nie wartości, natomiast zadaniem szkoły jest wspieranie ich w podjętych
przez nich działaniach. Szkoła może pomóc rodzicom w ich kłopotach wychowawczych.
Pamiętając, iż jednolite postępowanie wszystkich dorosłych jest bardzo ważne w procesie
wychowania, należy podejmować wspólne działania.
Rodzice mogą pomóc szkole w jej problemach organizacyjnych. Ich oczekiwania to
niezwykle ważna informacja dla placówki planującej swoje zadania, a opinia rodziców
o szkole może służyć poprawie jakości jej pracy.
Rodzice mają prawo do rzetelnej informacji o swoim dziecku.
Nadrzędnym celem opracowanego systemu jest stworzenie celowej i zaplanowanej
opartej na partnerstwie współpracy pomiędzy rodzicami i nauczycielami.
Struktura Szkolnego Systemu Współpracy z Rodzicami:
Rozdział I. Podstawy prawne dotyczące współpracy rodziców i nauczycieli ................. s. 3
Rozdział II. Kompetencje i zadania Rady Rodziców ..................................................... s. 9
Rozdział III. Cele i zadania Szkolnego Systemu Współpracy z Rodzicami ................. s. 10
Rozdział IV. Metody, formy i zasady współpracy z rodzicami .................................... s. 14
Rozdział V. Szkolna procedura kontaktów z rodzicami ............................................... s. 15
Rozdział VI. Ramowy plan współpracy z rodzicami ................................................... s. 16
Literatura ................................................................................................................... s. 18
2
Rozdział I. Podstawy prawne dotyczące współpracy rodziców i nauczycieli
1. USTAWA z dnia 11 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty 1)
(Dz. U. z dnia 9 maja 2007 r.)
"Art. 53. 1. W szkołach i placówkach, z zastrzeżeniem ust. 6, działają rady rodziców,
które reprezentują ogół rodziców uczniów.
2. W skład rad rodziców wchodzą:
1) w szkołach - po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranych
w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danego oddziału;
2) w placówkach - co najmniej 7 przedstawicieli, wybranych w tajnych wyborach
przez zebranie rodziców wychowanków danej placówki;
3) w szkołach artystycznych - co najmniej 7 przedstawicieli, wybranych
w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danej szkoły.
3. W wyborach, o których mowa w ust. 2, jednego ucznia reprezentuje jeden rodzic.
Wybory przeprowadza się na pierwszym zebraniu rodziców w każdym roku szkolnym.
4. Rada rodziców uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa
w szczególności:
1) wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady;
2) szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad, o których mowa w ust.
2 pkt 1-3, oraz przedstawicieli rad oddziałowych, o których mowa w ust. 2 pkt
1, do rady rodziców odpowiednio szkoły lub placówki.
5. Rady rodziców mogą porozumiewać się ze sobą, ustalając zasady i zakres
współpracy.
6. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a w przypadku szkół
i placówek artystycznych minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego, określą, w drodze rozporządzenia, rodzaje szkół i placówek, w których nie
tworzy się rad rodziców, uwzględniając organizację szkoły lub placówki lub brak możliwości
bezpośredniego uczestniczenia w ich działalności reprezentacji rodziców.";
16) art. 54 otrzymuje brzmienie:
"Art. 54. 1. Rada rodziców może występować do dyrektora i innych organów szkoły
lub placówki, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz organu sprawującego nadzór
pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły lub placówki.
3
2. Do kompetencji rady rodziców, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, należy:
1) uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną:
a) programu wychowawczego szkoły obejmującego wszystkie treści i działania
o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów, realizowanego przez nauczycieli,
b) programu profilaktyki dostosowanego do potrzeb rozwojowych uczniów oraz
potrzeb danego środowiska, obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze
profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców;
2) opiniowanie programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub
wychowania szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 34 ust. 2;
3) opiniowanie projektu planu finansowego składanego przez dyrektora szkoły.
3. W szkołach artystycznych, w których nie prowadzi się kształcenia ogólnego, nie
uchwala się programu profilaktyki, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lit. b.
4. Jeżeli rada rodziców w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego nie
uzyska porozumienia z radą pedagogiczną w sprawie programu, o którym mowa w ust. 2 pkt
1 lit. a lub b, program ten ustala dyrektor szkoły w uzgodnieniu z organem sprawującym
nadzór pedagogiczny. Program ustalony przez dyrektora szkoły obowiązuje do czasu
uchwalenia programu przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną.
5. W szkołach i placówkach, w których nie tworzy się rad rodziców, programy,
o których mowa w ust. 2 pkt 1, uchwala rada pedagogiczna.
6. Programów, o których mowa w ust. 2 pkt 1, nie uchwala się w szkołach dla
dorosłych.
7. W szkołach i placówkach publicznych prowadzonych przez osoby prawne inne niż
jednostki samorządu terytorialnego lub przez osoby fizyczne oraz w szkołach i placówkach
niepublicznych programy, o których mowa w ust. 2 pkt 1, ustala organ wskazany w statucie
szkoły lub placówki.
8. W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, rada rodziców może
gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady
wydatkowania funduszy rady rodziców określa regulamin, o którym mowa w art. 53 ust. 4.";
2. KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY
(ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz. U. Nr 9, poz.59), obowiązuje od dnia l stycznia 1965 r.)
Art. 87
Rodzice i dzieci obowiązani są wspierać się wzajemnie.
4
Art. 92
Dziecko pozostaje aż do pełnoletniości pod władzą rodzicielską.
Art. 95
§ 1. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania
pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz wychowania dziecka.
§ 3. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka
i interes społeczny.
Art. 96
Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim.
Obowiązani są troszczyć o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do
pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.
3. KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
(uchwalona dnia 2 kwietnia 1997 r., obowiązuje od 17 października 1997 r.)
Art. 48
1. Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.
Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność
jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.
2. Ograniczenie lub pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić tylko
w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego
orzeczenia sądu.
Art. 53
3. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania
moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. l
stosuje się odpowiednio.
Art. 70
3. Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Obywatele
i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz
zakładów wychowawczych. Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych oraz
udziału władz publicznych w ich finansowaniu, a także zasady nadzoru pedagogicznego nad
szkołami i zakładami wychowawczymi, określa ustawa.
Art. 72
Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów
władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją,
5
4. KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne
Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz.
526 oraz z 2000 r. Nr 2 poz. 11 i 12)
Art. 5
Państwa - Strony będą szanowały odpowiedzialność, prawo i obowiązek rodziców lub,
w odpowiednich przypadkach, członków dalszej rodziny lub środowiska, zgodnie
z miejscowymi obyczajami, opiekunów prawnych lub innych osób prawnie
odpowiedzialnych za dziecko, do zapewniania mu, w sposób odpowiadający rozwojowi jego
zdolności, możliwości ukierunkowania go i udzielenia mu rad przy korzystaniu przez nie
z praw przyznanych mu w niniejszej konwencji.
Art. 14
1. Państwa - Strony będą respektowały prawo dziecka do swobody myśli, sumienia
i wyznania.
2. Państwa - Strony będą respektowały prawa i obowiązki rodziców lub, w odpowiednich
przypadkach, opiekunów prawnych odnośnie do ukierunkowania dziecka w korzystaniu
z jego prawa w sposób zgodny z rozwijającymi się zdolnościami dziecka.
3. Swoboda wyrażania wyznawanej religii lub przekonań może podlegać tylko takim
ograniczeniom, które są przewidziane prawem i są konieczne do ochrony
bezpieczeństwa narodowego i porządku publicznego, zdrowia lub moralności
społecznej bądź podstawowych praw i wolności innych osób.
Art. 18
1. Państwa - Strony podejmą wszelkie możliwe starania dla pełnego uznania zasady, że
oboje rodzice ponoszą wspólną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka.
Rodzice lub w określonych przypadkach opiekunowie prawni ponoszą główną
odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Jak najlepsze zabezpieczenie
interesów dziecka ma być przedmiotem ich największej troski.
2. W celu zagwarantowania i popierania praw zawartych w niniejszej konwencji Państwa
- Strony będą okazywały odpowiednią pomoc rodzicom oraz opiekunom prawnym
w wykonywaniu przez nich obowiązków związanych z wychowaniem dzieci oraz
zapewnią rozwój instytucji, zakładów i usług w zakresie opieki nad dziećmi.
6
3. Państwa - Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki dla zapewnienia dzieciom
pracujących rodziców prawa do korzystania z usług instytucji i zakładów w zakresie
opieki nad dziećmi, do których są one uprawnione.
5. EUROPEJSKA KARTA PRAW I OBOWIĄZKÓW RODZICÓW
Preambuła
Wychowanie dzieci stanowi wyraz nadziei rodziców, co jest potwierdzeniem faktu, że
mają oni na uwadze przyszłość i pokładają wiarę w wartości przekazywane następnym
pokoleniom.
Odpowiedzialność rodziców wobec dzieci stanowi podwalinę istnienia ludzkości.
Tymczasem, tak we współczesnej Europie, jak i w przyszłej, nie muszą oni sami dźwigać
odpowiedzialności za wychowanie dzieci. W dziele tym są wspomagani przez osoby i grupy
społeczne, zaangażowane w działania edukacyjne. Mogą także oczekiwać wsparcia
finansowego ze strony państwowych służb specjalnych oraz ekspertyz z placówek naukowych
i oświatowych.
Wiele osób ma swój udział w wychowaniu dzieci, które przecież nie wzrastają
w społecznej izolacji, lecz rozwijają się w konkretnym środowisku. Osiąganie dojrzałości to coś
więcej niż tylko zdobywanie wykształcenia. Nie jest ono jednak możliwe bez wsparcia ze strony
szkół. Wzajemna pomoc i wzajemny szacunek rodziców oraz instytucji edukacyjnych są
warunkiem "sine qua non" wychowania dzieci i młodzieży w naszych czasach.
Nadzieja wielu mieszkańców Wschodniej i Zachodniej Europy wynika z form
współpracy na kontynencie, prowadzących do coraz większej jedności i do budowy nowej,
wspólnej tożsamości. Współcześni młodzi ludzie będący obywatelami Europy przyszłości, każdy
ze swą odmienną duchowością i kulturą, w której wzrastał, każdy z innymi talentami
i oczekiwaniami. Dla nich i dla siebie samych pragniemy demokratycznej Europy, która w
dalszym ciągu traktować będzie swą różnorodność jako źródło inspiracji. Wychowanie i edukacja
w Europie powinny koncentrować się na tym właśnie celu.
Aby zrealizować to założenie, rodzice muszą ze sobą współpracować: w szkołach, ze szkołami,
ale także na szczeblu europejskim i narodowych stowarzyszeniach. Naszym celem są wzajemne
inspiracje i działania prowadzące do pogłębienia europejskiej solidarności.
Powyższe kwestie stanowią w EPA sens jej istnienia. Na tym jednak nie koniec.
Rodzice w Europie mają prawo być otaczam szacunkiem za ich odpowiedzialność jako
pierwszych i najważniejszych wychowawców młodzieży. Oznacza to poszanowanie ich
rodzicielskiej roli i wynikających z niej obowiązków. W swych wysiłkach wychowawczych
7
powinni być wspierani przez całe społeczeństwo, a w szczególności przez osoby
zaangażowane w edukację.
EPA zawarło swoje postulaty w deklaracji "Prawa i obowiązki rodziców w Europie".
Zwracamy się do Komisji Europejskiej, Rady Ministrów, Parlamentu Europejskiego i Rady
Europy z prośbą o poparcie naszych postulatów i pomoc w ich realizacji.
Prawa i obowiązki rodziców w Europie
1. Rodzice mają prawo do wychowywania swoich dzieci w duchu tolerancji
i zrozumienia dla innych, bez dyskryminacji wynikającej z koloru skóry, rasy,
narodowości, wyznania, płci oraz pozycji ekonomicznej. Rodzice mają obowiązek
wychowywać swoje dzieci w duchu odpowiedzialności za siebie i za cały ludzki
świat.
2. Rodzice mają prawo do uznania ich prymatu jako "pierwszych nauczycieli" swoich
dzieci. Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w sposób odpowiedzialny
i nie zaniedbywać ich.
3. Rodzice mają prawo do pełnego dostępu do formalnego systemu edukacji dla swoich
dzieci z uwzględnieniem ich potrzeb, możliwości i osiągnięć. Rodzice mają obowiązek
zaangażowania się jako partnerzy w nauczaniu ich dzieci w szkole.
4. Rodzice mają prawo dostępu do wszelkich informacji o instytucjach oświatowych,
które mogą dotyczyć ich dzieci. Rodzice mają obowiązek przekazywania wszelkich
informacji szkołom, do których uczęszczają ich dzieci, informacji dotyczących
możliwości osiągnięcia wspólnych, (tj. domu i szkoły) celów edukacyjnych.
5. Rodzice mają prawo wyboru takiej drogi edukacji dla swoich dzieci, która jest
najbliższa ich przekonaniom i wartościom uznawanym za najważniejsze dla rozwoju ich
dzieci. Rodzice mają obowiązek dokonania świadomego wyboru drogi edukacyjnej, jaką
ich dzieci powinny zmierzać.
6. Rodzice mają prawo domagania się od formalnego systemu edukacji tego, aby ich
dzieci osiągnęły wiedzę duchową i kulturową. Rodzice mają obowiązek wychowywać
swoje dzieci w poszanowaniu i akceptowaniu innych ludzi i ich przekonań.
7. Rodzice mają prawo wpływać na politykę oświatową realizowaną w szkołach ich
dzieci. Rodzice mają obowiązek osobiście włączać się w życie szkół ich dzieci
i stanowić istotną część społeczności lokalnej.
8. Rodzice i ich stowarzyszenia mają prawo wydawania opinii i przeprowadzania
konsultacji z władzami odpowiedzialnymi za edukację na wszystkich poziomach ich
struktur. Rodzice mają obowiązek tworzyć demokratyczne, reprezentatywne organizacje
8
na wszystkich poziomach. Organizacje te będą reprezentowały rodziców i ich interesy.
9. Rodzice mają prawo do pomocy materialnej ze strony władz publicznych, eliminującej
wszelkie bariery finansowe, które mogłyby utrudnić dostęp ich dzieci do edukacji.
Rodzice mają obowiązek poświęcać swój czas i uwagę swoim dzieciom i ich szkołom, tak
aby wzmocnić ich wysiłki skierowane na osiągnięcie określonych celów nauczania.
10. Rodzice mają prawo żądać od odpowiedzialnych władz publicznych wysokiej jakości
usługi edukacyjnej. Rodzice mają obowiązek poznać siebie nawzajem, współpracować ze
sobą i doskonalić swoje umiejętności "pierwszych nauczycieli" i partnerów
w kontakcie: szkoła - dom.
6. POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA
Art. 26
1. Każdy człowiek ma prawo do nauki. Nauka będzie bezpłatna, przynajmniej na szczeblu
podstawowym. Nauka podstawowa będzie obowiązkowa. Oświata techniczna i zawodowa
będzie powszechnie dostępna, a studia wyższe będą dostępne dla wszystkich na równych
zasadach w zależności od uzdolnień.
2. Nauczanie będzie ukierunkowane na pełen rozwój osobowości ludzkiej i umocnienie
poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności. Będzie ono krzewić wzajemne
zrozumienie, tolerancję i przyjaźń między wszystkimi narodami, grupami rasowymi
i religiami, a także wspierać działalność Organizacji Narodów Zjednoczonych zmierzającą
do utrzymania pokoju.
3. Rodzice mają prawo pierwszeństwa w wyborze rodzaju nauczania, którym objęte będą ich
dzieci.
7. Statut Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego im. Janusza Korczaka
w Toruniu – wybrane paragrafy
§ 16. 1. W Ośrodku działa Rada Rodziców.
2. Rada Rodziców reprezentująca ogół rodziców wychowanków uczestniczy
w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych Ośrodka, działając w oparciu o zapisy
ustawy o systemie oświaty, przepisy wykonawcze i Regulamin Rady Rodziców.
3. W skład Rady Rodziców wchodzi co najmniej 7 przedstawicieli wybranych
w tajnych wyborach przez zebranie rodziców wychowanków Ośrodka.
4. Regulamin Rady Rodziców określa szczegółowo jej wewnętrzną strukturę, tryb
pracy oraz szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów.
9
5. Do kompetencji stanowiących Rady Rodziców należy w szczególności:
1) uchwalanie w porozumieniu z Radą Pedagogiczną programu wychowawczego
oraz programu profilaktyki.
6. Do kompetencji opiniujących Rady Rodziców należy w szczególności:
1) opiniowanie szkolnego zestawu programów nauczania i podręczników,
2) opiniowanie programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia
lub wychowania Ośrodka,
3) opiniowanie projektu planu finansowego składanego przez dyrektora,
4) opiniowanie WSO:
a) wyrażanie i przekazywanie organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny
opinii na temat pracy Ośrodka,
5) możliwość wyrażania opinii o pracy nauczycieli ubiegających się o wyższy
stopień awansu zawodowego,
6) wspomaganie Ośrodka w realizacji celów i zadań zgodnych ze statutem,
7) Regulamin Rady Rodziców nie może być sprzeczny ze statutem.
Rozdział II. Kompetencje i zadania Rady Rodziców
W Ośrodku działa Rada Rodziców.
Rada Rodziców reprezentująca ogół rodziców wychowanków uczestniczy
w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych Ośrodka, działając w oparciu o zapisy ustawy
o systemie oświaty, przepisy wykonawcze i Regulamin Rady Rodziców.
W skład Rady Rodziców wchodzi co najmniej 7 przedstawicieli wybranych w tajnych
wyborach przez zebranie rodziców wychowanków Ośrodka.
Regulamin Rady Rodziców określa szczegółowo jej wewnętrzną strukturę, tryb pracy
oraz szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów.
Do kompetencji stanowiących Rady Rodziców należy w szczególności uchwalanie
w porozumieniu z Radą Pedagogiczną programu wychowawczego oraz programu
profilaktyki.
Do kompetencji stanowiących Rady Rodziców należy w szczególności:
1) uchwalanie w porozumieniu z Radą Pedagogiczną programu wychowawczego
oraz programu profilaktyki.
Do kompetencji opiniujących Rady Rodziców należy w szczególności:
1) opiniowanie szkolnego zestawu programów nauczania i podręczników,
10
2) opiniowanie programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub
wychowania Ośrodka,
3) opiniowanie projektu planu finansowego składanego przez dyrektora,
4) opiniowanie WSO,
5) wyrażanie i przekazywanie organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny
opinii na temat pracy Ośrodka,
6) możliwość wyrażania opinii o pracy nauczycieli ubiegających się o wyższy
stopień awansu zawodowego,
7) wspomaganie Ośrodka w realizacji celów i zadań zgodnych ze statutem.
Regulamin Rady Rodziców nie może być sprzeczny ze statutem.
Rozdział III. Cele i zadania Szkolnego Systemu Współpracy z Rodzicami.
Cele ogólne Szkolnego Systemu Współpracy z Rodzicami:
1. Określenie wzajemnych oczekiwań wszystkich podmiotów występujących
w placówce w zakresie współpracy z rodzicami.
2. Zaangażowanie rodziców i uczynienie ich współodpowiedzialnymi za pracę
placówki.
3. Integracja działań wszystkich podmiotów szkoły i Ośrodka w zakresie
współpracy z rodzicami.
Szkoła:
Zadania nauczycieli przedmiotów i wychowawców:
1. umożliwianie rodzicom indywidualnych, bieżących konsultacji z nauczycielami,
specjalistami, wychowawcami,
2. planowanie i przeprowadzanie spotkań rodziców z wychowawcą klasy,
3. wizyty w domu ucznia za zgodą rodziców,
4. korespondencja listowna,
5. rozmowy telefoniczne,
6. angażowanie rodziców w organizację imprez, uroczystości, wycieczek szkolonych,
zawodów i konkursów,
7. korzystanie z pomocy w urządzaniu i wyposażaniu pomieszczeń szkolnych,
8. organizowanie zajęć otwartych,
9. prowadzenie szkoleń dla rodziców,
10. psychoedukacja.
11
Zadania psychologa i pedagoga:
Do zadań pedagoga szkolnego należy w szczególności:
1. udzielanie wychowankom i ich rodzicom porad ułatwiających rozwiązywanie przez
nich trudności wychowawczych,
2. rozpoznawanie warunków życia i nauki wychowanków sprawiających trudności
szkolne i wychowawcze, określanie zagrożeń niedostosowaniem społecznym,
3. opracowanie wniosków dotyczących form opieki i pomocy wychowawczej
i przekazywanie ich rodzicom, nauczycielom/wychowawcom, organizowanie
pomocy materialnej,
4. współdziałanie z nauczycielami/wychowawcami,
5. współdziałanie z poradniami specjalistycznymi.
Do zadań psychologów należy w szczególności:
1. badanie diagnostyczne wychowanków,
2. organizowanie terapii psychologicznej,
3. prowadzenie doradztwa psychologicznego dla nauczycieli/wychowawców
i rodziców,
4. współpraca z pedagogiem szkolnym, nauczycielami/wychowawcami i rodzicami,
5. minimalizowanie zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania
oraz inicjowanie różnych form pomocy wychowawczej w środowisku szkolnym
i pozaszkolnym, konsultacje z rodzicami, udzielanie porad, informowanie
rodziców o przyczynach zaburzeń oraz ich skutkach w zachowaniu
wychowanków,
6. współdziałanie z poradniami specjalistycznymi.
Zadania świetlicy:
1. Świetlica jest pozalekcyjną formą wychowawczo – opiekuńczą działalności
Ośrodka.
2. Świetlica czynna jest w dniach zajęć dydaktycznych, w godzinach określonych
przez dyrektora.
3. Świetlica oferuje bezpłatną opiekę wychowankom, którzy muszą przebywać
w szkole dłużej niż wymagają tego zajęcia obowiązkowe ze względu na dojazd lub
czas pracy rodziców.
4. Do świetlicy przyjmowani są wychowankowie na podstawie:
12
 pisemnego zgłoszenia rodziców lub opiekunów prawnych,
 zgłoszenia nauczyciela, pedagoga szkolnego,
 zgłoszenia wychowanków.
5. Zajęcia prowadzone w świetlicy realizuje się zgodnie z rocznym planem pracy
świetlicy.
6. Świetlica zapewnia wychowankom możliwość bezpiecznego i twórczego
spędzania czasu.
7. Liczba wychowanków w grupie w świetlicy nie może przekroczyć liczby
określonej dla oddziału.
8. Szczegółowe zasady funkcjonowania określa regulamin świetlicy.
Zadania biblioteki:
1. Biblioteka szkolna wraz z czytelnią jest pracownią służącą realizacji potrzeb,
zainteresowań wychowanków, zadań dydaktyczno-wychowawczych Ośrodka,
doskonaleniu warsztatu pracy nauczycieli/wychowawców grup wychowawczych,
popularyzowaniu wiedzy pedagogicznej wśród rodziców poprzez:

gromadzenie i opracowywanie zbiorów,

udostępnianie książek i innych źródeł informacji,

tworzenie warunków do poszukiwania i wykorzystywania informacji z różnych
źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną,

rozwijanie i rozbudzanie indywidualnych zainteresowań wychowanków oraz
wyrabiania i pogłębiania u uczniów nawyku czytania i uczenia się - na miarę ich
możliwości.
2. Do korzystania ze zbiorów zgromadzonych w bibliotece mają prawo
wychowankowie, nauczyciele/wychowawcy grup wychowawczych i pracownicy
niepedagogiczni Ośrodka oraz rodzice.
3. Biblioteka czynna jest w godzinach określonych przez dyrektora. Godziny pracy
biblioteki umożliwiają dostęp do jej zbiorów podczas zajęć lekcyjnych oraz przed ich
rozpoczęciem i po zakończeniu.
4. W bibliotece odbywają się zajęcia dydaktyczno-wychowawcze.
5. Szczegółowe warunki korzystania z biblioteki szkolnej określa regulamin biblioteki.
6. W zakresie współpracy z rodzicami biblioteka:

prowadzi poradnictwo w zakresie doboru lektur dla dzieci, zakupu książek,
nowości wydawniczych,
13

gromadzi materiały związane z pedagogizacją rodziców i udostępnia je rodzicom,

przygotowuje materiały tematyczne zgodnie z oczekiwaniami i potrzebami
rodziców,

udostępnia zgromadzone przez bibliotekę materiały promocyjne o Ośrodku.
7. W Ośrodku, przy bibliotece może działać Centrum Informacji Metodycznej.
Działalność Centrum Informacji Metodycznej obejmuje poradnictwo i wsparcie dla rodziców
uczniów ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi.
Zadania pielęgniarki szkolnej i stomatologa:
Opieka medyczna nad wychowankami Ośrodka w miarę możliwości sprawowana jest przez:
1. Pielęgniarkę szkolną, która pełni wiodącą rolę w profilaktycznej i edukacyjnej opiece
zdrowotnej, udziela pomocy medycznej w przypadku nagłych zachorowań
i urazów. Do obowiązków pielęgniarki szkolnej należy w szczególności:
zapobieganie chorobom zakaźnym, informowanie o celu wykonywania testów
przesiewowych i przekazanie wyników badań, informowanie o planowanym
profilaktycznym badaniu lekarskim, przeprowadzanie wywiadów z rodzicami dzieci
z problemami zdrowotnymi, powiadamianie o wypadkach na terenie szkoły.
2. Stomatologa, który sprawuje opiekę stomatologiczną nad wychowankami Ośrodka
oraz prowadzi profilaktykę i edukację zdrowotną.
Zadania administracji - sekretariatu:
1. Udzielanie wstępnej informacji na temat przyjęcia do szkoły, wymaganych
dokumentów itp.
2. Pomoc w przygotowaniu i wypełnianiu dokumentacji w trakcie przyjmowania ucznia
do szkoły.
3. Informowanie o przysługujących ulgach w korzystaniu z komunikacji publicznej.
4. Ułatwienie kontaktu z wychowawcami, pedagogiem i dyrektorem szkoły.
5. Pomoc w sytuacjach trudnych, dotyczących współpracy z urzędami.
Ośrodek:
Zadania wychowawców:
1. Sformułowanie rzetelnej diagnozy środowiska rodzinnego wychowanka, opartej na
różnorodnych płaszczyznach.
2. Nawiązanie stałej, systematycznej współpracy i uczynienie jej obopólną.
14
3. Wyposażenie rodziców w wiedzę i umiejętności wychowawcze prowadzące do
odbudowywania rodzicielskiego prestiżu, szczególnie w wypadku środowisk
ewidentnie niewydolnych wychowawczo.
4. Podjęcie wspólnych działań prowadzących do poprawy sytuacji materialno – bytowej
oraz moralnej środowiska.
5. Sprowokowanie środowiska rodzinnego do wszelkich działań mających na celu
restrukturyzacje rodziny, jej poprawne funkcjonowanie, zauważalne w środowisku
lokalnym i społeczeństwie.
Formy realizacji:
1. Wizyta wychowawców w domu rodzinnym wychowanka, po ustaleniu terminu wizyty
z rodzicami.
2. Systematyczne kontakty z rodzicami w domu wychowanka, obserwacja jego
zachowania w środowisku rodzinnym.
3. Bieżące informowanie rodziców o funkcjonowaniu wychowanków w Ośrodku,
włączanie ich z życie Ośrodka, np. poprzez udział w spotkaniach.
4. Budowanie systemu pomocy i wsparcia.
5. Budzenie w rodzicach poczucia własnej wartości i odpowiedzialności za dziecko.
Rozdział IV. Metody, formy i zasady współpracy z rodzicami
Skuteczne metody i formy ułatwiają wzajemne komunikowanie się rodziców i nauczycieli.
Metody współpracy z rodzicami: dialogowe, problemowe, podające, eksponujące,
praktyczne.
Formy współpracy z rodzicami:
a) zbiorowe:

planowe spotkania rodziców z wychowawcą klasy,

współudział rodziców w organizowaniu imprez, uroczystości, wycieczek
szkolnych, zawodów sportowych i konkursów,

pomoc w urządzaniu i wyposażaniu pomieszczeń szkolnych,

udział w zajęciach otwartych,

udział w szkoleniach,

psychoedukacja
b) indywidualne:

indywidualne, bieżące konsultacje z nauczycielami, specjalistami,
15
wychowawcami,

wizyty w domu ucznia, za zgodą rodziców,

korespondencja,

rozmowy telefoniczne,

pomoc w urządzaniu i wyposażaniu pomieszczeń szkolnych,

udział w szkoleniach.
Zasady współpracy z rodzicami:
1. Nauczyciele i wychowawcy mają prawo brać udział w ogólnoszkolnych spotkaniach
z rodzicami.
2. Spotkania z wychowawcą klasy odbywać się będą nie rzadziej niż dwa razy
w semestrze.
3. W szczególnych przypadkach wychowawca ma prawo zwołać zebranie z rodzicami
poza ustalonym terminem.
4. W szczególnych przypadkach wychowawca ma prawo zwołać zebranie z rodzicami na
wniosek rodziców.
5. Wychowawca zasięga informacji u rodziców o potrzebie indywidualnych kontaktów
z nauczycielami.
6. Konsultacje z wychowawcą i innymi nauczycielami w trakcie zajęć wynikających z
ramowego planu pracy odbywać się będą wyłącznie podczas przerw.
7. W Ośrodku kontakt rodzic – wychowawca odbywa się podczas dyżuru
wychowawczego (z wyłączeniem dyżuru ogólnego).
8. Na potrzeby rodziców mogą być wydawane gazetki szkolne, ulotki, foldery.
9. Na pierwszym spotkaniu w każdym roku szkolnym rodzice zostają zapoznani z
terminarzem spotkań.
Rozdział V. Szkolna procedura kontaktów z rodzicami
Szkolna procedura kontaktów z rodzicami jest opisem postępowania nauczycieli
i rodziców. Na jej podstawie nauczyciele-wychowawcy opierają klasowe kontakty
z rodzicami.
Szkolna procedura:
1. Kontakty rodziców i nauczycieli odbywają się w formie:

indywidualnych, bieżących konsultacji z nauczycielami, specjalistami,
wychowawcami,

planowych spotkań z wychowawcą klasy,
16

wizyt w domu ucznia, za zgodą rodzica,

korespondencji listownej,

rozmów telefonicznych,

współudziału rodziców w organizacji imprez, uroczystości, wycieczek szkolnych,
zawodów sportowych i konkursów,

pomocy w urządzaniu i wyposażaniu pomieszczeń szkolnych,

udziału w zajęciach otwartych,

udziału w szkoleniach,

psychoedukacji.
2. Miejscem zbiorowych kontaktów rodziców z nauczycielami na terenie szkoły są sale
lekcyjne.
3. Do kontaktów indywidualnych jest przeznaczony Gabinet Spotkań z Rodzicami.
4. Termin wizyty wychowawców w domu rodzinnym ucznia jest uzgadniany
indywidualnie z rodzicami.
5. Rodzice wraz z wychowawcami maja prawo planować życie klasy i szkoły
(uroczystości klasowe i szkolne, wycieczki, koła zainteresowań itp.).
6. Wszelkie wątpliwości i wnioski dotyczące pracy szkoły rodzice kierują kolejno do
nauczyciela przedmiotu, wychowawcy klasy, wicedyrektora, dyrektora, rady
pedagogicznej, organu nadzorującego szkołę.
7. Rodzice zostają zapoznani przez wychowawców z przyjętymi procedurami i wspólnie
ich przestrzegają.
Rozdział VI. Ramowy plan współpracy z rodzicami
Cel ogólny:
1. Określenie wzajemnych oczekiwań wszystkich podmiotów występujących
w placówce w zakresie współpracy z rodzicami.
Cel szczegółowy:
a) Poznanie oczekiwań rodziców w zakresie współpracy ze szkołą.
Zadania:

opracowanie ankiety dla rodziców na początku roku szkolnego i ewaluacja na
koniec roku szkolnego,

rozmowa z rodzicami,

wywiad,

opracowanie tematyki spotkań z rodzicami na cały rok szkolny do pierwszego
17
spotkania oraz przedstawienie zasad współpracy.
Cel ogólny:
2. Zaangażowanie rodziców i uczynienie ich współodpowiedzialnymi za pracę
placówki.
Cele szczegółowe:
a) Motywowanie rodziców do czynnego udziału podczas uroczystości i imprez
organizowanych przez SOSW.
Zadania:

czynne uczestnictwo rodzica w uroczystościach i imprezach w SOSW.
b) Włączanie rodziców w pomoc socjalną.
Zadania:

pomoc rodzica w wydawaniu produktów żywnościowych.
c) Otwartość na inicjatywę rodziców w sprawie dbania o wystrój pomieszczeń SOSW.
Zadania:

działania rodzica prowadzące do poprawy estetyki pomieszczeń.
Cel ogólny:
3. Integracja wszystkich podmiotów Szkoły i Ośrodka w zakresie współpracy
z rodzicami.
Cele szczegółowe:
a) Poznanie środowiska rodzinnego ucznia.
Zadania:

zapoznanie się z dokumentacją ucznia,

przeprowadzenie wywiadu środowiskowego,

rozmowa z rodzicem, uczniem, opiekunem i rodziną ucznia,

kontakt z instytucjami wspierającymi rodzinę ( GOPS, MOPR, Sądy i kuratorzy,
itd.).
b) Pomoc w poprawie warunków socjalno-bytowych i materialnych rodziny.
Zadania:

wskazanie instytucji wspierających rodzinę i pomoc w nawiązaniu współpracy,

aktywizowanie rodziców do podejmowania pracy, rejestrowania się w PUP,

udzielanie wsparcia w uzyskiwaniu pomocy materialnej w sytuacjach
koniecznych.
18
c) Motywowanie do uzupełniania i aktualizowania dokumentacji.
Zadania:

monitorowanie ważności dokumentów, uzupełnianie braków w dokumentach,
aktualizowanie,

informowanie rodziców o zbliżających się terminach badań i konsekwencjach
związanych z brakiem ich aktualności,

pomoc w pozyskiwaniu zaświadczeń lekarskich z Ośrodka Medycyny Pracy.
d) Pomoc w podjęciu leczenia specjalistycznego.
Zadania:

motywowanie rodzica do podjęcia działań mających na celu diagnozę jednostki
chorobowej dziecka i leczenia.
e) Budzenie w rodzicach poczucia własnej wartości i odpowiedzialności za dzieci.
Zadania:

podnoszenie kompetencji wychowawczych rodzica poprzez warsztaty dla
rodziców, konsultacje indywidualne, zajęcia psychoedukacyjne,

wsparcie rodziców w problemach wychowawczych (rozmowy),

podejmowanie działań interwencyjnych i mediacyjnych z udziałem służb
porządkowych.
19
Literatura
Współpraca rodziców i szkoły – wybór bibliograficzny
I. Pozycje zwarte
1. Babiuch M., Jak współpracować z rodzicami "trudnych" uczniów. WSiP, Warszawa
2002.
2. Badora S., Czeredrecka B., Marzec D. Rodzina i formy jej wspomagania. IMPULS,
Kraków 2001.
3. Bierowska D., O usprawnianiu kontaktów interpersonalnych nauczyciela
wychowawcy i rodziców. W : Procesy komunikacyjne w szkole (red. W. Kojsa).
Katowice 2001.
4. Borzęcka M., Mreńca R., Z rodzicami w szkole. Wiedzieć, rozumieć, współpracować..
Pracownia Pedagogiczna i Wydawnicza, Warszawa 2000.
5. Brejak W., Kocham i wychowuję: poradnik dla rodziców i nauczycieli. WSiP,
Warszawa 1993.
6. Bzowski J., Szkoła i rodzina. Ich wzajemny stosunek i formy współżycia, KsiążnicaAtlas, Lwów - Warszawa 1930.
7. Czyżewska J. (red.), Tematyka oraz scenariusze spotkań z rodzicami na I etapie
edukacji. ODN, Białystok 2000.
8. Dudel B., Relacje nauczyciel-rodzice a potrzeby dzieci. w: Myśl pedeutologiczna
i działanie nauczyciela (red. Kotusiewicz A.), Białystok 2000.
9. Dzierzgowska I., Rodzice w szkole. Poradnik dla dyrektorów szkół, nauczycieli
i rodziców. Wyd. 3. Wydaw. CODN, Warszawa 2001.
10. Fechner - Sędzicka I., Lachowska-Żarska E., Nauczyciele - rodzicom: spotkania
z rodzicami prowadzone metodą warsztatową w szkole podstawowej: scenariusze
spotkań z celami i przykładami ćwiczeń, ankietami, zagadnieniami do przemyślenia i
przedyskutowania. Bea-Bleja", Toruń " 2002.
11. Feinber W., Soltis J.F., Szkoła i społeczeństwo. Warszawa, WSiP 2000.
12. Gajewska G., Edukacja środowiskowa w przestrzeni życiowej dzieci i młodzieży.
Akapit, Toruń 2002.
13. Gaweł-Luty E., Optymalizacja współdziałania nauczyciela klas początkowych
z rodzicami uczniów. Wyd. WSP Słupsk 1992.
14. Gaweł-Luty E., Wymiana informacji pomiędzy nauczycielem - wychowawcą klas I-III
szkoły podstawowej a rodzicami uczniów. Wyd. WSP Słupsk 1995.
20
15. Janke A. W., Kawula S., Integracja i syntonia w relacji rodzina-szkoła, W: Kawula S.,
Brągiel J., Janke A. W. (red.) Pedagogika rodziny, Toruń 1998.
16. Kawula S. (red. nauk.), Pedagogika społeczna, dokonania - aktualności –
perspektywy. Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2002.
17. Kropiwnicki J.: Szkoła: edukacja, dialog, partnerstwo. Wydawnictwo Nauczycielskie,
Jelenia Góra 1998.
18. Kurgulowa A., Szkoła i dom, konkurencja czy współpraca. w: Kurgulowa A.
Dlaczego dzieci nie lubią szkoły? WSiP, Warszawa 1991.
19. Łaniewska G. (red.), Współpraca szkoły z rodzicami. ODN, Białystok 2001.
20. Łobocki M., Formy współdziałania z rodzicami. W: Łobocki M. ABC wychowania
dla nauczycieli i wychowawców. WSiP, Warszawa 1992.
21. Łobocki M., Współpraca z rodzicami w organizowaniu pracy wychowawczej. w:
Łobocki M. Organizowanie pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą. Lublin 1994.
22. Łobocki M.: Współdziałanie nauczycieli i uczniów w procesie wychowania. NK,
Warszawa 1985.
23. Mendel M. (red.), W poszukiwaniu partnerstwa rodziny, szkoły i gminy. Wydaw. A.
Marszałek, Toruń 2000.
24. Mendel M., Rodzice i szkoła. Jak współuczestniczyć w edukacji dzieci? Wydaw. A.
Marszałek, Toruń 2001.
25. Mendel M., Twórcy: nauczyciele, rodzice, uczniowie. w: Wewnątrzszkolny system
wychowania (praca zbiorowa pod red. Kropiwnickiego J.). Jelenia Góra 2000.
26. Muszyński H.: Wstęp. w: Rodzice i nauczyciele, red. Muszyńska Ł. CRZZ. Warszawa
1975.
27. Nowosad I. (red.), Nauczyciele i rodzice: współpraca w wychowaniu. Wyd. Szkoły
Nauk Humanistycznych i Społecznych. Zielona Góra, 2001.
28. Pindera M., Współpraca szkoły z rodziną a problem podmiotowego funkcjonowania
uczniów klas początkowych. w: Wychowanie dla teraźniejszości, red. J. Bańka, WSP
TWP, Warszawa 1996.
29. Radochoński M., Horbowski A. (red.): Problemy edukacji dziecka wiejskiego.
Rzeszów 1996.
30. Radziwiłł A.: O współdziałaniu miedzy szkołą a domem. WSiP, Warszawa 1975.
31. Rodzice w szkole. Wrocławskie Forum Oświatowe. PWN, Wrocław 1996.
32. Rogala S., Partnerstwo rodziców i nauczycieli. Warszawa 1989.
21
33. Rogala S., Psychologiczne determinanty współdziałania rodziców i nauczycieli. PWN,
Warszawa 1981.
34. Rola rodziców w systemach edukacji Unii Europejskiej, Krajowe Biuro Eurydyce.
Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 1997.
35. Segiet W., Rodzice - nauczyciele - wzajemne stosunki i reprezentacje. "Książka
i Wiedza", Poznań 1999.
36. Smołalski A., Historyczne podstawy teorii organizacji szkolnych w Polsce. T.II.
Postulat utrzymywania więzi między szkoła a domem ucznia. Kraków 1999.
37. Sokołowska-Dzioba T., Nauczyciel a współuczestnictwo rodziców w procesie
edukacji dzieci, w: Edukacja parorodzinna (red. Chymuk M., Topy D.), Wyd. Nauk.
Akademii Pedagogicznej, Kraków 2002.
38. Starzyński W. [i in.], Prawa rodziców w szkole: Społ. Tow. Oświatowe, Warszawa
2002.
39. Śliwierski B., Klinika szkolnej demokracji. Wyd. “Impuls”, Kraków 1996.
40. Święcicka J., Rodzice w szkole. w: Gimnazjum: poradnik dla nauczycieli. Warszawa
2000.
41. Trzaska L., Kilka uwag o budowaniu współpracy wychowawców z rodzicami.
w: Gimnazjum poradnik dla nauczycieli. Warszawa 2000.
42. Waloszek D., Edukacyjne porozumienie nauczycieli i rodziców - wzajemność
“brania” i “dawania”. w: Pedagogika społeczna Polsce - między strategią
a zaangażowaniem. T. 1 (red. E. Górnikowska-Zwolak, A. Radziewicz-Winnicki).
Katowice 1999.
43. Winiarski M., Rodzina - szkoła - środowisko lokalne. Problemy edukacji
środowiskowej. Wyd. IBE, Radom - Warszawa 2000.
44. Żłobicki W., Rodzice i nauczyciele w edukacji wczesnoszkolnej. Wyd. IMPULS,
Kraków 2000.
II. Artykuły
1. Arciszewska E., Kilka uwag o trzech przypadkach specjalnych, “Życie Szkoły",
1/1999.
2. Badziukiewicz B., Recepta na współpracę, Gazeta Szkolna 51/2001.
3. Barankiewicz Z., Relacje szkoła i rodzina. “Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”,
6/2001.
22
4. Bębenek M., W poszukiwaniu alternatywy dla stosunków rodziny i szkoły, "Roczniki
Przemyskie", 1/1999.
5. Bierowska D., Rola nauczyciela w pedagogizacji rodziców. “Życie Szkoły”, 3/2002.
6. Chaber-Dądela A., Jak nawiązać i rozwijać współpracę z rodzicami? “Nowa Szkoła”,
3/2001.
7. Chabik E., Aktywizowanie rodziców do współpracy ze szkołą, "Wychowanie na co
dzień", 9/1999 dod.
8. Cholewińska G., Nie odtrącaj partnera. "Dyrektor Szkoły", 2/1999.
9. Chramęga K., Tworzenie klimatu sprzyjającego efektywnemu współdziałaniu
rodziców i nauczycieli. “Dyrektor Szkoły”, 7-8/2001.
10. Czajkowska-Kilimanek H., Kilimek J., Dyktatorskie, wasalskie czy równoprawne jakie mają być stosunki między nauczycielem, uczniem i jego rodzicami
w zreformowanej szkole. "Rzeczpospolita", 254/1999.
11. Dąbrowska I. H., Bliżej szkoły : program współpracy wychowawczo-edukacyjnej
z rodzicami. „Wszystko dla Szkoły”, 9/2001.
12. Dłużeń A., Wychowawca i rodzice. "Wychowawca", 4/1999.
13. Dobrzyńska J., Budowanie dobrych relacji: szkoła i dom rodzinny - wspólne cele
i wzajemne zobowiązania. "Wychowawca", 3/1999.
14. Dołęga Z., Rodzice wobec nowych zadań edukacyjnych, "Problemy OpiekuńczoWychowawcze", 7/1999.
15. Drozdowska B., Jak pozyskać rodziców i otoczenie społeczne dla koncepcji rozwoju
szkoły. „Dyrektor Szkoły”, 10/2001.
16. Elsner D., Mach J., Statystyka prawdę ci powie. Współpraca rodziców ze szkołą.
“Nowe w Szkole”, 9/2002.
17. Fabiś A., Ocena funkcjonowania szkoły przez rodziców uczniów szkół publicznych
i niepublicznych. “Kwartalnik Pedagogiczny”, 3-4/2000.
18. Frankiewicz A.: Rodzic – nauczyciel: trudne spotkania. “Problemy OpiekuńczoWychowawcze”, 6/2001.
19. Jak porozumieć się z rodzicami (E.C.) “Gazeta Szkolna”, 30/2000.
20. Janke A. W., Wychowanie edukacyjne u progu trzeciego tysiąclecia. O nową jakość
stosunków rodziny i szkoły, "Wychowanie na co dzień", 4-5 /1996.
21. Jastrzębska L., Po co szkole rodzice? "Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze",
6/1999.
22. Jeżowski A., Po co komu rada rodziców? “Dyrektor Szkoły”, 1/2002.
23
23. Kawecki M. J., Rodzice z krajów Europy Środkowo-Wschodniej wobec nowych
wyzwań: wykład inauguracyjny wygłoszony podczas II Międzynarodowej Konferencji
Edukacyjnej Rodziców z Krajów Europy Środkowo-Wschodniej, Bratysława 25.05.2002 r. w: “Dyrektor Szkoły”, 10/2002.
24. Kij A., Sztuka dyplomacji. "Głos Nauczycielski", 8/1999.
25. Kik G.: Partnerstwo nauczycieli i rodziców. "Z Doświadczeń Pedagogicznych", 2
/1999.
26. Knot L., Bliżej dziecka. "Życie Szkoły", 4/1997.
27. Kokczyński W., Niedostatki modelu wychowawczego współczesnej szkoły, "Dyrektor
Szkoły", 4/2000.
28. Kolarzowa R., Między uczniem a wychowaniem. "Wiadomości Kulturalne", 18/1997.
29. Konopka E., Polubić spotkania z rodzicami. Scenariusze spotkań z rodzicami w klasie
I. “Nowe w Szkole”, 9/2002,. Wkł. "Co głowa - to pomysł".
30. Kordziński J., Ważny podmiot – rodzice. “Nowe w Szkole”, 4/2000/2001.
31. Korzeniewska M., Bez rodziców – porażka. “Nowe w Szkole”, 2/2000/2001.
32. Krasowska A., Rywalizacja czy partnerstwo? "Dyrektor Szkoły", 12 /1999.
33. Krawczuk K., Rodzina i szkoła - razem (program autorski). “Nowa Szkoła”, 8/2001.
34. Kuśmierz W, Współdziałanie nauczycieli z rodzicami w realizacji nowych zadań
szkoły. “Życie Szkoły”, 3/2001.
35. Legutko P., Rodzice do szkoły. "Rzeczpospolita", 242/1999.
36. Łobocki M.: Kontakty korespondencyjne nauczycieli i rodziców. “Życie Szkoły”,
10/1982.
37. Łukasiewicz A., Trzy lata z życia Rady Rodziców. “Gazeta Szkolna”, 44/2001.
38. Majak M., Ankieta dla uczniów i ich rodziców w gimnazjum. “Biblioteka w Szkole”,
3/2002.
39. Makarczuk I., Wychowanie - wspólny trud rodziny i szkoły. “Edukacja i Dialog”,
2/2001.
40. Maksymowska E., Werwicka M., Rodzice w szkole. Stan obecny i perspektywy
zmian, "Dyrektor Szkoły", 12/1999.
41. Marszałek A., Woźniakowa M., Dyrektorzy o rodzicach w szkole, "Dyrektor Szkoły",
4/1999.
42. Matreńczyk D., Współpraca szkoły i rodziny. Na przykładzie programu edukacyjnego
dla rodziców "Razem z moim dzieckiem". Podlaskie Wieści Oświatowe”, 7/2000.
43. Mendel M., Szkoła otwarta dla rodziców, "Edukacja i Dialog", 7/1997.
24
44. Michalski J.: Nauczyciel i rodzice. “Nowa Szkoła”, 3/2001.
45. Mika-Bednarczyk G., Trudności we współpracy nauczycieli i rodziców "Życie
Szkoły", 1/1999.
46. Notz T., Szkoła w opinii rodziców i samorządu. "Dyrektor Szkoły", 7-8 /1997.
47. Ochmański M., Wpływ środowiska rodzinnego na uspołecznienie uczniów klas
początkowych. “Życie Szkoły”, 1/1989.
48. Paciorek A., Dmuchanie na zimne. "Rzeczpospolita", 115/1997.
49. Pawłowicz M., Rodzice w roli partnerów. "Głos Nauczycielski", 48/1999.
50. Pisula E., Jak sobie radzić z “trudnymi rodzicami”. “Nowa Szkoła”, 8/1993.
51. Polkowski T., Indywidualny plan pracy z dzieckiem i rodziną w instytucji opiekuńczowychowawczej. “Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 3/2002.
52. Portee J., Partnerstwo szkoły i rodziców, "Nowa Szkoła", 4/1996.
53. Posłuszna - Owcarz M., Praca domu dziecka z rodziną wychowanka. “Problemy
Opiekuńczo-Wychowawcze”, 4/2002.
54. Przystajko H., Z udziałem rodziców. “Gazeta Szkolna”, 1/2001.
55. Rawicz M., Rodzice i szkoła: kto chce współpracować? “Gazeta Szkolna”, 3/2001
56. Relvas A., Sousa L., Proces komunikacji między szkołą a rodziną, "Kwartalnik
Pedagogiczny", 1-2/1998.
57. Rozwadowska-Skrzeczyńska J., Co mogą rady rodziców? “Nowe w Szkole”,
2/2000/2001.
58. Rubczewska I. A., Współpraca nauczycieli z rodzicami. “Nowa Szkoła”, 2/2000
59. Rutecka E., Współpraca z rodziną dziecka niepełnosprawnego. “Nowe w Szkole”,
2/2002.
60. Rutkowiak J., "Udomowienie" i "zadomowienie" jako kategorie krytycznego opisu
relacji szkoły i domu rodzinnego ucznia, "Człowiek i Edukacja", 1/2000.
61. Salański W., Słaby filar [Rada Rodziców]. “Głos Nauczycielski”, 27/2001.
62. Segiet W., Stosunki pomiędzy rodzicami i nauczycielami, wzajemne reprezentacje
a jakość działalności edukacyjnej rodziny i szkoły w środowisku wielkomiejskim,
"Rocznik Pedagogiczny Rodziny". T. 1 (1998).
63. Skreczko A., Pedagogizacja rodziców w zakresie wychowania prorodzinnego dziecka.
“Studia nad Rodziną”, 1/2001.
64. Solarek B., Wychowujemy razem, "Dyrektor Szkoły", 4/2000.
65. Stanowisko ministra edukacji narodowej w sprawie współpracy rodziców i nauczycieli,
"Dyrektor Szkoły", 12/1999.
25
66. Starzyński W., Program "Rodzice szkole". “Nowa Szkoła”, 9/1999.
67. Starzyński W., Rodzic w szkole. “Nowa Szkoła”, 5/1999.
68. Starzyński W., Wspólny interes. Program budowania partnerstwa rodziny, szkoły
i gminy. "Dyrektor Szkoły", 12/1999.
69. Szczurek M., O formach współpracy szkoły z domem rodzinnym. “Problemy
Opiekuńczo-Wychowawcze”, 3/2001.
70. Szychowska M., Stosunek rodziców do szkoły, a osiągnięcia edukacyjne ich dzieci,
"Wychowanie na co dzień", 10-11/1999.
71. Śnioszek K., Szkoła bez rodziców - szkołą bez przyszłości. “Nowe w Szkole”,
7/2000/2001.
72. Tatarowicz J., Drama w doskonaleniu współdziałania nauczycieli z rodzicami
uczniów. “Drama”, 35/2000.
73. Warchoł R.: Szkoła w oczach dziecka i jego rodziców. “Życie Szkoły”, 5/1995.
74. Wilkońska J., Nie bój się wywiadówki. "Wychowawca", 1/1999.
75. Winiarski M., Jak rozmawiać z rodzicami? “Edukacja i Dialog”, 10/2000.
76. Winiarski M., Wymiary i znaczenie dialogu w procesie współpracy rodziców
i nauczycieli. “Ruch Pedagogiczny”, 3-4/2001.
77. Winiarski M., Znaczenie i warunki rozwoju dialogu edukacyjnego rodziców
i nauczycieli. “Wychowanie na co dzień”, 7-8/2000.
78. Winiarski M., Stare i nowe w relacjach szkoła - rodzina, "Nowa Szkoła", 2/1999
79. Winiarski M., Współdziałanie szkoły i rodziny realia i możliwości. w: „Problemy
Opiekuńczo- Wychowawcze”, 5/1993.
80. Wiśniewska A.: Formy współpracy środowisk wychowujących. “Życie Szkoły”,
6/1988.
81. Wojciechowska A., Partnerzy. "Głos Nauczycielski", 22/2000.
82. Zabrocka J., Właściwa rola dla rodziców. “Dyrektor Szkoły”, 12/2000.
83. Żywno I., Możliwość współpracy szkoły i domu w wychowaniu środowiskowym
dziecka, "Życie Szkoły", 4/1997.
WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI REALIZOWANA METODAMI AKTYWNYMI
Wydawnictwa zwarte:
1. Fechner-Sędzicka I, Lachowska-Źarska E., Nauczyciele - rodzicom: spotkania
z rodzicami prowadzone metodą warsztatową w szkole podstawowej. Toruń 2002.
26
2. Klus-Stańska D., Nowicka M., Bezpieczeństwo dzieci: scenariusze zajęć dla rodziców
i nauczycieli. Kraków 1999.
3. Koźmiński G. (red.), Efektywna współpraca nauczycieli i rodziców. Złotów 2002.
4. Koźmiński G. (red.), Współpraca z rodzicami. Złotów 2001.
5. Nowak A., Spotkania z rodzicami: jak uatrakcyjnić tradycyjną wywiadówkę. Poznań
2000
6. Olszewska M., Regent H., I tak też można - zebrania z rodzicami prowadzone metodą
warsztatową. Toruń 2001.
7. Sakowska J., Szkoła dla rodziców i wychowawców: Materiały pomocnicze dla
prowadzących zajęcia. CMPPP. Warszawa 1999.
8. Sakowska J., Puchała E., Szkoła dla rodziców i wychowawców Część II. Materiały
pomocnicze dla prowadzących zajęcia. CMPPP. Warszawa 2003.
Artykuły z czasopism:
1. Borowska I.: Formy spotkań z rodzicami. "Edukacja i Dialog". 10/1998 s. 33-35.
2. Chabik E.: Aktywizowanie rodziców do współpracy ze szkołą: konspekt zajęć.
"Wychowanie na co dzień". 9/1999 s. X-XI .
3. Dzierwa S.: Rodzice w szkole. "Aspekty". 1/2002 s. 39-41.
4. Kalita M.: Komunikacja interpersonalna - warsztaty dla rodziców. "Inspiracje". 45/2002 s. IX, XI.
5. Kawella G.: Nasze dziecko prosi o kieszonkowe (spotkania z rodzicami).
"Wychowanie na co dzień". 9/2001. s. VI - VIII.
6. Kołpakowska Ł.: Udana wywiadówka czyli rodzice w szkole. "Kajet" .3/2002 s. 7-8.
7. Konopka E.: Polubić spotkania z rodzicami: scenariusze spotkań z rodzicami w klasie
I. "Nowe w Szkole". 9/2002 s. I – III.
8. Kozłowska E.: Nauczyciel - rodzice (budowanie partnerstwa między nauczycielami a
rodzicami). "Nowe w Szkole". 2/2002 s.46.
9. Malik M.: Zasady współpracy wychowawcy z rodzicami oraz metody aktywizujące na
spotkaniach wychowawcy z rodzicami. "Forum Nauczycielskie”. 19/2002. s.15-16.
10. Susmend J.: Aktywna wywiadówka "Poznajmy się". "Nowe w Szkole". 7-8/2002.
s. 28-29.
11. Szmit M.: Wywiadówka inaczej. "Kajet". 3/2002. s. 8.
12. Tatarowicz J.: Jak grać z rodzicami? "Drama". 41/2002/2003. s. 6-10.
13. Wawrzecka I.: Skomorowska B. Rodzice w szkole: scenariusze spotkań z rodzicami.
"Wychowawca". 9/2001. s. 20-21.
27
14. Winiarski M.: Dialog i współpraca nauczycieli i rodziców. "Nowa Szkoła". 10/2002.
s. 4-8.
15. Winiarski M.: Znaczenie i warunki dialogu edukacyjnego rodziców i nauczycieli.
"Wychowanie na co dzień". 7-8 /2000. s. 24-28.
16. Zachciała E.: Spotkania z rodzicami czy lekcje wychowawcze?. "Wiadomości. Opinie.
Materiały". 12/2002. s. 8-9.
17. Zając H.: Nowe doświadczenie - wywiadówka inaczej. "Forum Humanistów". 2/2001.
s. 26.
28