Piotr Leszczyński - Hossa ProCapital
Transkrypt
Piotr Leszczyński - Hossa ProCapital
Piotr Leszczyński Wskaźniki giełdowe i oscylatory Średnie Średnie kroczące to wskaźniki bardzo pomocne w analizie technicznej, są najczęściej używane przez wszelkich graczy giełdowych. Idea średnich oparta jest na prostych założeniach – otóż uśrednia się ceny zamknięcia, otwarcia, minimalne lub maksymalne z odpowiedniej ilości N okresów. Najczęściej oczywiście uśrednia się ceny zamknięcia uważane za najważniejsze z dnia notowań. Średnich wyróżnia się bardzo wiele. Definicyjnie średnia krocząca – to średnia z pewnej grupy danych – która każdego dnia zawiera w sobie inne dane. Podąża ona za wartościami. Np. średnia 15 dniowa – zawiera ceny tylko z ostatnich 15 dni. Jeśli średnią taką wyliczamy na dzień 16 maja to zawiera ona dane od 1 do 15. Ale już 17 maja zawiera ona dane z 2-16 itd. ..Średnia przesuwa się do przodu każdego nowego dnia notowań. Średnia krocząca bada zaistniały już trend. Sygnalizuje rozpoczęcie nowego bądź odwrócenie dotychczasowego trendu. Ważne jest jednak że średnia nie zapowiada trendu a podąża za nim i dopiero po fakcie informuje że takowy trend rozpoczął się. Dzięki wygładzaniu dotychczasowego trendu poprzez zwiększenie liczby obserwacji wziętych do średniej, trend staje się wygładzony i lepiej widoczny. Zbyt mała ilość obserwacji powoduje tzw. Fałszywe sygnały i sprawia że średnia może być zbytnio wrażliwa. Prosta średnia krocząca - SMA simple moving average Prosta średnia krocząca to wskaźnik o konstrukcji budowy o której już wspominałem. Buduje się go po prostu uśredniając arytmetycznie wartości z ostatnich N okresów. Zastrzeżenia podnoszone co do tej średniej to iż nie przypisuje wartości większej dla informacji najnowszych – traktując wszystkie dane jednakowo i przypisując im jednakowoż wagę. Ważona średnia krocząca - WMA weighted moving average Ważona średnia ruchoma jest o tyle zmieniona co do prostej, że uwzględnia wagi odpowiednich danych. Przy jej obliczaniu z 15 dni cana ostatniego dnia będzie mnożona przez 15, z 14, będzie mnożona przez 14 itd. Większą wagę mają zatem informacje najnowsze. Wynik dzielony jest przez sumę mnożników. Wykładnicza średnia krocząca EMA exponential moving average Średnia ta nazywana jest średnią wygładzaną wykładniczo. Znaczenie coraz bardziej odległych w czasie okresów maleje w sposób wykładniczy. Coraz mniejsza waga przyznawana jest odległym wartościom. Można oczywiście nadać większą lub mniejsza wage ostatnim dniom. gdzie: . Średnia wykładnicza pozwala inwestorowi na uchwycenie zaczynającego się trendu wcześniej niż średnia SMA W rezultacie może spowodować to zwiększenie zyskowności strategii – dłużej bowiem będzie utrzymywana pozycja w trendzie i szybciej będą niwelowane straty podczas zmiany tendencji na rynku. Korzystając ze średniej EMA należy liczyć się z mylnymi sygnałami. Jeśli inwestor chce wyłapać mniejszy ruch ale ma być on pewniejszy, wykorzysta SMA. Dłuższe okresy SMA spowodują dodatkowe wygładzenie trendu. Średnia krocząca używana jest do rozpoznawania sygnałów kupna oraz sprzedaży. Przebicie od dołu średniej to sygnał kupna, natomiast przebicie od góry przez cenę zamknięcia to sygnał sprzedaży. Stosowanie krótkoterminowych średnich jak już wspominałem może powodować mylne sygnały bo wykres średniej jest wtedy bardzo często przebijany przez ceny. Oczywiście jest i zaleta – takie krótkoterminowe średnie informują wcześniej o ruchu cen. Dla określenia dokładniejszych zmian cen – tzn. zmian płynących ze zmian trendu stosuje się często tzw. Metodę podwójnego przecięcia. Polega ona na tym że konstruujemy wpierw dwie średnie – jedna „krótszą” a drugą „dłuższą”. Połączenie czasowe może być różne. Najczęściej stosuje się średnie 5 i 20 dniowe oraz 10 i 50 dniowe. Przy dwóch średnich sygnał kupna pojawia się w momencie, gdy krótsza średnia przecina od dołu dłuższą średnią, a sygnał sprzedaży, gdy krótsza średnia przecina od góry dłuższą średnią System ten ma charakter ciągły, to znaczy stosując go, zawsze pozostaje się na rynku. Istnieje także tzw. Metoda potrójnego przecięcia. Tu najczęściej stosuje się kombinację średnich 4, 9 i 18 dniowych. Ponieważ im krótsza średnia tym lepiej odzwierciedla aktualne zmiany prawidłowa kolejnoścć w trendzie wzrostowym to średnie powinny podążać w kolejności wpierw 4 potem 9 i na końcu 18 dniowa. Sygnałem kupna powinno być przecięcie od dołu średnich 9 i 18 dniowych przez średnią 4 dniową. Potwierdzeniem będzie przecięcie przez średnią 9 dniową średniej 18 dniowej. Analogicznie zmienia się to oczywiście w trendzie spadkowym gdzie śrenia 4 dniowa przecina od góry średnią 9 i 18 dniową. Trzeba pamiętać, e średnie kroczące dają najlepsze wskazania, gdy istnieje wyraźny trend. Nie należy ich natomiast stosować w czasie długotrwałych trendów bocznych. Średnie kroczące służą do inwestowania zgodnie z trendem. Koperty Koperty to dwie średnie ruchome przesunięte w górę i w dół o pewien procent. Informują one czy rynek jest wysprzedany czy wykupiony i czy ceny nie oddaliły się zbytnio od średniej. Uznaje się że gdy ceny dotykają którejś z granic kopert to rynek jest albo wysprzedany albo wykupiony. Powodzeniem cieszą się koperty 5 procentowe wokół średniej 10 dniowej oraz 10 procentowe wokół średniej 40 tygodniowej. Wstęga Bollingera. Zadaniem wstęg jest określanie względnych dołków i szczytów cenowych. Uznaje się że cena osiąga szczyt przy górnej wstędze i dołek przy dolnej wstędze. Wstęgi umieszczone są poniżej i powyżej średniej ruchomej, oddalone od niej o 2 odchylenia standardowe. W praktyce obserwuje się odległość górnej wstęgi od dolnej i przez to określa się zmienność rynku – gdy zmienność ta jest duża wówczas dobrą strategią jest sprzedawanie przy górnej wstędze i kupowanie przy dolnej. Gdy ceny przebiją poziom średniej górna wstęga staje się poziomem docelowym. Wstęgi rozszerzają się i zwężają w zależności od zmienności przez okres ostatnich N dni. Gdy zmienność rośnie to odległość między wstęgami będzie się zwiększać. Kiedy odległość się zmniejsza może to oznaczać rychłą zmianę trendu. Jest to wskaźnik oparty na zmienności cen. Podstawowe analiza zakłada, że ruch cen powinien odbywać się wewnątrz ramion wstęgi, jednak ze względu na swoją konstrukcję szerokość wstęgi zmienia się w zależności od stopnia zmienności cen. Źródło: www.bossa.pl Większość analityków stosuje połączenie 2 średnich kroczących. Na rynkach terminowych najczęściej wykorzystuje się połączenia 4 i 9, 9 i 18 , 5 i 20 oraz 10 i 40. Na rynkach akcji popularna jest średnia 50 dniowa. Wstęgi Bollingera opierają się na średniej 20 dniowej i 20 tygodniowej. Model AMA Stosując średnie stajemy przed wyborem stosowania wolnej lub szybkiej średniej. Obie sprawdzą się w innej sytuacji na rynku – jedna lepiej odwzoruje nam boczny ruch cen a inna w trakcie silnego trendu. Dzięki średniej AMA – adaptacyjnej dostosowującej się do poziomu zmienności rynku- wiemy kiedy na rynku dominuje ruch boczny a kiedy trend wzrasta. Eliminuje to błędne sygnały. Twórca tej metody – Perry Kauffman skonstruował współczynnik który porównuje ceny z poziomem zmienności. Kiedy współczynnik jest wysoki stosuje szybszą średnia, jeśli niski – większa zmienność implikuje konieczność użycia wolniejszej średniej. Oscylatory Oscylatory to pomocnicze wskaźniki stosowane w połączeniu a analizą trendu. Oscylatory to źródła bardzo ważnych sygnałów dla każdego analityka giełdowego. Są bardoz skuteczne na rynkach które nie wykazują wyraźnego trendu. Może on także ostrzegać o zanikaniu impetu trend. Kształt oscylatorów to zazwyczaj biegnąca poziomo wstęga, o punktach zwrotnych w miejscach dołków i szczytów wykresu cen. Niektóre oscylatory wahają się w przedziale 0 do 100. Zgodnie z zasadą gdy oscylator osiągnie skrajne wartości w górnej lub w dolnej strefie swojego zakresu wahań, jest to oznaką zbyt szybkiego przemieszczenia się cen o pewien dystans, i należy spodziewać się korekty. Ważna zasadą jest też przekonanie iż należy kupowac w dolnej strefie zakresu wahań oscylatora oraz sprzedawać w górnej. Przecięcie poziomu „zero” wykorzystuje się jako sygnał kupna lub sprzedaży. Oscylatory są najbardziej przydatne w swych ekstremalnych wartościach. Rozbieżność między zachowaniem oscylatora i ruchem cen w momencie gdy oscylator znajduje się blisko ekstremum jest zazwyczaj istotnym ostrzeżeniem przed możliwą zmianą trendu. Dywergencje „byka” (hossy) pojawiają się, kiedy ceny spadają do nowego minimum, a w tym samym czasie oscylator nie dociera do nowego dołka. Niedźwiedzie tracą siły, byki są gotowe do objęcia kontroli nad rynkiem. Często akcentują koniec trendów spadkowych. Dywergencje „niedźwiedzia” (bessy) pojawiają się w trendach wzrostowych – identyfikują szczyty rynku. Mamy z nimi do czynienia, gdy ceny zwyżkują do nowego maksimum, a oscylator osiąga szczyt na niższym poziomie niż podczas poprzedniego wzrostu. Wskaźnik impetu (momentum) Impetem nazywamy miarę przyspieszenia trendu. Wskaźnik ten pokazuje, czy trend przyspiesza, czy zwalnia, czy też tempo wzrostu/spadku jest stałe. Impet wyraża stosunek zmiany cen, a nie aktualny ich poziom. Aby wyznaczyć wartość wskaźnika w danym dniu, należy od aktualnego kursu odjąć cenę sprzed N dni. Otrzymana tak wartość jest umieszczana na wykresie powyżej lub poniżej poziomu „zero”. M = V- Vx V to ostatnia cena zamknięcia, natomiast Vx to cena zamknięcia sprzed x dni. Im krótszy okres danych do badania tym bardziej czuły oscylator. Kolejne szczyty wskaźnika oznaczają wzrost prędkości trendu wzrostowego i jego prawdopodobną kontynuację. Jeśli linia impetu biegnie poziomo – oznacza to, że ceny rosną lub spadają w stałym tempie. Jeśli oscylator kieruje się ku linii zera tempo wzrostu trendu spada, choć dalej się utrzymuje. Kiedy trend spadkowy nabiera siły, linia momentum spada coraz silniej poniżej linii 0. Zwrot ku górze poniżej linii 0 oznacza, że trend spadkowy zwalnia. Gdy na rynku występuje trend wzrostowy kupować należy gdy wskaźnik spada poniżej linii zera po czym odbija w górę. Oznacza to że trend wzrostowy zwolnił i można dokupywać papiery. Nowy szczyt oscylatora oznacza prawdopodobne wzrosty. Wskaźnik impetu zawsze wyprzedza ruch cen o kilka dni, podczas trwania trendu wyrównuje swój bieg i zaczyna poruszać się w przeciwnym kierunku gdy ceny dopiero zwalniają tempo wzrostu lub spadku Wskaźnik momentum , źródło: www.wdsoftware.com Wskaźnik zmian (ROC) Wskaźnik ten oznacza procentową zmianę ceny z obecnej sesji do ceny sprzed N sesji. Bada on tempo zmian. Jest to jeden z najpopularniejszych wskaźników impetu. Wskaźnik ROC oscyluje wokoło 100 punktów. Jeśli ROC przebija linię 100 pkt może to być odebrane jako sygnał kupna, jeśli spada poniżej tego poziomu, nalezy to odebrać jako sygnał sprzedaży.(*) Wzór: ROC= ( ostatnia cena zamknięcia / cena zamknięcia sprzed N dni) * 100 To poziom 100 punktów jest poziomem „zero” jak w momentum. Jeśli ostatnia cena jest wyższa od ceny sprzed N dni to wskaźnik będzie powyżej poziomu 100. Analogicznie poniżej 100 dla spadających cen. Gdy linia wyprzedania zostaje przełamana przez ROC od dołu, wygenerowany zostaje sygnał kupna. Zazwyczaj wyznacza się linie wysprzedania i wykupienia rynku która łączy punkty maksymalne / minimalne na wykresie. Linie te wyznaczają możliwe zahamowanie wzrostu (spadku) wskaźnika a w konsekwencji cen. Jeśli wzrostowi ceny towarzyszy wzrost wskaźnika, to wzrost ceny można uznać za trwały. Analogicznie do spadków. Jeżeli linia wskaźnika rośnie, wskazuje to na zwiększającą się dynamikę ruchu kursu, jeżeli maleje, może to świadczyć o słabości trendu. Długotrwałe ustabilizowanie się wskaźnika zmian na jednym poziomie zapowiada zmianę trendu. Osiągnięcie przez kurs maksimum ( minimum) przy jednoczesnym spadku (wzroście ) wskaźnika oznacza osłabienie trendu i możliwość jego zmiany na przeciwny. Wskaźnik ROC , źródło: www.wdsoftware.com Wskaźnik siły względnej - RSI (Relative Strenght Index) Jest to rodzaj oscylatora będącego ważoną średnią ruchomą - daje bardzo cenne wskazówki dotyczące zachowania się rynku. Rożni się wrażliwością od wskaźnika impetu. Pozwala na zniwelowanie zakłóceń oraz zniekształceń które mogły spowodować np. przesunięcie linii impetu, ponieważ na rynku nastąpiły niespodziewane zmiany wartości indeksów. Sposób konstrukcji RSI zapewnia także stały zakres wahań zamykający się od 0 do 100. RSI wyraża się wzorem: RSI 100 100 1 RS Gdzie RS = (średnia wartość wzrostu cen zamknięcia z N dni) / (średnia wartość spadku cen zamknięcia z N dni) Wartość 0 jest osiągana, gdy wartość RS wynosi 0 Następuje to gdy przez N dni ceny zamknięcia kształtowały się coraz niżej. Wartość 100 w sytuacji diametralnie odwrotnej – gdy przez N dni występowały wyłącznie wzrosty cen. Przyjmuje się okres wahań na 14 dni. Oczywiście im krótszy okres, tym bardziej czuły jest oscylator i tym szersza jest jego amplituda. Aby uzyskać siłę względną RS uśredniamy wartość wszystkich punktów jakie zyskał indeks jaki obserwujemy przez ostanie N dni ( np. 14 ), i dzielimy przez średnią analogicznie utworzoną dla spadków. Oscylator najlepiej spełnia swoją rolę gdy jego wartości osiągają ekstrema. Najczęściej używany jest wspomniany okres 14 dniowy ( tygodniowy w przypadku wykresów tygodniowych ) ale także 9 dniowy ( tygodniowy). Zwiększenie zmienności RSI uzyskamy zmniejszając jego okres, natomiast wygładzenie gdy okres zwiększymy. Obserwując wahania RSI w zakresie 0 do 100 otrzymujemy pewne informacje. RSI na poziomie 70 i więcej to sygnał sprzedaży, wykupienia rynku. RSI na poziomie 30 i mniej sygnał kupna, i wysprzedania rynku. Podczas obserwacji RSI zwraca się szczególną uwagę na tzw. ruchy załamane. Ruch załamany na szczycie występuje w przypadku, gdy następny wierzchołek RSI znajdującego się powyżej poziomu 70 nie przewyższa poprzedniego wierzchołka, po czym następuje przebicie od góry poziomu poprzedniego dołka. W przypadku formowania się dna, w którym RSI znajduje się w trendzie spadkowym poniżej poziomu 30, ruch załamany polega na nie ustanawianiu nowego dołka, a następnie przekroczeniu poprzedniego wierzchołka. Poziom 50 – środkowy jest często uważany jako wsparcie w czasie korekt spadkowych i opór przy korektach wzrostowych. Bardzo ważną informacją jest dywergencja pomiędzy RSI a ceną w przypadku utrzymywania się oscylatora na poziomie poniżej 30 lub powyżej 70. Należy pamiętać że silny trend bardzo szybko implikuje wzrost lub spadek wartości oscylatora do wartości ekstremalnych. Samo przesunięcie oscylatora nie jest jeszcze dowodem na zamykanie pozycji długich lub zajmowania krótkich. Jak w każdym oscylatorze należy pamiętać że nie jest on 100% informacją za pomocą którego budujemy strategię lecz ma pomóc nam w przewidywaniu ruchów na rynku. Pojawienie się oscylatora pierwszy raz w strefie ekstremalnej – wykupienia lub wysprzedania bywa zwykle ostrzeżeniem. Jeśli zdarzy się to kolejny raz będzie to już ważna informacja. Jeśli nie potwierdzi ona ustanowienia dna lub szczytu przez ceny będziemy mieli do czynienia z dywergencją która powinna implikować ochronę zajmowanych na rynku przez nas pozycji. Dywergencja potwierdza się jeśli oscylator podążać zaczyna w kierunku przeciwnym przełamując poziom szczytu lub doka. Wskaźnik RSI; źródło: www.stockcharts.com Oscylator stochastyczny (K%D) Ten oscylator używany jest do porównywania cen zamknięcia do zakresu cen w danym okresie. Bazuje on na spostrzeżeniu, że podczas trendów wzrostowych ceny zamknięcia kształtują się na ogół blisko górnej granicy swych wahań, zaś w trendach spadkowych zbliżają się do dolnej granicy tego zakresu. W tym oscylatorze używa się dwóch linii- %K i %D. Źródłem sygnałów jest linia %D. Celem zastosowania tego oscylatora jest określenie relacji ostatniej ceny zamknięcia do zakresu wahań cen danego okresu. Najczęściej stosowanym jest tu okres 5 dniowy. Linia %K wyraża się następującym wzorem. Cena minimalna oraz cena maksymalna to oczywiście ceny z jakiegoś przyjętego okresu – np. okresu 14 dniowego. A cena zamknięcia to ostatnia cena zamknięcia. Wzór ten mierzy zależność procentową ceny zamknięcia do całego zakresu cenowego w danym okresie. Wysokie – ponad 70 – wartości oscylatora oznaczają, że ceny zamknięcia bliskie są górnej granicy swoich wahań., a wartości niskie – poniżej 30 – oznaczają ceny które bliskie SA swoim dolnym granicom. Linia %D to tzw. szybki oscylator stochastyczny. Jest to 3-okresowa średnia linii %K. Po zastosowaniu wzorów otrzymujemy dwie linie oscylujące na pionowej skali od 0 do 100. Głównym sygnałem na jaki należy zwrócić uwagę jest dywergencja pomiędzy linia %D a ceną w momencie gdy linia ta znajduje się w obszarze wykupienia lub wysprzedania. Zaistnieć może tzw. negatywna dywergencja – formuje się ona w momencie gdy linia %D znajduje się powyżej poziomu 80, formując dwa opadające wierzchołki, zaś ceny nadal rosną. Tzw. Dywergencje pozytywną obserwujemy w sytuacji kształtowania się linii %D poniżej poziomu 20 w postaci wznoszących się dołków, gdy ceny spadają. Sygnał kupna i sprzedały pojawia się gdy linia K przecina D. Oscylator Williama %R Pokazuje zależność ostatniej ceny zamknięcia od maksymalnej i minimalnej ceny z poprzednich N dni. Obecna cena zamknięcia odejmowana jest od najwyższej ceny z danego okresu, i tak powstała różnica dzielona jest przez cały zakres wahań cen danego okresu. Podobnie jak poprzednio okazją do sprzedaży. sygnałem odwrócenia się oscylator ten wygląda jak Metoda MACD. rejony wyprzedania są okazją do zakupu, a rejony wykupienia są Wszelkie dywergencje w okolicach wykupienia/wyprzedania są trendu. Z powodu odejmowania wartości od maksimum cenowego odwrócony oscylator stochastyczny. Wskaźnik bada zbieżności i rozbieżności średnich ruchomych. Jest różnicą wartości długoterminowej i krótkoterminowej średniej wykładniczej. Wykorzystywana jest do badania sygnałów kupna i sprzedaży akcji. Szybsza linia ( tzw. Linia MACD) to różnica między dwoma wykładniczymi średnimi kroczącymi z cen zamknięcia ( odejmujemy średnią krótkookresową od długookresowej – zwykle 12 i 26 dniowa/tygodniowa). Wolniejsza linia – tzw. linia sygnału – to średnia wykładnicza z powstałej linii MACD ( zwykle 9 dniowa/tygodniowa ). Oczywiście zarówno rodzaj średniej jak i rodzaj cen branych do obliczeń może być zmieniany. Za sygnał kupna lub sprzedaży uznaje się przecięcie dwóch linii. Gdy linia MACD przecina linię sygnału od dołu – jest to sygnał kupna i zapowiedź trendu wzrostowego. Przecięcie przez linię MACD linii sygnału od góry to sygnał odwrotny – sprzedały i zapowiedz trendu spadkowego. Wykupienie rynku to sytuacja gdy linie za bardzo oddalą się ponad linię zero wokół której oscylują wartości MACD. Przecięcia poziomu zero także SA sygnałami kupna i sprzedaży. Dywergencje pomiędzy ceną a liniami MACD objawiają się gdy linie MACD znajdują się wyraźnie powyżej poziomu zerowego i zaczynają słabnąć, przy ciągle osnących cenach. W wielu przypadkach jest to ostrzeżenie przed tworzeniem się szczytu cenowego. Gdy natomiast linie MACD znajdują się poniżej poziomu zero i zaczynają rosnąć. Warto zwrócić uwagę na tzw. histogram MACD. Histogram ów składa się z pionowych słupków, odzwierciedlających różnicę między dwiema liniami MACD. Histogram cechuje się własną linią zero. Gdy szybsza linia znajduje się ponad wolniejszą, histogram układa się powyżej poziomu zerowego. Jest to sygnał pozytywny. Przecięcia poziomu zero przez histogram odzwierciedlają przecięcia się szybszej i wolnej linii MACD. Histogram ma jedną wielką zaletę. Ukazuje on kiedy średnie zbliżają się do siebie lub oddalają, tak więc ukazuje kiedy trend wzrostowy lub spadkowy rośnie w siłę lub słabnie. Jeśli histogram ukazuje wartości powyżej linii zero ale zaczyna oscylować w kierunku tej linii to oznacza to że trend wzrostowy zaczyna tracić swą moc. Analogicznie przy wartościach poniżej linii zero dla trendu spadkowego. Takie zmiany kierunku histogramu to bardzo dobre sygnały oznaczające dobry moment na zamknięcie pozycji. Tu także występuje zwiększona czułość oscylatora przy dobieraniu mniejszych okresów liczenia średnich. Najlepszym sposobem wykorzystania oscylatora jest stosowanie sygnałów tygodniowych do określenia kierunku trendu, a sygnałów dziennych do sprecyzowania momentu zawarcia transakcji. Sygnał krótkoterminowy ma znaczenie jedynie gdy zachwuje się zgodnie z sygnałem długoterminowym. źródło: www.babypips.com – linia zielona to szybka MACD , czerwona, tzw. wolna MACD, na niebiesko histogram MACD. Podsumowanie Zarówno wskaźniki jak i oscylatory to takie narzędzia używane w analizy technicznej, które z powodzeniem mogą być wykorzystywane jak wskaźniki podporządkowany głównej analizie trendu. Należy pamiętać że są one tylko narzędziem pomocniczym potwierdzającym inne sygnały płynące z rynku. Nie należy budować swoich strategii rynkowych tylko na podstawie analizy wskaźników gdyż często jeden wskaźnik nie potwierdza drugiego, lub wskaźniki zachowują się inaczej. Większość traderów korzysta więc tylko z kilku oscylatorów aby potwierdziły inne sygnały płynące z rynku. Oscylatory przydają się także przy trendzie horyzontalnym. Zbyt czuły oscylator może generować mylne sygnały. Natomiast jeżeli użyjemy do konstrukcji wskaźnika zbyt dużego okresu może on spóźniać się z sygnałami. Oscylatory są bardzo przydatne w rozpoznaniu krótkoterminowych stanów wykupienia oraz zasygnalizowania możliwych dywergencji. Właśnie dywergencje są jedną z najważniejszych sytuacji jakie wykrywają oscylatory. Większość analityków w stosowaniu oscylatorów podkreśla iż sygnały kupna widoczne na wykresach oscylatorów najbardziej przydadzą się podczas trendów wzrostowych., a sygnały sprzedaży podczas trendów spadkowych. Oscylatory pomóc mogą wyczuć moment wejścia na rynek. Podczas bocznych ruchów cen trwających kilka tygodni oscylatory bardzo dokładnie określają ruch cen, ponieważ i oscylator i cena poruszają się wówczas w trendzie bocznym , wyglądają podobnie. Źródła: John J. Murphy - Analiza techniczna rynkow finansowych www.waluty.com.pl www.wdsoftware.com www.bossa.pl www.wikipedia.pl www.stockcharts.com www.babypips.com