Społeczne uwarunkowania i konsekwencje korzystania z Internetu
Transkrypt
Społeczne uwarunkowania i konsekwencje korzystania z Internetu
Społeczne uwarunkowania i konsekwencje korzystania z Internetu dr Dominik Batorski Uniwersytet Warszawski 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 1 Plan wystąpienia 1. 2. 3. 4. Badania Diagnoza Społeczna 2003-2005 Uwarunkowania korzystania z internetu Zmiany internetu i sposobów korzystania z niego Konsekwencje korzystania z internetu 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 2 1 Diagnoza Społeczna Badania panelowe (marzec 2000; 2003 i 2005) Badanie składa się z dwóch części: – Gospodarstwa domowe: Wywiad z głową gospodarstwa domowego. Informacje o całym gospodarstwie oraz o osobach w poniżej 16 lat. – Indywidualna: Kwestionariusz indywidualny przeprowadzany z każdą osobą w gospodarstwie w wieku 16+. Badanie jest finansowane przez sponsorów prywatnych, ale publicznie dostępne: – http://www.diagnoza.com 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 3 Próba Badanie przeprowadzone w 2000, 2003 i 2005 roku – za każdym razem w marcu – pytania o komputery i internet od 2003 roku. Liczebność próby – Około 4000 gospodarstw domowych. – Około 10000 tysięcy indywidualnych respondentów. Znaczna część z respondentów była badana zarówno w 2005, jak i w 2003 i 2000 roku. Kolejne badanie – marzec 2007. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 4 2 Wyposażenie gospodarstw domowych w nowe technologie Komputery są w prawie 45 proc. gospodarstw domowych; Dostęp do internetu deklaruje prawie 26 proc. gospodarstw domowych. Częściej wyposażone w nowe technologie są gospodarstwa: – – – – – w większych miejscowościach, w których więcej jest osób pracujących, w których są osoby uczące się, liczniejszych o wyższych miesięcznych dochodach na osobę. Internet według typu gospodarstwa internet 26% 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 solo < 50 lat solo 50 lat+ rodzina niepełna małżeństwa <50 lat małżeństwa 50 lat+ Rodzina dzieci <13 lat Rodzina dzieci 13-17 lat Rodzina dzieci 18+ (1 uczący się) Rodzina dzieci lat 18+ bez uczących się Wielorodzinne Inne 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 9 3 Powody braku internetu 12% zamie rzamy założyć dos tę p w tym roku 15% brak s przę tu brak odpowie dnich umie ję tnoś ci korzys tania 4% zbyt duże kos zty dos tę pu 63% 11% Inte rne t może być s zkodliwy obawy o prywatnoś ć lub be zpie cze ńs two brak zainte re s owania 3% 1% 17% brak potrze by możliwoś ci korzys tania gdzie indzie j inny powód 13% 9% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100 % Korzystanie z komputerów i internetu w wyposażonych gospodarstwach Nie wszystkie osoby posiadające w domu komputer lub dostęp do internetu korzystają z tych technologii. – Spośród osób, które posiadają komputer w domu, aż 30% w ogóle komputera nie wykorzystuje. – Dostęp do internetu we własnym domu ma 29% Polaków w wieku 16 i więcej lat. Zaledwie niecałe 20% z tego dostępu korzysta. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 11 4 Korzystanie wśród osób z dostępem według płci 100 90 80 70 69,8 71,5 75,1 71,5 68,4 korzys ta ją cy z komputera w gos p. z komputere m 68,2 60 50 użytkownicy interne tu w gos p. z dos tępe m 40 30 20 10 0 17 marca 2006 Ogółem mężczyzna płe ć Diagnoza Społeczna 20032003-2005 kobieta 12 Korzystanie wśród osób z dostępem według wieku korzys tają cy z komputera w gos p. z komputerem użytkownicy internetu w gos p. z dos tę pem 100 90 93 95 97 87 80 72 73 70 60 54 53 50 37 40 35 30 17 20 17 10 0 do2006 24 la t 17 marca 25-34 la ta 35-44 la ta Społeczna 45-59 la t Diagnoza 20032003-2005 60-64 la ta 65+ la t 13 5 Korzystanie wśród osób z dostępem według wykształcenia korzys tają cy z kompute ra w gos p. z kompute rem użytkownicy interne tu w gos p. z dos tę pem 100 97 90 88 80 70 73 60 50 50 40 97 84 68 46 30 20 18 10 22 0 pods ta wowe i niże j za s a dnicze za w./ gimna zjum 17 marca 2006 ś re dnie wyżs ze / police a lne ucza cy s ie Diagnoza Społeczna 20032003-2005 14 Korzystanie wśród osób z dostępem według miejsca zamieszkania korzys ta ją cy z kompute ra w gos p. z komputerem użytkownicy internetu w gos p. z dos tę pem 100 90 80 82 70 78 78 78 74 77 73 72 60 67 69 58 59 50 40 30 20 10 0 powyże j 500tys . 17 marca 2006 200-500tys . 100-200tys . 20-100tys . Diagnoza Społeczna 20032003-2005 do 20tys . wie ś 15 6 Korzystanie z komputerów i internetu Korzystanie z komputera przynajmniej od czasu do czasu deklaruje nieco ponad 43 proc. osób w wieku 16 i więcej lat. Z internetu korzystało 33% Polaków. W ostatnim tygodniu komputera używało 40% osób, a z internetu korzystało 27%. Zdecydowanie częściej technologii tych używają osoby: – lepiej wykształcone, młodsze, mieszkające w większych miastach, uczące się lub pracujące, oraz z gospodarstw domowych o wyższych dochodach i tych, w których są dzieci. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 16 Kim są internauci? Z internetu korzystają przede wszystkim – – – – – – osoby młodsze, lepiej wykształcone, osoby uczące się, mieszkające w większych miejscowościach, pracujące. Znacznie mają również dochody w gospodarstwie domowym – im wyższe tym większa szansa, że mieszkające w nim osoby korzystają z sieci. Rzadziej korzystają – kobiety, rolnicy, bezrobotni i emeryci. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 17 7 Płeć 100 kompute r 90 inte rne t te le fon komórkowy 80 70 60 52,9 48,1 50 44,0 43,1 40 43,8 42,4 35,2 33,4 31,8 30 20 10 0 Ogółe m me zczyzna 17 marca 2006 kobie ta Diagnoza Społeczna 20032003-2005 18 Wiek 100 kompute r 90 80 80 73 76 inte rnet te le fon komórkowy 75 70 60 60 55 49 50 40 50 35 37 34 30 22 22 20 12 8 10 10 4 3 0 do 24 lat 17 marca 2006 25-34 la ta 35-44 la ta 45-59 la t Diagnoza Społeczna 20032003-2005 60-64 lata 65+ la t 19 8 Korzystanie z technologii w zależności od wieku 100 te le fon komórowy (p112) 90 używa kompute ra (p74) 80 De kla rowa ne korzys ta nie z inte rne tu (p126) 70 60 50 40 30 20 10 0 0 5 17 marca 2006 10 15 20 25 30 35 40 45 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 50 55 60 65 70 75 80 85 21 Wykształcenie (z wyodrębnieniem uczących się) 100 komputer 90 inte rnet telefon komórkowy 80 65 60 45 37 40 26 30 16 20 10 69 53 52 50 84 76 75 70 90 6 15 4 0 pods ta wowe i niże j 17 marca 2006 za s a dnicze za w./ gimna zjum ś re dnie Diagnoza Społeczna 20032003-2005 wyżs ze / police a lne ucza cy s ie 22 9 Wielkość miejscowości zamieszkania 100 komputer 90 inte rnet telefon komórkowy 80 70 60 59 60 54 50 50 53 58 50 45 52 49 44 51 44 38 37 40 33 30 30 21 20 10 0 powyzej 500tys . 200-500tys . 100-200tys . 17 marca 2006 20-100tys . wie s Diagnoza Społeczna 20032003-2005 23 Status społeczno-zawodowy 100 kompute r internet tele fon komórkowy 90 90 84 80 80 76 72 68 70 60 do 20tys . 64 63 56 55 52 47 50 42 40 38 33 33 30 31 26 20 18 20 11 21 21 bezrobotni bierni zawodowo 17 12 10 9 5 0 prac. s ek. pub. prac. s ek. pryw przeds ię biorcy 17 marca 2006 rolnicy renciś ci Diagnoza Społeczna 20032003-2005 emeryci uczniowie i s tudenci 24 10 Sposób wykorzystania internetu Internet może być wykorzystywany na bardzo różne sposoby i fakt korzystania z sieci może oznaczać wiele bardzo różnych działań. Dlatego też nie jest możliwe mówienie o konsekwencjach (psychologicznych, społecznych lub ekonomicznych) korzystania z internetu w ogólności. Znacznie większy sens ma rozważenie efektów konkretnych sposobów korzystania z sieci. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 25 Korzystanie z internetu: komunikacja 100% kiedykolwiek 90% 80% 67% 70% % użykownikó os tatnio 80% 61% 60% 52% 45% 50% 40% 35% 31% 30% 16% 20% 10% 10% 13% 17% 3% 0% poczta komunika tory e le ktroniczna inte rne towe 17 marca 2006 cza ty fora i grupy dys kus yjne Diagnoza Społeczna 20032003-2005 inte rne towa te le fonia wide okonfe re ncje 26 11 100% Korzystanie z internetu: handel, praca, pieniądze kiedykolwie k 90% os tatnio 80% % użyko wnikó 70% 60% 50% 40% 33% 36% 33% 25% 30% 20% 12% 24% 22% 17% 13% 11% 10% 21% 9% 0% pos zukiwa nie pra cy kupowa nie produktów 17 marca 2006 korzys ta nie z ba nku pła ce nie ra chunków Diagnoza Społeczna 20032003-2005 ucze s tnictwo te le pra ca na kompute rze w a ukcja ch domowym inte rne towych 28 Korzystanie z internetu: informacja 100% 90% 90% kiedykolwiek 77% 80% os tatnio 76% % użyko wnikó 70% 59% 60% 49% 50% 40% 34% 30% 10% 25% 21% 19% 20% 7% 5% 12% 0% prze glą da nie WWW 17 marca 2006 s zuka nie ma te ria łów do pra cy lub na uki kurs y prze z inte rne t wła s na s trona informa cje od WWW ins tytucji pub. Diagnoza Społeczna 20032003-2005 formula rze urzę dowe 29 12 Korzystanie z internetu: rozrywka 100% kie dykolwiek 90% os tatnio 80% % użyko wnikó 70% 60% 48% 50% 40% 42% 38% 34% 30% 20% 15% 25% 22% 17% 26% 16% 10% 7% 5% 0% gra nie w gry s ie ciowe 17 marca 2006 ś cią ga nie progra mów ś cią ga nie muzyki, filmów twórczoś ć s łucha nie ra dia , muzyki oglą da nie te le wizji Diagnoza Społeczna 20032003-2005 30 Uwarunkowania sposobów korzystania poczta e le ktroniczna cza ty ma te ria ły do pra cy/ na uki kupowa nie produktów gra nie w gry s ie ciowe informa cje od ins tytucji pub. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% pods ta wowe i niże j 17 marca 2006 za s a dnicze ś re dnie za w./gimna zjum Diagnoza Społeczna 20032003-2005 wyżs ze /police a lne ucza cy s ie 31 13 Problematyka uzależnienia Tylko niewielka część użytkowników poświęca bardzo dużo czasu (35 i więcej godzin tygodniowo) na korzystanie z komputera. Co więcej, znaczna część z nich – prawie trzy czwarte – to osoby pracujące. Tak więc problem nadużywania komputerów i uzależnienia od nich dotyczyć może stosunkowo niedużej grupy osób. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 32 Zmiany korzystania 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 33 14 Zmiany sposobów korzystania z internetu 2003-2005 Zmiany internetu Zmiany sposobów korzystania – zmiany populacji użytkowników, – zjawisko rezygnacji z korzystania z internetu i jego przyczyny, – zmianie dostępności internetu i miejsc w jakich jest wykorzystywany, – zmiany czasu poświęcanego na korzystanie z internetu, – zmianie sposobów korzystania z sieci. Znaczenie i konsekwencje tych zmian 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 34 Zmiany liczby użytkowników W marcu 2005 korzystanie z internetu deklarowało 33,4% Polaków. W ciągu jednego tygodnia korzystało nieco ponad 27%. W marcu 2003 roku korzystanie od czasu do czasu deklarowało 24,7%, a tygodniowo niecałe 20%. Wzrasta odsetek użytkowników komputerów korzystających z internetu (obecnie 75%) 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 35 15 Zmiana populacji użytkowników pods tawowe i niżej ś rednie uczacy s ie 2003 1% 9% 31% 2005 2% 13% 0% 17 marca 2006 10% zas adnicze zaw./gimnazjum wyżs ze/policealne 39% 29% 20% 30% 19% 32% 40% 50% 60% Diagnoza Społeczna 20032003-2005 24% 70% 80% 90% 100% 36 Zjawisko rezygnacji z korzystania Znaczny odsetek osób, które korzystały z internetu w 2003 roku, obecnie z niego nie korzysta (15%). – Przyrost użytkowników jest większy niż pokazują to inne badania. Przyczyny rezygnacji – zmiana sytuacji życiowej Kim są rezygnujący? – Częściej są to: kobiety, z wykształceniem zasadniczym zawodowym, z mniejszych miejscowości – Osoby wykorzystujące internet mniej wszechstronnie i mniej intensywnie 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 37 16 Zmiany dostępności internetu i miejsc korzystania W porównaniu z 2003 rokiem większy odsetek internautów łączy się z siecią z domu. Zmniejszeniu ulega natomiast odsetek internautów korzystających – w szkole lub na uczelni – w kawiarenkach internetowych Wzrost liczby użytkowników internetu jest związany przede wszystkim ze zwiększeniem dostępności w gospodarstwach domowych. – stały dostęp 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 38 Miejsce korzystania z internetu 2003-2005 100% 2003 90% 2005 80% 70% 63% 60% 53% 50% 40% 32% 32% 28% 30% 24% 20% 21% 23% 20% 14% 10% 3% 0% w pra cy 17 marca 2006 w domu w s zkole / na ucze lni w ka wia re nce inte rne towe j Diagnoza Społeczna 20032003-2005 u zna jomych/ rodziny w innym mie js cu 39 17 Zmiany czasu poświęcanego na korzystanie W porównaniu z 2003 rokiem średnia liczba godzin spędzanych w internecie wzrosła o jedną trzecią. – W 2005 roku użytkownicy internetu spędzali w sieci średnio 8 i pół godziny tygodniowo. – W marcu 2003 przeciętny użytkownik spędzał w sieci nieco ponad 6 godzin tygodniowo Możliwe wyjaśnienia. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 40 Wzrost czasu (cd.) Przyczyny: – znacznie więcej użytkowników korzysta z sieci w domu i więcej ma stałe łącze; – nieco większa jest również liczba miejsc, w których przeciętny użytkownik korzysta z internetu; – większa dostępności internetu sprzyja też intensywniejszemu korzystaniu nowych użytkowników; – wraz ze stażem korzystania z internetu użytkownicy zaczynają bardziej wszechstronnie korzystać z sieci i poświęcając na to więcej czasu. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 41 18 14 Liczba godzin tygodnio 12 Czas w internecie w zależności od doświadczenia (2003) 11,8 10,5 10 8 6,3 5,2 6 4,8 3,5 4 2 0 powyże j 6 la t 17 marca 2006 5-6 la t 3-4 la ta 2 la ta rok mnie j niż rok S taDiagnoza ż korzysSpołeczna ta nia z inte rne tu 20032003-2005 42 Zmiany sposobów korzystania Wraz ze wzrostem stażu korzystania z internetu rośnie wszechstronność i intensywność jego wykorzystania. – Ilość funkcji, w jakich internet jest wykorzystywany, zależy przede wszystkim od wieku użytkownika i od czasu trwania kontaktu z tą technologią. – Zdecydowanie wszechstronniej wykorzystują internet: użytkownicy młodsi, ci, którzy wcześniej zaczęli z niego korzystać, mężczyźni. Obecnie nowi użytkownicy internetu korzystają z niego bardziej wszechstronnie niż osoby, które zaczynały korzystać wcześniej. Jednak niektóre czynności (np. korzystanie z czatów oraz forów i grup dyskusyjnych) są coraz mniej popularne. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 43 19 Zmiana zachowań komunikacyjnych 100% 2003 90% 2005 80% 70% 70% 64% 58% 60% 50% 42% 40% 45% 46% 44% 37% 41% 40% 32% 36% 29% 30% 23% 20% 10% 0% rodzina pra cownicy zna jomi os oby be z os oby z konta ktu inte rne tu ro dzaj ko ntaktó w Diagnoza Społeczna 17 marca 2006 o podobnych za inte re s owa -nia ch s ympa tia 44 20032003-2005 Zmiana intensywności komunikacji 100% 2003 90% 2005 80% 70% 60% 50% 39% 40% 30% 20% 25% 42% 23% 24% 22% 18% 19% 18% 13% 15% 13% 13% 15% 10% 0% rodzina 17 marca 2006 pracownicy znajomi os oby be z kontaktu o podobnych zainte re s owaro dzaj ko ntaktó w: ko munikac ja w je dnym tyg o dniuniach Diagnoza Społeczna 20032003-2005 os oby z inte rne tu s ympatia 45 20 Konsekwencje korzystania 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 46 Konsekwencje korzystania z technologii Narzędzia są czymś więcej niż tylko czymś co ma ułatwiać życie i czynić wykonywanie zadań łatwiejszym. – Zmieniają też nasz sposób myślenia i podejścia do zadań (a przez to także naturę samych zadań). – Zmieniają organizację czasu – Sposób komunikacji 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 47 21 Konsekwencje korzystania z internetu Konsekwencje (sposobów) korzystania z internetu dla różnych sfer życia: – – – – – – statusu społeczno-zawodowego, dochodów, relacji społecznych, uczestnictwa w życiu publicznym, psychiki, zdrowia, Jak badać konsekwencje korzystania? 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 48 Zmiana czasu poświęcanego na... zwię ks zyło nie zmie niło chodze nie na konce rty 0 s łucha nie ra dia zmnie js zyło 93 3 7 88 9 chodze nie do muze ów 1 92 8 chodze nie do te a tru 0 92 8 chodze nie do kina 1 konta kty ze zna jomymi 89 5 konta kty z rodziną 2 9 81 oglą da nie TV 1 18 74 czyta nie pra s y 1 25 82 pra ca w domu 2 0% 8 89 czyta nie ks ią że k 1 17 marca 2006 11 87 17 84 20% 40% Diagnoza Społeczna 20032003-2005 14 60% 80% 100% 49 22 Oglądanie telewizji 100% 90% 22% 11% 13% 10% 13% 80% 17% 70% 60% 27% 31% 50% 25% 40% 36% 30% 27% 20% 10% 14% 10% 2% nie korzys ta z komputera korzys ta tylko komputer 17 marca 2006 od trzech godzin do czterech godzin od dwóch do trzech godzin od godziny do dwóch godzin mniej niż godzinę 32% 8% 2% 0% powyżej czterech godzin nie ogląda telewizji 3% korzys ta z komputera i internetu Diagnoza Społeczna 20032003-2005 50 Sytuacja społeczno zawodowa Jak zmienia się status społeczno zawodowy osób, które korzystają z komputerów i internetu oraz tych, którzy z nich nie korzystają? Tygodniowo szukanie pracy przez internet deklaruje 12% użytkowników. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 51 23 Zmiana sytuacji osób pracujących pra cują cy re nciś ci e me ryci uczniowie os oby, które nie korzys ta ją be zrobotni bie rni za wodowo 5% 8% 0%7% 6% S tatus w 200 74% 87% użytkownicy 17 marca 2006 0% 10% 20% 1%4% 1% 4% 4% 30% 50% Diagnoza40% Społeczna 20032003-2005 60% 70% 80% 90% 100% 54 Zmiana sytuacji osób bezrobotnych pra cują cy re nciś ci os oby, które nie korzys ta ją e me ryci uczniowie 2% 2% 0% bie rni za wodowo 47% 19% S tatus w 200 30% be zrobotni 53% użytkownicy 17 marca 2006 0% 10% 20% 1% 3%3% 30% 40% 50% Diagnoza Społeczna 20032003-2005 60% 31% 70% 80% 10% 90% 100% 55 24 Zmiana sytuacji biernych zawodowo pra cują cy re nciś ci os oby, które nie korzys ta ją e me ryci 5% 9% 1% be zrobotni 16% bie rni za wodowo 51% S tatus w 200 18% uczniowie 29% użytkownicy 17 marca 2006 0% 10% 4% 1%6% 20% 16% 30% 50% Diagnoza40% Społeczna 20032003-2005 44% 60% 70% 80% 90% 100% 56 Zmiana sytuacji osób uczących się pra cują cy re nciś ci os oby, które nie korzys ta ją e me ryci 1% 2% be zrobotni bie rni za wodowo 44% 14% 15% S tatus w 200 25% uczniowie użytkownicy 17 marca 2006 0% 19% 2% 0% 10% 20% 60% 30% 40% 50% Diagnoza Społeczna 20032003-2005 11% 60% 70% 80% 90% 8% 100% 57 25 Awanse i zarobki W przeciągu roku poprzedzającego badanie awans uzyskiwały znacznie częściej osoby, które korzystają z internetu. – Wśród pracujących użytkowników awans otrzymało 14% osób, – a wśród osób, które nie korzystają z sieci zaledwie 4%. Osoby korzystające z internetu zarabiają więcej od osób nie korzystających. Przyrost dochodów jest większy wśród osób które korzystają z internetu. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 58 Uczestnictwo w życiu publicznym i społecznym Osoby korzystające z internetu znacznie częściej uczestniczą w życiu społecznym i publicznym. Użytkownicy internetu są bardziej zaangażowani – Głosowanie w wyborach i referendach – Angażowanie się w działalność na rzecz społeczności lokalnej – Udział w zebraniach publicznych i zabieranie głosu – Członkostwo w organizacjach i pełnienie w nich funkcji Wpływ internetu na uczestnictwo 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 59 26 Udział w zebraniach publicznych 0,1 0,08 0,06 Ogółem 0,04 0,02 Nie korzys tający z inte rnetu 0 -0,02 zmiana udziału w ze braniach publicznych Korzys ta jący z inte rnetu 2003-2005 -0,04 -0,06 -0,08 -0,1 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 60 Członkostwo w organizacjach 0,1 0,08 0,06 Ogółem 0,04 0,02 Nie korzys tający z internetu 0 -0,02 czło nko s two w o rg anizacjach i s to warzys zeniach Korzys tający z internetu 2003-2005 -0,04 -0,06 -0,08 -0,1 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 61 27 Relacje społeczne Osoby, które spotkały osobiście kogoś poznanego przez internet posiadają znacznie więcej przyjaciół i znajomych niż użytkownicy, którzy przez internet znajomości nie zawierali. Użytkownicy sieci nie doświadczają ani spadku liczby przyjaciół, ani też jego wzrostu. Sam fakt poznawania ludzi przez internet też nie ma istotnego wpływu na liczbę przyjaciół. Świadczy to prawdopodobnie o tym, że znajomości nawiązywane przez internet to raczej słabe więzi a nie bliskie przyjaźnie. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 62 Kontakty przez internet 100% 2003 90% 2005 80% 70% 60% 50% 39% 40% 25% 30% 20% 18% 42% 23%24% 22% 19% 18% 13% 15% 13% 13%15% 10% 0% rodzina 17 marca 2006 pracownicy znajomi os oby be z kontaktu os oby z inte rne tu o podobnych zainte re s owaniach ro dzaj ko ntaktó w: ko munikac ja w je dnym tyg o dniu Diagnoza Społeczna 20032003-2005 s ympatia 63 28 Poczucie osamotnienia Poczucie osamotnienia nie zależy od korzystania z internetu Nie zmienia się w zależności od faktu korzystania z sieci. 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 64 Zdrowie Korzystanie z komputerów i internetu nie ma istotnego wpływu na to jak zmieniły się odczuwane dolegliwości somatyczne między marcem 2003 i 2005. Jest jednak jeden istotny wyjątek. – W porównaniu do osób, które nie korzystają z komputerów, wśród użytkowników nastąpił większy wzrost osób uskarżających się na „łamanie i bóle w całym ciele”. – istotne znaczenie ma również liczba godzin spędzanych tygodniowo przed komputerem 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 65 29 Dziękuję za uwagę 17 marca 2006 Diagnoza Społeczna 20032003-2005 67 30