^ f r z y wigilijnym stole
Transkrypt
^ f r z y wigilijnym stole
H i r u n ; sraRRj RŁKBEA(J1 (MM* Wieści Ilaniżowskie N r 12 ( 2 2 ) G r u d z i e ń 1998 C e n a 1 , 0 0 7.1. ^frzy wigilijnym stole Przy wigilijnym stole. Łamiąc opłatek święty, Pomnijcie, że dzień ten radosny W miłości jest poczęty. •A Ze jak mówi wam wszystkim Dawne, odwieczne orędzie, Z pierwszą na niebie gwiazdą Bóg w waszych domach zasiądzie. Sercem Go przyjąć gorącym^ Na ościezaj otworzyć wrota Oto co czynić wam każe Miłość, największa cnota. ' A twórczych pozbawił się ogni. Sromotnie zamknąwszy swe wnętrze, Kto z bratem żyje w niezgodzie Depcząc orędzie najświętsze. Wzajemnie przebaczyć winy. Koniec położyć rozterce, A z walki wyjdzie zwycięsko Walczące narodu serce. Jan Kasprowicz W NUMERZE: *Z PRAC RADY * STATYSTYKA DEMOGRAFICZNA GMINY 1H K A D E N C J I * *D1A M EN T O W E Z A Ul KWARTAŁ* ' O REFORMIE SŁUŻBY GODY* ZDROWIA* • B O Ż O N A R O D Z E N I O W E D E K O R A C J E * * J A K S I Ę Ż Y Ł O 100 L A T T E M U * ' S U K C E S Z E S P O Ł U ŚPIEWACZEGO Z MAZURÓW* EWANGELIZACYJNE* TELEFONÓW* *R O L N I C Z E PRZYPOMNIENIA* 'REKOLEKCJE "KALENDARZ BIODYNAMICZNY* 'WAŻNIEJSZE NUMERY 'TERMINARZ KINA N A GRUDZIEŃ* *PRZYSŁOWIA I PROGNOZY* Wjeści Runtżciw&ic nr 12(22) l Drodzy Czytelnicy j D u ż o radości z przeżywania • w Nowym Roku J 999 życzy • • * Świąt Bożego Narodzenia oraz zdrowia i obfitości' • Redakcja "Wieści Raniżawskich"* 'Diamentowe Qody * W s o b o t ę ] 4 listopada 1938 roku w kościele pw, Ś w . Wojciecha w Woli Raniźowskicj ślubowali sobie dozgonny m i ł o ś ć : Pan m i o d y J ó z e f M a r u t i Pani m ł o d a Stefania Sudoł obydwoje z Woli Raniżowskiej. Sakrament pobłogosławił ówczesny proboszcz parafii ks, K .•.-.- r.- Gąsior. R ó w n o 60 l a l . w l y m samym miejscu państwo MaruLowic przeżywali miłe chwile diamentowe gody. Uroczystą Mszę Św. o d p r a w i ł k i . Eugeniusz W o r s a . na która, zjechała prawic cała rodzina. A było licznie, bowiem państwo Stefania i Józef wychowali 5 dzieci: ] syna i 4 c ó i k i , doczekali 16 w n u k ó w oraz 10 p r a w n u k ó w . Z lej okazji dostojni Jubilaci otrzymali błogosławieństwo od Ojca ś w i ę t e g o oraz życzenia od ks. biskupa lana Ozgi. A Redakcja " W i e ś c i R a n i ż o w s k i c h " Życzy doczekania w zdrowiu n a s t ę p n y c h m i ł y c h rocznic w jeszcze w i ę k s z y m gronie. fa«j s?i #jc -i- Statystyka demograficzna: urodzenia, zgony, ś l u b y W I I I kwartale 1998 r, {lipiec, steipieii. wizesierił było: 0 35 u r o d z e ń w tym: • chłopców 14, • dziewczynek 2 1 , D 12 z g o n ó w w rym: - m ę ż c z y z n 5. - kobiet 7. & 26 ś l u b ó w , m tym 14 m a ł ż o n k ó w pochodzi spoza terenu gminy. (SLM n i c i c i Kanizowskie nr 12 '22) Z P R A C R A D Y G M I N Y I sesja Rady Gminy w Raniżowie W dniu 4 listopada 1998 r. w sali narad Urzędu Gminy w Raniżowie cdbyfa sic ' tc^J Rjd\ Gminy. Otworzył ja wójt Heiuyk Bajek * itając nowych radnych i gratulując im wygranej w wyborach s a m o r z ą d o w y c h . O d c z y t a ł z kolei Ust Przewodniczącego Prezydium Sejmiku Samorządowego upoważniający Wójta do zorganizowania 1 sesji nowej rady. Nasiępnie przeprowadzano wybór przewodniczącego obradHenryk Bajek zaproponował radnego Edwarda Pmsia. który jako najstarszy stażem radny (został wybrany już na trzecia, kadencję! potrafi dobrze poprowadzić dzisiejsze posiedzenie. Radni zaaprobowali te kandydaturę 18 glosami "za" przy I "«sir2ymującym''.W sesji brało udział 19 radnych. Henryk Żyła z przyczyn rodzinnych był nieobecny. Przewodniczący prrv^tanił do aktu ślubowania odczytując [eksf rory: "Ślubuje uroczyściejako radny praco HIC dla dobra i pomyślności gminy, działaćzawsze zgodnie z prawem oraz interesami gminy i jej •nieszkańców, godnie i rzetelnie reprezentować swoich wyborców^ troszczyć się o ich sprawy oraz nie szczędzić iii dla wykonaniu zadań gminy." Radni wyczytani kolejno z listy wypowiadali słowo "ślubuje". 5 radnych zakończyło przysięgę słowami "Tak mi dopomóż Bug". Następnie głos zabrała radna Teresa Piórek wyrażając opinie, ź : obecna Rada będzie rada pizeiomu i powinna uskrzydlać do pracy. Życzyła, aby był to przełom nie tylko tysiącleci, ale wewnętrzni' i by radni bvli odważni w wyrażaniu swoich poglądów, a sesje odbywa]v sie w warunkach spokoju i kultury. Radny Mirosław Nowak zaproponował ogłoszenie konkursu na stanowisko wójta, by radni mieli czas na zapoznanie sie z kandydatami. Wniosek został poddany pod głosowanie lecz nie uzyskał pou-arcia większości radnych. 2 kolei przewodniczący ogłosił przejście do następnego punktu obrad cryli wyboru przewodniczącego rady. W cym celu wybrano komisje skrutacyjna, w skł" "T:resa Piórek. Bronisław Prus. Henryk Olszowy, Marian Pomykała na stanowisko przewodniczącego zgłosił raćrego Mariana Indyka uzasadniając tym, że kandydat UM uzyskał w w;" orach największa ilość głosów i potrafi zaprowadzić spokój w obradach. Innych kandydatur nie było- Rada przystąpił.- zateido głosowania iaj.~egu. Po podliczeniu gloso* komisja skrutacyjna ogłosiła wynik: 12 głosów "za", 3 głosy "przeciw" i a głosy "wstrzymujące sie". Po tym Rada Gminy w drodze uchwały stwierdziła wybór radnego Mariana indyka na stanowisko przewodniczącego Rady Gminy w Raniżowie, któr.od tej chwili[poprowadziłdalszączesi: sesji. W pierwszym słowie wyraził nadzieje. że swoją pracą zasłuży na to. aby w przyszło? •:. _ cA. na sir. 4 .W, •MMII' •>',•,. T Od lewej: Tadeusz Grochala. Miioslaw Nowak, Stanisław Pelta. B>onisfaw Pruł, Władysław Kobylarz, Bronisław Siec. C-esław \Jaliia, Marian Indyk. Henryk Olszowy. Henryk Bajek, Edwa-d Prus. Mańan Pomykała. Ten?sa Piórek. Bogdan Mul. Józef Gaweł. Edward Ciemiełewski. Józef Harsfelder.JunAdamc-yk. Jan Białas. Radni nieobecni na zdjęciu: Tadeusz Sondej. Hennk Z\ła. 11 iesci Ramżowskie nr ł ^ C l w i ę c e j radnych d a r z y ł o go zaufaniemPrzystąpil następnie dn dalszego porządku obrad.:; wyboru zastępcy p r i e * o d n i ^ z ą c c £ . rady. Radny Edward Prus zaproponował na to itanowiiLo Czesława MaJite. który wyraził zgodę, Następnie padały kolejne kandydatury s p o ś r ó d radnych. lecz żaden nie fc»ył zainteresowany objęciem tej funkcji Przystąpiono zatem do głosowania tajnego. Radny Czesław Ma]l a uzyskał 37 głosów "za" i 1 głosy •"wnrzymujacesię". W przerwie nowy ;iTrrMrtf*rV. frij ts-d; Gminy w Raniżowie Marian Indyk odebrał gratulacje od P r z e w o d n i c z ą c e j G-ninnej Komisji Wyborczej Józefy NŁmły oraz Wójla Henryka Bajka. K Pnzrmaeja p OfMPM przez Henryko Eujica - wójla gminy Raniżów W tym miejscu nastąpiły brawa i gratulacje dla nowego w ó j t a j ^ ^ Po przerw .- na • '. -•• i -^żbuozakt.j najwięcej po czym pierwsza sesja R.idy Gminy w Raniżowie została c n i . . . . punki sesji - w;, bor wójta. Kadm Adamczyk J n zgłosił n i • 4-anowisko obecnego wójta Henryka Bajka. W j U l l przy zamknięta. tym pogląd, ze kandydat naf SEC poznać jako człowiek godny zaufania, działający dla dobra gminy. Radnw Grochala Tadeusz zzłosił p. K a z i - ' - - ; - " i r e - ' : łe^o r o tygodniu. i i y l i 13 listopada zebrała się po raz drugi Pad: p. c^Jniczącef 0 rany Ommy w Raniżowie, natomiast radny Gminy 111 kadencji. Porządek obrad przewidywał: - T . Bronisław zaproponował na to stanowisko p- Jerzego L Wybór członków Zarządu Gminy. Zatorskiego* byłego pracownika Urzędu Gminy * Raniżowie. 2. Wybór zastępcy Wójta* Po rym przewodniczący zamknął linę kandydatów. 3- Wybór przewodniczących komisji Rady. II sesja Rady Gminy - Jako pierwszy z kandydatów przedstawił się p. Jerzy Zatorski - -13 lata. żonaty, dwoje dzieci- Od dwóch Lu pracował * Urzędzie Gminy w Raniżowie na stanowisku ds inwestycji- Jest studentem zaocznym Wyższej Szkoły Administracji | Zarządzania w Przemyślu. W swej wypowiedzi podkreśli*, że jest z zewnątrz, a • będzie wi wszya_kie m i e j s c ó w k i zrniny n W . a i da im jednakowe szanse rozwoju. Program działania to: zabieganie o pieniądze poza gminą, pomoc w bezrobociu. r Następnie swój program przedstawił p. Kaz-^.-z Kata. Widz: ogrom prac. jakie go czeka na tym sianowisku. Wcześniej nie prowadził żadnych, konsultacji z i działalność w Radzie Gminy poprzedniej kadenCj- opiciai na, afno,'" Opatrzność Boga. Jeżeli zostanie wybranym, postara się poprowadzić Gminę w duchu wartości cbazescijańskich. Poprosił c Łjhjs^w^ie WtfeiT "-'ł-.-^r-.i sumienia. Z kolei przedstawd się trzeci z kandydaiów c>r>chczj.sowy wójt - Henryk Bajek. Będzie kontynuował kierunki nakreślone przez poprzednią Rade Gminy. Ma doświadczenie w pracy na rzecz (}T:~\ . Sędzię chciał obecnie poczynić pewne zmiany w pracy Urzędu Gminy, zgodnie z wolą radnych wyrażoną na wcześniejszych spotkaniach. F Po tym przewodnicząca komisji skrutacyjnej, radna Teresa Piórek, przedstawiła sposób głosów Łrt _ Pn . • \ • • •• • wójta nastąpi, jeżeli jeden t kandydatów otrzyma bezwzględną tlość głosów, czyli U . Radni w głosowaniu tajnym wybiali następująco: Bajek Henryk 13 głosów, Kata Kazimierz 4 głosy. Zatorski Jerzy 2 gtof. Jeden głos okazał się nieważny. Rada Gminy przyjęła uchwałę o wyborze Henryka Bajka na stanowisko Wójta Gminy Raniżów. 4. Przedłożenie Radzie Gminy prowizorium budżetu Gminy Raniżów r= !999 tok. \ a początku obrad odczytano sitargę p, Kazimierza M Q kandvdata na wójta, na io. że me zostały zachowane tajność z ł o s o w — ra flra'" o o w - r a ślubowania. Radca prawny Odpowiedziała, że są to zarzuty bc^z—^adne. bowiem nie ma przepisów obligatoryjnych na to. że w pomieszczeniu musi być parawan. Rada zobowiązał- j-zewodtiiczaceio d-~ przygocowanja odpowiedzi ca zarzuty i przesłań a pisma - - ^ f c zainteresowanego. 1 Przed -rTyiupieniem do punk!u wyboru członków Zarządu Wojt poprAił o chwile prze.-^y. po kzdrej podoi następujące kandydatury: Teresa Piórek, Edward Pruś. Jan Adamczyk, Marian Pomykała, Bronisław Pruś. Henryk Zyta. Wówczas wynikła kwewia. że zastępca i Vra wchodzi w skład Zarządu z m-OCy ustawy, więc wybór na to stanowiskc ---leży przeprowadzić najpierw, a następnie pod głosowar... poddać kandydatów na członków Zarządu. Żarem Rada przystąpiła do • \ ^oro zastępcy. Wójt zgłosił na ID stanowisko radną Teresę Piórek, Rada powołała w celu wyborów komisję ikr-^-.Tjną^ składzie: Bogdan Mul - przewodniczący. Edward Ciennclcw^:. Jan Białas, która przygotowała karty do głosowania. W celu "•'•Sirr.inow^-''? ewentualnych zarzutów oćcr/fr.i? ląjwAn głosowania, przygotowano również stosowne pomieszczenie. Wynik wyborów był następujący: 14 głosów "za". 6 głosów "przeciw". Radna Teresa Piórek podziękowała za wybór. Wywiązała su; również dyskusja odnośnie stanowiska zastępcy wójta, czy będzie za to pobierał wynagrodzenie i jakie będą jego r M " ^ Radny Stanisław Prtka domagał się stosownego zapisu w piotokoie. aby byta to funkcja czysio ^spo^eczna" Wieści Raniżów skłe nr I ? 122) Rada przy stąpiła następnie do wyboru członków Zarządu Wójt pod l n y mol swoje kandydatury, z wyjątkiem Teresy Piórek, która już weszła w skład Zarządu. Wszyscy kandydaci oirzymali zwykłą większość głosów, przez co zostali wybrani na członków Zarządu Gminy Raniżów. 1 Z kolei przysrapiono do wyborów przewodniczących komisji Rady. I tak kierowanie objęli: Komuja Rewizyjna - Edward Ckmielewiki. Komisją Budżciu, Fmansów. Planowania i Przemysłu • Czesław Malila. Komisja Zdrowia. Oświaty, Kultury. Sportu i Spraw Socjalnych - Teresa Piórek, Komisja Rolnictwa. Leśnictwa. Handlu i Usług - Henryk Olszowy. Komisja Bezpieczeństwa Publicznego, Ochrony Przeciwpożarowej i Ochrony Środowiska - Jan Białas. Następnym punkiem programu sesji było przyjęcie prowizorium b u d ż e t o w e g o na 1999 rok- Szczegółowo omówiła go skarbnik gminy Józefa K m Określiła planowane dochody Gminy na kwotę 6-427.459 Zł- natomiast wydatki są o 100.000 zł. niższe. Różnicę przeznacza się na spłacę kredytu z a c i ą g n i ę t e g o na stację uzdatniania wody i rozbudowę Szkoły Podstawowej w Woli Raniżowskiej. Radni w tym miejscu zadawali pytania szczegółowe odnośnie planowanych wydatków. Wójl wyjaśnił, że jest to tylko prowizorium, natomiast szczegółowe wydatki i podział środków będzie na sesji budżetowej, która odbędzie się w marcu przyszłego roku. Na p r o s t ę przewodniczącego Rady 5 p r z e d s t a w i ł r ó w n i e ż aklualny stan finasowy gminy i prowadzone inwestycje^ Poinformował radnych, że Gmina zaciągnęła dwa kredyty. Jeden w BOS w w ysokości 300.000 zł- na stację uzdalniania wody oraz drugi w Europejskim Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej w wysokości 300.000 zł. na Szkołę Podstawowa w Woli Raniżowskiej. Dzięki nim Gmina mogła otrzymać dofinansowania z innych źródeł, np. z kuratorium. S> io kredyty korzysine. bowiem po spłacie w wysokości 50*t można starać się o umorzenie pozostałej kwoly. Innych kredytów gmina nie zaciągnęła. Następnie przedstawił plan realizac ji inwestycji- Za priorytetowe uznał: 1) budowę gminnej oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej w Raniżowie. 2) kontynuację rozbudowy szkoły Podstawowej w Woli Raniżowskiej. 3) gazyfikację miejscowości Wola Raniżowska i Poręby Wolskie {Raniżów ma b y ć z a k o ń c z o n y w r o k u bieżącym). 4} rozbudowę Szkoły Podstawowej w Mazurach. 5} rozpoczęcie budowy gazociągu w Korczowisknch, ó) dbanie o estetykę gminy, w s z c z e g ó l n o ś c i centum Raniżow a. które jest w izytówką całej gminy. Na zakończenie sesji radny Rady Powiatu Kolbuszowa JanSiemczyk przedstawił krótkie sprawozdanie z J sesji lej Rady. r Stanista* Samojedny Wskazania katolickiej nauki społecznej W dni u 11 listupada I99X roku koło Akcji Katolickiej dzmlająrr przy parafii w Raniżowie zorganizowało w sali kina " K u j a w i a k ' spotkanie z w y k ł a d o w c ą Instytutu Edukacji Narodowej działającego p m Radiu Maryja doklorem Kazimierzem Ostaszewskim. Poprzedzony został Mszą św. w Intencji Ojczyzny odpraw iontj w miejscowym kościele parafialnym. 1 Spotkanie miało charakter patriotyczny, poprzedzone Izostało przedstawieniem słownomuzycznym w wykonaniu uczniów ze Szkoły Podstawowej w Raniżowie pod kierunkiem mgr Danuty Niemczyk. Wierszami i pieśniami patriotycznymi przypomniały zebranym Czasy uiracenia przez Polskę niepodległości, walkę pokoleń ojej odzyskanie, aż do roku 191B, kiedy to nasz kraj znów zaisłniał na mapach Europy. Następnie główny organizator spotkania • przewodniczący Akcji Katolickiej Marian Indyk przedstawił gościa, po czym oddał mu głos. Dr Kazimierz Ostaszewski wygłosił w y k ł a d na temat "Wskazania Katolickiej Nauki Społecznej wobec obowiązków władz publicznych". Oparł głównie swą wypowiedz na encyklikach papieży Leona X I I I • Rerum novarum" z 1891 roku oraz Piusa X I •"Ojadragesuno inno" z 1931 roku. W Polsce po roku 1989 przyszła wolność. Większość Polaków miała złudne nadzieje, że będą wreszcie rządy polskie i katolickie. Niestety - mówił wykładowca - można powiedzieć. Że v polityce i gospodarce utrwalił się model niechrześcijański, który przyszedł z Zachodu, tzw. neoliberalizm. Z jednej C. Ó- na sir 6 6 Wieści Ranijowskit nr 12 (22) skrajności społeczeństwo wpadło w druga. Można mówić o wielkim spisku czy oszustwie, gdyż komunizm obalono chrzc&ijańskimj rękoma po i o . by chrześcijanie b y l i rządzeni według niechrześcijańskich zasad. Trzeba jak najszybciej wrócić do źródeł, czyli wskazań wypływających i nauki papiery, i j . Katolickiej Nauki Społecznej i w opaci u o nią budować naszą rzeczywistość. Tych co nie c h c ą budować takiej rzeczy wistości trzeba po p i o stu o d s u n ą ć od władzy. Nauka u nie jest utopią. Na przykład już w Jatach 30-łych naszego Mtodzież ze SziołyPoiisriiwo*-cj: stulecia po wielkim kryzysie gospodarczym prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin DeLano Roosvelt, który osobiście był daleki od katolicyzmu, oparł program naprawy gospodarki 0 wskazania wyżej wymienionych papieży. Również w czasie wojny w Niemczech (co świadejsze umysły! widziały, że system totalitaryzmu upadnie. Opracowano wówczas model gospodarki rynkowej, który funkcjonuje do dziś- A wcielał go w życie powojenny kanclerz NRF Konrad AdenaucrPodobnie uczyniły kraje Beneluksu (Belgia. Luksemburg. Holandia), które korzystały ze wskazań papieży. Przedstawił w dalszej części wykładu główne funkcje państwa: 1} zabezpieczenie ładu wewnętrznego oraz bezpieczeństwa zewnętrznego, 21 troska o ład gospodarczy' i dobrobyt materialny. 3) troska o kulturę. Do podstawowych zadań państwa należy dbanie o dobro wspólne obywaieli- fest to jedyna racja istnienia władzy państwowej. Dobro to ma być udziałem wszystkich członków społeczeństwa. Jan X X I I I w encyklice z 1961 roku "Matcret Magistra" napisał: "Dlatego wszyscy sprawujący władrę w państwie powinni dbać o to. aby nie faworyzując żadnego obywatela lub żadnej grupy obywateli, pomnażać to dobro dla pożytku wszystkich. Względy sprawiedliwości, słuszności mogą niekiedy w ymagać, aby sprawujący władzę w państwie otaczali bardziej troskliwą opieką obywateb niższych warstw społecznych, którzy sami nie mogą zabiegać o swoje prawa o n i o nałożone im świadczenia . Jest to izw. opcja na rzecz ubogich. Wylicza w n k j również, co obejmuje dobro w spólne w skali państwa: - 1 i zatrudnienie jak największej liczby pracowników, 2} przeciw działanie tworzeniu się uprzywilejowanych grup Społecznych. 3) odpowiednie dostosowanie płac do cen towarów. 4 | udostępnienie dóbr i usług kulturalnych jak największej liczbie obywateli. 5) całkowitą likwidację bądź ograniczenie dysproporcji Raniżowa n-przedstawieniu słowno - muzycznym pomiędzy poszczególnymi działami gospodarki, np. pomiędzy rolnicTwem. przemysłem, usługami. 6) sprawiedliwy system praw (prawo stanowione przez ludzi nie może być w sprzeczności z prawem naturalnym), fan X X I I I wśród zadań państwa w encyklice "Patem in tenis" wymienia ochronę praw człowieka. Głównym zadaniem sprawujących władzę w państwie jest dbać z jednej strony o uznanie tych praw . poszanowanie, ochronę i siały ich wzrost, a z drugiej strony o to. aby każdy mógł łatwiej wypełniać swoje obowiązki. Dlatego, jeśli sprawujący władzę nie uznają praw człowieka, albo je gwałcą, io me tylko sprzeniewierzają się powierzonemu ich zadaniu, również wy dawane przez nich zarządzenia pozbawione są wszelkiej mocy obowiązującej. Drugim istotnym zadaniem władzy państwowej jest troska o ł a d s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z y warunkujący dobrobyt materialny oby wateli. Należy tu określić ogólne normy prawne d z i a ł a l n o ś c i gospodarczej, z a g w a r a n t o w a ć w o l n o ś ć gospodarczą, własność prywatną, ustanowić równe szanse dla r ó ż n y c h p o d m i o t ó w gospodarczych, c z u w a ć nad realizowaniem praw ludzkich. W dziedzinie gospodarczej papieże zwracają szczególną uwagę na prawo do pracy i prawo do sprawiedliwej zapłaty Już ponad sto lat temu Leon X I I I p o s t u l o w a ł , by ustawodawstwa państwow-e zachęcały jednostki w dążeniu do osiągnięcia pry walnych środków produkcji (powszechne uwłaszczenie!, ale tylko pod lym warunkiem, że prywatna własność nie będzie wyczerpywana nadmiarem podatków i ciężarów publicznych. Państw o powinno troszczyć się o kulturę, upowszechniać oświatę na wszystkich poziomach, pomagać rodzicom w wykształceniu dzieci. Amerykańscy ekonomiści stwierdzili, że "jeden dolar zainwestowany w oświatę przynosi większy dochód narodowy w dłuższym okresie, niż zainwestowany w przemyśle" r Stanisław Samojtdny 1 Wieści Raniżów skie nr I? (22) BOŻONARODZENIOWE D E K O R A C J E tradycja i nowoczesność — l e ż e l i pragniemy, by nasze Święta miały oryginalny, uroczysty charakter, d o ł ó ż m y s t a r a ń do wykonania świątecznych dekoracji. Maleńki, pachnący żywicą stroik, kolorowa girlanda czy najzwyklejszy zielony z dodatkami świątecznymi bukiecik s p r a w i ą , że te dni przeżyjemy uroczyście, w todzinnej. przyjaznej atmosferze. Święta B o ż e g o Narodzenia są najbardziej rodzinne, ciepłe, pełne pięknych tradycji, podniosłego nastroju. Na takt charakter Świąt mają ogromny wpływ świąteczne dekoracje stołu wigilijnego, ścian, okien i drzwi. Świąteczne dekoracje były przeróżne i zmieniały się na przestrzeni dziejów - stawiano np. snop zboża w kącie pokoju, niekiedy dekorowano go jodłowymi lub sosnowymi g a ł ą z k a m i . Taki snop miał z a p e w n i ć gospodarstwu fe nowym roku dobry urodzaj. Czasem s p o r z ą d z a n o takie snopy z czterech podstawowych z b ó ż i stawiano je wc wszystkich kątach izby - jak pisał Wincenty Pol w "Pieśni o domu naszym". Inną d e k o r a c j ą p o p r z e d z a j ą c ą stojącą choinkę było wiszące drzewko zwane na Rzeszowszczyinie julką. w jarosławskim i lubelskim wiechą. Taka choinka znana była rów nież pod nazwa podłażniczki. Wiszące drzewko słrojono jabłkami, orzechami i miało ono chronić przed złymi umkami. Następczynią choinki wiszącej była choinka stojąca, która zmieniając nieco swój charakter przetrwała do dziś. a krótkie i szare grudniowe dni powodują, że tak bardzo na nią czekamy, a polem wszyscy się nią cieszymy. Nie w y o b r a ż a m y sobie wręcz Św iąt Bożego Narodzenia bez choinki - ich symbolu. gałązek odpow iednio wstawionych do naczynia z oazisem i p i a f l o r ) . Bardzo ł a d n i e prezentują się takie choinki wykonane z gałązek cisa lub cyprysik*. Przystrajamy je z umiarem kokardami, koralikami i innymi świątecznymi ozdobami. R a n g ę ś w i ą t e c z n e g o symbolu o s i ą g n ę ł a r ó w n i e ż Poisencja zwana G w i a z d ą B e t l e j e m s k ą . Stanowi ona samodzielny element dekoracyjny, często komponuje się ją 7 gałązkami sosny wejmuiki lub jest ona zasadniczym elementem świątecznego stroika, może nie wypierającego choinkę, ale jakby będącego jej dopełnieniem, zwłaszcza w ciasnych mieszkaniach, w których minaijryzacji ulega choinka, a pojawia się nawet kilka stroików. Podstawowym elementem k a ż d e g o stroika jest dekoracyjna świeca uzupełniona bombkami i kokardą. Wy pełnieniem stroika jest tzw . stroisz ezy l i zielone gałązki świerka, j o d ł y , sosny, cisa lub cyprysika. Jako element dekoracyjny m o ż e m y wykorzystać r ó w n i e ż suche elementy roślinne, gwiazdki, koraliki. Stroik i Świecę umieszciamy w oazisie lub plastelinie zamocowanym np. na drewnianym krążku lub timieszczonym w j a k i m ś naczyniu . Dla utrzymania kolorystyki stroika m o ż e m y użyć kolorowego lub bezbarwnego nabłyszczacza. Pamiętajmy również o przystrojeniu stołu wigilijnego. Dekoracją takiego stołu m o ż e b y ć jeden większy stroik lub m a l e ń k i e s t r o i c z k i s t o j ą c e przy k a ż d y m nakryciu, wykonane np. na jabłku. Przy każdvm nakryciu możemy położyć również małe udekorowane gałązki jodły lub pochodzące z innego krzewu zimoiieloncgo. Obecna choinka ma nieco inny charakter niż ta sprzed laty. Z m i e n i ! się s p o s ó b j e j dekoracji i rodzaj ozdóbPoczątkowo były to głównie jabłka i orzechy. Później doszły przeróżne ręcznie wy konane aniołki, koszyczki i łańcuchy. Po okresie ręcznych o z d ó b wy b u c h ł szał przy strajania choinek p r z e r ó ż n y m i Ś w i e c i d e ł k a m i - k o l o r o w y m i , błyszczącymi łańcuchami, bombkami, świaiełkEimi i udającą śnieg watą. Choinka, k t ó r ą teraz przystrajamy nasze mieszkania jest bardziej wytworna, utrzymana w stylu t kolorystyce. Najbardziej eleganckie, u/nane za świąteczne kokoty są nadal złoto i c z e r w i e ń . Pojawiają się r ó w n i e ż przystrojone na b i a ł o lub utrzymane w kolotach granatu, ekri i morskiej zieleni. Podstawowy cle meny dekoracyjny to kokardy z jedwabiu, perkalu i muślinu. Modne ozdoby c h o i n k o w e to r ó w n i e ż sznury k o r a l i i t z w . ozdoby ekologiczne - wykonane ze słomy i rafii. Coraz częściej z okazji Świąt B o ż e g o Narodzenia dekorujemy drzwi ze wnętrzne naszych mieszkań i domów. Najczęściej są to kolorowe wianki wykonane z gałązek sosny, wierzby, ze słomy lub z innego materiału. Zwyczaj len przywędrował do nas z Zachodu, ale można się również w tych wiankach dopatrzeć polskiego podłażniczka. Jako element dekoracyjny wykorzystujemy fu również kolorowe kokardy, bombki, szyszki i inne ozdoby. Zamiast wianka m o ż n a powiesić na drzwiach ładny, św iąteczny bukiecik M o ż e m y udekorować r ó w n i e ż drzwi salonu, w którym będziemu przyjmow ać gości. Z zielonych gałązek możemy w y k o n a ć girlandy do powieszeni* nad drzwiami lub nad łukiem drzwiowym, które również ozdabiamy szyszkami, kokardami, sztucznymi lub naturalnymi jabłuszkami. W tym miejscu chciałabym zwrócić uw agę na niewielkich rozmiaiów. zgrabne choincczki. kiórc możemy wy konać z mgrin: Anna Hydzik ODR Boguchwała s Wieści Raniżówskie nr 12 {22) J A K B Y Ł O 100 L A T T E M U Stosunki własnościowe i etnic/np w gminie Raniżuw w irikti 1S90 i w lalach następnych na podstawie "Szc •• gi •!• ..• _ wykazu miejscowości w (ialicji", opracowanego i wydanego prze* Cesarsko-królewska Komisje MatystycJną w Wiedniu 1893 roku iSpecial Orls Reperlurium ton Galtzien, Vien. 1893, s. 256- 257U Owe stosunki podaje rzetelna tabela. Z pewnością mc znudzi nikogo, kio z zainteresowaniem wczyta się w jej liczby. Przedstawiamy ją poniżej. Obszary c h ł o p s k i e u ' g m i n i e K a t i i ż ó w W 1890 r o k u . Nazwy miejscowości Bość d{UTIr>W Obsza* Mężczyźni Razem 1 Polacy Żydzi Niemcy 1 Mazury Raniżów Kobiety brak danych 255 701 764 1465 1183 2TI 11 Lisy 13 43 38 81 Piaski 3" 48 -• 96 Plackówka 5 14 16 30 Suj -r. A 12 14 26 Warzochy 9 20 29 49 51 192 184 376 100 70 206 17 34 65 127 122 -: 127 249 54 46 6 64 67 139 682 1782 1812 3594 3431 149 U 139 39J 395 785 776 I 1 2 8 7 15 137 382 288 770 197 523 566 1089 1058 31 Turka 29 93 93 186 179 7 Zielonka lóS 430 473 903 876 24 3 7 8 15 Posuchy 7 23 :•• -: Wyiębiska-Koitzowiska 3 20 17 37 l?0 380 429 809 1324 3588 3721 7309 6548 529 Ranischau kolonia niemiecka 10.50 km 1 4,62 km J Poręby Raniżów skie Ranischau - *td is kra Wola Raniiuwska Staniszewskie 1 s.4.1 km' Podlesie Staniszewskie - wiei Zielonka 9,27 km 1 Zielonka - wieś Razem 65.90 km 1 Obszary dworskie Mazury Raniżów 0.06Łm ; obszary leśne i pastwiska 11 32 40 71 m 9 28 33 61 Zembrza 2 4 7 II 0,13 km' 4 3 8 U Srarusxrwskk 036 1 1 3 5 8 8 Zielonka z Korczów iskami l\3\4óknr 3 11 7 18 14 Razem chłopskie i dworskie 85.1>knv 1342 3637 3781 7418 6631 Wola Raniżouska 5. 24 kra J km 61 II 11 4 | 555 232 Wieści Raniżowskie nr 12 (22) Jak wynika z tabeli, na terenie gminy Raniżów prócz Mazur (albo Mazurów) mieszka wówczas 7413 osób. Z tej liczby 6641 stanowią Polacy, Liczą S9,4 3: ogólnej populacji. Drugie miejsce po nich zajmują Żydzi -555 ludzi, tj. 7 , 5 * . Procentowo w tutejszej gminie są oni mniej liczniejszą grupą niż na terenie całego kraju. W roku 1921 ich skład całej ludności kraju wynosi 10.5S. W roku 1929 jest ich u nas 2,9 min. a w 1939 liczba ta podnosi się raptownie do 3,3 min. tj- 10% ogółu populacji mieszkańców naszego kraju (Zobacz -Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa. 1976, tom IV, s. 844-S45). < Trzecią grupę etniczni] stanowią Niemcy w ilości 232 osoby, czyli 3,1%. Przed ostatnią wojną było ich w naszym kraju grubo ponad jeden milion. Stanowili więcej niż 2 .c ludności Polski. ( Oprócz tego dokument podaje, że osadnikami Raniżowa w przysiółkach (Sudoły. Wilki, Plackówka). Staniszewskiego (Podlesie - obecnie Gżóg w polu i Płaza za wiejskim lasem). Zielonki (Gafka. Posuchy i KorczowiskaWyrohiska) b y l i jeńcy wojenni. Trudno dziś orzec, jaką wcześniej stanowili narodowość, gdyż wzmiankowany dokument tego nie podaje. Znawcy przedmiotu rozpoznają jeszcze teraz ludzi pod w z g l ę d e m budowy ciała. M y natomiast znajdujemy liczne ślady kulturowe w zakresie nazewnictwa i obyczaju (Zobacz-Franciszek Kotula. "Tatarskie wesele w okolicach R a n i ż o w a " . Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie, rękopis, sygnatura 4/7. tegoż autora - " w Sandomierskiej Puszczv", Kraków 1962. Wydawnictwo Literackie. Widzimy lam zdaniem etnografa i etnologa tatarskie twarze mężczyzny i kobiety). Odczytujemy też nazwiska ruskie np. Iwan K w a ś n i k w metrykach parafialnych Raniżowa, czv też włoskie - Warras, dzis Wiatrak od pasterskiego ngniska w górach - watry- Wszyscy c i osadnicy są już w 1890 roku zupełnie spolonizowani. 9 ze stanem dzisiejszym była w y ż s z a i przez to samo determinow ała gorsze warunki życia choćby z tego względu, że wydajność plonów z 1 hektara użytków rolnych była wtedy niska przy braku jakiegokolwiek przemysłu prócz prac w okolicznych lasach. W rej sytuacji rozpoczyna się masowa emigracja zarobkowa naszych rodaków, a i w ogóle Polaków do krajów zachodniej Europy i krajów zamorskich. Pociąga to za sobą podwójne skutki. Z jednej strony następuje pewna ulga w warunkach życia tubylców, ale z.drugiej strony g r o z i nam w ó w c z a s m o ż e nie c a ł k o w i t e ale pewne wynarodowienie. Dlatego uczeni i artyści biją wtedy na alarm. /Henryk Sienkiewicz. "Za chlebem". Maria Konopnicka, "Pan Balcer w Brazylii", gdzie oszukani I wynędzniali imigranci modląc się, proszą o powrót do kraju - "Idziem do Ciebie Matko. Ziemio nasza"/ r Nie wdając sie w szersze rozważania, chcemy tylko obrazować, że i tym, co opuścili kraj, było bardzo ciężko. Jedyną nadzieją na przyrost naturalny ludności przy dość wysokiej śmiertelności była wtedy wysoka dzietność naszych kobiet. Czworo, czy sześcioro dzieci w rodzinie, a nawet więcej jest wówczas zjawiskiem powszechnym. (Zobacz mertyki parafialne R a n i ż o w a i W o l i R a n i ż o w s k i e j ) . Ciekawostką w tym zakresie w latach: 1918 - 1939 była rodzina żydowska na Kącie w Woli Raniżowskiej. gdzie Żona Abrama, popularna labranka urodziła 17 dziecL Przy okazji wyliczania wdarto jeszcze przypomnieć, że obecnie w gminie Raniżów prócz Mazur ^ 7 1 osób/mieszka 6.318 osób /stan z dnia 16 listopada 1998 ij czyli o 323 osób mniej niż w roku 1390. Złożyło się na to wiele przyczyn: ucieczka wszystkich Niemców z naszej okolicy, całkowita prawie zagłada tutejszych Żydów / w Polsce hitlerowcy wymordowali ich 2.7 min osób/.wyjazd wielu rodzin po ostatniej wojnie na Ziemie Odzyskane i masowy odpływ młodzieży do miast. Wszystkie te zjawiska są korzystne dla Interesujące jest zestawienie liczb: 7418 mieszkańców i naszych stron. Nieszczęściem natomiast dla nas i całego kraju J 343 domów. Na każde z tych mieszkań przypada 5,4 osób. jest niski w s p ó ł c z y n n i k d z i e t n o ś c i kobiet w w i e k u Wnioskować z tego możemy, że slan zdrowotny i higieniczny rozrodczym . Za rok 1992 wyniósł on 2,1. Powoduje to domatorów jest wtedy naszym zdaniem godny politowania, słaby przyrost naturalny mieszkańców naszego środowiska gdyż jak podają znane opracowania /Ftanciszek Bujak/ - i całej Polski. W roku 1993 stanowił 2.6. gdy średnia chałupy, bo tak się wtedy nazywały, były przeważnie światowaliczy 16,8. Niech czytelnik osądzi, jakie reperkusje jednoizbowe, w wielu przypadkach dymne, a nawet takie, pociąga to za sobą (zobacz - Aktualizacje Encyklopedyczne. gdzje ludzie i zwierzęca mieszkali razem, szczególnie w zimie. Kraje świata, część 2. Poznań 1995, s. 145-146). 7- kolei no obszarze I k m użytków rolnych i leśnych przebywało 37,8 osób- Gęstość zaludnienia w porównaniu mgrWadysiaw Puzio : I Redakcja "Wieści Raniżowskich" zaprasza Z do współredagowania naszego pisma. I i | • • jJesJi masz ciekawe lematy potrafisz je "przelać" ; • | na papier, interesujące fotografie, nie zwlekaj, • przyjdź do nas, czekamy] ^ m 'A .. .. i Kamzowskic m 12 i22\ Nowy system ubezpieczeń zdrowotnych 1 Od stycznia 1999 roku ucznte obowiązywać nom M m o ubezpieczeniach zdrowotnych, która spowoduje alert; zmian w całym systemie ochrtmy zdrowia. Od nowego roku częsc' naszych dotychczasowych dochodów - 7 3 * naszego przychodu - będzie trafiać do Kasy l~be/pieczcn Zdrowornych {Kasy Chorych J. która w imieniu nas wszystkich ubezpieczonych będzie tymi pieniędzmi n n ą d a f c W całym kraju powstanie 16 regionalnych Kas Chorych {ryle. uc będzie województw) i jedna kasa bfan/owa (służb munduru*ych). Kasa Chorych będzie zawierać' umowy z samodzielnymi publicznymi i isiepwbJicznyrni zakładami opieki zdjowotnej i przychodniami, szpital arui. poradniami, ośrodkami rdtown. pracowniami diagnostycznymi iip.> • lakZe i prowadzącymi prywatni praktykę lekarzami, pielęgniarkami, położnymi iip. Od I stycznia !999r każdy i nas sianie się automatycznie członkiem regionalnej kasy w miejscu swojego stałego zameldowania, lub w miejscu swojej stałej pracy, ale każdy z n u może byt członkiem ty lko jednej kasy chory ch. Wszelkie formaloolei z przynafezooicu do kasy chorych zalaiwi za nas naiz płatnik: r & pracodawca państwowy lub pty»amy D Z L S l u b K R U S (zarObukdw eiDeTyiow.rrncisiAw> '• podstawowe materiały stomatologiczne: > pomoc doraźna (Pogotowie Ratunkowe! w przypadku zagru/enia życia czyli we/wania do wypadku, zawału serca, ale me do przeziębienia ery gorączl p rehabilitacji lecznicza. t- szczepienia ochronne zalecane przez Ministra Zdrowia (obowiązkowe). P przedmioty ortopedyczne, np. protezy kończyn, wózki inwalidzkie ręczne, goncty itp. Jednak niektóre świadczenia bodziemy musieli opłacić c z ę ś c i o w o z własnej kieszeni np niektóre przedmioty ocropcdycznefSOS i j a t buły ortopedyczne szklą korekcyjne, soczewki kooiaktowe. Zapłacimy tez za leczenie szpitalne jesh np. lekarz skieruje nas na operację wyrostka robaczkowego do szpitala powiatowego rl poziom referencyjny), np. w Kolbuszowej, a my zechcemy i operować się w szpitalu wojewódzkim I I poziom referencyjny). Wtedy z władnej kieszeni będziemy musieli zapłaci; różnicę między kosztami leczrnu * szpitalu powiatowymi wojewódzkim. W przypadku skierowania do sanatorium z własnej kjeszern będziemy musieli zapłać uf koszty zakwaterowania, wyżywienia i dojazdu, a takie dodatkowych zabiegów na własne życzenia. b 0 urzędy pracy łza bezrobotnych, pobierających zasiłki lub iwudczenia przedemerytalne) 0 wydziały pomocy społecznej łza pobierających zasiłki i renty socjalne). Te mstyrucj* naliczy za n u •*•!.: Jki i przekażą jc do Kasy Chorych- W początkowym okresie dowodem na to. « mam> prawo do świadczeń z tytułu uhe rp leczenia zdrowotnego bedi nadal książeczki RUM. legitymacje ubezpieczeniowe, odcinki przekazu pocztowego renly czy emerytury. W przyszłości zostaną one zastąpione kartami elektronicznymi (po komputery racji). Kasa Chorych zapłaci w całości za wszystkie iw udczenia. które stuta zapobieganiu LfKwobom i przywracaniu idrowia Należą do ruch: P ponda lekarska w gabinecie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej {rodzinnego}; P leczenie ambulaioryjne (ośrodek zdrowia, przychodnia, poradnia k h leczenie izpiialne, gdy skierowanie wystawi lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (lekarz kasy chorychr. Pacjent ma prawo wyboru szpitala spośród Tych, które zawarły umowę z Kasą Chorych, na poziomie referencyjnym odpowiednim dla typu schorzenia. E> opieka paliatywno-hospicyjna - długotrwale leczenie. rehabilitacja i opieka takzc w domu pacjenta, nad osobami nicdoiężnynii. przewlekle chorymi; t leczenie sanatoryjne, gdyskierowanie wysławi lekarz Kas} a Kasa je potwierdzi: P badania diagnostyczne llaboratonum. zdjęcie rtg. u*g).gd) aluerowarue wyda lekarz Kasy Chorych: & wizyta u specjalisty - ze skierowaniem od lekarza kasy chorych (do: ginekologa, onkologa, dermatologa. - do psychiatry bez skierowania!^ t> wizyty lekarskie, badanu i opieka lekarska w czastr ciz_2y porodu i połogu; P podsOtwtrwe świadczeni! uomaioJoeiczne: b Będziemy takzc w całości z własnej kieszeni pokrywać kouty iwiadczen ponadpodstawowych, np.: / chirurgia plastyczna, zabiegi kosmetyczne: > operacje zmiany płci: > zabiegi zapłodnienia pozaustrojowego: ^ ponadpodstawowe świadczenia tiomatologiczAe: £ szczepienia ochronne na własne życzenie np. przeciw chorobom tropikalnym; |> orzeczenia o zdolności prowadzenia pojazdów mechanicznych (badania do praw a jazdy); r ! badania med>cyny pracy. Odpłatność za teki niew iele się zmieni. Recepty uprawniające do leków Duzkowych (30* InbSOT zgodnie z lisia. MZiOSi będąwyiiaw-ralilcajBze podstawowej opieki zdrow ornej nujacy urnowy z Kasą Chorych, jak i Lekarze praktykujący prywatnie, którzy podpiszą umowy z Kasą. W; bór lekarza rodzinnego lub tzw. lekarza podstawowej opieki zdrowotnej jest teraj jed) nym obowiązkiem wszystkich ubezpieczonych. Lekarz rodzinny (Lekarz p.o.z.) będzie prowadził chorego. P leczył i dbał o profilaktykę> wystawiał reerpty; P wystaw iał skierowania do specjalisly. szpitala, sanatorium; P wystawiał skierowania na badania laboratoryjne. cdn. lek. med. Gitńvna Mdmr-Chmrnsak Wieści Raniżowskie nr 12 (22) ii KOLEJNY SUKCES 2ESPOiU ŚPIEWACZEGO Dziecko w folklorze'-pod takim tytułem w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kulimy w Baranowie Sandomierskim w dniach 7 - i listopada odbyt sie już po raz siódmy Ogólnopolski Festiwal, by bronić od zapomnienia naszych regionalnych tradycji i zwyczajów. Patronowali mu: Ministerstwo Kultury i Sztuki w Warszawie Wojewoda Tarnobrzeski Rada Miasta i Gminy w Baranowie Sandomierskim I w tym właśnie Festiwalu wziął udział nasz Zespół Śpiewaczy z Mazurów, prezentując dwie pieśni sieroce pL "Ach mój Boże idą Gody" i "O sierotkach" tak. jak śpiewane one były dawniej na naszych lasowiackicb terenach. Za prezentację wyżej wymienionych pieśni zespół zdobył TT nagrodę w kaiegorii "pieśni sierocej' , a oceniany był: tekst, gwara, strój, ogólny wyraz artystyczny oraz d o b ó r repertuaru do wieku wykonawców. Oceniała natomiast Komisja Artystyczna w składzie: DYPLOM 'dla za zdobycie 1 dr Jan Adamski - UMCS Lublin Anna Srawowska- Centrum Animacji Kultury w Warszawie PiotrSkawski- Centrum Animacji Kultury W Warszawie Jolanta Dragan - Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej Barbara Nazarewicz - Wojewódzki Dom Kultury w Tarnobrzegu Jan Gula - Stowarzyszenie Miłośników Kultury "Ziemia Baranowska" Tak wiec Zespół Śpiewaczy z Mazurów i Gminny Ośrodek Kultury. Sportu i Rekreacji w Raniżowie maja powód do dumv. gdyż zaistnieli na arenie ogólnopolskiej zdobywając wvsoką nagrodę w- lak prestiżowym Festiwalu. Nagrodą natomiast była kwota 150 zł-, dyplom za zajęcie U miejsca, dyplom za udział w Festiwalu oraz udział w koncercie laureatów. Z ostatniego punktu nagrody zmuszeni byliśmy jednak zrezygnować, gdyż Koncen Laureatów- odbywał sie w późnych godzinach wieczornych, a były z nami dzieci z zespołów tanecznych działających w GOKS3R i oczekiwanie z nimi na ten koncert było fizyczną niemożliwością, W czasie trwania Festiwalu mieliśmy również okazję 6 ¥ ł t ł T ł ł t t t t * * * * * * jfaa% w VII Ogólnopolskim Festiwalu "DZIECKO W FOLKLORZE" w kategorii -V-" żtszŁi jt-* jjU—-* BiriifH 5iiŁiiit:!«, -7.4 EiiUpidi 199! r. zwiedzenia Zamku w Baranowie Sandomierskim, gdyż organizatorzy fundowali bilety, z czego skwapliwie skorzystaliśmy. Do w iadomości podam jeszcze fakt. że w V I I Ogólnopolskim Festiwaliu "Dziecko w folklorze" ogółem wzięło udział ponad 700 (siedmiuset) uczestników. Genowefa Krudysi * « * 4 * 4 4 4 4 4 * * * ł ł. * ł t t W związku z automatycznym ruchem telefonicznym podajemy dziś ważniejsze numery alarmowe: Pogotowie R a t u n k o w e 999 2271500 Komisariat Policji w R a n i ż o w i e 7442575 P o g o t o w i e Gazowe 992 R o z d z i e l n i a Gazu w K o l b u s z o w e j Straż P o ż a r n a 2271092 998 P a ń s t w o w a Jednostka Ratowniczo-Gasnicza w K o l b u s z o w e j P o g o t o w i e Energetyczne 2271323, 7444298 Posterunek Energetyczny w S o k o ł o w i e 7729011 OSP R a n i ż ó w Ryczek A n d r z e j 2285151 Z a k ł a d Gospodarki Komunalnej w R a n i ż o w i e Wiącek Stanisław 2285147 (w sprawie awarii w o d o c i ą g ó w , Policja 997 oświetlenia ulicznego) 2285046 I n f o r m a c j a telefoniczna 913 12 Wieści Raniżowskie nr 12 (22) TURYSTYKA NA WSI Ubożenie wsi, brak opłacalności produkcji rolnej, bezrobocie, zmusza ludność wiejską do poszukiwania nowych źródeł dochodu. Jednym z nieb jest rozwój agroturystyki na terenach bogatych w atrakcje pizyrodnicze, krajobrazowe oraz ekologicznej a do takich niewątpliwie należy gmina R a n i ż ó w . Wzrastające zainteresowanie turystyka w i e j s k ą w y n i k a ze z m i a n y m o t y w ó w zachowań n a b y w c ó w usług turystycznych, k t ó r z y coraz c z ę ś c i e j c h c ą z a s t ą p i ć dotychczasowy model "biernego" odrłoczynku od codziennego życia, relaksu - do c z e g o ś nowego w okresie w a k a c j i , poznawania kraju i j e g o m i e s z k a ń c ó w , rekreacji, żywego kontaktu ze środowiskiem naturalnym i krajobrazem. W i ą ż e się to z r o s n ą c y m przekonaniem o k o r z y s t n y m w p ł y w i e , z a r ó w n o naturalnego ś r o d o w i s k a wiejskiego, j a k też uprawiania sportu i innych form rekreacji dla zdrowia k a ż d e g o c z ł o w i e k a . T u r y s t y k a wiejska to r ó w n i e ż m o ż l i w o ś ć pomocy l o k a l n y m s p o ł e c z n o ś c i o m w uzyskiwaniu alternatywnych źródeł dochodu, dodatkowych miejsc pracy. Równocześnie jej rozwój w Polsce to w i e l k a szansa a k t y w i z a c j i w i e l u r e j o n ó w cechujących sie obecnie niskimi dochodami z rolnictwa, trudnościami w zbycie p ł o d ó w rolnych, wysokimi wskaźnikami bezrobocia i dużą migracją ludzi młodych. Gmina Raniżów posiada walory agroturystyczne, a to; zalew "Maziamia", d u ż e kompleksy leśne w okolicy, czyste powietrze i nieskażony teren. Stąd też zrodzi! sie pomysł zorganizowania szkolenia dla osób i n t e r e s u j ą c y c h się tą p r o b l e m a t y k ą . Obawa przed ryzykiem często zniechęca do podjęcia działalności. Jak zminimalizować rvzyko? Jat osiągnąć zamierzony cel? Jak w y k o r z y s t a ć posiadane zasoby? Gdzie s z u k a ć oparcia? Na te i inne pytania można bvło się dowiedzieć na kursie agroturystycznym zorganizowanym przez Urząd Gminy w Raniżowie wspólnie z ODR Boguchwała. Wójt Henryk Bajek poparł inicjatywę, zobowiązując się j e d n o c z e ś n i e do wsparcia kursu poprzez udostępnienie lokalu na w y k ł a d y , s p r z ę t u audiowizualnego oraz autokaru na wyjazd szkoleniowy. Kurs odbył się w dniach 23-26 listopada w Urzędzie Gminy w Raniżowie. Uczestniczyło w nim 27 o s ó b , z tego kilka spoza terenu naszej gminy. Program kursu obejmował: 1. O g ó l n e przedstawienie agroturystyki w aspekcie z.ródła dodatkowych dochodów i rozwoju ekonomicznego gminy. Innowacyjność i konkurencyjność w prowadzeniu działalności agroturystycznej - ó godzin. 2. Zasady p r z y g o t o w a n i a miejsc noclegowych oraz zagospodarowania siedliska. Zagadnienia sanitarno higieniczne i ochrony środowiska - 6 godzin, 3. Elementy ekonomicznofinansowe (instrumenty marketingowe, sporządzenie biznes planu i oferty turystycznej, kredyty). 4. Wycieczka do gospodarstw agroturystycznych. Kurs z o s t a ł przeprowadzony przez w y k ł a d o w c ó w A k a d e m i i Wie&ci Ranizowskie nr 12 (22) 13 C-d ze sir. 12 Rolniczej z L u b l i n a : dr i n ż . Jana. Zube. mgr JJ^AK . ' - . . ł c ^ s k i c z o 0 t 3 i panią mgr J a n i n ę K a m i ń s k a z ODR Boguchwała. Po części teoretycznej nastąpił zorganizowany wy jazd do J gaspodarsiw p r o w a d z ą c y c h j u ż działalność agroturystyczną w okoiicach Leżajska i Ł a ń c u t a . T n m uczestnicy m o g l i sie naocznie p r z e k o n a ć , j a k w y g l ą d a j ą kwatery agroturystyczne oraz porozmawiać z gcfirx>darzanu na temat prowadzenia, zysków i atrakcji turystycznych, jakie oferują turystom. W luźnej dyskusji na p o d s u m o w a n i u k u r s u jego uczestnicy s t w i e r d z i l i , " ż e nie taki d i a b e ł strarzr"" jak: ° J • ' - ' i i Osobiście wieli: -zeczy w oglądanych pomieszczeniach pozmienialiby, urządzi:: maczej. A to świadczy o tym. Że "ziarno zostało ~;ucone i trafiło r.a podamv srunt". Te az zileżv (YflKJ czekać, aż skiełkuje i wvda pion. Balbina BóTuwskń - ODR Bosuchwiiia ROLNICZE PRZYPOMNIENIA " w nasadzeniach przydomowych młode drzewka winny być zabezpieczone przed zniszczeniem w okresie zimy * zlikwidować występujące często wokóf drzew kępy wyschniętych chwastów czy usypane kopczyki z kumpossem lub obornikiem, aby nie i [ano wiły schronienia dia myszowatych na okres zimv. * owinąć młode drzewka stoma IUÓ pd .ciciz_ • pale i konary drzewek, głównie starszych można też n—r-**ać lub opryskiwać jednym z wymienionych preparaidw: Tkcp ISPr. - ] . Kote i , " w sprzyjających warunkach pogodowych, przy braku okry-^ śni"T"ej. na iere' "" - cłaskich można kontynuować wapnowanie pól i uiyikow zielon--;... " sprawdzać stan i temperaturę w kopcach z okopowymi, przed r-adejJ_.?n silnych mrozów zabezpieczyć je dodatkowo okrywa słomy i ziemi: * w żywieniu zwierząt stosować dodatki witaminowo mineralne: * mając na uwadze nową normą "Mleka surowego w ^k-pie", która weszła w życie I stycznia 1998 . pozyskiwać mleko lepszej jakości Aby mleko po udoju miało bardzo niskie skażenie bakteriami, należy poprawić higienę obory, -.: Owv. "az czystość urządzeń udojowych i naczyń na mleko. Możliwe, jest uzyskanie bardzo dobrej jakości mleka pod względem mikrobiologicznym, przez zasiosowanie następujących działam t : , [ r * mycie ciepłą wodą. mydłem i szczotko: rąk przed dojem; * zdajanle do przećzdajacza pierwszych poicji mleka zawżrrrgc w kanałach strzykowych (bardzo ważne): • mycie ciej-łą wodą wymion i strzykńw oraz wycieranie ich do sucna czystą ścierka .(oddzielnie dla każdej krowy); * mycie ciepłą woda naczyń na mleko i urządzeń dcjarskkrh z wykorzystaniem :odv i proszku do mvcia i dezynfekcji oraz płukanie wodą letnią lub zimną; * nie mieszanie rrJeka od krów chorych i zdrowych: Najisicmiejszym czynnikiem utrwalającym dobrą jakość mleka i pozwalającym na jego przetrzymanie w gospodarstwie i w czasie transponu do zakładu przetwórczego jest niska temperatura, a wiec natychmiastowe schłodzenie mleka po udoiu do terno. TO^C. Mleko po udoju ma tempei^re 25 - 3C\j i v _:j lemperaturze szybkość namnożenia sie bakterii w mleku j"ci: tak duża, że w ciap- każdych kolejnych 25 minut następuje podwojenie :ch liczby, Przestrzegacie wyżej wymienionych zaleceń pozwoli nam na uzy_ianie mleka bardzo dobrej jakości, a tym samym wyższej ceny w skupie, co wcale nie jest obojętne w dzisiejszym domowym budżecie: * w pogodne dni zwierzęta gospodarskie powinny korzystać z okólników i spacerów na świeżym powietrzu; " sprawdzać drożność i działanie wentylacji w budynkach Inwentarskich* docieplać kanary wentylacyjne pamieJając.że świeże powietrze jest niezbędne dla zdrowia zwierząt; • prowadzić remomy i naprawy sprzętu rolniczego t maszyn przygotowując je do następnego sezonu eksploatacyjnego; • okres zimowy wykorzystać na podnoszenie wiedzyrolniczej poprzez czytanie prasy rolniczej i udział w szkoleniach organizowanych pizez Ośrodek Doradztwa Rolniczego i inne jednostki. Krystyna Koscićićk Wieści Ramzo*skie nr 12(22) JASKÓŁKA NOWEJ E W A N G E L I Z A C J I W NASZEJ DIECEZJI Pojęt:: i n k a pojawia «c tu Soborze War>iuiiskini II. Szczególnym oiędownuaem tego rypu ewangekzacji jest obecny papież Jan P i wet I I . który w książce •'Przekroczyć próg nadziei" pisze: "Istnieje dzisiaj wyraźne zapotrzebowanie na nową ewangelizację". Nowa ewangelizacja to szczególne zwrócenie uwagi na Pismo Święte, zawiera leż elementy Żywego Kościoła z rachu "Swado - Zycie". Jedna z jej form są rekolekcje ewangelizacyjne 0". tzw. ż e r d k i . Pierwsze tego typu rekolekcje w diecezji sandomierskiej odbyty *tę * parafu Raniżów wdniach od 20 do 22 Listopada 199$ roku pod hasłem "Króluj runi Chryste zawsze i wszędzie", gdyz ich zakończenie zbirejo się ze swietcm Chrystusa Króla Wszechświata. Gospodarzem byt ks. proboszcz He myk S maron. KMlUJ N\M ( i i , Pum _• n • •:. ; - ••. bfgt* w .-'.' ks. proboszcz r przy gotowaniem zaś i obsługą zajął sie Krąg Domowego Kościoła we współpracy 1 • • wikariuszem Henry kiem Hendzlem. Bardzo nufyrn akcentem rozpoczytującyra rekolekcje był przyjazd ks. biskupa Edwarda Frankowskiego, który udzielił *szy*tkim swojego pasterskiego błogoslawieństwa. Rekolekcje prowadzili k s . dr Roman Wawro - profesor Seminarium Duchownego w Przemyślu oraz mgr Krystyna Szymczak - nauczycielka z Rzeszowa. O ich doświadczeniu w tego Typu per-^ze mogą najlepiej zaświadczyć o_ \xrzy osebisew przez; li rekolekcje* ruejednokzotrue przyjeżdżając z bardzo daleka, aby ponownie * nich uczesmiczyd. W czurrusiu grupach od 15 do 25 Osób posługiwali animatorzy z ruchu Domowy Koscół pary małżeńskie z Ostrowca Świętokrzyskiego, iandorruerza. Stalowej Woh. Rzeszowa i Kolbuszowej - ucząc "odkrywanu Pisma Świętego". Na rekolekcje przyjechali wierni z 25 miejscowości - rujłicznicjśae grupy z Sokołowa. Przewrotnego. Mielca. Kolbusza*ej. Dekanat Raniżów reprezentowały } paraf>CL Wob Raniżow&ka-tujbcznjej. Dzikowiec i Krząjka.W r rekDlckcj^h uczestniczyło Około 300 osób, w tym licznie młodzież. Wierni trwali na konferencjach opartych na czterech prawach życia duchowego, uczestniczyli w nowej kulturze zabaw towarzyskich, w spólnych ipjewach. które prow-adzfia grupa ""Salwador" z Krosiu. OgrDfrui>m przeżyciem w drugim dniu rekolekcji były modlitwy wstawiennicze. Najważniejszym momenrem w drw Tckcłekcji było przeżywaiie Eucharysui we wspólnocie. Msze Święte miały miejsce w kościele, natomiast pozostały program rekolekcji był rcahzowan) w Szkole Podstawowej w Raniżowie. Dlaczego w Szkok? Ze względu na specyfikę łych rekolekcji i warunki lokaJowe jakie spełnia Szkota. Otóż do pracy w grupach z Pismem £wierym potrzeba 15 wydzieJooychsal(kiasykd£cyjne>. Przebywanie dhigich godzin na rekolekcjach związane jest z wyżywieniem uczoiników (śniadania, obiady, kolacje) - a wiec potrzeba dużego trzonu kuchennego, i na koniec - lak bardzo - .'• J-' ; /*Mt Piórkowi* HenrykSmarań utuli potrzebne sanitariaty. Tylko szkoła ma możliwo-* zapewnić takie warunki, a wiec tylko w szkołach istnieje możliwość zorganizowania takich rekolekcji. Korzystając z możliwości organizatorzy raz jeszcze pragną podziekou ać dyrektorowi Szkoły w Raniżowie - Jozemu Suidejowi. za zrozumienie i pomoc, a dyrektorom Szkół Podstawowych w Staniszewskiem i Woli Raniżowskiej - za wypożyczenie krzeseł. Mozę ktoś zapylać: jak wyżywić taka rzesze ludzi, skąd wziac Wjozac. żr to wielka fioza spraw a. w ieiu ludzi iurYTucp i ZdkfłifP * prywatnych otworzyło swoje serca, dzieląc się tym co mogli - sponsorując '-ydatki W ich miencj: a idrcwic i • ' _ • ! . : łieńsrw • Boże w pracy odprawiona została Msza Św. w niedziele 29 listopada o godz. Ł7" - jako najpiękniejszej Cndziękowanie. 1 r Jakie owoce rekolekcj i? - wymierne - podpisanie 53 Krucjat Wyzwolenia Człowieka (całkowitaacGtyncTic-iaod alkohol papierosów ruczaj określony i na całe życie). • niewymierne - osobiste spodtania z Bogiem, obwołanie Chrystusa swoim Królem, zawierzenia Niepokalanej - najprawdopodobniej powstaną nowe kręgi Duchowego Kościoła. Organizatorzy pragną podziękować rym wszystkim, którzy wspierali nas długotrwała modlitwą w kościele 'codziennie koronka do Bożego -Miłosierdzia przez okres 7 Tygodni), cierpieniami i posiami oraz pracownikom kuchni szkolnej, wodnym i dziewczętom klas ósmych, bóre roinoscb posiłki. Dziękujemy również za noclegi. Dziękują" ks. proboszcz Henryk Sirunn. ks. wikariusz Henryk Hendzcl. Krąg Rodzin Domowego Kościoła. - Bóg zapłać - Wieści Raniżowskie nr 12 (22) 15 K A L E N D A R Z BIODYNAMICZNY Czas przesadzania: od 5 do 19 grudnia Grudzień ł 9 9 8 E Data Cześć raśliny I. 2. 3. 4. owoc do 20 W - s k ł o n n o ś ć do wichur -od20koizen korzeń korzeń do 20. od 21 kwiat kwiat kwiat do 19. od 20 liść liść liść do 3, od 9 do 19 owoc liść do 13, od 14 owoc owoc do I B korzeń od 4 B - skłonność do burz K - czas krytyczny w^ komunikacji & GE Pi Sb 6. 7. 8. 9. 10. II. 12. 13. 14. 15. [6. 17. 13. 19. 20. 21. 22. 23. 24, 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. N Pn WI Sr Cz Pi Sb N Pn Wi Sr Cz Pt Sb N Pn Wi Sr Cz H Sb N Pn Wi Śr Cz W B h liść liść liść do 5. od 6 owoc owoc do 20.od 21 korzeń korzeń T * k o n t r o l u j e m y stan p r z e c h o w y w a n i a w a r z y w i kwiatowych cebul i k ł ą c z y ; korzeń korzeń korzeń do 12. od 13 kwiat kwiat do 16. od 17 korzeń korzeń do 8. od 9-12 kwiar.od 13 liść liść liść liść do 5. od 6 owoc owoc owoc do H . od 12 korzeń koizeń korzeń do S. od 16 kwiat kwiat kwiai do 10. od 13 liść * na parapecie okna k u c h e n n e g o r o z p o c z y n a m y pędzenie zieleniny (pietruszka. cebuia. s z c z y p i o r e k . seler a t a k i e c z o s n e k k t ó t r e g o szczvpior jesE pikantny); ft W W B K bielimy pnie i grube konary drzew. Zabieg ten ma na celu uchronienie drzew przed p ę k a n i e m kory, gdy w styczniu i lutym słońce silniej grzeje, a nocą s ą wysokie mrozy. B i a ł y k o l o r odbija promienie s ł o n e c z n e . Bielenie drzew na Wielkanoc to zabieg dekoracyjny; * uporządkować działkę, u s u n ą ć z drzew owocowych mumie dobrze widoczne przy braku liści. S p a l i ć resztki liści, chwastów. Zmniejszamy w ten sposób występowanie szkodników i chorób. " d o k a r m i a m y p t a k i . Ptaki z a p a m i ę t a j ą ten fakt i o d w i e d z ą n a s z ą d z i a ł k ę w i o s n ą i latem w poszukiwaniu s z k o d l i w y c h o w a d ó w . Opr.K. Kościółek r I I I I I 1 1 I 1 i "ALKOHOL, NIKOTYNA -TO TWOJ W R O G /\\\>mi;<. A.IMY N A ł . ( x ; o \ r ' Pod takim hasłem Gminny Komisja Rozwiązywania problemów alkoholowych organizuje w miesiącu grudniu 1998 r. II K O N K U R S P L A S T Y C Z N Y dla uczniów szkół podstawowych gminy Raniżów. Celem konkursu jest zwiększenie aktywności uczniów w dziedzinie profilaktyki alkoholowej i palenia tytoniu oraz umacniania wśród młodzieży przekonania, że właściwym stylem życia jesl życie wolne od uzależnień szkodliwych dla zdrowia. f Technika prac plastycznych jest dowolna, mogą być prace wykonane I I farbami, kredkami, ołówkiem, w formie wydzieranek, wyklejanek itp. i Konkurs odbędzie się w dwóch kategoriach wiekowych: I I kaL-kl. I-TV I n kai, - kLV - v m . I Prace plastyczne należy złożyć do dyrektorów szkół do dnia 15 grudnia 1998 r. 1" Komisja oceni również gazetki szkolne na w/w temat. I Autorzy najciekawszych prac otrzymają atrakcyjne nagrody rzeczowe. L Wieści Raniżcwskie nr 12 (22) Lti Kino " K U J A W I A K " zaprasza: Prod. 1 Od lat Data Godz. Dzień tygodnial 6.xn 18" niedziela "ŻOŁNIERZE K O S M O S U " USA 15 13.XII 15°° niedziela "PINOKIO" USA bo 13.XII 18 niedziela "OBCY: PRZEBUDZENIE" USA [5 20.XII 15 niedziela USA b/o 20.XII 18™ niedziela "MÓJ C H Ł O P A K SIĘ Ż E N T l SA 15 24.X11 22* czwartek "SP1CE W O R L D " USA b/o 27.X11 18°° niedziela "SPICE WORLD" USA b/o LI. 18 "GEORGE PROSTO Z DRZEWA" USA bo 3-1. iS INDIE 15 M 00 piątek Tytuł filmu "101 niedziela ŻOŁNIERZE D A L M A T Y Ń C Z Y KÓ W ' ł "KAMASUTRA" Z K O S M O S U - f i l m fantastyczny. Produkcja: USA Czas trwania: (29 mimii Codzienność jednej ze szkół średnich w dalekiej przyszłości (rok 2.400). Najważniejsze sprawy io pitka nożna i wakacje. Jotmnv podkohuje się w Carmen. Tander darzy ją podobnym uczuciem. Dizzy zadurzyła się natomiast w Johnnym. A kto kocha Dizzy?. Dzieciaki na lekcjach biologii przeprowadzają sekcje zwłok owadów - olbrzymów. Wydaje się. że rząd doskonałe trzyma wszystko pod kontrolą. Jednak jest to przysłowiowa cisza przed burzą. Cała C-wórka młodych bohaterów pogrążą się w koszmarze, gdy na ochotnika wstępują do wojska. Ich zadanie to walka przeciwko monstrualnym owadom na dalekiej planecie Klendatliu. Przysłowia grudniowe Mroźny grudzień i wiele śniegu, żyzny roczek będzie w biegu. Grudzień jaki, czerwiec laki. Gdy zamarznie 1 grudnia, wyschnie niejedna studnia. Gdy w Barbarę (4.Xil) pada. dnigą i ostrą zimę zapowiada. W Mikołaja (ó XID i d y deszcz wszędzie, cała zima lekka będzie. r Gdy Ambroży (7.XH) śniegu doioży, zima długo nam posroży. Gdy na Izydora (14.XII) podchodzi pod dom sfora, to do lutego mało dobrego. Gdy w Albina {I ó.XIIJ śnieg zawieje, na wiosnę miej dobre nadzieje. Gdy na Gabriela (19.XTT) śnieg się ściele. szykuj sanie za cztery niedziele. Jaka pogoda Tomaszowa (2LXJT). taka będzie i majowa. Koło świercj Ewy (24J1) noś długie cholewy, Kiedy w Wilię (24,XII) sucho, wiosną będzie krucho. Zielone Boże Narodzenie, a Wielkanoc biała, z pola pociecha mała. Gdy Szczepan zapłakany, roczek oszukany. "Wieści Raniżowskie** - pismo społeczno-kuhuraine. Miesięcznik. Wydawca; Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Raniżowie, tel- 7442555. Redaguje Zespół. Teksty podpisane odzwierciedlają poglądy autorów. Przedruk dozwolony z podaniem źródła. Nakład 250 szt. l