Więcej - Elektroniczna Biblioteka Pedagogiczna

1
SZKOLNE CENTRA MULTIMEDIALNE – BIBLIOTEKA 2.0 – informacje po konferencji
w Dolnośląskiej Bibliotece Pedagogicznej we Wrocławiu
Beata Malentowicz, Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu
Opublikowano 30.11.2010
„Biblioteka 2.0 – model biblioteki, w którym realizacja tradycyjnych procesów bibliotecznych,
projektowanie i udostępnianie nowych usług informacyjnych oraz kształtowanie jej zasobu
dokonywane jest w ścisłej współpracy bibliotekarzy i czytelników.
Tworzenie i rozwój biblioteki w modelu 2.0 możliwy jest dzięki interaktywnym właściwościom
zastosowanych w niej nowych technologii komunikacyjnych, umożliwiających uczestnictwo szerokiej
rzeszy użytkowników w społecznym, masowym i globalnym wytwarzaniu treści kulturowych.
Biblioteka 2.0 to także nazwa zmodernizowanej formy usług bibliotecznych. Pojęcie to odzwierciedla
zmiany w świecie biblioteki w ten sposób, że usługi biblioteczne są dostarczane przez samych
użytkowników. W koncepcji Biblioteki 2.0 usługi biblioteczne są często oceniane i aktualizowane
do zmieniających się potrzeb użytkowników biblioteki. Biblioteka 2.0 namawia też biblioteki, aby
zachęcały użytkowników do udziału i opiniowaniu prac biblioteki w zakresie rozwoju i utrzymania
usług bibliotecznych. Trzeba pamiętad, że aktywny i uprawniony użytkownik biblioteki jest ważnym
elementem Biblioteki 2.0. Na podstawie stałej i szybkiej wymiany informacji i idei płynącej w obu
kierunkach - od biblioteki do użytkownika i od użytkownika do biblioteki - usługi biblioteczne mają
możliwośd stałego rozwoju i doskonalenia. Użytkownik jest uczestnikiem, współtwórcą,
budowniczym i konsultantem biblioteki 2.0”1.
Taką bibliotekę chcą tworzyd bibliotekarze: bibliotekę interaktywną, bibliotekę blisko użytkownika,
bibliotekę nie tyle nowoczesną co współczesną czytelnikowi.
Czwarta regionalna konferencja z cyklu Szkolne Centra Multimedialne, która odbyła się
w Dolnośląskiej Bibliotece Pedagogicznej we Wrocławiu 20 października 2010 r. poświęcona była idei
biblioteki 2.0.
Po powitaniu uczestników Dyrektor DBP we Wrocławiu – Lucynę Kurowską-Trudzik oraz
Przewodniczącą Zarządu Oddziału SBP we Wrocławiu panią Danutę Jędrowiak, pierwsza wystąpiła
pani Anna Biernacka-Bryk, nauczyciel bibliotekarz I Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu, która
wygłosiła referat i przedstawiła prezentację pt. „Przyszłośd bibliotek – nowe trendy
w bibliotekarstwie. Idea Biblioteki 3.0”. Autorka zaprezentowała założenia modelu biblioteki 3.0.
Podkreśliła, że nadrzędnym celem biblioteki jest zatrzymanie użytkowników korzystających obecnie
z usług biblioteki oraz pozyskiwanie nowych zgodnie z zasadą idei Długiego Ogona [uaktywnienie
posiadanych niszowych zasobów lub uruchomienie usług dla niszowych odbiorców+. Prelegentka
zauważyła, że „zmiany zachodzące w bibliotekach są odpowiedzią na zmieniającą się rzeczywistośd,
a w szczególności postawy, zachowania i potrzeby użytkowników, których naturalnym środowiskiem
coraz częściej staje się Internet”. Po krótkim wstępie pani Anna Biernacka - Bryk pokazała najczęściej
wykorzystywane narzędzia i technologie w nowoczesnej bibliotece, takie jak: blog jako sieciowy
dziennik, pamiętnik, rodzaj strony internetowej, na której autor umieszcza datowane wpisy czy RSS –
kanał pozwalający na subskrypcje materiałów ze stron internetowych i odczytywanie ich w dowolnym
miejscu i czasie. Prelegentka zaprezentowała także inne narzędzia 2.0 wykorzystywane przez
bibliotekarzy - komunikatory internetowe pozwalające na nawiązanie kontaktu online w czasie
rzeczywistym pomiędzy rozmówcami oraz fora dyskusyjne - umożliwiające wymianę poglądów,
informacji, opinii między osobami o podobnych zainteresowaniach przy użyciu przeglądarki
internetowej. Kolejnym pokazanym narzędziem były portale społecznościowe, stanowiące rodzaj
1
Źródło http://pl.wikipedia.org/wiki/Biblioteka_2.0 *dostęp 04.11.2010+
2
interaktywnych stron WWW, współtworzonych przez sieci społeczne osób zainteresowanych tą samą
tematyką, albo założeniem swojego profilu m.in. w celu utrzymywania kontaktów towarzyskich.
Wiele bibliotek wykorzystuje serwisy jako narzędzie promocji, informowania o usługach i zbiorach,
komunikowania się z użytkownikami, co pozwala na wytworzenie więzi z nimi. Ponadto pani Anna
Biernacka - Bryk omówiła jeszcze inne narzędzia Web 2.0, takie jak serwisy Wiki, podcasty, społeczny
OPAC, wirtualne usługi typu pytanie - odpowiedź, serwisy edukacyjne. Na zakooczenie swojego
wystąpienia pokazała uczestnikom najnowsze formy realizowania elektronicznych usług
informacyjnych w czasie rzeczywistym: awatara - wirtualnego doradcę, zastępcę "żywego"
bibliotekarza oraz Second Life - wirtualny świat, w którym również funkcjonują biblioteki.
W kolejnym referacie „Znane i mniej znane narzędzia Web 2.0” pani Monika Jędralska z Zakładu
Cyfrowej Biblioteki Narodowej POLONA w Warszawie w sposób praktyczny przedstawiła uczestnikom
możliwości wykorzystania narzędzi i serwisów związanych z technologią komputerową.
Zaprezentowała sylwetkę potencjalnego odbiorcy usług edukacyjnych i bibliotecznych – „uczniowie
z łatwością tworzą multimedia i korzystają z nich, zmienili sposób obcowania z tekstem, nie znają
czasów bez komputerów i internetu”. Autorka w sposób łatwy i przystępny zaprezentowała
nowoczesne formy pracy i komunikacji z użytkownikiem (np. Gadu Gadu, Skype, czat w Gmail lub Talk
Google - rozmowy tekstowe, głosowe i wideo w ramach jednego konta Google). Podczas prezentacji,
w ciągu kilku minut, założyła stronę internetową biblioteki, bibliotecznego bloga, które gwarantują
interakcję z czytelnikami i biblio-blogsferą oraz interaktywny sposób tworzenia dokumentów
i możliwośd współpracy online. W następnej części prezentacji pani Monika Jędralska przedstawiła
ciekawe narzędzia do edycji dokumentów tworzonych przez kilka osób jednocześnie, pokazała jak
łatwo można założyd stronę Wiki i wspólnie edytowad z czytelnikami. W ostatniej części prezentacji
autorka przedstawiła proste sposoby tworzenia multimediów oraz dzielenia się nimi z innymi.
Tablica interaktywna to urządzenie, gdzie obraz wyświetlany jest za pośrednictwem projektora, zaś
poprzez połączenie z komputerem i projektorem staje się w pełni interaktywnym narzędziem do
prowadzenia nowoczesnych zajęd. Może służyd jako ekran projekcyjny, tablica sucho ścieralna,
a także jako narzędzie do obsługi komputera. Cybertablica posiada funkcje, którymi nie dysponują
inne środki dydaktyczne, tj. wczytywanie notatek z tablicy do pamięci komputera, nagrywanie
wszystkich czynności wykonanych na tablicy, odtwarzanie plików filmowych z możliwością robienia
notatek bezpośrednio na pojedynczych kadrach, praca z aplikacjami komputerowymi na powierzchni
tablicy i wiele innych. Takim wprowadzeniem rozpoczęły swoją prezentację „Tablica interaktywna
jako produkt z katalogu Systemów Interaktywnych Multimediów w bibliotece” nauczycielki
bibliotekarki panie: Magdalena Brewczyoska i Agata Safian z Biblioteki Pedagogicznej CEN we
Włocławku. Podczas pokazu panie udowodniły wielofunkcyjnośd tablicy oraz możliwośd
wykorzystania różnych form pracy z uczniem. Uczestnicy konferencji z zainteresowaniem przyglądali
się pracy z tablicą, która wspiera wymagania związane z wizualnym i kinestetycznym wariantem
procesu uczenia się, a także sprzyja wielostronnemu, wielozmysłowemu kształceniu, co jest
koniecznym warunkiem poznawania rzeczywistości przez uczniów.
W ostatniej części konferencji zostały zaprezentowane działania wykorzystujące technologię 2.0
realizowane przez Dolnośląską Bibliotekę Pedagogiczną we Wrocławiu. Pani Anna Zakrzewska
przedstawiła projekt WikiEduLinki, który jest przedsięwzięciem polegającym na wyszukiwaniu,
indeksowaniu oraz adnotowaniu adresów stron internetowych, związanych tematycznie z szeroko
rozumianą edukacją. Zakres tematyczny opracowywanych haseł sięga od pedagogiki (w tym
m.in. dydaktyk poszczególnych przedmiotów, wychowania, pedagogiki specjalnej czy społecznej)
poprzez szkolnictwo, psychologię (ogólną, społeczną, stosowaną), aż do bibliotekarstwa. Obecnie
baza składa się z ok. 200 haseł. Proces tworzenia serwisu dopiero się rozpoczął i twórcy mają
nadzieję, że WikiEduLinki jako interaktywne źródło informacji spełni swoją rolę i będzie
dynamicznym, wciąż rozwijającym się oraz atrakcyjnym serwisem dla użytkowników.
Pani Elżbieta Szymaoska zaprezentowała natomiast nowoczesną interaktywną formę promocji
biblioteki jaką jest serwis społecznościowy Facebook. Na przykładzie DBP we Wrocławiu przedstawiła
3
serwis Facebook jako ten, który oferuje nam, bardzo prostą metodę promocji różnych przedsięwzięd fan page, czyli tzw. strony. Łączą one w sobie zalety stron internetowych, blogów i forów
dyskusyjnych. Za ich pomocą można promowad spotkania, konferencje, warsztaty odbywające się w
Bibliotece, możemy poinformowad czytelników o zakupionych nowościach ale także o zmienionych
godzinach pracy. Można także umieścid ogłoszenia o imprezach kulturalnych w zaprzyjaźnionych
placówkach, które Biblioteka chce polecid swoim użytkownikom.
Jako ostatnia została przedstawiona prezentacja pani Magdaleny Pilioskiej zapowiadająca instalację
w DBP we Wrocławiu systemu wyszukiwawczego PRIMO. Uczestnicy dowiedzieli się, że Primo jest
kompletnym rozwiązaniem, umożliwiającym wyszukiwanie i dostarczanie lokalnych i zdalnych
zasobów takich jak książki, artykuły z czasopism i obiekty cyfrowe. To system, który pozwala
użytkownikowi bardzo intuicyjnie przeszukiwad zbiory poprzez jeden intuicyjny interfejs – tzn. taki,
z którym użytkownik spotyka się w internecie, w jaki sposób komunikuje sie poprzez internet, w jaki
sposób używa wyszukiwarek. Na zakooczenie konferencji uczestnicy zostali zaproszenie do
skorzystania z e-Serwisu DBP na platformie Moodle, na którym umieszczono pierwsze kursy
opracowane przez nauczycieli bibliotekarzy DBP we Wrocławiu.
Tematyka konferencji wzbudziła ogromne zainteresowanie wśród bibliotekarzy dolnośląskich. Mamy
nadzieję, że przedstawione referaty zachęcą uczestników do sięgnięcia po rozwiązania typu 2.0
w codziennej pracy z użytkownikami biblioteki.