Gmina miejska – miasto Kutno - Starostwo Powiatowe w Kutnie

Gmina miejska – miasto Kutno - Starostwo Powiatowe w Kutnie

Gmina miejska – miasto Kutno
Położenie:
Miasto i gmina - siedziba powiatu w województwie łódzkim, nad Ochnią (lewy dopływ
Bzury), na Równinie Kutnowskiej należącej do makroregionu Niziny Środkowomazowieckiej.
Kutno znajduje się w północnej części województwa łódzkiego i leży zaledwie o 20 km na
północny zachód od geometrycznego środka Polski. Siedziba władz powiatu kutnowskiego
oraz władz wiejskiej gminy Kutno.
Kutno leży również na pograniczu czterech krain historycznych. W jego sąsiedztwie stykały
się ziemie Wielkopolski, Kujaw, Mazowsza i Łęczyckiego. Miasto sąsiaduje z gminą
Krzyżanów i gminą Kutno.
Wyróżnia się następujące części miasta, które zostały ujęte w Krajowym Rejestrze
Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju[: Antoniew, Azory, Bielawki, Dybów,
Kościuszków, Kotliska Małe, Łąkoszyn, Puśniki, Sklęczki, Stara Wieś, Stodółki, Walentynów,
Wiktoryn, Żwirownia.
Zwyczajowy podział Kutna:
Dybów, Piaski, Rejtana, Tarnowskiego, Kościuszków, Olimpijska, Sklęczki, Łąkoszyn
(Łąkoszyn Stary – domki i Łąkoszyn Nowy – bloki), Wenecja, Majdany, Grunwald, Batorego,
Rataje (pomiędzy Rondem Solidarności, Targowicą a Kutnowskim Domem Kultury), Belfast
(od wiaduktu w stronę Azorów).
Kutno to miasto z tradycjami hodowli róż, to Bolesławowi Wituszyńskiemu
zawdzięczamy różę Kutno oraz inne rdzennie kutnowskie odmiany. To w
Kutnie od blisko 40 lat odbywa się największa impreza poświęcona królowej
kwiatów - Święto Róży. Kutno.
Powierzchnia i ludność:
Gmina miejska zajmuje powierzchnię 34 km2 i liczy 45,6 tys. mieszkańców (2013), w tym
24,2 tys. stanowią kobiety.
Historia miasta:
Kutno to dawny gród położony przy średniowiecznym trakcie z Mazowsza do Wielkopolski.
Najstarsza wzmianka historyczna o osadzie w tym miejscu pochodzi z 1301 r. - już wtedy
istniał tu kościół rzymskokatolicki.
Początek miejskiego charakteru Kutna wyznacza przywilej targowy księcia płockiego
Siemowita IV z 1386 r., nadany Andrzejowi z Radzikowa za wierną służbę u boku księcia w
okresie jego zabiegów o koronę polską. Książę pozwolił odbywać targi w poniedziałki, a
jarmarki na dzień św. Wawrzyńca. Nadanie przywileju targowego miało zasadnicze znaczenie
dla dalszego rozwoju Kutna, już wtedy będącego miejscowością o dużym stopniu
zorganizowania, skoro znajdował się tutaj kościół parafialny. Powstanie parafii można
przesunąć w czasie nawet na połowę XIII wieku. Na tak odległą jej metrykę wskazuje
rozległy obszar obejmujący 14 miejscowości, jak również patron - kościoła św. Wawrzyniec,
którego kult staje się popularny w Polsce na przełomie XII i XIII stulecia. O znaczeniu Kutna,
jako ośrodka religijnego świadczy także wystawienie na początku XV w. murowanej świątyni,
której budowę należy wiązać z mecenatem Andrzeja z Radzikowa.
W przypadku Kutna nie jest znany dokument lokacyjny na prawie niemieckim. Jednak
najnowsze badania nad genezą miasta skłaniają się do uznania za taki przywileju targowego,
który w przypadku miast mazowieckich był równoznaczny z erygowaniem miasta. Należy,
zatem przyjąć, że również około 1386 r. ukształtował się samorząd miejski. Jednak
jednoznaczne określenie Kutna, jako miasta pochodzi dopiero z dokumentu wystawionego w
1444 r., natomiast już od trzydziestych lat XV wieku mieszkańców nazywa się oppidiani
(mieszczanie) lub providi (opatrzni), określenia używane przy osobach stanu mieszczańskiego.
Z tego najwcześniejszego okresu pochodzi najstarsza pieczęć miejska Kutna. Zawiera ona w
polu pieczęci dwa dziki wspięte w układzie antytetycznym, pomiędzy którymi umieszczono
ostrzew. W otoku biegnie napis teksturą gotycką: Sigillum Civitatis Kuthnensis.
Andrzej z Radzikowa herbu Ogon był protoplastą rodziny Kucieńskich - właścicieli miasta do
1689 roku. Twórcą potęgi rodu był Mikołaj Kucieński (ok 1430- 1493), wojewoda łęczycki i
starosta generalny Wielkopolski, który należał do najbliższego otoczenia króla Kazimierza
Jagiellończyka. W 1462 roku po śmierci księcia mazowieckiego Władysława II opowiedział
się jednoznacznie za włączeniem ziemi gostynińskiej do korony, wydając królowi trzymany
przez siebie zamek w Gostyninie. Tym samym jego dobra kutnowskie znalazły się
bezpośrednio pod berłem króla polskiego.
Prawa miejskie otrzymało Kutno przed 1432 r., odnowiono je w roku 1504. Miasto rozwijało
się jako lokalny ośrodek handlowy i rzemieślniczy.W XVI wieku odbywały się tutaj 2
jarmarki a część mieszczan trudniła się sukiennictwem.
W 1753 r. wielki pożar zniszczył miasto niemal
całkowicie. Ówczesny właściciel Kutna - A. Zamoyski w
1766 r. otrzymał od króla nowy przywilej lokacyjny, co
pozwoliło na szybkie odrodzenie się miasteczka.
W 1793 r. Kutno znalazło się w zaborze pruskim,
wówczas było tu 187 domów, 11 pustych placów i 2003
mieszkańców. W mieście było 253 rzemieślników a 35
mieszkańców zajmowało się handlem.
W 1807 r. Kutno znalazło się w granicach Księstwa
Warszawskiego a od 1815 r. - Królestwa Polskiego. Do miasta przeniesiono stolicę powiatu
orłowskiego. W 1816 r. Kutno stało się siedzibą obwodu gostynińskiego. Powiat kutnowski
utworzono w 1867 r.
Wiek XIX był okresem stopniowego rozwoju gospodarczego miasta. Znacznym impulsem do
wzrostu znaczenia Kutna było uzyskanie połączeń kolejowych - z Łowiczem (1861),
Toruniem (1862) i - już w czasach II-giej Rzeczypospolitej - z Łodzią, Koninem i Poznaniem
(1921-22).
Pomyślnie rozwijały się handel i rzemiosło. Podjęto produkcję sukna, powstały drobne
zakłady wytwórcze, pod koniec XIX stulecia otwarto cukrownię "Konstancja", fabrykę
narzędzi i maszyn rolniczych. W ciągu stu lat (1810-1910) liczba mieszkańców wzrosła z 2.7
do 13.5 tys.
Podczas I wojny światowej, w dniach 15-16 listopada 1915 r. pod Kutnem miała miejsce
wielka bitwa, która otworzyła wojskom niemieckim drogę do Łodzi. Miasto w trakcie działań
wojennych poniosło dotkliwe straty.
Z kolei w dniach 9-20 września 1939 r. w okolicy Kutna miała miejsce wielka bitwa nad
Bzurą. Wskutek bombardowań lotnictwa niemieckiego miasto znów poniosło poważne straty
w zabudowie. Liczba mieszkańców, wynosząca w 1939 r. ponad 24 tys. zmniejszyła się w
trakcie II wojny światowej niemal o jedną czwartą.
Legenda o powstaniu miasta:
Według szeroko rozpowszechnionej, aczkolwiek nieprawdziwej legendy, Kutno założyć miał
hrabia Piotr z Kutnej Hory, który w 997 uciekł wraz z bratem biskupa Wojciecha z Czech do
Polski. Na pamiątkę rodzinnej posiadłości założył on miasto zwane Kutnem.
J. Łukawski, wydawca Liber beneficiorum J. Łaskiego, w przypisie na s. 478 zanotował
następujący przekaz:
Piotr z Kutna, przybywszy do Polski w roku 997, założył Kutno na pamiątkę swojej posiadłości w
Czechach. Razem z osadą uposażył tamże kościół parafialny. Potomkowie jego pisali się hrabiami
z Kutna, później przybrali nazwisko Kucieńscy.1
Podobnie czytamy w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego: „Według podania Czech
Piotr z Kutna miał założyć tu siedzibę swą w 997 roku i nadać jej nazwę rodzinnego gniazda”
Przekaz budzi zasadnicze wątpliwości faktograficzne i jest odrzucany przez naukowców
piszących o Kutnie jako legenda pochodząca z XVIII wieku oraz jako próba upiększania
początków niektórych rodzin szlacheckich. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego
podaje również: Często trafiająca się w tych stronach nazwa „Kąty” pozwala przypuszczać,
że i Kutno mogło zwać się „Kątno” pierwotnie. Tę hipotezę popierają współcześni
językoznawcy, między innymi prof. Jan Miodek: wariantem słowa „kąt” mógł być „kut”.
Kąty to w staropolszczyźnie liche, ubogie zabudowania zagrodników leśnych, zakładanych z
reguły na uboczu, przy lesie. W wielu gwarach znana jest do dziś „kuca” – licha szopa
sklecona z desek, uwiarygodniająca rodowód naszej nazwy2.
Źródłem opowieści jest prawdopodobnie podobieństwo nazw Kutno i Kutna Hora. Pierwsze
wzmianki o Kutnej Horze pochodzą dopiero z 1289, o Kutnie – z 1301. Na dodatek w X w.
1
Zobacz J. Łaski, Liber beneficiorum archidyecezyi gnieźnieńskiej, wyd. J. Łukawski, Gniezno 1881, t. II, s. 478.
Zobacz J. Ziemacki Skąd się wzięła nazwa Kutno? w: 700 lat parafii św Wawrzyńca w Kutnie, rd. tenże, Kutno
2001, s. 80.
2
nie zakładano jeszcze w państwie Polan miast, ich funkcję pełnił system grodów, co zmieniło
się dopiero w XIII w. Tytułów hrabiowskich używa się w Czechach od 1627.
Lata 1970-1972 , Kutno. "Ratusz - siedziba Urzędu Miejskiego. Plac 19 Stycznia. Płyta pamiątkowa ku czci żołnierzy
polskich poległych w bitwie pod Kutnem w 1939 r.".
Fot. K. Jabłoński, K. Kaczyński. Pocztówka Biura Wydawniczo-Propagandowego.
Komunikacja
Drogi
Przez miasto przebiegają dwie drogi krajowe: droga krajowa nr 92, będąca bezpłatną
alternatywą dla autostrady A2, łącząca Rzepin z Warszawą oraz droga krajowa nr 60 łącząca
Kutno z Płockiem i Ostrowią Mazowiecką. Obydwie drogi krajowe przebiegające przez
miasto są poprowadzone obwodnicami, co ułatwia transport tranzytem i sprawia, że w
centrum miasta panuje mniejszy ruch kołowy.
Dwa kilometry od Kutna zlokalizowana jest autostrada A1. Kutno obsługiwane jest przez
zjazdy z A1 w miejscowościach Kotliska - węzeł Kutno Wschód (2 km od granic miasta) oraz
Sójki Kutno Północ (7 km od miasta).
Poza drogami krajowymi przez Kutno przebiega sieć dróg wojewódzkich i powiatowych,
łączących miasto z Łodzią i innymi pobliskimi miastami.
Lista dróg krajowych i wojewódzkich w Kutnie:
60 – Łęczyca – Kutno – Płock – Ostrów Mazowiecka
92 – Rzepin – Poznań – Konin – Kutno –Warszawa
702 – Kutno – Piątek – Zgierz
Kolej
Kutno już w XIX wieku stało się ośrodkiem kolejowym w Polsce. Największy rozwój
przypadł na lata dwudzieste i trzydzieste XX wieku.
Historia kolejnictwa w Kutnie rozpoczęła
się w 1861 roku. Powstała wtedy istniejąca
do dzisiaj i dalej spełniająca swoje funkcje
stacja kolejowa na linii Kolei Warszawskobydgoskiej. Dalszy, intensywny rozwój
kolei nastąpił w czasie dwudziestolecia
międzywojennego. W latach 1922–1926
powstały połączenia Kutna z Poznaniem
(zakończono tym samym budowę trasy
kolejowej Warszawa – Poznań), Łodzią i
Płockiem. Wybudowano również zakłady
naprawcze i parowozownię. W okresie
powojennym powstały obecnie istniejące perony i przejście podziemne.
Szlak kolejowy prowadzący przez miasto łączy Berlin z Moskwą, Gdańsk z Katowicami,
Poznań z Warszawą, Bydgoszcz z Lublinem.
W Kutnie oprócz dworca znajdują się jeszcze dwa przystanki kolejowe na Azorach i na
Sklęczkach.
Lista linii kolejowych w Kutnie:
3 – Warszawa Zachodnia- Kunowice
16 – Łódź Widzew – Kutno (stacja kolejowa)
18 – Kutno (stacja kolejowa) – Piła Główna
33 – Kutno (stacja kolejowa) – Brodnica (stacja kolejowa)
Transport autobusowy
W Kutnie funkcjonują dwa przedsiębiorstwa komunikacji zbiorowej. Miejski Zakład
Komunikacji Sp. z o.o. należy do gminy miejskiej Kutno, zaś Przedsiębiorstwo Komunikacji
Samochodowej Sp. z o.o..
PKS Kutno zapewnia połączenia z sąsiednimi
ośrodkami i miejscowościami, dla których Kutno jest
centrum administracyjnym i regionalnym. Obsługiwane
są również połączenia regionalne do Łodzi i Płocka.
Miejski Zakład Komunikacji zapewnia transport
mieszkańców w obrębie miasta i w jego najbliższej okolicy. Po Kutnie jeździ 13 linii
autobusowych dziennych i jedna nocna o oznaczeniu „N”. Pozostałe linie o numerach od 5 do
16 oprócz obsługi obszaru miejskiego obsługują ludność sąsiadujących z Kutnem
miejscowości.
Istnieją również przewoźnicy prywatni obsługujący linię Kutno – Piątek – Zgierz – Łódź.
Transport lotniczy
W 2014 przy ul. Kościuszki oddano do użytku sanitarne lądowisko dla śmigłowców.
Co warto zobaczyć?
Stare Miasto w Kutnie to dwa rynki: Stary
Rynek - obecnie Plac Wolności i Rynek
Zduński znajdujący się pomiędzy ulicami
Teatralną i Zduńską, oraz plac im. Józefa
Piłsudskiego.
Zespół urbanistyczny starego miasta
stanowi: Plac Piłsudskiego i Plac Wolności z
arterią przelotową - ul. Królewską.
Ulica Królewska to reprezentacyjny deptak w
centrum miasta, wzdłuż którego dostrzegamy liczne stare kamienice, a w nich handlowe i
usługowe. Kamienice mieszczańskie pochodzą z XVIII i z czasów Królestwa Kongresowego.
W XVIII przebiegał tędy szlak królewski, prowadzący z Warszawy do Drezna.
fot. www.kutno.vtour.pl
Plac Piłsudskiego wraz z okalającą go zabudową. Sam plac zaprojektowano na wzór Starego
Rynku. Wędrując wokół placu, tuż obok pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego zobaczymy
powstały z połączenia dwóch kamienic gmach Urzędu Miasta. Przy pl. Piłsudskiego znajduje
się też dawny Ratusz Miejski.
Dawny Ratusz Miejski przy placu Piłsudskiego klasycystyczny,
dwukondygnacyjny
budynek
pochodzący z połowy XIX stulecia, z czworoboczną
wieżą i ścianami fasad zdobionymi lizenami.
Środkowa, nieco wysunięta część mieści bramę
przejazdową i zwieńczona jest tympanonem
spoczywającym na lizenach.
W XIX w. była tu miejska kasa, biura i kancelaria
burmistrza, a także więzienie.
fot. J. Sawicki
Dawny ratusz kutnowski jest dziś siedzibą Muzeum Regionalnego, w którym na stałej
ekspozycji „Kutno- dzieje miasta” można obejrzeć pamiątki i dokumenty obrazujące historie
Kutna.
Obok Muzeum mieści się siedziba naczelnika powiatu sprzed 1826 roku. Teraz jest to Urząd
Gminy Kutno.
Pałac Saski -dawny zajazd (dom) podróżny
wzniesiony dla króla Augusta III, w latach
1750-53, według projektu architekta Johanna
Martina Waltera. To parterowa, trójskrzydłowa
budowla konstrukcji szachulcowej została
wzniesiona z tzw. muru pruskiego, później
wielokrotnie ją przebudowywano.
Ostatni raz August III nocował tu 21 kwietnia
1763 r. Potem obiekt stał się siedzibą
kutnowskich dziedziców. W grudniu 1812 r.
podjęto w jego murach obiadem cesarza
Napoleona. Z biegiem lat zatracił rezydencjonalny charakter, jego wnętrza zamieniono na
mieszkania, sklepy i warsztaty.
Dziś jest najstarszym zabytkiem architektury na terenie Kutna. Po pożarze w 2003 r. obiektem
zajęła się Fundacja Odbudowy Pałacu Saskiego. Społecznikom udało się uporządkować
zgliszcza i wyremontować część pomieszczeń. Działa już sala koncertowa, sale wystawowe
i Galeria "Szarej Godziny" w odnowionych piwnicach.
Po drugiej idąc w kierunku ulicy 29 Listopada,
pod
numerem
4
znajdziemy
willę
Troczewskiego. Zabytkowa willa należała
pierwotnie do dr Antoniego Troczewskiego
(1861-1928). Był on znanym polskim lekarzem,
politykiem i społecznikiem. Za jego sprawą
szpital św. Walentego w Kutnie stał się jedną z
najlepszych placówek w Królestwie Polskim.
Był inicjatorem budowy m.in. Strażackiego
Domu Dochodowego, a także Szkoły Realnej
Polskiej Macierzy Szkolnej.
Willa dr Troczewskiego została wzniesiona w XIX w. na planie litery L z uskokiem. Obecnie
w budynku funkcjonuje Urząd Stanu Cywilnego. Na elewacji willi znajduje się stosowna
tablica upamiętniająca postać doktora.
Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków.
Ściana poetów. Kutno bywa inspiracją dla poetów
może świadczyć o tym piosenka O Kutno! z
Kabaretu Starszych Panów, napisana przez
niezrównanego Jeremiego Przyborę. Nic zatem
dziwnego, że akurat w Kutnie od kilku lat w
czerwcu odbywa się Festiwal "Złoty Środek Poezji".
Jest to ogólnopolski konkurs na najlepszy tomik
poezji, debiut roku.
Festiwalowi towarzyszą Otwarty Konkurs Jednego
Wiersza, spektakle teatralne, spotkania ze znanymi
poetami, koncerty, recitale, biesiada poetycka oraz kiermasz książek. Dla turysty, który nie
interesuje się poezją, nie jest to być może wielka atrakcja. Ale do Kutna warto się jednak
wybrać, ponieważ pokłosiem poetyckich festiwali są murale.
Co roku z tomiku laureata konkursu fragment tekstu zostaje w sposób plastyczny utrwalony
na jednym z przęseł muru starego więzienia przy ul. Poniatowskiego. Ponury więzienny mur
stopniowo zamienia się bajeczną, kolorową budowlę - swoisty "pomnik poezji".
Park miejski im. R. Traugutta. Park powstał w
okresie międzywojennym, w latach dwudziestych
XX wieku; posiada powierzchnię 4,2 hektara,
a zlokalizowany jest w centrum Kutna. W parku
tym, który mieści się na terenie o zróżnicowanych
wysokościach, znajduje się Kutnowski Dom
Kultury, Biblioteka Miejska im. Stefana
Żeromskiego,
staw
(niegdyś
przemysłowy, natomiast
obecnie planuje
się zmienić jego zastosowanie na rekreacyjne),
pomnik poświęcony żołnierzom poległym w Bitwie pod Kutnem w 1939 roku, a także scena,
na której często goszczą różne zespoły muzyczne.
Kościół pw. Św. Wawrzyńca. Najwyższa świątynia
rzymskokatolicka w Kutnie. Neogotycka świątynia
wzniesiona w latach 1882-85, zaprojektowana przez
Konstantego Wojciechowskiego, bazylikowa z dwiema
strzelistymi wieżami. Pierwsza drewniana budowla
spłonęła w `1476 roku W zewnętrznej ścianie prezbiterium
- renesansowe epitafium plebana kutnowskiego Stanisława
Suchodolskiego zmarłego w 1536 roku, pochodzące ze
starszej XV - wiecznej świątyni, rozebranej w 1883 r. Obok
kościoła - plebania w stylu staropolskiego dworu z
alkierzami.
Fot. archiwum ROTWŁ
Rynek Zduński z dawnym budynkiem
Domu
Dochodowego
Ochotniczej
Straży Pożarnej i teatru amatorskiego.
Historia Towarzystwa Ochotniczej Straży
Ogniowej w Kutnie sięga przełomu lat
1899 - 1900. Powstało ono z inicjatywy
dr Antoniego Troczewskiego i inż.
Kazimierza Stebelskiego.
W tych samych latach przy boku straży
powstał amatorski zespół teatralny. W roku 1900, dzięki zawiązanemu komitetowi,
niedaleko Zduńskiego Rynku oddano do użytku budynek, w którym właśnie swoją siedzibę
znalazła staż oraz teatr.
Został on wzniesiony dość szybko, dzięki dużym środkom finansowym. Pieczę nad budową
sprawował inż. architekt Kazimierz Stebelski. W okresie I wojny światowej w budynku
stacjonowało wojsko niemieckie. Majątek "Domu Strażackiego" został rozkradziony przez
najeźdźcę. Zniszczono doszczętnie garderoby, rekwizyty, dekorację, a w samej sali teatru
zlokalizowano stajnię dla koni.
W 1919 r. do Kutna przybył Batalion 3 Pułku Instrukcyjnego gen. Józefa Hallera i to dzięki
tej formacji teatr pomału zaczął powracać do swojej dawnej świetności. W 1933 r. placówce
nadano imię Aleksandra Fredry. Wówczas zespół składał się przede wszystkim z oficerów,
żołnierzy oraz mieszkańców Kutna. Podczas II wojny światowej budynek ponownie znalazł
się w rękach okupanta, który po zmianach wewnątrz, utworzył w nim kino.
Po zakończeniu działań wojennych w "Domu Dochodowym" funkcjonowało do 1992 r. kinoteatr "Polonia". Obecnie w przywróconych do pierwotnego stanu wnętrzach funkcjonuje
Centrum Teatru, Muzyki i Tańca.
Najstarszą zabudowę na Rynku Zduńskim datuje się na XV i XVII wiek jest to Stara Oberża
– dawny zajazd przy pl. Wolności 14. W pierwszej połowie XIX stulecia urządzono tam
koszary dla 4. Pułku Strzelców Konnych. Później z budynku korzystały wojska rosyjskie.
Znalazło się tam też kasyno 37. Łęczyckiego Pułku Piechoty im. ks. Józefa Poniatowskiego.
Zespół pałacowo - parkowy Gierałty to
podmiejska siedziba dawnych właścicieli Kutna
mieszcząca się w parku Wiosny Ludów. Zespół
wzniesiony w stylu rokokowym w latach 177591. Murowany, parterowy pałac składa się z
części środkowej i dwóch części bocznych, a
ponadto - z dwóch wolnostojących pawilonów.
Centralna część pałacu z gankiem i balkonem,
od
strony
podjazdu
zwieńczona
jest
tympanonem i nakryta dachem mansardowym.
W kutnowskim pałacu gościli m.in. cesarz
Napoleon Bonaparte, król pruski Fryderyk
August i przebywający z misją wojskową generał i późniejszy prezydent Francji Charles de
Gaulle (1920).
Dziś swoją siedzibę w Pałacu Gierałty znalazła Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im.
Karola Kurpińskiego.
W parku otaczającym pałac – parku Wiosny
Ludów, stoi również murowana klasycystyczna
kaplica w kształcie rotundy - niegdyś
mauzoleum dawnych właścicieli Kutna Walentyny i Feliksa Mniewskich, z połowy XIX
wieku, obecnie siedziba Muzeum Bitwy nad Bzurą.
Muzeum Bitwy nad Bzurą. Od 9 września 1939 r.
przez dwa tygodnie między Kutnem, Łęczycą,
Łowiczem i Sochaczewem rozgrywała się
największa bitwa kampanii wrześniowej. Wiele
pozostałości po bitwie do dzisiaj zalega
mazowieckie pola i zagajniki, ale ich odkrycie nie jest łatwe. Część z tych znalezisk jest
eksponowana w Muzeum Bitwy nad Bzurą, które jest oddziałem Muzeum Regionalnego w
Kutnie. Od 1969 r. siedzibą oddziału jest budynek, który ma wartość symbolu. Jest to,
bowiem wybudowane w 1840 r. klasycystyczne mauzoleum rodziny Mniewskich,
ówczesnych właścicieli Kutna, które w skromnej formie powtarza genialny wzorzec
rzymskiego Panteonu.
Nowa Oberża - okazały gmach wybudowany
przez Feliksa Mniewskiego, dziedzica Kutna
w 1843 r., Mieści się przy ul. Sienkiewicza 2,
to dwuskrzydłowy, piętrowy budynek
wzorowany na założeniach pałacowych, z
elewacjami zdobionymi boniowaniem i
bogatymi dekoracjami rzeźbiarskimi otworów
okiennych. Wnętrza budynku mieściły zajazd,
szynk, sklepy i sale redutowe.
Getto Kutnowskie. Na terenie dawnej Cukrowni
"Konstancja", przy ul. A. Mickiewicza w Kutnie,
15 czerwca 1940 roku naziści utworzyli getto.
Teren getta ogrodzony drutem kolczastym
obejmował pięć budynków mieszkalnych i
fabrykę.
Likwidację getta rozpoczęto
19 marca 1942 rokumordując starszyznę.
Pozostałych Żydów wywożono do Chełmna nad Nerem (za przejazd
musieli zapłacić po 12 - 20 marek), gdzie zostali zamordowani w obozie
zagłady. Na budynku cukrowni można zobaczyć tablicę upamiętniającą
tragiczne losy Żydów kutnowskich.
Na ulicy Barlickiego w miejscu osiemnastowiecznej synagogi
zniszczonej podczas II wojny światowej stoi duży pomnik (kamień) z
tablicą upamiętniającą to miejsce.
Pomnik poległym kolejarzom. "Pomnik poległym w walce o
wyzwolenie społeczne i narodowe w latach 1939-1945".
Pomnik powstał 1.09.1963 r. Pomnik znajduje się
naprzeciwko dworca kolejowego w Kutnie, na parkingu.
Pomnik Pamięci. Na terenie
Placu Wolności w Kutnie stoi
kamień, na którym mieści się tablica z napisem: "Bohaterom
Września 1939 - Mieszkańcy Kutna 1982".
Pomnik poświęcony pamięci Żydów. Na cmentarnym
wzgórzu, w miejscu dawnego kirkutu, stoi pomnik
poświęcony pamięci Żydów z Kutna. Umieszczono na nim
napis w językach polskim i hebrajskim o treści - "Jest to
miejsce spoczynku Żydów kutnowskich, osiadłych w mieście
od początku XV wieku. Cmentarz zlokalizowany na pagórku
powstał w 1793 roku. Żydzi byli tu chowani do marca 1943 roku. Prosimy o zachowanie
powagi". Na terenie nekropolii zachowały się jedynie fragmenty nagrobków.
Kirkut (cmentarz żydowski) w Kutnie mieści się
przy ulicy Spokojnej. Został otwarty w 1793 roku.
Ma powierzchnię 2.8 hektara. Otaczają go resztki
ogrodzenia.
Na cmentarzu przetrwały do dzisiaj tylko fragmenty
porozbijanych macew. Stoją tu również tablice
upamiętniające cmentarz. Widnieją na nich napisy
po hebrajsku i polsku, mówiące iż "Jest to miejsce
spoczynku Żydów kutnowskich, osiadłych w
mieście od początku XV wieku. Cmentarz zlokalizowany na pagórku powstał w 1793 r. Żydzi
byli tu chowani do marca 1943 r. Prosimy o zachowanie powagi". Kilkadziesiąt nagrobków
uratowanych z tego właśnie cmentarza przechowywanych jest w miejscowym Muzeum
Miasta Kutna.
Drewniany dwór Chlewickich, Dworek
Modrzewiowy (ul.Narutowicza 20) należy do
najstarszych obiektów zabytkowych tego
miasta. Został wzniesiony prawdopodobnie na
przełomie XVIII i XIX stulecia, a po pożarze
w I połowie XIX w. został odbudowany. Jest
to budowla dwutraktowa wzniesiona na planie
prostokąta. Front dworku zdobi niewielki
ganek kryty trójkątnym dachem naczółkowym.
Dziś jest siedzibą Towarzystwa Przyjaciół
Ziemi Kutnowskiej ( www.tpzk.eu )
Drewniany dwór Szomańskich z XIX wieku
(ul. Kościuszki 9) - budowla, przeniesiona w
roku 1888 z folwarku Gnojno. Dwór
Szomańskich to budynek parterowy z
mieszkalnym poddaszem, pierwotnie kryty
gontem. Fasadę dworku zdobi portyk na
kolumnach podtrzymujących profilowany
frontonik. W okresie okupacji dwór został
otynkowany i pokryty dachówką.
Dziś dwór jest własnością prywatną i mieści
hotel "Dworek".
Po drugiej stronie przy ulicy Kościuszki 16
znajdziemy Starostwo Powiatowe. Budynek, w
którym mieści się siedziba władz powiatu datuje
się na rok 1930.
Przy ul. Kościuszki znajdziemy też budynek dawnej rosyjskiej szkoły elementarnej
wzniesionej w 1881 roku. Dziś jest on siedzibą Zakładu Doskonalenia Zawodowego w
Warszawie – Centrum Kształcenia Ustawicznego w Kutnie.
Dawny Szpital Powiatowy pw. Św. Walentego z 1843 r. mieści się przy ul. Wyszyńskiego .
W ostatnich latach zaborów był tam przytułek a następnie szpital zakaźny. Współcześnie z
obiektu korzysta Agencja Rozwoju Regionu Kutnowskiego.
Kościół św. Stanisława Biskupa Męczennika
w Kutnie-Łąkoszynie Parafia pochodzi z ok.
połowy XIV w. Kościół murowany,
neogotycki, bazylikowy, zbudowany w latach
1909 - 1911, wg projektu architekta S.
Bowbelskiego. Zaledwie 200 metrów dalej
znajdziemy jeden najstarszych cmentarzy w
Kutnie, z nagrobkami tutejszego ziemiaństwa.
Dziś Kutno to ważny ośrodek przemysłu maszynowego, spożywczego, farmaceutycznego i
metalowego oraz duży węzeł kolejowy i drogowy. Miasto usytuowane jest niemal dokładnie
w centrum Polski (21 kilometrów od jej geometrycznego środka), leży na skrzyżowaniu
ważnych szlaków komunikacyjnych - dróg międzynarodowych E-30 (Moskwa - Berlin) i E75 (Gdańsk - Wiedeń) oraz linii kolejowej Moskwa - Warszawa - Berlin.
Jak spędzać wolny czas?
W Kutnie znajduje się Europejskie Centrum Małej Ligi Baseballowej. Tu rozgrywane są
każdego roku mistrzostwa małej ligi, w których uczestniczą zawodnicy z Europy, Afryki i
Azji.
W roku 1984 mieszkający w Kutnie Kubańczyk Juan Echevarria rozpoczął treningi z grupą
uczniów. Dziś w Kutnie tę dyscyplinę sportu uprawia ok. 200 młodych ludzi. Kutnowscy
baseballiści są wielokrotnym mistrzem Polski i zdobywcą pucharu Polski. Godnie
reprezentują Polskę w zawodach międzynarodowych (IV miejsce w światowej serii małej ligi
baseballa - Taylor w USA, 2002 r.).
Centrum Małej Ligi to kompleks sportowy wybudowany na powierzchni 17 hektarów,
składający się z dwóch stadionów z trybunami łącznie na 4.000 widzów oraz boisk,
internatów dla 200 osób i budynku administracyjnego.
Jedną z gwiazd wszech czasów tej dyscypliny jest Stanisław Musiał, wprawdzie Polak z
pochodzenia, ale urodzony na amerykańskiej ziemi (1920). Właśnie imieniem Stana Musiala
nazwano jeden ze stadionów największego w Europie zespołu obiektów do gry w baseball
Informacji o terminach meczów baseballowych rozgrywanych na stadionach Centrum można
zasięgnąć pod numerem telefonu 0242544569 lub na stronie internetowej
http://www.eteamz.com/llbeurope1
Aquapark Kutno.
Wybudowany w maju 2012 roku. Obiekt przyjął kształt ćwiartki koła na wzór pobliskich
boisk baseballowych – obiektów Centrum Szkolenia Małej Ligi Baseballowej. Powierzchnia
użytkowa aquaparku wynosi 3815 metrów kwadratowych, a łączna powierzchnia zabudowy
4531 metrów kwadratowych. Wysokość budynku to prawie dwanaście metrów.
Na wyposażeniu Aquaparku znajdują się basen sportowy (o wymiarach 25x16m o głębokości
od 1,6m do 2m), basen rekreacyjny, dwa masaże karku, gejzery powietrzne, dwie zewnętrzne
zjeżdżalnie. Obiekt wyposażony jest również w zespół odnowy biologicznej, siłownię, salę
fitness czy salę do gry w squasha.
Obiekt przystosowany dla osób niepełnosprawnych.
Informacji o dostępnych atrakcjach i ich cenniku można zasięgnąć na stronie internetowej
http://www.aquaparkkutno.com
Kutno słynie również ze Święta Róży – wrześniowej imprezy posiadającej bogatą i
wieloletnią tradycję. Historia organizacji wystawy sięga 1975 roku, kiedy to Bolesław
Wituszyński – kutnowski hodowca róż oraz Kazimierz Jóźwiak – dyrektor Kutnowskiego
Domu Kultury zorganizowali ją po raz pierwszy. Od tamtego momentu ta niepowtarzalna
impreza na trwale wpisała się do kalendarza imprez kulturalnych miasta.
W ciągu tych formułę Święta Róży systematycznie wzbogacano o nowe elementy. Zaczęto
organizować m.in.: wystawy krzewów iglastych, oraz pokazy układania bukietów
kwiatowych. W czasie trwania Święta Róży plantatorzy i hodowcy we wnętrzach
Kutnowskiego Domu Kultury prezentują najpiękniejsze okazy tych pięknych, pachnących
kwiatów w wyszukanych aranżacjach plastycznych. Wystawom towarzyszy konkurs na
najpiękniejszą różę oraz liczne imprezy o charakterze kulturalnym i rozrywkowym.
Muzeum Regionalne w Kutnie. Jesteśmy po to by
poznawać, chronić oraz przybliżać współczesnym i
przekazać następnym pokoleniom dziedzictwo przeszłości
Kutna i regionu. Nasza praca to służba na polu
kształtowania człowieka świadomego swej tożsamości.
Nasz cel to nowoczesne Muzeum XXI wieku.
Dnia 19 października 2009 r., w 28 rocznicę powstania
Muzeum otwarto długo oczekiwaną wystawę stałą „Miasto
w czasie i przestrzeni”. Jest to zarówno krótka charakterystyka pradziejów Kutnowskiego, jak
i eksponaty właściwe dla danej epoki archeologicznej, począwszy od tych związanych z
epoką kamienia poprzez epoki metali, średniowiecze, na nowożytnych skończywszy.
Wystawa stała „Rzeźba po kutnowsku” prezentuje muzealną kolekcję rzeźb współczesnych
twórców ludowych i nieprofesjonalnych z terenu Kutna i powiatu.
Muzeum realizuje również wystawy czasowe, wystawy w Dworku Modrzewiowym oraz
wystawy plenerowe.
Plac Marsz. J. Piłsudskiego 20
99-300 Kutno
Telefon: +48 24 254 79 64
Tel. kom.: +48 505 01 98 90
Email: [email protected]
Czynne od poniedziałku do piątku w godz. 10 -18,
w niedziele w godz. 10-16
Muzeum Bitwy nad Bzurą. Ekspozycja muzealna ukazuje przebieg dramatycznych walk,
jakie toczyły nad Bzurą oddziały polskie dowodzone przez generała dywizji Tadeusza
Kutrzebę. Zebrane pamiątki, zdjęcia, elementy uzbrojenia, umundurowania dokumentują
największą bitwę Kampanii Wrześniowej 1939 roku.
Do ciekawszych eksponatów możemy zaliczyć: kurtkę mundurową wz. 1936 pułkownika
dyplomowanego Mieczysława Mozdyniewicza, ciężki karabin maszynowy systemu Browning
wz. 1930 oraz granatnik wz. 1936 kaliber 46 mm.
Większość prezentowanych na wystawie zbiorów przekazali sami uczestnicy bądź rodziny
uczestników Bitwy nad Bzurą. Duża część pamiątek pochodzi ze znalezisk na terenie walk
Park Wiosny Ludów
Telefon: (24) 253-31-41
Email: [email protected]
Czynne od wtorku do niedzieli
w godz. 10-16
Informacje
o
aktualnych
wystawach,
znajdziecie :http://www.muzeumkutno.com
godzinach
otwarcia,
cennikach
Wszelkie informacje dotyczące wydarzeń i informacji z miasta Kutno
również : http://umkutno.pl
INFORMACJA TURYSTYCZNA
Punkt Informacji Turystycznej przy Miejskiej i Powiatowej
Bibliotece Publicznej
Wojska Polskiego 5
99-340 Krośniewice
tel. 24 355 10 12 wew 15
[email protected]
www.bibliokutno.pl